BÜYÜMENİN ÖNCÜ GÖSTERGELERİ: GÜVEN ENDEKSLERİ

Transkript

1 MAYIS 1 BÜYÜMENİN ÖNCÜ GÖSTERGELERİ: GÜVEN ENDEKSLERİ ayında 1, puan olan Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE), Nisan da Mart, puan artışla 1, puan seviyesine çıkarak son ayın en yüksek seviyesine erişti. RKGE de görülen yukarı yönlü harekette,,1 puan düşüş kaydeden gelecek aya dair ihracat dışında tüm alt endeksler pozitif katkıda bulundu. Öte yandan Mart ayında, seviyesinde kaydedilen Tüketici Güven Endeksi (TGE) ise ,1 Kaynak: TCMB & TÜİK Güven Endeksleri (puan) 11,,, 11, RKGE TGE Nisan da %1, artışla, puana yükseldi. Endeksin Nisan ayındaki gelişiminde, gelecek 1 aylık döneme dair tasarruf etme ihtimalindeki ve işsiz sayısı beklentilerindeki, sırasıyla %, ve %, oranlarındaki artışlar olumlu rol oynadı. Hanenin maddi durum beklentisinde de %, oranında artış gözlenirken, genel ekonomik durum endeksinde ise %, oranında düşüş görüldü. 1,, Reel Kesim Güven Endeksi Son Ayın En Yükseğinde Tüketici Güven Endeksi de Nisan Ayında Yükselişe Geçti. SANAYİ SEKTÖRÜ Üretim Endeksi ayında yıllık %1 oranında bir Sanayiartışla 11, puan oldu. Endeksteki artışta, tüketim malları, enerji ve sermaye malı imalatı olumlu rol oynarken, ara malı imalatında ise düşüş görüldü. İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı (KKO) ise, Nisan ayında 1, puan artışla %,1 e yükseldi. Oranın değişiminde tüm mal gruplarının olumlu yönde katkı verdiği gözlenirken, yatırım mallarındaki kapasite kullanım oranı 1, puan artışla %, seviyesine yükselerek yine dikkat çekti. Sanayi Üretimi Yeniden Artışa Geçti, Kapasite Kullanım Oranı (%) Kapasite Kullanım Oranı (%),,1 Kapasite Kullanım Oranı %,1 e Yükseldi Kaynak: TCMB 1 Mayıs 1

2 1 Aralık ayında %1, olarak gerçekleşen işsizlik oranı, 1 ayında %11, seviyesine yükseldi. Oran erkeklerde %1,, kadınlarda ise %1,1 olarak kaydedildi. İşsizlik oranının yukarı yönlü hareketinde, ta da mevsimsel etkilerin rolü görüldü. Öte yandan veriler, döneminde istihdam oranının geçen yılın aynı dönemine göre 1,1 puan artışla %,, işgücüne katılım oranının ise 1, puan artışla % seviyesinde gerçekleştiğini gösterdi. İşgücüne katılım, erkeklerde %,, kadınlarda ise %, oranında gerçekleşti. ayında ayrıca, genç işsizlik oranının %, tarım dışı işsizlik oranının ise, %1, düzeyinde kaydedildiği gözlendi. İstihdam ve İşgücüne Katılım Yarışıyor İŞGÜCÜ PİYASALARI 1, 1,, Mart, Nisan Mayıs,1 Haziran, Temmuz 1,1 Ağustos 1, 1, Eylül Ekim 1, 1, Kasım Aralık 11, 1 1 İşsizlik Oranı (%) Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%) Ayı İşsizliğinde de Mevsimsel Etkiler Var İşsizlik Politikası Kurulu (PPK), Nisan 1 Paratarihli toplantı sonrasında, kredi büyüme hızlarının makul düzeylerde seyrettiğini ve çekirdek enflasyondaki olumlu gidişatın devam ettiğini belirtti. Öte yandan küresel piyasalardaki belirsizlikler ve gıda fiyatlarındaki artışların para politikasındaki temkinli yaklaşımın sürdürülmesini gerektirdiğini bildiren Kurul, bu doğrultuda faiz