Bölüm 1. İnsan Kaynakları Yönetimine Kavramsal Bakış

Transkript

1 Bölüm 1 İnsan Kaynakları Yönetimine Kavramsal Bakış

2

3 İnsan Kaynakları Yönetimi İnsan nedir? Kaynak nedir? Yönetim nedir?

4 İnsan Nedir?

5 İnsanı Tanımlamanın Zorluğu Filozofların insan tanımları Diderot un Ansiklopedi deki insan maddesi Özetle insan, biyo, psiko, sosyo-kültürel bir varlıktır.

6 Kaynak Nedir? Kaynak, mal ve/veya hizmet üretmek amacıyla üretim sürecinde doğrudan ya da dolaylı olarak katılan faktörlerdir.

7 Kaynak Türleri Doğal Kaynaklar Finansal Kaynaklar Fiziksel Kaynaklar Bilgi Kaynakları Soyut Kaynaklar ve İnsan kaynak mıdır? Değil midir?

8 İnsan Kaynak mıdır? Değil midir? Tüm üretim faktörleri gibi insan da bir kaynaktır. Ancak kıt ve az bulunur olması gerekliliği sahip olduğu yetkinliklere bağlıdır.

9 Yönetim Nedir? En az iki insan (yöneten ve yönetilen) Tek başına gerçekleştirilemeyecek ortak ve herkes tarafından paylaşılan bir amaç Süreç (planlanma, örgütlenme, yöneltilme, koordinasyon ve kontrol).

10 Bilim nedir? Yönetim Bilim midir? Sanat mıdır? Bilimsel yöntemlerle yapılan araştırmalar sonucu genellemelere ulaşmaya çalışan sistematik nesnel bilgiler bütünüdür.

11 Bilim Türleri Formel Bilimler Normatif Bilimler Pozitif (Olgusal) Bilimler Doğa Bilimleri Sosyal Bilimler

12 Sanat Nedir? Duyguların dışa vurumu, hayal gücü ve yaratıcılığın yansımasıdır.

13 Yönetim Bilim midir? Sanat mıdır? Yönetim bilimlerin en yenisi, sanatların en eskisi olarak tanımlanabilir.

14 İnsan Kaynakları Yönetimi Örgüt için etkili işgücü bulmak ve sürekliliğini sağlama amacıyla ortaya konan faaliyetler bütünüdür.

15 İnsan Kaynakları Yönetiminin Kapsamı İdari (Bürokratik) Kapsam Teknik Kapsam Davranışsal Kapsam

16 İdari Kapsam A. İşçi-İşveren (Endüstri) İlişkileri 1. Bireysel İlişkiler a. İşe Giriş İşlemleri b. Çalışma Düzeninin Sağlanması c. Hizmet Sözleşmesinin Sona Ermesi 2. Toplu İlişkiler a. Sendikalar b. Toplu İş Sözleşmesi B. Personel Sağlığı ve İş Güvenliği 1. İş Kazaları 2. Meslek Hastalıkları C. Arşiv ve Dokümantasyon

17 Teknik Kapsam İnsan Kaynakları Planlaması İş Analizi ve İş Etüdü Personel Tedariki,Seçme ve İşe Yerleştirme Personel Eğitimi ve Geliştirme Performans Yönetimi Kariyer Yönetimi İş Değerleme Ücret Yönetimi İnsangücü Bilgi Sistemi

18 Davranışsal Kapsam Örgüt Kültürü İletişim Motivasyon ve İş Tatmini Grup Dinamiği Değişim Yönetimi Çatışma Yönetimi Yaratıcılık Yönetimi Stres Yönetimi.

19

20 Entelektüel Sermaye Entelektüel kelime anlamıyla yetkin ve gelişmiş kişilerdir. Entelektüel sermaye; seçkin, özellikli sermayedir.

21 Entelektüel Sermaye defter değeriyle piyasa değeri arasındaki farktır. İşletmenin yüksek katma değeri yüksek maddi olmayan varlıklarıyla sağlanan değerdir.

22 İnsan Sermayesi Entelektüel Sermayenin Öğeleri Yapısal (Organizasyonel) Sermaye Müşteri Sermayesi

23 İnsan Sermayesi İşletmede çalışan bireylerin bilgi, yetenek, tecrübe ve yetkinliklerinin toplamını ifade etmektedir. İşletmedeki insanların fikirleri, yaratıcılıkları, sahip oldukları ve ürettikleri bilgileriler değerlidir.

24 Yapısal Sermayesi İnsan sermayesi tarafından oluşturulmaktadır. Ancak çalışanlar işten ayrılsa bile örgütte kalan, örgütün sahip olduğu değerlerdir. Örneğin, Örgüt kültürü, Marka, Entelektüel mülkiyetler (patent, buluş, sosyal sorumluluk vb.)

