HİPOTİROİDİ. Asist. Dr. Hilal CANDAN Danışman: Prof. Dr. Mehmet UNGAN

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "HİPOTİROİDİ. Asist. Dr. Hilal CANDAN Danışman: Prof. Dr. Mehmet UNGAN"

Ayla Babacan
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 HİPOTİROİDİ Asist. Dr. Hilal CANDAN Danışman: Prof. Dr. Mehmet UNGAN

2 Tiroid Hastalıkları Aile hekimliğinde tiroid sorunları ile sık karşılaşılmaktadır. Tanısı konulamazsa önemli klinik sonuçlara neden olabilmektedir. İlk klinik prezentasyonda tanı koymak zordur. Tanı konulduğunda tedavi edilebilir, ama uzun süreli takip gerektirir. 2

Tanısı konulamazsa önemli klinik sonuçlara neden olabilmektedir.

3 Tersiyer : TRH hormonu Sekonder : TSH hormonu Primer : Tiroid bezi 3

4 TSH FT 4 Klinik Subklini k Hipotiroidi ötiroidizm TSH miu/l Subklinik Klinik Hipertiroidi 6

5 5

6 TSH Alt sınırı tüm yaşlar için aynıdır TSH Üst sınırı Yaşa göre değişir 0.5 miu/l 4 miu/l Sağlıklı erişkin 6 miu/l yaş 7.5 miu/l 80 yaş üzeri 2.5 miu/l gebelik (1. trimester) 3.0 miu/l gebelik (2.-3. trimester)

5 miu/l 4 miu/l Sağlıklı erişkin 6 miu/l 70-79 yaş 7.

7 Hipotiroidi Sıklığı Aşikar hipotiroidi prevelansı %0,1-2 Subklinik hipotiroidi prevelansı %4-8,5 60 yaş üzeri kadınlarda %14-20

8 Hipotiroidi Nedenleri Primer Otoimmün: Hashimoto (en sık) İyatrojenik: RAI, tiroidektomi, radyasyon İlaçlar: İyot, amiadaron, lityum, antitiroidler, interferon Konjenital: Agenezi, dishormonogenez, TSHR mutasyonu İyot eksikliği İnfiltratif: Amiloidoz, sarkoidoz, hemokromatozis, Riedel tiroidit Geçici Sessiz tiroidit, subakut tiroidit, T4 tedavisinin kesilmesi Sekonder Hipopitüitarizm, Hipofiz nekrozu (Sheehan sendromu) 8

mutasyonu İyot eksikliği İnfiltratif: Amiloidoz, sarkoidoz, hemokromatozis, Riedel tiroidit Geçici Sessiz

9 Sizi buraya getiren sebep nedir? Elimi kolumu kaldıramıyorum, hiç iş yapamıyorum (%99) Çok halsizim, sürekli yatıyorum (%91) Çok üşüyorum (%89) Eskiden çok terlerdim, şimdi hiç terlemiyorum (%89) Bu aralar çok unutkanım, dolabın kapağını açıyorum ne yapacağımı unutuyorum (%66) Sürekli bir şişkinliğim var, tuvalete rahat çıkamıyorum (%61) 9

(%91) Çok üşüyorum (%89) Eskiden çok terlerdim, şimdi hiç terlemiyorum (%89) Bu

10 Hipotiroidide Semptomlar Nonspesifiktir Halsizlik Kas güçsüzlüğü Soğuk intoleransı Kilo alımı Kognitif disfonksiyon Konstipasyon Büyüme geriliği İşitmede azalma Miyalji Parestezi Depresyon Artralji İnfertilite Kuru cilt Ses kısıklığı Ödem Sinir sıkışmaları

Konstipasyon Büyüme geriliği İşitmede azalma Miyalji Parestezi

11 Hipotiroidide bulgular Hareketlerde yavaşlama Konuşmada yavaşlama Reflekslerde azalma Bradikardi Ciltte kalınlaşma Yüzde şişkinlik Periorbital ödem Dilde kalınlaşma Diyastolik hipertansiyon Saç kaybı Plevral effüzyon Asit Galaktore Ataksi

Yüzde şişkinlik Periorbital ödem Dilde kalınlaşma

12 Fizik Muayene Sistemik muayene yapılmalıdır. ANTA, SS, VA Deri ve ekleri Baş-boyun Solunum sistemi Kardiyovasküler sistem Gastrointestinal sistem Genitoüriner sistem Kas ve iskelet sistemi Nörolojik ve psikiyatrik muayene 12

