Çalışma Hayatında Etik

Transkript

1 Çalışma Hayatında Etik İş Sağlığı ve Güvenliği İş Güvenliği Uzmanlığı Temel Eğitim Programı Dr. V.Aydan İZGİ

2 Etik: Herhangi bir eylemin kabul edilebilir bir biçimde gerçekleşmesini sağlayan temel ilkeler topluluğu. Neyin doğru ya da yanlış olduğunu ortaya koyan davranışsal ilkeler topluluğudur. Etik, ahlak ile eş anlamlı değildir. Etik, felsefenin bir alt dalıdır.

3 Ahlak; İnsanların toplum içindeki davranışlarını ve birbirleriyle ilişkilerini düzenlemek amacıyla başvurulan kurallar dizgesi, başka insanların davranışlarını olumlu yada olumsuz biçimde yargılamakta kullanılan ölçütler bütünüdür. Büyüklere saygı göstermek Bir ahlak kuralıdır - tartışılmaz

4 Tıp Etiği Tartışma Örnekleri: Genetik testlerle ilgili kaygılar Sağlık hizmetlerinin yaşlılar ve gençler arasında adaletli dağıtılması Ötenazi.

5 İş Etiği; İşyerine ilişkin olarak neyin doğru, neyin yanlış olduğunu bilmek ve doğru olanı yapmak olarak tanımlanıyor. (Değerler kapsamında ) Mesai saatlerinde özel işler yapılmalı mıdır??? Çalışan patronuna yalan söylemeli midir??? Anket Çalışanların çıkar çatışmaları Rüşvet

6 İş Etiği Soruları Çoğunluğun yararı için insanların kömür madeninde çalışması kabul edilebilir mi? Çocuk çalışması sorunu hangi boyutta? Çocuk ve kadın emeğine düşük ücret sorununa nasıl çözüm üretilebilir?

7 İş Etiği Neden Gereklidir??? Etik İhlaller Arttı mı??? Artan nüfus ile birlikte istihdam ihtiyacı da giderek artmaktadır. İşsizlik ve yoksulluk Küreselleşme sonucunda değişik kültürlerden gelen insanların çok uluslu firmalarda çalışması yeni etik sorunları da beraberinde getirmiştir.

8 Kar etmenin en üst düzeye çıkarılma isteği

9 Artan çevre kirliliği, çevreye duyarlı bir iş dünyası gerekliliği. Çevre etiği Tüm dünyada daha fazla demokrasi ve insan haklarına talep vardır ve iş hayatında da bu ilkeler önemli hale gelmektedir

10 Çalışma etiği, insanların yönetimi, adalet, dürüstlük ve eşitlik konuları ile yakından ilişkili bir kavramdır.

11

12 İSG de Etik İkilemler: İSG personeli bir yandan bir birey olarak çalışanın yararını korurken, diğer yandan kendisini işe alan işverenin çıkarlarını da gözetmek durumundadır. Bu çıkarlar bazen uyuşmayacak, hatta bazen birbiri ile çatışacaktır. Ücretini işverenden alıyor İşini kaybetme korkusu

13 Mesleki bağımsızlık; İş sağlığı profesyonelleri, görevlerini yaparken tam mesleki bağımsızlığa sahip olmalıdır. İş sağlığı profesyonelleri, özellikle sağlığa ve güvenliğe karşı tehlike oluşturan mesleksel riskler konusunda, işveren, işçi ve temsilcilerine bilgileri ve vicdanları doğrultusunda önerilerde bulunurken, hiçbir koşul altında yargılarının ve beyanlarının bir çıkar çatışmasından etkilenmesine izin vermemelidirler.

14 6331 İSG Yasası MADDE 8 (1) İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanlarının hak ve yetkileri, görevlerini yerine getirmeleri nedeniyle kısıtlanamaz. Bu kişiler, görevlerini mesleğin gerektirdiği etik ilkeler ve mesleki bağımsızlık içerisinde yürütür. (2)..işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı, görev aldığı işyerinde İSG ile ilgili eksiklik ve aksaklıkları, tedbir ve tavsiyeleri belirler ve işverene yazılı olarak bildirir. Eksiklik ve aksaklıkların düzeltilmesinden, tedbir ve tavsiyelerin yerine getirilmesinden işveren sorumludur. Bildirilen eksiklik ve aksaklıkların acil durdurmayı gerektirmesi veya yangın, patlama, göçme, kimyasal sızıntı ve benzeri acil ve hayati tehlike arz etmesi, meslek hastalığına sebep olabilecek ortamların bulunmasına rağmen işveren tarafından gerekli tedbirlerin alınmaması hâlinde, bu durum işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanınca, Bakanlığın yetkili birimine, varsa yetkili sendika temsilcisine, yoksa çalışan temsilcisine bildirilir

15 Bildirim yapmadığı tespit edilen işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının belgesi üç ay, tekrarında ise altı ay süreyle askıya alınır. Bu bildirimden dolayı işvereni tarafından işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının iş sözleşmesine son verilemez ve bu kişiler hiçbir şekilde hak kaybına uğratılamaz. Aksi takdirde işveren hakkında bir yıllık sözleşme ücreti tutarından az olmamak üzere tazminata hükmedilir.

