EGE ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJE KESİN RAPORU EGE UNIVERSITY SCIENTIFIC RESEARCH PROJECT REPORT

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "EGE ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJE KESİN RAPORU EGE UNIVERSITY SCIENTIFIC RESEARCH PROJECT REPORT"

Koray Kocaman
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 EGE ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJE KESİN RAPORU EGE UNIVERSITY SCIENTIFIC RESEARCH PROJECT REPORT PROJE NO: 2010-Fen-057 (Doktora) TÜRKİYE VE KIBRIS ADASINDA DAĞILIŞ GÖSTEREN KÖR YILAN, Typhlops vermicularis Merrem, 1820 (SQUAMATA: SERPENTES: TYPHLOPIDAE) POPULASYONLARININ TAKSONOMİSİ VE BİYOLOJİSİ PROJE YÖNETİCİSİ Prof. Dr. Bayram GÖÇMEN ARAŞTIRMACI Bahadır AKMAN Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Faculty of Science Department of Biology Bornova-İZMİR 2013

2 ÖNSÖZ Her canlı türünün bulunduğu ekosistem içerisinde bir görevi vardır. Türleri tanımak ve doğadaki rolleri ile diğer canlılarla ilişkilerini aydınlatmak, biyolojik çeşitliliğimizi anlamak ve bunların korunmasına ilişkin önlemleri saptamak biyoloji biliminin en temel işlevlerindendir. Mevcut literatür bilgisine bakıldığında Kör Yılan, Typhlops vermicularis Merrem, 1820 in Anadolu ve Kıbrıs Adası nın büyük bir kısmında yayılış göstermekte olduğu ve ülkemizde Batı, Orta ve Güney Anadolu da daha bol bulunduğu anlaşılmaktadır. Fakat türün ülkemizdeki dağılışının kesikli bir yapı göstermesi ile birlikte biyoloji ve ekolojisi hakkında da çok az sayıda çalışma mevcut olmasından dolayı ülkemizdeki yayılışının tespiti için yeni ve etraflı araştırmaların yapılması gerekmektedir. Bu çalışma ile, Anadolu ve Kıbrıs Adası nda planlanan bilimsel geziler sonucunda elde edilecek yeni ve bazı müzelerdeki mevcut örnekler kullanılarak Typhlops vermicularis in Anadolu ve Kıbrıs Adası populasyonlarının yayılışı, morfolojisi, serolojisi, biyolojisi ve ekolojisi hakkında detaylı bilgilerin saptanması amaçlanmıştır. Bu bilgiler doğrultusunda, türün ülkemiz ve Kıbrıs Adası ndaki gerçek dağılış sahası ortaya konarak, Anadolu ve Kıbrıs populasyonlarının çeşitli analizler yardımıyla ilişkileri, benzerlik ve farklılıkları belirlenecektir. Bununla birlikte, bu analizler sonucunda elde edilecek verilerin türün bilinen dağılış sahalarından elde edilen literatür bilgileri ile de karşılaştırılması suretiyle, türün ülkemizde ve Kıbrıs Adası ndaki taksonomik durumu ortaya konulmaya çalışılacaktır. Çalışmamızın, başta bundan sonra yapılacak olan araştırmalara ışık tutacağına ve bunun yanı sıra bu konuya ilgi duyanlara (biyolog, ekolog, ziraatçi v.b.) da yararlı olacağına inanıyoruz. Yapılan bu çalışmayı, 2010-Fen 057 numaralı proje kapsamında destekleyen E.Ü. Rektörlüğü Araştırma Fon Saymanlığı na sonsuz teşekkürlerimizi sunuyoruz.

3 İÇİNDEKİLER Sayfa ŞEKİLLER DİZİNİ... VII ÇİZELGELER DİZİNİ... XI ÖZET... XV ABSTRACT... XVII 1. GİRİŞ MATERYAL VE METOD Genel Bilgiler Materyal Listesi Biyolojik ve Ekolojik Özellikler Pholidosis ve Kalitatif Karakterler Vücut Ölçümleri ve Oranlar Renk ve Desen Özellikleri Serolojik Çalışmalar İçin Yapılan Hazırlıklar Grupların İstatistiksel Yöntemlerle Karşılaştırılması Morfolojik incelemeler sonucu elde edilen verilen karşılaştırılması Geometrik morfometri çalışmaları sonucu elde edilen verilen karşılaştırılması III

4 İÇİNDEKİLER (DEVAM) Sayfa 3. BULGULAR Anadolu Populasyonuna Ait Bulgular Genel bilgiler Ekolojik ve diğer biyolojik gözlemler Pholidosis ve kalitatif karakterler Vücut Ölçümleri ve Oranlar Renk ve desen özellikleri Serolojik değerlendirme Anadolu Populasyonunu Oluşturan Gruplara Ait Bulgular Grup I Grup II Grup III Grup IV Grup V Grup VI Kıbrıs Adası Populasyonuna Ait Bulgular IV

