TEŞHİSTEN TEDAVİYE > ALT EKSTREMİTE ATARDAMARI HASTALIĞI

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "TEŞHİSTEN TEDAVİYE > ALT EKSTREMİTE ATARDAMARI HASTALIĞI"

Çağatay Bayrak
8 yıl önce
İzleme sayısı:

Oktay Ergene Bilimsel İçeriğin Değerlendirilmesi, Son

Mahmut Şahin Düzenleme, Gözden Geçirme - Uz.Dr.

Barış Düzel Hazırlayan ekip : Katip Çelebi Üniversitesi

1 TEŞHİSTEN TEDAVİYE > ALT EKSTREMİTE ATARDAMARI HASTALIĞI Genç Kardiyologlar Grup Sorumlusu - Prof.Dr.Oktay Ergene Bilimsel İçeriğin Değerlendirilmesi, Son Düzenleme - Prof.Dr. Mahmut Şahin Düzenleme, Gözden Geçirme - Uz.Dr.Rida Berilğen - Uz.Dr.Barış Düzel Hazırlayan ekip : Katip Çelebi Üniversitesi İzmir Atatürk E.A.H.Çalışma Grubu Asistan Sorumlusu - Dr. Volkan Emren Üyeler - Dr. Fatih Levent - Dr.Ersin Çağrı Şimşek Asistan Cep Kitabı

pozisyonda sıklıkla ayağa lokalize ağrı Fontaine IV: Ülser ve kangren (Ayak parmaklarında ağrı ile beraber) AYIRICI TANI Periferik arter hastalığı Venöz hastalık Kalça / diz eklemi yangısı Periferik

2 BASAMAK 1 (Semptomlar) Hastaların çoğu klinik belirti vermezler (Fontaine I). Aşağıdakiler alt ekstremite atardamar hastalığını (AEAH) düşündürür Fontaine II: Yürümekle artan sıklıkla baldır daha nadir uyluk, kalça bölgesinde ağrı Fontaine III: İstirahatte ve sırt üstü yatar pozisyonda sıklıkla ayağa lokalize ağrı Fontaine IV: Ülser ve kangren (Ayak parmaklarında ağrı ile beraber) AYIRICI TANI Periferik arter hastalığı Venöz hastalık Kalça / diz eklemi yangısı Periferik sinir yangısı Ne zaman ortaya çıkar? Yürümekle (Ciddiyse istirahatte) Genellikle istirahatte Eklem hareketi (Yürüme ve diğer hareketler) Yürürken dengesini kaybetmeyle karakterize AĞRI Ne zaman artar? Nasıl geçer? Nereye lokalize? Var (+) Yok (-) Ciddiyet arttıkça distale ilerler Yürümekle İstirahatle Baldır (nadiren uyluk, kalça) + Ayak Ayak parmağı Akşam saatleri Sıklıkla kas Ekstremite distali + hareketleri ile Eklem hareketi (Yürüme ve diğer İstirahatle Eklem bölgesinde + hareketler) İstirahatle - geçmez Ekstremite distali +/- Spesifik tedavi gerekir BASAMAK 2 (Fizik muayene) Fizik muayenede yapılması gerekenler aşağıdadır: Alt ekstremite nabızlarının palpasyonu Kasıkta ve daha distalde femoral atardamarların üfürümlerinin dinlenmesi Ayak parmaklarının ülser, kangren, siyanoz vb. dolaşım bozuklukları açısından muayenesi

BASAMAK 3 (Tanısal testler) Anamnez ve fizik muayene sonucunda alt ekstremite atardamar hastalığından şüphe edilen hastalarda yapılması gereken ilk tanısal test ABKİ (Ayak bileği kol indeksi) ABKİ

tercih: DUS <0.5 AEAH (Ciddi iskemi) MRG / BT DSA Ayak parmağı-kol indeksi >1.