oranlarının sabit tutulmasına karar verdi. PPK ayrıca, Türk Lirası zorunlu karşılıklara ödenen faiz oranlarında ölçülü bir artışa gidilmesinin ve döviz depo piyasası faiz oranlarında ölçülü bir indirim yapılmasının finansal istikrarı destekleyeceğini değerlendirdi. Bu bağlamda Kurul, TL cinsinden tesis edilen zorunlu karşılıklara ödenen faiz oranlarında baz puan artırıma gidilmesine ve bankaların TCMB den alabilecekleri bir hafta vadeli döviz depo faiz oranlarının, ABD doları için %, ten % e, Euro için ise %, ten % ye indirilmesine karar verdi. Enflasyon ise, Nisan ayında beklentilerin üzerinde geldi. Bu dönemde bir önceki yılın aynı ayına göre %,1 artan Tüketici Fiyatları Endeksi nde (TÜFE), önceki aylarda olduğu gibi yine gıda fiyatlarındaki artışın ağırlıklı etkisi görüldü. Yıllık bazda %1, oranında yükselen gıda ve alkolsüz içecekler fiyatları, söz konusu enflasyon oranına, puanlık katkı verdi. Bununla birlikte, sırasıyla %,1 ve %1, oranlarında artan konut ile lokanta ve oteller fiyatları da, yıllık enflasyona katkı yapan grupların başında geldi. Öte yandan Mart ayına göre %1, oranında artan TÜFE nin aylık gelişiminde ise, giyim ve ayakkabı fiyatlarındaki %1, luk artış etkili oldu. Merkez Bankası Dövize Karşı Tedbir Aldı Gıdanın Enflasyonist Baskısı Sürüyor PARA POLİTİKASI ve ENFLASYON 1 1,,,,, TCMB Faiz Oranları (%, 1 1 Nisan) TÜFE Değişim Oranı (%, Yıllık) TÜFE Değişim Oranı (%, Yıllık),1,,,,,1,1, Kaynak: TDM,, ,1 Mayıs 1

3 verilerine göre, Nisan TİM ayında ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre %, oranında düşerek 11, milyar dolar oldu. Nisan ayında en çok ihracat yapan sektör 1, milyar dolarla otomotiv olurken, bunu 1 Otomotiv,., Hazırgiyim Kaynak: TİM İhracat Verileri İhracattaki Düşüşte Parite Etkisi Hâkim Kimyevi Maddeler,, Çelik ,% 1,% 1.1 Almanya 1,% İHRACATTAKİ GELİŞMELER Sektörler Bazında İhracat (milyar $, İlk 1 Sektör) Elektrik Elektronik,1%,%,%,% Sektörler Bazında İhracat (milyar $, İlk 1 Sektör), Tekstil sırasıyla 1, ve 1, milyar dolarlık ihracatla, kimyevi maddeler ve mamuller ile hazır giyim ve konfeksiyon sektörleri takip etti. Bu dönemde otomotiv ihracatı %11, oranında yıllık düşüş kaydederken, kimya ve hazır giyim sektörleri ise sırasıyla % ve %, oranlarında daralma sergiledi. Öte yandan, Nisan ayı ihracat sıralamasında. sırada yer alan çelik sektörü %1, oranında düşüş yaşarken,. ve. sıralardaki elektronik ve tekstil 1,,1,1 1, , 1,,,, Hububat, Bakliyat Demir Makine Mobilya, Orman 1 -Nisan 1 -Nisan İklimlendirme Madencilik Çimento, Cam Fındık ÜLKELER VE İLLER BAZINDA İHRACAT verilerine göre, Ni- ayında en çok TİMsan ihracat yapılan ilk ülke, Almanya, İngiltere, Irak, İtalya ve ABD oldu. Bu dönemde Almanya ya yapılan mal ihracatı, bir önceki yılın aynı ayına göre %, oranında gerilerken, Irak pazarındaki düşüş de %, oranında devam etti. Aynı dönemde İngiltere ve İtalya pazarları ise, sırasıyla %, Ülkeler Bazında İhracat (milyon $, İlk 1) İngiltere Ülkeler Bazında İhracat (milyon $, İlk 