Yazı Menu. - Beş Hececiler - FARUK NAFIZ ÇAMLIBEL - ENİS BEHİÇ KORYÜREK - HALİT FAHRİ OZANSOY - YUSUF ZİYA ORTAÇ - ORHAN SEYFİ ORHON

Transkript

1 Yazı Menu - Beş Hececiler - FARUK NAFIZ ÇAMLIBEL - ENİS BEHİÇ KORYÜREK - HALİT FAHRİ OZANSOY - YUSUF ZİYA ORTAÇ - ORHAN SEYFİ ORHON Şiire 1. Dünya Savaşı ve Millî Mücadele yıllarında başlayan, Mütareke yıllarında şöhret kazanan hececiler, Anadolu'yu ve vasat insan tipini şiire soktular. Memleket sevgisi, yurt güzellikleri, kahramanlık ve yiğitlik, işledikleri başlıca konulardır. Hecenin bu beş şairi millî edebiyat akımından etkilenmiş ve aruzu bırakarak şiirlerinde heceyi kullanmaya başlamışlardır. Bunda da oldukça başarılı olmuşlardır. 1 / 5

2 *Hecenin beş şairi adıyla da anılan bu sanatçılar milli edebiyat akımından etkilenmiş ve şiirlerinde hece veznini kullanmışlardır. *Şiirde sade ve özentisiz olmayı ve süsten uzak olmayı tercih etmişlerdir. *Beş hececiler şiire birinci dünya savaşı ve milli mücadele döneminde başlamışlardır. *Beş hececiler ilk şiirlerinde aruz veznini kullanmışlar daha sonra heceye geçmişlerdir. *Şiirde memleket sevgisi, yurdun güzellikleri, kahramanlıklar ve yiğitlik gibi temaları işlemişlerdir. *Hece vezni ile serbest müstezat yazmayı da denediler. *Mısra kümelerinde dörtlük esasına bağlı kalmadılar yeni yeni biçimler aradılar. *Nesir cümlesini şiire aktardılar ve düzyazıdaki söz dizimini şiirlerde de görülmesi beş hececiler de çok rastlanan bir özelliktir. Beş hececiler şu sanatçılardan oluşmuştur: Faruk Nafız Çamlıbel, Yusuf Ziya Ortaç, Enis Behiç Koryürek, Halit Fahri Ozansoy, Orhan Seyfi Orhon Hecenin Beş Şairi Bu dönemde, egemen ideolojilerin dışında kalarak izlenimci, simgeci bir anlayışla saf şiir i geliştirmeye çalışan Ahmet Haşim, Milli Edebiyat kapsamına alınamayacak tek ozandır denilebilir. İlk örneklerini Cenap Şehabettin de gördüğümüz simgeci şiir onunla en usta, en başarılı temsilcisini bulmuştur. Bireyselliği, şiirde anlam kapalılığını ve müziksele yakın uyumu savunan Haşim in simgeciliğinin yanı sıra, anlatımcılığın ve dışavurumculuğun (expressionisme) etkisinde kaldığı da belirtilmelidir. Onun 1920 den sonra daha yalın bir dile yönelmesi de doğrudan Milli Edebiyat akımının etkisine bağlanamaz. Tanzimat döneminde Şinasi nin ortaya attığı anlaşılır bir dille yazmak düşüncesinin gerçekleşmesi, Türkçe nin utkusunun sonucudur bu. Doğal bir gelişimin dışında kalamazdı Haşim. Şiirde Mehmet Emin Yurdakul a bağlanan Milli Edebiyat akımının en tipik sürdürücüleri, Hececiler ya da Hecenin Beş Şairi adlarıyla anılan Faruk Nafiz Çamlıbel, Yusuf Ziya Ortaç, Orhan Seyfi Orhon, Halit Fahri Ozansoy ve Enis Behiç Koryürek tir. Ortaç, Bilgi Derneği ne ilk gidişini ve Milli Edebiyat akımını benimseyişini şöyle anlatır: Ara sıra utangaç gzölerle yüzüme bakıp gülümsüyordu Gökalp-Neden sonra bütün gücünü toplayıp; - İçtihat a yazıyorsunuz dedi. Boynumu bir yana büktüm: - Evet Aruzla, dedi. Boynumu öbür yana büktüm: - Evet Sonra kapı açıldı kapandı, açıldı kapandı. Ali Canip i o gün gördüm, Ömer Seyfettin le o gün karşılaştım, Celal Sahir le o gün konuştum ve Orhan Seyfi ile Enis Behiç le o gün arkadaş oldum Yeşil masanın başındaki konuşmayan adam konuştu o gün. Üç dilden, Türkçe den, Arapça dan, Farsça dan karma bir dil yapılamayacağını anlattı. Yazı dilinin konuşma dilinden ayrılamayacağını anlattı ve Anadolu nun bile, Karadeniz in bile giremediği aruzun bizim veznimiz 2 / 5