3 BASAMAK 3 (Tanısal testler) Anamnez ve fizik muayene sonucunda alt ekstremite atardamar hastalığından şüphe edilen hastalarda yapılması gereken ilk tanısal test ABKİ (Ayak bileği kol indeksi) ABKİ Değeri Anlamı Yapılması gereken ek tetkik Gidilecek >1 (0.9) Normal değer Koşu testi (Klinik şüphe var ve değer sınırdaysa) Tek ölçüm <0.8 Olası AEAH 1.tercih: DUS 3 ölçüm ortalaması <0.9 MRG / BT 1.tercih: DUS <0.5 AEAH (Ciddi iskemi) MRG / BT DSA Ayak parmağı-kol indeksi >1.4 Olası AEAH Doppler dalga formlarının analizi Nabız amplitüt kayıtları - Dupleks ultrasonografi=dus, Manyetik rezonans görüntüleme=mrg, Bilgisayarlı tomografi =BT, Dijital substraksiyon anjiografi=dsa TETKİK Koşu testi DUS MRG BT DSA Diğer AÇIKLAMA ABKİ değeri sınır değerde olan hastalar esas kullanım alanıdır. Egzersiz sonrası ABKİ de >%20 düşüş AEAH düşündürür Tanının doğrulanması, işlevsel bozukluğun derecelendirilmesi, tedavinin takibi için de kullanılabilir. DUS birinci tanı yöntemidir. DİKKAT: Sıklıkla ABKİ + DUS tanı ve tedavi kararı için yeterli olmaktadır DUS görüntüleri optimal değilse ve özellikle revaskülarizasyon düşünülüyorsa yararlıdır. Anatomik testlerden elde edilen veriler (BT, MRG) hemodinamik testlerle beraber değerlendirilmelidir. Tanısal amaçla kullanılmamaktadır. Ciddi iskemi var ve acil girişim gerekiyorsa direkt yapılabilir. Ayak parmağı-kol indeksi <0.7 AEAH düşündürür.

BASAMAK 4 (Tanısal sınıflama) Anamnez, fizik muayene ve tanısal testler sonucunda AEAH tanısı alan hastalar 3 ayrı grupta incelenir Semptom ABKİ Değeri Diğer değerler ve görüntüleme Süre Sınıflama

5 Ayak bileği basıncı < 50 mmhg NOT İskemik lezyon ve gangren varsa <70 mmhg Medikal kalsinozis varsa <30 mmhg <14 gün Akut bacak iskemisi 6 >14 gün Kritik bacak iskemisi 7 BASAMAK 5 (Aralıklı

4 BASAMAK 4 (Tanısal sınıflama) Anamnez, fizik muayene ve tanısal testler sonucunda AEAH tanısı alan hastalar 3 ayrı grupta incelenir Semptom ABKİ Değeri Diğer değerler ve görüntüleme Süre Sınıflama Gidilecek Fontaine II >0.5 Temel yöntem : DUS - Aralıklı kladikasyon 5 Fontaine III Fontaine IV <0.5 Ayak bileği basıncı < 50 mmhg NOT İskemik lezyon ve gangren varsa <70 mmhg Medikal kalsinozis varsa <30 mmhg <14 gün Akut bacak iskemisi 6 >14 gün Kritik bacak iskemisi 7 BASAMAK 5 (Aralıklı kladikasyon tedavisi) Girişimsel tedavinin net yararı gösterilemediğinden, ilk yaklaşım konservatif olmalıdır (3-6 ay süreyle) Tüm AEAH (asemptomatik hastalar dahil) yüksek risklidir ve antitrombositer tedavi ile statin almalıdır. İlk tedaviler Risk faktörlerinin kontrolü HT DM Dislipidemi Sigara KONSERVATİF TEDAVİ üç temel kısımdan oluşur Egzersiz tedavisi Tercihen gözetim altında olmalıdır (Sınıf I) Gözetim altında yapılamadığı durumlarda da uygulanmalıdır (Sınıf I) İlaç tedavisi Yararları net değildir (Sınıf IIb) Yürüme mesafesini arttıran tedaviler Silostazol* Naftidofuril* Pentoksifilin Konservatif tedavi sonrası yeterince iyileşmeyen olgularda revaskülarizasyon düşünülmelidir (Sınıf IIa) İleri derecede semptomatik hastalarda, proksimal damarları etkileyen lezyonlarda (aort/iliyak) ilk tedavi olarak revaskülarizasyon düşünülmelidir (Sınıf IIa) İkinci tedaviler Öncelikli tedavi endovaskülerdir, cerrahi ikinci plandadır Antitrombositer tedavi önerileri Endovasküler tedavi sonrası En az bir ay ikili antitrombositer tedavi (Sınıf I) Cerrahi sonrası Aspirin veya aspirin+dipiridamol (Sınıf I) *Yararları daha net belgelenmiş tedaviler