25 Müşteri Sermayesi İşletmenin müşterileriyle olan ilişkilerin bütünüdür. Müşteriler: İşletmenin ürün/hizmetlerini ve hisse senetlerini satın alan kişi/kurumlardır. Bir işletmenin müşteri sermayesinin olması için nasıl müşteriler gerekir?

26 Kurumsal Performans ve İnsan Kaynakları Yönetimi Kurumsal performans kriterleri ve Etkinlik Verimlilik İktisadilik Kalite Odaklılık Yenilikçilik (İnovasyon) Finansal Değerleme Kriterleri

27 Etkinlik Verimlilik İktisadilik

28 Kalite Odaklılık Kalite, teknik açıdan, tolerans sınırları içindeki optimum seviyedir. Toplam Kalite Yönetimi, kalitenin tüm örgüt fonksiyonlarına yayıldığı yönetim anlayışıdır.

29 Kalite Odaklılık Anlayışı Kalite, kaynakların verimli kullanımını sağlayan, ürün ve hizmetlere kullanım uygunluğu kazandıran, müşteri gereksinimlerine uygun üretim ve hizmet anlayışında böylece işletmelerin kamusal sorumluluklarını da olumlu olarak gerçekleştirebilmelerine olanak tanıyan bir performans boyutudur.

30 Yenilikçilik Yenilik (inovasyon) nedir? Buluş nedir? Yaratıcılık nedir?

31 İnsanın Yenilik Yaratma Süreci

32 Yenilik Türleri Hizmet yeniliği Ürün yeniliği Dizayn yeniliği Süreç yeniliği Örgütsel yenilik Strateji yeniliği

33 Finansal Değerleme Kriterleri Hatırlatma: Kurumsal Performans Kriterleri 1. Etkinlik 2. Verimlilik 3. İktisadilik 4. Kalite Odaklılık 5. Yenilikçilik (İnovasyon) 6. Finansal Değerleme Kriterleri Finansal yapı oranları Faaliyet oranları Karlılık oranları Dengeli sonuç kartı (Balanced Scorecard) Finansal boyut Müşteri boyutu İçsel süreçler boyutu Öğrenme boyutu

34

35 Cinsiyet Farklılıkları Biyolojik farklılıklar Fiziksel farklılıklar Psikolojik farklılıklar Beyin ile ilgili farklılıklar

36 İnsan Kaynaklarında Cinsiyet Farklılıkları İşletme performansı açısından bu farklılıklar önemlidir.

37 Cinsiyet ve İnsan Ayrımcılık Dolaylı ayrımcılık Dolaysız ayrımcılık Pozitif ayrımcılık

38

39 Temel Kavramlar Kültür nedir? bir amacı gerçekleştirmek uğruna ya da birlikte yaşayan insanların paylaştıkları değerler ve inançlar bütünüdür. Değer nedir? bir şeyin önemini belirlemeye yarayan soyut ölçü, bir şeyin değdiği karşılıktır.

40 Örgüt Kültürü Örgütsel değerler Örgüt iklimi

41 Örgüt Kültürü Modelleri Parsons Modeli Deal ve Kennedy Modeli Sert adam/maço kültür Çok çalış- sert oyna kültürü Şirketin üzerine iddiaya gir kültürü Süreç kültürü Kilman Modeli Bürokratik kültür Reformcu kültür

42 Örgüt Kültürü Modelleri 2 Handy Modeli Güç kültürü Rol kültürü Görev kültürü Birey kültürü Quin ve Cameron Modeli Piyasa kültürü Adhokrasi Hiyerarşi kültürü Klan kültürü

43 Örgüt Kültürü Modelleri 3 Geert Hofstede Bireysellik Toplumsallık Erillik Dişilik Güç mesafesi Belirsizlikten kaçınma Zaman yönelimi

44

45 Çalışma Dünyasının Değişen Trendleri Esnek çalışma saatleri Yarı zamanlı çalışma Evden çalışma (Sanal örgütler) Esnek çalışma ortamı

46

47 Farklılıkların Yönetimi Farklılık, hem bireysel hem de sosyal bir kavramdır.

48 Farklılıkların Yönetimi Türleri Bireysel farklılıklar Birincil karakteristik özellikler İkincil karakteristik özellikler Kişilik özellikleri Örgütsel farklılıklar Örgütsel özellikler Yönetsel özellikler

49 Farklılıkların Yönetimi ve İnsan Kaynakları Yönetimi Küreselleşme Küresel işletmeler Küresel farklılıkların yönetimi

50

51 Uzmanlaşmanın Dayanılmaz Hafifliği Uzmanlaşma (işbölümü) gruplandırılmış faaliyetlerin çalışan tarafından yapılmasını ifade etmektedir Klasik yönetim döneminden günümüze uzmanlaşma oldukça farklılık göstermiştir.

52 Kullanılan Etkili Yöntemler Takım çalışması Kendi kendini yöneten takımlar Beyin fırtınası Sanal takımlar