Kardiyovasküler sistem Gastrointestinal sistem

13 Fizik Muayene 13

14 Fizik Muayene 14

15 15 Tiroid Muayenesi

16 Tiroid Muayenesi Boyut Kıvam Homojenite Hassasiyet Kitle Yapışıklık Thrill Trakeal deviasyon 16

17 Guatr Sınıflandırması

18 Tiroid bezi büyümesi 18

19 Acaba kötü bir şeyler mi var!!! Tiroidde asimetrik büyümeler kanseri akla getirmelidir. Özellikle; Çocukta nodüler guatr varsa Ailede tiroid kanseri öyküsü varsa Radyasyon hikayesi varsa Şişlik çok hızlı büyüyorsa Sert, fikse kitle varsa Ses kısıklığı varsa Servikal lenf bezi palpe ediliyorsa 19

Özellikle; Çocukta nodüler guatr varsa Ailede tiroid kanseri öyküsü varsa

20 Hipotiroidi tanısı Laboratuvara dayalıdır. Semptomlar nonspesifiktir TSH ve st4 20

21 Primer hipotiroidi tanısı Aşikar hipotiroidi TSH >4.0 miu/ml, s T 4 düşük Subklinik hipotiroidi TSH >4.0 miu/ml, s T 4 Normal Ötiroid TSH miu/ml, s T 4 Normal TSH, miu/ml Braverman LE, et al. Werner & Ingbar s The Thyroid. A Fundamental and Clinical Text. 8th ed Canaris GJ, et al. Arch Intern Med. 2000;160: Vanderpump MP, et al. Clin Endocrinol (Oxf). 1995;43:55-68.

22 TSH düzeylerine göre ayırıcı tanı 22

24 Hashimoto Tiroiditi 1912 yılında Japon bilim adamı Akira Hashimoto tarafından tanımlanmış. Hipotiroidinin en sık nedeni!!! Otoimmün Anti-TPO antikoru, anti-tiroglobulin antikoru üretilir. Tiroid bezinde büyüme devam eden harabiyet - atrofi

25 Hashimoto Sıklık Toplumun % 2 sinde bulunur. Hashimoto hastalarının % 95 i kadındır yaş arasında sık Kadınlarda erkeklere göre kat daha fazla Anti-TPO antikorunun kanda yüksekliği yaşla birlikte artar ( 70 yaş kadınların % 33 ünde yüksek)

26 Kimler Risk Altında!!! Genetik eğilim söz konusu Aynı ailenin bireylerinde sık Hashimoto tiroiditi olan hastaların birinci dereceden akrabalarında tiroid antikorları yüksek Hashimoto tiroiditi olan ailenin diğer üyelerinde de tiroid tetkikleri yapılmalı İyot alımı arttıkça risk artar (ABD ve Japonya)

27 Hastalığın Seyri Başlangıçta Anti-TPO TSH, T3, T4 Hastalık ilerledikçe TSH T3 ve T4 Tam tiroid yetmezliği TSH T3 ve T4

28 Şikayetler - Fizik Muayene Çoğu hastanın hiçbir şikayeti yoktur. Hipotiroidi semptomları Yaş ilerledikçe hipotiroidi sıklığı artar. Muayenede lastik sertliğinde bir guatr vardır. Nadiren tiroid bezi sert olabilir. Tiroid bezinde ağrı veya hassasiyet yoktur.

29 Hashimoto ile Birlikte Görülebilen Hastalıklar Graves Tip 1DM Addison hastalığı Hipogonadizm Hipoparatiroidi Pernisiyöz anemi Hipofiz bezi iltihabı Vitiligo Romatoit Artrit Myastenia gravis Tip 2 Otoimmün Poliglandüler Sendrom

30 Laboratuar Bulguları Anti-TPO antikoru, T3, T4 ve TSH Tanı anında % 80 hastada TFT normal saptansa da tiroid bezinde hormon yapımı azalmaya başlamıştır. Anti-TPO % 95 inde Anti-Tiroglobulin % 60 ında yüksek Anti-TPO yüksek hastaların % sinde TSH yüksek, fakat T3 ve T4 normal

31 Kimler tedavi edilmelidir? TSH > 10 miu/l TSH >4 miu/l, T4 TSH 4-10 miu/l ve T4 normal ise Semptom varlığı Tiroid otoantikor pozitifliği

32 Tedavi Hipotiroidide replasman tedavisi levotiroksin ile yapılır Başlangıç dozu;1,6 mcg/gün 32

33 Tedavi izlemi TSH >4 IU/mL Levotiroksin başlanması TSH tekrarı 6-8 hafta sonra TSH <0,5 IU/mL TSH 0,5-2,5 IU/mL Asemptomatik Levotiroksin dozunu artır g/d Tedaviye devam et 6-12 ayda bir TSH kontrolü yapılmalı Levotiroksin dozunu azalt g/d Singer PA, et al. JAMA. 1995;273: Demers LM, Spencer CA, eds. The National Academy of Clinical Biochemistry Web site. Available at: Accessed Aug. 2007