BASAMAK 6 (Akut bacak iskemisi tedavisi) Tedaviler Başlangıç tedavisi Dikkat edilmesi gereken noktalar Geridönüşsüz vakalar dışında tüm olgular heparinize edilmelidir Tüm hastalar acilen

IIa) Acil endovasküler girişim yapılacaksa kateter kılavuzluğunda trombolitik tedavi ve Revaskülarizasyon trombektomi kombine edilmelidir (Sınıf I) Endovasküler girişim sonrası altta yatan lezyonlar

Kardiyovasküler yüksek risk nedeniyle statin ve antitrombositer tedavi gereklidir Uzun dönem tedavi Risk faktörleri optimal şekilde tedavi edilmelidir (Hipertansiyon, diyabet vb.

5 BASAMAK 6 (Akut bacak iskemisi tedavisi) Tedaviler Başlangıç tedavisi Dikkat edilmesi gereken noktalar Geridönüşsüz vakalar dışında tüm olgular heparinize edilmelidir Tüm hastalar acilen revaskülarize edilmelidir (Sınıf I) Motor ve ağır duysal yetersizliği olan hastalar için cerrahi gerekir (Sınıf I) Motor yetersizliği olmayan hastalar için endovasküler girişim düşünülebilir (Sınıf IIa) Acil endovasküler girişim yapılacaksa kateter kılavuzluğunda trombolitik tedavi ve Revaskülarizasyon trombektomi kombine edilmelidir (Sınıf I) Endovasküler girişim sonrası altta yatan lezyonlar revaskülarize edilmelidir (Endovasküler veya cerrahi olarak) Revaskülarize edilemeyen olgularda tıbbi tedavi uygulanır (pıhtıönler, prostanoidler) Geridönüşsüz vakalarda ampütasyon uygulanır Kardiyovasküler yüksek risk nedeniyle statin ve antitrombositer tedavi gereklidir Uzun dönem tedavi Risk faktörleri optimal şekilde tedavi edilmelidir (Hipertansiyon, diyabet vb.) Hastalara eğitim verilmelidir (ayakkabı seçimi, rehabilitasyon programları vb) BASAMAK 7 (Kritik bacak iskemisi tedavisi) Tedaviler Başlangıç tedavisi Dikkat edilmesi gereken noktalar Ağrı kontrolü (morfin vb.) Ülser ve kangren bulunan olgularda yara bakımı ve enfeksiyon tedavisi (antibiyotik) Tüm olgularda acilen revaskülarizasyon imkanları kullanılmalıdır (Sınıf I) Revaskülarizasyon Uzun dönem tedavi Endovasküler tedavi ilk tercih edilen yöntem olabilir (Sınıf IIb) Revaskülarizasyon yapılamayan hastalar için prostanoidler kullanılabilir (Sınıf IIb) Tüm önlemlere rağmen ekstremite kurtarılamadıysa ampütasyon gerekir. Kardiyovasküler yüksek risk nedeniyle statin ve antitrombositer tedavi gereklidir Risk faktörleri optimal şekilde tedavi edilmelidir (Hipertansiyon, diyabet vb.) Hastalara eğitim verilmelidir (ayakkabı seçimi, rehabilitasyon programları vb)

Benzer belgeler

Hazırlayan ekip : Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Çalışma Grubu. Üyeler - Dr.Baktash Morrad - Dr.Ayşe Hüseyinoğlu - Dr.

Hazırlayan ekip : Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Çalışma Grubu. Üyeler - Dr.Baktash Morrad - Dr.Ayşe Hüseyinoğlu - Dr. Genç Kardiyologlar Grup Sorumlusu - Prof.Dr.Oktay Ergene Bilimsel İçeriğin Değerlendirilmesi, Son Düzenleme - Prof.Dr. Recep Demirbağ Düzenleme, Gözden Geçirme - Uz.Dr.Rida Berilğen - Uz.Dr.Barış Düzel