5 İÇİNDEKİLER (DEVAM) Sayfa Genel bilgiler Ekolojik ve diğer biyolojik gözlemler Pholidosis ve kalitatif karakterler Vücut ölçümleri ve oranlar Renk ve desen özellikleri Serolojik değerlendirme Grupların İstatistiksel Yöntemlerle Karşılaştırılması Pholidosis ve Kalitatif Karakterlerin Karşılaştırılması Vücut Ölçümleri ve Oranların Karşılaştırılması Renk ve Desen Özelliklerinin Karşılaştırılması Serolojik Çalışmalar Açısından Yapılan Karşılaştırma Geometrik Morfometri Sonuçları TARTIŞMA ve SONUÇ TEŞEKKÜR KAYNAKLAR V

6 ÖZET TÜRKİYE VE KIBRIS ADASINDA DAĞILIŞ GÖSTEREN KÖR YILAN, Typhlops vermicularis MERREM, 1820 (SQUAMATA: SERPENTES: TYPHLOPIDAE) POPULASYONLARININ TAKSONOMİSİ VE BİYOLOJİSİ Bu çalışmada, yılları arasında yapılan bilimsel gezilerde toplanan ve ZDEU (Zoology Department of Ege University) ve ZMHRU (Zoology Museum of Harran University) müzelerinden alınan toplam 273 Anadolu (236 ergin ve 37 jüvenil) ve 76 Kıbrıs Adası (66 ergin ve 10 jüvenil) Kör Yılan, Typhlops vermicularis, Merrem 1820 örneği morfoloji, kan serum proteinlerinin elektroforetik şekilleri, ekolojileri ve geometrik morfometri açısından karşılaştırmalı şekilde araştırılmıştır. Anadolu da dağılış gösteren örnekler seroloji çalışmaları sonucuna göre altı farklı grup şeklinde değerlendirilmiş ve yapılan istatistiksel çalışmalarla bu gruplar arasındaki benzerlik ya da farklılıklar ortaya konmuştur. Morfoloji, seroloji, renklenme ve geometrik morfometri çalışmaları sonucunda, Anadolu populasyonunu oluşturan grupların birbirlerinden bariz olarak ayrılamayacağı ve bu farklılıkların daha çok tür içinde lokal veya edafik faktörlere bağlı olarak varyasyonlar olabileceği anlaşılmıştır. Bununla birlikte, Anadolu ve Kıbrıs Adası nda dağılış gösteren populasyonlar yukarıda bahsedilen hususlar açısından birbirlerinden bariz olarak ayrılmaktadır. Dolayısıyla bu güne kadar monotipik olarak bilinen türün Kıbrıs Adası nda yaşayan populasyonunun farklı bir takson adı altında isimlendirilmesinin uygun olduğu ortaya çıkmıştır. Anahtar sözcükler: Anadolu, Kıbrıs, Typlops, Typhlops vermicularis, Kör Yılan. XV

7 ABSTRACT TAXONOMY AND BIOLOGY OF THE BLIND SNAKE POPULATIONS, Typhlops vermicularis MERREM, 1820 (SQUAMATA: SERPENTES: TYPHLOPIDAE) WHICH DISTRIBUTED IN TURKEY AND CYPRUS In this study a total of 273 Anatolian specimens (236 adults and 37 juveniles), and 76 Cypriotic specimens (66 adults and 10 juveniles) of the Blind Snake, Typhlops vermicularis, Merrem 1820 collected during the excursions in the period between 2007 and 2013, and some previously collected samples deposited in ZDEU and ZMHRU collection were investigated comparatively regarding morphology, electrophoresis patterns of the blood-serum proteins, ecology and geometric morphometrics. Individuals of distribution in the Anatolia assessed in the form of six different groups based on the serological results and the similarities or differences between these groups were showed with statistically analyses. As a result of morphology, serology, coloration and geometric morphometrics analyses, it was determined that there are no any differences amongst the groups located in Anatolia. However, between rhe Anatolian and Cypriotic populations are show some differences and can be designated from each other in term of the some pholidolial characteristics (KEP, VBPS), the number of protein fractions and geometric morphometry. Therefore it is suggested that there is a requirement to describe a new subspecies for Cyprus population. Keywords: Anatolia, Cyprus, Typhlops, Typhlops vermicularis, Blind Snake. XVII

Benzer belgeler

EGE ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJE KESİN RAPORU EGE UNIVERSITY SCIENTIFIC RESEARCH PROJECT REPORT

EGE ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJE KESİN RAPORU EGE UNIVERSITY SCIENTIFIC RESEARCH PROJECT REPORT. PROJE NO: 2010-Fen-011 (Doktora) ANADOLU VE KIBRIS TA DAĞILIŞ GÖSTEREN Eumeces schneiderii (DAUDIN,