3 olamayacağını anlattı Ertesi cuma Bilgi Derneği ne geldiğimiz zaman Orhan Seyfi nin de, Enis Behiç in de, benim de ceplerimizde hece vezni ile, güzel Türkçe ile yazılmış birer şiir vardı. Ziya Gökalp ın Sanat (Yeni Hayat, 1917) şiirinde özetlediği şu ilkeler, Aruz sizin olsun, hece bizimdir, Halkın söylediği Türkçe bizimdir: Leyl sizin, şeb sizin gece bizimdir, Değildir bir mana üç ada muhtaç. Hececilerin sanat anlayışını belirler. Ama Gökalp ın şiirinde gördüğümüz, öğreticiliğin getirdiği kuruluk yoktur onlarda. Bunda, şiire Fecr-i Ati duyarlığıyla başlamı olmalarının etkisi büyüktür. Bir de önlerinde, yeterli sayılmasa da, yararlanabilecekleri örnekler vardı. Halk yazınından yapılan derlemeler, bu yoldaki araştırmalar ozanlarca değerlendirilmeyi bekliyordu. Onlar da bunu yaptılar. Ama toplumsal bilinç eksikliği hemen hepsini coşumculuğa sürükledi. Gerçekçi olmak isterken, savaşın da etkisiyle ulusal duyarlıklar adına gerçekçiliği yitirdiler. Doğaya, yönelişi, yurt güzelliklerinin, Anadolu nun basmakalıp söyleşilerle görüntülenmesi olarak aldılar. Yurtseverlik, kahramanlık temlerinin egemen olduğu şiirleriyle topluma güç aşılamaktı amaçları. Sonuçta sığ bir memleketçi edebiyat ı geliştirdiler. FARUK NAFIZ ÇAMLIBEL ( ) *Şiire 1.dünya savaşında aruzla başladı. Daha sonra da hece vezniyle şiirler yazmaya başladı; fakat, heceyle şiirler yazarken aruzla de yazmaya devam etti. *Duygu ve düşünceyi bir arada yürüten, romantik ve realist konu ve hayatları işleyen şiirleriyle ün yapmıştır. *Şiirlerinde Anadolu yu ve memleket sevgisini anlatır. *Şiirlerindeki başlıca temalar aşk, hasret, tabiat, ölüm, kahramanlık ve ihtirastır. *Dili sadece akıcıdır. Söz sanatlarına yer veren güçlü bir üslubu vardır. ESERLERİ: Han Duvarları, Dinle Neyden, Çoban Çeşmesi, Gönülden Gönüle, Bir Ömür Böyle Geçti, Elimle Seçtiklerim, Heyecan ve Sükun Tiyatroları: Özyurt, Canavar, Akın, Kahraman ENİS BEHİÇ KORYÜREK ( ) *İlk şiirlerini servet-i fünun etkisinde yazdı. *Şiire aruz vezniyle başlamıştır. 3 / 5