16 İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik Mesleki bağımsızlık ve etik ilkeler MADDE 35 (1).. a) Sağlık ve güvenlik riskleri konusunda, işveren ve çalışanlara önerilerde bulunurken hiçbir etki altında kalmazlar. b) Hizmet sundukları kişilerle güven, gizlilik ve eşitliğe dayanan bir ilişki kurar ve ayrım gözetmeksizin tümünü eşit olarak değerlendirirler. (2) Mesleki bağımsızlığın sonuçları hiçbir şekilde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevlendirilenlerin aleyhine kullanılamaz

17 Bilgilendirme; İş sağlığı profesyonelleri, işçilerin maruz kalabilecekleri iş tehlikeleri konusunda, hiçbir gerçeği gizlemeyen ve önleyici yöntemleri vurgulayan tarafsız ve anlaşılır bir tarzda bilgilendirilmelerine katkıda bulunmalıdırlar.

18 Gizlilik; İş sağlığı profesyonelleri, etkinlikleri sırasında farkına varabilecekleri endüstriyel ve ticari sırları açıklamamakla yükümlüdür. Bununla birlikte, işçilerin ve toplumun güvenlik ve sağlığını koruma açısından gerekli olan bilgileri de saklamamalıdır.

19 Tıbbi gizlilik Bireysel tıbbi veriler ve tıbbi araştırma sonuçları, sağlık personeli sorumluluğu altında korunan gizli kişisel sağlık dosyalarına kaydedilmelidir. İş yaralanmaları ve meslek hastalıkları, ulusal yasalara ve yönetmeliklere göre yetkili makamlara bildirilmelidir, gizlenmemelidir.

20 İş sağlığı profesyonelleri, İSG hizmeti verdikleri insanlarla güven, gizlilik ve eşitliğe dayanan bir ilişki kurmalıdır. Durumlarına, yargılarına ya da iş sağlığı profesyonelinin danışmanlığına götüren nedene bakılmaksızın ve hiçbir ayrım gözetilmeksizin, tüm işçiler eşit olarak değerlendirilmelidir.

21 Çalışanlar arasında ayrımcılık; Taşeron firma çalışanları; kadrolu çalışanların yararlandığı iş sağlığı hizmetlerinden, çalışanların sağlık ve güvenlik eğitimlerinden, KKD ve sosyal güvencelerden yoksun bırakılmamalıdır.

22 Toplumsal açıdan, çalışma hayatında etik; Sanayi kuruluşlarının çevreye zararı, çevre kirliliği, endüstriyel kazalar (Chernobyl...) Toplumu bilgilendirme

23

24 Uluslararası açıdan, çalışma hayatında etik; Ucuz işgücünden yararlanma Sağlığa zararlı, kirli işlerin, kazalara neden olan ağır işlerin geri kalmış ya da gelişmekte olan ülkelere kaydırılması Atıkların geri kalmış ülkelere gönderilmesi

25

26 Temmuz 2016

27

28 Kullanım ömrünü tamamlamış teknolojik araç ve gereçlerin, yardım, bağış vb. adlarla gelişmekte olan ülkelere aktarılması Tehlikeli maddelerin çalışma ortamlarında izin verilen en fazla değerlerinin (MAC, müsaade edilen azami konsantrasyonlar) ülkelere göre farklılıklar göstermesi

29 4857 sayılı İş Kanunu; Eşit davranma ilkesi MADDE 5 - İş ilişkisinde dil, ırk, cinsiyet, siyasal düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplere dayalı ayrım yapılamaz.

30 İşveren, esaslı sebepler olmadıkça tam süreli çalışan işçi karşısında kısmi süreli çalışan işçiye, belirsiz süreli çalışan işçi karşısında belirli süreli çalışan işçiye farklı işlem yapamaz. Aynı veya eşit değerde bir iş için cinsiyet nedeniyle daha düşük ücret kararlaştırılamaz.