1) Irak İtalya ABD Fransa 1 Nisan 1 Nisan Ülke Gruplarının İhracattaki Payı (%, -Nisan 1),1%,% İspanya,% S. Arabistan Ülke Gruplarının İhracattaki Payı (%, -Nisan 1) Fındık İhracatı Dikkat Çekiyor Mısır Rusya AB Ortadoğu Afrika BDT K. Amerika ST Diğer Avrupa Diğer Asya Uzakdoğu Diğer Amerika Diğer Ülkeler Kaynak: TİM İhracat Verileri Mücevher ve %1, oranlarında gerileme sergiledi. ABD ye ihracat Nisan ayında %1, lik hızla büyümesini sürdürürken, Mısır ve Suudi Arabistan pazarları da çift haneli ihracat artışı kaydederek dikkat çekti. Rusya ya yapılan ihracat ise, bu dönemde %, lik bir düşüşle daralmaya devam etti. Ülke grupları bağlamında, 1 yılının ilk ayında AB ülkeleri, Türkiye nin ihracatında %,1 lik bir paya sahip oldu. Bu dönemde ülke grupları arasında. sırada gelen Ortadoğu da, geçen yılın aynı dönemine göre payını 1, puan artışla %, ye yükseltti. Buna karşılık, Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ve Afrika ülkelerinin pastadaki payları sırasıyla 1, ve, puan daralma kaydetti. Kuzey Amerika ve Uzakdoğu ülkelerine yapılan ihracatın payı bir önceki yılın aynı dönemine göre sırasıyla 1,1 ve, puanlık artış kaydederken, diğer Amerika ve diğer Asya pazarlarında dilim daralmaları yaşandı. sektörlerinde de, sırasıyla %1, ve %, lik gerileme gerçekleşti. Bu dönemde sektörler genelinde en güçlü performans, yıllık %, artış ile fındık ve mamulleri sektöründe, en keskin düşüş ise, ihracatı %, oranında gerileyen yaş meyve sebze sektöründe görüldü. Bu doğrultuda, Nisan ayında yıllık ihracat gelişim hızına en olumlu katkıyı, yüzde puanla fındık ve mamulleri sektörü yaptı. İlgili dönemde toplam ihracat gelişim oranını aşağı yönlü etkileyen sektörlerin başında ise, otomotiv ve çelik geldi. Bu iki sektör, Nisan ayında Türkiye nin toplam ihracat hızını sırasıyla 1, ve 1, puan olumsuz etkiledi. Bu dönemde ihracatın aşağı yönlü hareket etmesinde, Euro/Dolar paritesindeki düşüş yine büyük ölçüde etkili oldu. Nisan ayında kilogram bazında ihracat ise, yıllık % oranında artış sergiledi. En çok ihracat yapan iller arasında ise, Nisan ayında ilk sırayı yine İstanbul alırken, onu Kocaeli ve Bursa izledi. İstanbul ve Kocaeli bu dönemde sırasıyla, ve 1, milyar dolarlık ihracat gerçekleştirirken, Bursa için rakam 1, milyar dolar oldu. Sıralamada.lüğü, milyar dolarla İzmir,.liği ise, milyar dolarla Ankara aldı. Mısır ve S. Arabistan Pazarları Güçlü Büyüdü Ortadoğu Pazarının İhracattaki Payı %, Oldu Mayıs 1

4 DIŞ TİCARET DENGESİ TÜİK verilerine göre, Mart ayında ihracat geçen yılın aynı ayına göre %1, oranında azalarak 1, milyar dolar oldu. Bu dönemde en yüksek değerde ihracat gerçekleştiren fasıl, %1, yıllık düşüş kaydeden motorlu kara taşıtları olurken, onu sırasıyla %, ve %, ihracat daralması gerçekleştiren kıymetli metaller ve taşlar ile makineler izledi. Mart ayında.lüğü ise, %, düşüş kaydeden örme giyim aldı. Bu dönemde yıllık toplam ihracat gelişimine en olumsuz katkıyı -, puanla kıymetli metaller ve taşlar yaparken, onu -1, puanla motorlu kara taşıtları izledi. İthalat ise Mart ayında yıllık bazda %,1 oranında bir düşüş sergileyerek, 1, milyar dolar oldu. Bu dönemde en yüksek değerde ithalat yapan İthalattaki Düşüşte Enerji Başrolde fasıllar, sırasıyla mineral yakıtlar ve yağlar, makineler ve motorlu kara taşıtları oldu. İthalat, söz konusu fasılların ilk ikisinde sırasıyla yıllık %1, ve %,1 azalırken, motorlu kara taşıtlarında ise %, oranında arttı. Mart ayında ithalatın gelişim hızına en büyük pozitif katkı motorlu taşıtlardan gelirken, aşağı yönlü destek veren grupların başında ise mineral yakıtlar ve yağlar yer aldı. Bu veriler doğrultusunda, dış ticaret açığı Mart ayında yıllık %1, oranında bir artışla, milyar dolar oldu. -Mart döneminde ise açık %1, gerileyerek 1, milyar dolar olarak kaydedildi. Yılın ilk ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı da, önceki yılın aynı dönemine göre 1, puan artarak %1 seviyesinde gerçekleşti. İlk Çeyrekte Dış Ticaret Açığı%1, Geriledi 1 1, 1, 1, 1, 1 1, 1, 1, 1, 1 1, Mart, Nisan İhracat (Milyar $) Mayıs İhracat (milyar $) 1, Haziran 1, Temmuz , Ağustos Dış Dış Ticaret (milyar (Milyar $) $),1,1 1, Eylül 1, 1,1 1, Ekim 1, Kasım 1, İthalat İhracat Dış Ticaret Açığı 1 -Mart 1 -Mart İhracatın İthalatı Karşılama Oranı %1 Oldu Aralık işlemler açığı Cariayında, milyar dolar olarak gerçekleşti. ayı cari işlemler hesabı, mal ve gelir dengelerindeki sırasıyla, ve, milyar dolarlık açıklarla aşağı 1 -,, Mart, Nisan yönlü hareket ederken, hizmetler dengesindeki, milyar dolarlık fazladan olumlu etkilendi. Bu veriler doğrultusunda açık, yılın ilk ayında önceki yılın aynı dönemine göre %, oranında bir,,1 Mayıs Haziran ÖDEMELER DENGESİ Cari Cari Açık Açık ve ve Finans Hesapları (Milyar (milyar $) Finans Hesapları,,,, Temmuz Ağustos Eylül Ekim, Kasım, Aralık 1 1 Cari İşlemler Açığı, gerileme kaydetti. Yıllıklandırılmış cari açık ise,, milyar dolar düzeyine düştü. Öte yandan, ayında cari açığın finansmanı zayıflayan bir görünüm verdi. Bu dönemde finans hesaplarından net, milyar seviyesinde çıkış olurken, net hata ve noksan kalemi ise, milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu doğrultuda, ayında TCMB rezervlerinde de 1,1 milyar dolar düşüş kaydedildi. Cari Açık İlk Ayda %, Geriledi Finans Hesaplarında Zayıflama Görüldü Kaynak: TCMB Mayıs 1

5 Euro Bölgesi sanayi üretimi hızı, ayı için aşağı yönlü revize edilerek %, lük bir artışa işaret ederken, ayında ise temposunu beklentilerin üzerinde bir yükselişle %1, artış sergiledi. Bölge ekonomisindeki AVRUPA EKONOMİSİ hafif canlanma belirtileri, Reel Kesim Güven Endeksi nde de hissediliyor. Bu bağlamda, endeks bir süredir gözlenen yükseliş trendini Nisan ayında da sürdürerek, puan seviyesine ulaştı. Tüketici güveni ise bu dönemde düşüş kayde- Euro Bölgesi Güven Endeksleri (puan) (puan) , , - - -, - - -,, Tüketici Güven Endeksi (sol eksen) derek -, puan oldu. ayında %11, olan bölge işsizlik oranı ise, Mart ta da aynı seviyede kaldı. Öte yandan, Mart