Kontrolü Zor Diyabetin Sırları. Dr.Kubilay Karşıdağ İ.Ü.İstanbul Tıp Fakültesi

Transkript

1 Kontrolü Zor Diyabetin Sırları Dr.Kubilay Karşıdağ İ.Ü.İstanbul Tıp Fakültesi

2

3

4

5

6

7 Kontrolü Zor Diyabetin Sırları - 1 A. Ben ne kadar uygunum 1. Hayat umursayanların sınavıdır 2. Tanıyı ne kadar doğru koyabildim? 3. Hastamı ne kadar iyi değerlendirebildim? 4. Hedefleri ne kadar doğru belirleyebildim? 5. Elimdekileri ne kadar doğru kullanıyorum? 6. Teknolojiden yararlanabiliyor muyum?

8 Kontrolü Zor Diyabetin Sırları - 2 B. Hasta ne kadar uygun 1. Süreci götürmeye ne kadar istekli? 2. Mental ve psikolojik olarak ne kadar uyumlu? 3. Hastanın eğitim düzeyi?

9 Kontrolü Zor Diyabetin Sırları - 3 C. Sistem ne kadar uygun 1. İstediğim tetkikleri yapabiliyor muyum? 2. İlaca rahat ulaşabiliyor muyum? 3. Hastaya rahat zaman ayırabiliyor muyum? 4. Ekip var mı? Ne kadar etkin? 5. Sistem korunmaya mı tedavi etmeye mi planlanmış? 6. Sorunlu hastaya yardımcı olabilecek sistemler ne kadar etkin kurulmuş, ne kadar etkin çalışıyor?

10 Hayat umursayanların sınavıdır

11 Tanıyı ne kadar doğru koyabildim

12 Hedefleri ne kadar doğru belirleyebildim? Tip 1 diyabette hedef hiperglisemi, tip 2 diyabette hedef insulin direnci ve hiperglisemi Önemli olan nedir? Hipergliseminin düzeltilmesinden doğan olumlu sonuçlar mı? Düzeltme çabalarının doğuracağı olumsuzluklar mı? Sosyokültürel özellikler hedefi etkiler mi?

13

14 Hastamı ne kadar iyi değerlendirebildim? Tetikleyen faktör var mı? C-peptid rezervi nedir? Glukotoksisite / lipotoksisiteyi nasıl düzeltebilirim? İlaç zamanlamalarına dikkat ediyor mu?

15 Elimdekileri ne kadar doğru kullanıyorum?

16

17

18 Teknolojiden yararlanabiliyor muyum?

19

20

21

22

23 Süreci götürmeye ne kadar istekli?

24 Mental ve psikolojik olarak ne kadar uyumlu? Diyabetli Bireylerde Başlıca Psikososyal Sorunlar Depresyon Anksiyete Yeme Bozuklukları Diyabet yönetiminde problemler Özbakım yetersizliği Diyabet komplikasyonlarından kaynaklanan problemler İnsulin (enjeksiyon) korkusu Hipoglisemi korkusu Aile ve sosyal destek eksikliği kaynaklı sorunlar Kognitif bozulma kaynaklı sorunlar J Clin Psychol 57: , 2001, Diabetes Care 2017; 40 (Suppl.1): S4 S5

25 Diyabetik Bireyleri Ruh Sağlığı Çalışanına Yönlendirmeyi Gerektiren Durumlar - 1 Diyabet eğitimi almış olmasına rağmen, hala özbakımı iyi değilse Geçerli bir test ile depresyonun varlığı kanıtlanmışsa Şüphe uyandıran bozulmuş yeme davranışı semptomlarının olduğu durumlar veya yeme davranışı bozukluğu durumunda Kilo kaybının ardında, kasıtlı ilaç veya insülin ihmali olduğu anlaşıldığı durumlarda Diabetes Care 2017; 40 (Suppl.1): S4 S5

26 Diyabetik Bireyleri Ruh Sağlığı Çalışanına Yönlendirmeyi Gerektiren Durumlar - 2 Hastanın değerlendirilmesinde, hipoglisemi korkusu veya anksiyete saptanmışsa Ciddi bir ruhsal bozukluktan şüpheleniliyorsa Davranışsal özbakım zorlukları yaşayan genç popülasyon ve ailelerde Yatış gerektiren tekrarlayan diyabetik ketoasidoz veya belirgin endişe hali var ise Diabetes Care 2017; 40 (Suppl.1): S4 S5

27 Diyabetik Bireyleri Ruh Sağlığı Çalışanına Yönlendirmeyi Gerektiren Durumlar - 3 Kognitif bozulma testi sonuçları pozitif çıkmış ise Diyabetini yönetmekte gerekli özbakım davranışlarını reddediyor veya yerine getirme işlev kaybı gözlemleniyorsa Bariyatrik cerrahi müdahale öncesinde ve uyum desteği gerektiği saptanmış ise sonrasında Diabetes Care 2017; 40 (Suppl.1): S4 S5

28 Hastanın eğitim düzeyi? Diabetologia (1998) 41: 1139±1150

29 İstediğim tetkikleri yapabiliyor muyum?

30 İlaca rahat ulaşabiliyor muyum?

31 Hastaya rahat zaman ayırabiliyor muyum?

32 Hastaya rahat zaman ayırabiliyor muyum?

33 Ekip var mı? Ne kadar etkin? Diyabet Ekibinde Kim Olmalı? A. Hasta B. Hasta yakını C. Doktor D. Diyabet Hemşiresi E. Beslenme Uzmanı F. Diyabet Eğitmeni G. Egzersiz Uzmanı H. Psikolog I.?

34 Tedavileri Düzeltmek Cihazları Düzeltmek Zor Protokoller İnsulin için Olumsuz düşünceler Tedavinin Monotonlaş ması İnjeksiyon Korkusu Kötü İletişim DSME Programları; Mobil Uygulamalar Yan Etkiler Diyabet Hemşiresi Psikolog Desteği Diabetes Obes Metab. 2018;20:

35 Sistem korunmaya mı tedavi etmeye mi planlanmış?

36 Sistem korunmaya mı tedavi etmeye mi planlanmış?

37 Sorunlu hastaya yardımcı olabilecek sistemler ne kadaretkin kurulmuş, ne kadaretkin çalışıyor?

38 Hastalar için düzenlenmiş bir sistem işe yaramıyorsa, daha fazla çalışmak işe yaramaz Sadece bakım sistemini ve bakım yaklaşımımızı değiştirmek başarıyı getirecektir.