31 Yetkili memurların ödevi MADDE İş hayatını izleme, denetleme yetkisi olan iş müfettişleri görevlerini yaparlarken..işverenin ve işyerinin meslek sırları ve şartları, ekonomik ve ticari hal ve durumları hakkında gördükleri ve öğrendikleri hususları tamamen gizli tutmak ve kendileri tarafından bilgileri ve ifadeleri alınan..veya ihbarda bulunan işçilerin. kimliklerini açıklamamakla yükümlüdürler.

32 Mühendislik Etiği TMMOB Mesleki Davranış İlkeleri ( Mayıs 2004 tarihinde yapılan TMMOB 38. olağan genel kurulunda kabul edilmiş ve yürürlüğe girmiştir.) İnsanlığın refahına son derece olumlu katkılarda bulunan teknoloji, diğer yandan da insana, topluma ve doğaya karşı olumsuz etkiler yaratma potansiyeline sahiptir.

33 Topluma ve Doğaya Karşı Sorumluluklar 1. Mesleki bilgi, beceri ve deneyimlerini, toplumun güvenliği, sağlığı ve refahı; insani kazanımların ve kültürel mirasın korunması için kullanırlar. 2.. doğayı,çevreyi, kültür ve tabiat varlıklarını korumayı, uygulamalarının doğayla uyumlu olmasını sağlamayı mesleki sorumluluklarının ayrılmaz parçası olarak görürler;. 3. din, dil, ırk, inanç, cinsiyet, coğrafi ayırım farkı gözetmezler. 4. Kendilerinden istenen işin toplum ve doğa için ciddi bir tehlike yaratacağı sonucuna varırlarsa talimatlara kayıtsız şartsız uymayı reddederler;.. 5. Teknik konulardaki görüşlerini, raporlarını,.. ticari ve kişisel kaygıları bir yana bırakarak, adil, doğru, eksiksiz ve nesnel bir biçimde açıklarlar.

34 Hizmet Verilen Gerçek ya da Tüzel Kişilere Karşı Sorumluluklar 1..her türlü sözel ya da yazılı sözleşmede yer alan bütün hükümlere tam olarak uyarlar. 2. düzgün bir iş standardıyla çalışırlar. 3. İş ilişkilerini etkileyecek şekilde doğrudan ya da dolaylı olarak herhangi bir armağan, para ya da hizmet ya da iş teklifi kabul etmezler; başkalarına teklif etmezler;.. 4..hizmet verilen gerçek ve tüzel kişilerin ticari ve teknolojik sırlarını izin almadan başkalarına açıklamazlar, kişisel çıkarları için kullanmazlar.

35 Mesleğe ve Meslektaşa Karşı Sorumluluklar 1. Mesleki etkinliklerini,..mesleğin saygınlığına azami özen göstererek sürdürürler. 2. Tüm meslektaşlarına saygıyla yaklaşırlar, dürüst ve adil davranırlar.. 3. Yalnızca yeterli oldukları alanlarda mesleki hizmet üretmeyi hedef ve ilke kabul ederler;.. 4. Mesleki görev, yetki ve sorumluluklarını, sadece zorunlu durumlarda ve ancak ehil olan meslektaşlarına devrederler. 5. İşlerini yalnızca kendilerine tanınmış mesleki görev, yetki ve sorumluluk çerçevesinde yaparlar, yalnızca resmi olarak hak kazanmış oldukları sıfat ve unvanları kullanırlar..

36 Kendilerine Karşı Sorumlulukları 1. Mesleki bilgilerini ve kültürlerini sürekli geliştirirler. 2. Mesleki etkinliklerine ilişkin olarak meslektaşlarının dürüst ve nesnel eleştirilerini dikkate alırlar, gerektiğinde kendileri de eleştirmekten kaçınmazlar. 3.Birlikte çalıştığı insanları anlamaya, çok kültürlü çalışma ortamlarına uyum sağlamaya çalışırlar.

37 İSG uygulamaları en yüksek profesyonel standartlara ve etik ilkelere göre gerçekleştirilmelidir.

38 Bir yağmur damlası hiçbir zaman kendisini selden sorumlu tutmaz

39 İş etiği ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) İşletme ölçeği büyüdükçe ve çok uluslu hale geldikçe; etik ile ilgili uygulamalar, eğitim çalışmaları ve etik kültür oluşturma çabaları artar. B) İşyerinde yazılı bir iş etiği politikası oluşturulmalıdır. C) İşyerinde etik ile ilgili eğitim çalışmaları yapılmalıdır. D) İş etiğine aykırı bir davranış olduğunda, davranışı gösteren kişinin cinsiyetine göre yaptırım uygulanır. D

40 C

41 İş sağlığı etik kuralları aşağıdakilerden hangilerini içerir? 1. Dürüstlük 2. Tarafsızlık 3. Sağlık verilerinin gizliliği 4. İşçilerin özel bilgilerini koruma A) B) C) D) A

42 D