Aşılama kontrendikasyonları. Prof. Dr. Ahmet Ergin Pamukkale Üniversitesi

Transkript

1 Aşılama kontrendikasyonları Prof. Dr. Ahmet Ergin Pamukkale Üniversitesi

2 SUNUM PLANI Aşılama kontrendikasyonları Aşılama Kontrendikasyonları Aşılama Endikasyonları 3 milyon ölüm, 750 bin engellilik önleniyor Gerçek kontrendikasyonlar Önlem alınarak aşı uygulanması gereken durumlar Aşılamaya engel oluşturmayan durumlar

3 Kontrendikasyon: uygulama sonrası ciddi istenmeyen etkinin ortaya çıkma olasılığında belirgin artış Aşılara kontrendikasyonlar çok nadir Kontrendikasyon varlığında aşı uygulanmaz!

4 Genel aşı kontrendikasyonları Göreceli kontrendikasyonlar Bir önceki dozda aşı ya da Ateşli Özel bileşenlerine durumlar veya ateşsiz orta-ciddi karşı hastalık, anafilaktik Hekim kararı ile aşı ertelenir (risk/yarar dengesi) Bağışıklık yetmezliği (canlı aşılar) reaksiyon, Konjenital bağışıklık yetmezliği Kazanılmış bağışıklık yetmezliği o Lösemi, aşının lenfoma sonraki vs dozları için kesin Kemoterapi kontrendikasyon Radyoterapi oluşturur Sistemik kortikosteroid kullananlar > 20 mg/gün > 2 mg/kg/gün (> 14 gün ) Boğmaca aşısı sonrası 7 gün içinde Gebelik (Canlı aşılar) Yumurta anaflaksisi (Grip, KKK, suçiçeği) gelişen ve başka bir nedene bağlanamayan ensefalopati

5 Aşıya özel kontrendikasyonları AŞI BCG KONTRENDİKASYON Aşıya ya da aşı içeriğindeki herhangi bir maddeye karşı anafilaksi Doğumsal, ilaçlara ya da kazanılmış hastalıklara bağlı bağışıklık yetmezliği durumları

6 DaBT/ Tdab KONTRENDİKASYON Aşıya ya da aşının içeriğindeki herhangi bir maddeye karşı anafilaksi Daha önce aselüler ya da tam hücreli boğmaca aşısı uygulamasının ardından 7 gün içinde gelişen, başka nedene bağlanamayan ensefalopati (bağışıklamaya çocuğun yaşına göre DT ya da Td aşısıyla devam edilmeli)

7 Hib, IPA, HBV, HAV, KPA, HPV, Meningokok ve Grip KONTRENDİKASYON Aşıya ya da aşının içeriğindeki herhangi bir maddeye karşı anafilaksi

8 KKK KONTRENDİKASYON Aşıya ya da aşının içeriğindeki herhangi bir maddeye karşı anafilaksi Doğumsal, ilaçlara ya da hastalıklara bağlı gelişen bağışıklık yetmezliği durumları Gebelik Tedavi edilmemiş ağır aktif tüberküloz

9 OPA KONTRENDİKASYON Aşıya ya da aşının içeriğindeki herhangi bir maddeye karşı anafilaksi Doğumsal, ilaçlara ya da hastalıklara bağlı gelişen bağışıklık yetmezliği durumları Gebelik Ev içinde bağışıklık yetmezlikli bireylerin olması

10 Su çiçeği KONTRENDİKASYON Aşıya ya da aşının içeriğindeki herhangi bir maddeye karşı anafilaksi Doğumsal, ilaçlara ya da hastalıklara bağlı gelişen bağışıklık yetmezliği durumları Gebelik

11 Rotavirüs KONTRENDİKASYON Aşıya ya da aşının içeriğindeki herhangi bir maddeye karşı anafilaksi Şiddetli kombine immün yetmezlik İnvajinasyon öyküsü

12 Önlem alınarak aşı uygulanmasını gerektiren durum: önemli bir yan etki riski topluma göre bir miktar artmış ya da aşı etkinliği azalmış Aşılamadan beklenen yarar aşının riskinden fazla ise aşılama önerilir!

13 BCG UYGULAMA SIRASINDA ÖZEL ÖNLEM ALINMASI/ DİKKATLİ OLUNMASI GEREKEN DURUMLAR Kardeşlerinde doğumsal bağışıklık yetmezliği olanlar bu hastalıkların genetik geçişi nedeniyle önce bağışıklık yetmezliği açısından değerlendirilmeli HIV enfeksiyonu riski altındaki bireyler

14 DBT, DaBT, Tdap (içeriğinde boğmaca olan aşılar) UYGULAMA SIRASINDA ÖZEL ÖNLEM ALINMASI/ DİKKATLİ OLUNMASI GEREKEN DURUMLAR İnfantil spasm, kontrol altına alınmamış Aşılama sonrası 48 saat içinde gelişen epilepsi Aşılama 40.5 veya ilerleyici ensefalopati kollaps, Aşılama sonrası 0 C şok ateş. zamanında 72 saat benzeri tablo orta içinde şiddette nöbet (hipotonik ya varlığında aşı dozundan nörolojik önce durum hiporesponsif şiddetli Bunlar ateşli genellikle atak) veya ateşsiz febril nöbetler başlamak hastalık kaydıyla durağanlaşana, aşı uygulanmadan 4 saatte bir parasetamol nöbetler kontrol önce ve (toplam altına Bu durum kalıcı sekel bırakmaz. en alınana fazla kadar uygulandıktan 4 doz/gün) aşının ve ertelenmesi sonra 4 saatte evde ateş önerilir bir Aşılama sonrası 48 saat içinde gelişen izlemi parasetamol (toplam 4 doz/gün) ve Afebril 3 saat nöbet süren dindirilemeyen süreğen aşının ağlama devamına bir çocuk nöroloğunun görüşü alınarak karar verilir