ayında %-,1 seviyesine yükselen enflasyon, Nisan ayında Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen) % düzeyine ulaştı. AB nin istikrarlı büyüme trendi izleyen ekonomilerinden İspanya ve İngiltere ise, ilk çeyrekte sırasıyla %, ve %, oranında yıllık GSYH artışı kaydetti. GSYH Büyüme Hızı (%, Yıllık) GSYH Büyüme Hızı (%, Yıllık) , -, -1 İspanya 1,, 1, İngiltere,,,,,, 1, 1,, 1 Ç1 1 Ç 1 Ç 1 Ç 1 Ç1 İngiltere ve İspanya Büyümeye Devam Ediyor 1 Ç 1 Ç 1 Ç 1 Ç1 Bölge Enflasyonu % Düzeyine Yükseldi Mayıs 1

6 ABD de sanayi üretimi Mart ayında tempo kaybını hızlandırdı. Bu dönemde yıllık bazda %,1 oranında artış kaydeden sanayi üretimi, 1 Temmuz ayından sonraki en düşük hızını sergiledi. Ulusal ekonominin yılın ilk çeyreğindeki yıllık büyüme hızı da, % olarak gerçekleşti. Reel kesimin güveninde ve Mart aylarında gözlenen düşüş ise, Nisan ayında durdu. Bununla birlikte, söz konusu güven endeks, 1, puan seviyesinde durağan seyretti. Tüketici güvenindeki bozulma ise Nisan ayında yerini iyileşmeye bıraktı. Tüketici Güven Endeksi, bu doğrultuda, puan artışla, puan oldu. Öte yandan açıklanan son veriler doğrultusunda, işsizlik oranı Mart ayında %, olarak kaydedildi. FED kararlarında bir diğer belirleyici unsur olan enflasyon ise, Mart ayında yeniden negatif kanada geçerek %-,1 düzeyinde gerçekleşti. Enflasyonun aşağı yönlü hareketinde, enerji fiyatlarındaki düşüş yine etkili oldu. 11 1, ABD EKONOMİSİ ABD ABD Güven Güven Endeksleri (Puan) (Puan) Tüketici Güven Endeksi ABD Ekonomisi % Büyüdü Reel Kesim Güven Endeksi,1, 1, 1 Enflasyon Yeniden Negatif Geldi ABD Sanayi Üretimi ve İşsizlik (%) ABD Sanayi Üretimi ve İşsizlik (%), 1,, Sanayi Üretimi Yıllık Büyüme Hızı İşsizlik Oranı Sanayi Üretimi Hız Kesti,,1 olan ekonomilere dair 1 1. çeyrek Gelişmektebüyüme verileri açıklanmaya başladı. Bu bağlamda, 1 yılının. çeyreğinde yıllık büyüme hızı %, olan Çin ekonomisi, tempo kaybederek % oranında büyüme kaydetti. Böylelikle yılının ilk çeyreğinden bu yana en düşük performansı sergileyen Çin ekonomisinin, yatırım harcamalarının hızındaki yavaşlamadan etkilendiği görüldü. Ekonominin performansında, Mart ayında ihracatta aniden gözlenen %1 lik düşüş de hissedildi. YÜKSELEN EKONOMİLER Öte yandan Güneydoğu Asya nın en büyük ekonomisi Endonezya da, 1 yılının son çeyreğinde % oranında gerçekleştirdiği yıllık GSYH büyümesini, yeni yılın ilk çeyreğinde düşüren bir diğer ekonomi oldu. Bu dönemde, %, oranında büyüyen Endonezya ekonomisi, böylece yılının. çeyreğinden sonraki en zayıf artışı kaydetti. Hız kaybında ihracattaki yavaşlama etkili olurken, sektörler bazında ise madencilik üretimindeki gerilemenin güçlenerek devam ettiği göze çarptı. Aynı dönemde, bilgi-iletişim ve finans başta olmak üzere, çeşitli hizmetler sektörlerinde ise büyüme hızla devam etti.,,,,,, GSYH Yıllık Büyüme Büyüme Hızı (%, Hızı Yıllık) (%),,,,,,1,, Çin Tempo Kaybını Sürdürüyor Çin Endonezya 1 Ç1 1 Ç 1 Ç 1 Ç 1 Ç1 1 Ç 1 Ç 1 Ç 1 Ç1 Endonezya Ekonomisi de Hızını Düşürdü Mayıs 1