4 *Hece ile yazdığı ilk şiirlerinde aşk duygularına yer vermekle beraber, daha sonra kurtuluş savaşı yıllarında milli duyguları ve tarihi kahramanlıkları işleyen heyecan yüklü epik şiirler yazmıştır. ESERLERİ: Miras ve Güneşin Ölümü adlı şiir kitabı vardır. HALİT FAHRİ OZANSOY ( ) *Şiire aruzla başlamıştır. Aruza veda adlı şiiriyle, aruz veznini bırakıp heceye yönelmiştir. *Şiirlerinde çoğunlukla egzotik sahnelere, hüzün ve melankoli gibi bireysel duygulara, aşk ve ölüm temalarına rastlanır. *Şiirlerinde konuşulan Türkçe yi başarıyla kullanmıştır. *Şiir, roman ve tiyatro türlerinde eserler vardır. ESERLERİ: Baykuş, Efsaneler, Cenk Duyguları, Hayalet. YUSUF ZİYA ORTAÇ( ) *Yusuf Ziya da diğerleri gibi şiire aruzla başlamış daha sonra heceye geçmiştir. *Şiirlerinde günlük hayatın çeşitli görünümlerini sade bir dille işlemiştir. *Akbaba adlı mizah dergisini çıkarmıştır. ESERLERİ: Akından Akına, Bir Rüzgar Esti, Yanardağ, Aşıklar Yolu. ORHAN SEYFİ ORHON ( ) *Şiire aruzla başlar daha sonra heceyle devam eder. *Şiirlerinde daha çok şahsi konuları işler. *Bazı şiirlerinde halk şiirinin şekillerini de kullanmıştır. *Bireysel duyguları işleyen,ahenkli,ve zarif şiirlerinde temiz duru bir Türkçe kullanmıştır. *ESERLERİ: Fırtına ve Kar, Gönülden Sesler, Peri Kızı İle Çoban, O Beyaz Bir Kuştu. Dönemin Bağımsız İsimleri Mehmet Âkif Ersoy ( ) Dinî, millî şiirleriyle tanınır. Bir destan şairidir (Çanakkale Şehitlerine). İslâmcılık akımının temsilcisidir. Şiirlerinde dinî lirizm dikkati çeker. Öğretici, öğüt verici, birliği ve bütünlüğü sağlayıcı şiirleri vardır. Savaş sırasında ve sonrasında kurtuluşun ve gelişmenin ancak dine sarılmakla olacağını, batının sadece ilminin alınabileceğini savunmuştur. Türk şiirine gerçek realizm onunla girmiştir. O, toplum hayatını bütün yönleriyle aksettirmiştir. Hatta sokak aralarında konuşulan dili bile şiirine yansıtabilmiştir. Gözlemlerinden çokça faydalanmıştır. Tasvir edici ve tahkiyeli anlatımı sayesinde şiirinde canlı tablolar çizmiştir. Aruzu Türkçeye başarıyla uygulamıştır. 4 / 5

5 Nazmı nesre yaklaştıranlardandır. Manzum hikâye şeklinde şiirleri cardır. Bu şiirlerinde günlük hayatı, toplum hayatını başarıyla anlatmıştır. Özellikle yoksullara, sakatlara, kimsesizlere karşı acıma duygusu bu tür şiirlerinde belirgindir. Hasta, Küfe, Meyhane, Seyfi Baba, Hasır, Mahalle Kahvesi bu türün örnekleridir. Şiirlerini Safahat adlı kitabında toplamıştır. Safahat yedi kitaptan oluşur: Safahat, Hakk ın Sesleri, Süleymaniye Kürsüsünde, Fatih Kürsüsünde, Hatıralar, Asım ve Gölgeler. Makaleleri A. Abdülkadiroğlu tarafından yayımlanmıştır. Yahya Kemal Beyatlı ( ) Şair ve yazar. Eski nazım biçimleriyle -az da olsa değişikliğe uğratarak- yeni konuları işlemiştir. Aruzu Türkçede başarıyla uygulamıştır. Sadece Ok şiirini heceyle yazmıştır. Şiirde dile, uygun kelimelerin seçilerek yerli yerinde kullanılmasına özen göstermiştir. Parnasizmin en önemli temsilcisidir. Şiirde şekil mükemmelliğine, ahenge ve kafiyeye önem vermiştir. İşlediği başlıca konu ve temalar: aşk,i tabiat, kahramanlık, ölüm, sonsuzluk. Şiirlerinde Osmanlı hayranlığı oldukça açıktır ve İstanbul'u da şiirde en çok işleyen şairdir. O tam bir İstanbul aşığıdır. Tevfik Fikret in Sis adlı, İstanbul'u tahkir ettiği şiirine karşı Siste Söyleniş adlı şiiriyle cevap vermiştir. Şiirleri: Kendi Gök Kubbemiz, Eski Şirin Rüzgârıyla, Rubailer. 5 / 5