15 DaBT, DBT, DT, TT, Td, Tdab (Tetanos içeren aşılar) UYGULAMA SIRASINDA ÖZEL ÖNLEM ALINMASI/ DİKKATLİ OLUNMASI GEREKEN DURUMLAR Aşılama sonrası 6 hafta içinde gelişen Guillain Barre Sendromu Aşılama sonrası Arthus benzeri aşırı duyarlılık Aşılama yanıtı zamanında orta şiddette ya da Bu şiddetli bireylere ateşli 10 veya yıl süreyle ateşsiz tetanos hastalık içeren aşı yapılmamalıdır.

16 Grip UYGULAMA SIRASINDA ÖZEL ÖNLEM ALINMASI/ DİKKATLİ OLUNMASI GEREKEN DURUMLAR Aşılama sonrası 6 hafta içinde gelişen Guillain Barre Sendromu Aşılama zamanında orta şiddette ya da şiddetli ateşli veya ateşsiz hastalık

17 Hepatit B UYGULAMA SIRASINDA ÖZEL ÖNLEM ALINMASI/ DİKKATLİ OLUNMASI GEREKEN DURUMLAR 2000 gram altındaki erken doğan bebekler Hepatit B taşıyıcısı olan ya da taşıyıcılık durumu bilinmeyen anneler toplam 4 doz olacak şekilde doğumdan itibaren Hepatit Aşılama B taşıyıcısı zamanında olmayan orta şiddette anne ya da şiddetli bebeğin ateşli 2000 veya gr ateşsiz üstüne hastalık veya 30 gün üstüne çıkması beklenmeli

18 Hepatit A, Hib, İnaktif ve aktif polio, KPA, Polisakkarit Pnömokok, Meningokok UYGULAMA SIRASINDA ÖZEL ÖNLEM ALINMASI/ DİKKATLİ OLUNMASI GEREKEN DURUMLAR Aşılama zamanında orta şiddette ya da şiddetli ateşli veya ateşsiz hastalık

19 KKK UYGULAMA SIRASINDA ÖZEL ÖNLEM ALINMASI/ DİKKATLİ OLUNMASI GEREKEN DURUMLAR Kan/ Kızamık kan içeren ürünü aşılar transfüzyonu tüberkülin deri yapıldı testi (TDT) ise aşıyı yanıtlarını uygulamadan azaltır önce verilen Aşı kan ve ürününün TDT aynı türüne gün yapılabilir ve ya da dozuna TDT önce göre yapılıp belli sonucu bir süre beklemek gerekir. değerlendirildikten sonra kızamık içeren aşı Su uygulanabilir çiçeği aşısıyla ya aynı gün yapılmalı Aşı ya önce da aralarında yapıldıysa TDT en az uygulamak 4 hafta için en süre az 4 olmalıdır hafta beklemek gerekir

20 Su çiçeği UYGULAMA SIRASINDA ÖZEL ÖNLEM ALINMASI/ DİKKATLİ OLUNMASI GEREKEN DURUMLAR Aşıdan Kan/ kan sonra ürünü 6 hafta transfüzyonu salisilat yapıldı kullanımından ise aşıyı kaçınılmalıdır uygulamadan önce verilen Aşılanan kan kişilerin ürününün %3-4 ünde türüne ve döküntü dozuna gelişir. Böyle göre belli bireylerin süre bağışıklığı beklemek baskılı gerekir. kişilerle temas etmemeleri gerekir KKK aşısıyla ya aynı gün yapılmalı ya Aşılama zamanında orta şiddette ya da aralarında en az 4 hafta süre da şiddetli ateşli veya ateşsiz hastalık olmalıdır

21 Aşılamaya engel oluşturmayan durumlar (yanlış kontrendikasyonlar); sağlık çalışanının durumu yanlış yorumlaması ve aşının uygulanmaması - kaçırılmış aşı fırsatı

22 Aşılanma kararında sağlık çalışanları en güvenilir ve etkili danışmanlardır.

23 Aşı olmaya engel oluşturmayan durumlar Prematürelik Antibiotik kullanımı ve hastalıkların iyileşme dönemleri Özgül olmayan allerji öyküsü İshal Nezle ve hafif ateş gibi durumlar Büyüme ve gelişme geriliği / Malnütrisyon Febril konvülsiyon geçirme öyküsü Lokal steroid tedavisi Kesin olmayan boğmaca, kızamık ve kızamıkçık öyküsü İlerleyici olmayan nörolojik hastalıklar Ev içinde gebe bulunması

24 Son söz Aşılama kontrendikasyonları nadirdir Kontrendikasyonlar/önlem alınarak aşı uygulanması gereken durumlar çoğunlukla geçicidir Aşılama başarısında SP doğru bilgi, olumlu tutum ve uygun becerileri çok önemlidir

25 Kaynaklar 1. Güney S. Aşı kontrendikasyonları ve önlem alınarak aşı uygulanması gereken durumlar. Gökçay G ve Beyazova U, Ed., İlk Beş Yaşta Çocuk Sağlığı İzlemi, Nobel Tıp Kitap Evi, İstanbul, WHO. Immunization coverage. en son erişim General Best Practice Guidelines for Immunization: Best Practices Guidance of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP), en son erişim T.C.Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Genişletilmiş Bağışıklama Programı Genelgesi. 2008, Ankara. 5. UpToDate, Allergic reactions to vaccines. en son erişim