34 TAKİP Hipotiroidide LT4 seviyesi TSH ile takip edilir!!! TSH hedefi: Risk taşımayan gençlerde miu/l - KVH riski yüksek olan kişilerde - 65 yaş üzerinde - İleri osteoporozu olanlarda - AF varlığında 1-4 miu/l 34

35 TAKİP Gebelerde TSH: 1. trimester miu/l 2. trimester miu/l 3. trimester miu/l

36 Levotiroksin Sabah aç karnına Günde tek seferde Ezilmeden Su ile En erken 30 dk sonra yemek yenilmeli Diğer ilaçlarla birlikte alınmamalı İlaçlardan en az 4 saat sonra alınmalı LT4 prepatları aynı dozlarda, aynı tedavi edici etkinliği göstermediği için, tedaviye aynı preparatla devam etmek önemlidir!!! 36

37 Tedaviye Rağmen TSH Yüksekliği TSH yüksek, st4 yüksek: Düzensiz ilaç kullanan hastanın testten hemen önce tiroksin alması Yetersiz tedavi Çölyak hastalığı Beraberinde kolestiramin, demir, aluminyum hidroksit, kalsiyum alınması Hızlanmış hormon metabolizması (fenitoin, karbamazepin, rifampisin) Tabletleri kıramayıp ezmek 6 haftadan önce TSH ölçmek 37

38 Hipotiroidi 38

39 Hipotiroidi 39

40 Hipotiroidi 40

41 Hipotiroidi: Kardiyomegali TELE 6 Ay L-tiroksin Tedavisi Sonrası Reza MJ, Abbasi AS. Congestive cardiomyopathy in hypothyroidism. West J Med. 1975;123:

42 Gebelerde Hipotiroidi 1.trimesterde annedeki hipotiroidi fetusun psikomotor gelişimi üzerinde olumsuz rol oynar. Bu sebeple 1. trimesterde TSH 2,5 miu/l nin altında, 2. ve 3. trimesterde 3mIU/L nin altında olmalıdır. Otoimmün tiroid hastalığı olan kadınlarda hipotiroidi gelişme riski bulunduğundan TSH nın yakından izlenmesi gerekir. 42

43 Gebelerde Hipotiroidi Otoimmun tiroid hastalığı olan bir anne gebeliğin erken döneminde ötiroid olsa bile gebeliğin ilerlemesi ile hipotiroid hale gelebilir. Bu nedenle periyodik olarak 4-6 haftada bir TSH takibi gerekir. 43

44 Gebelerde Hipotiroidi Her kadında planlanan gebelik öncesi ya da ilk prenatal vizitte TSH bakılması tavsiye edilir. TSH ölçümü, infertilite araştırmasının bir parçası olmalıdır. 44

45 Tarama Gebelerde risk grubu olarak kabul edilenlerin taranması uygun görülmektedir Ailede veya kendisinde tiroid hastalığı hikayesi Daha önce tiroid ameliyatı geçirmiş olmak Tip 1 DM veya diğer otoimmun hastalıkların varlığı Tiroid hastalığını düşündüren klinik bulguların mevcudiyeti Otoimmun tiroidit varlığı Anemi, kolesterol yüksekliği, hiponatremi Baş boyun radyoterapisi almış kadınlar İnfertilite tedavisi görmüş olan kadınlar Daha önce düşük veya ölü doğum hikayesi olan kadınlar 45

46 50 y, erkek Şikayeti: Kilo alımı TSH: 11.2 mlu/l st4: 9 ng/dl ( N: 8-12 ng/dl) Genç erkekte TSH Normal aralığı : mlu/l Hasta subklinik hipotiroididir LT4 replasman tedavisi başlanmalıdır

47 45 y kadın Şikayeti: Yok Rutin tetkik Normal değerler TSH : mlu/l T4 : 8-12 ng/dl TSH : 6.5 miu/l T4: Ne yapayım? 7.1ng/dl Ne yapmalıyım? Semptom sorgusu: halsizlik, uykuya eğilim, açıklanamayan kilo alımı, depresyon, algıda azalma Hasta aşikar hipotiroididir LT4 replasman tedavisi başlanmalıdır

48 72 y, Kadın Konjestif kalp yetmezliği, HT mevcut Halsizlik yakınması mevcut TSH: 4.5 mıu/l,t4 : N Tedavi başlarmısınız? >70 yaş, TSH Normal değeri: < 6 miu/l Tedavi başlanmaz. Yıllık periodlar ile takibi önerilir

49 TEŞEKKÜRLER

Benzer belgeler

SUBKLİNİK TİROİD HASTALIKLARI VAKA ÖRNEKLERİ

8. Aile hekimliği güz okulu 26 eylül 2014- Antalya SUBKLİNİK TİROİD HASTALIKLARI VAKA ÖRNEKLERİ Prof Dr Dilek Yavuz Marmara Üniversitesi Tıp fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma BD Hipotiroidi: Doku