BÖBREK FONKSİYON TESTLERİ. Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Liv Hospital-İSTANBUL İstinye Üniversitesi Tıp Fakültesi 10 Aralık

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "BÖBREK FONKSİYON TESTLERİ. Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Liv Hospital-İSTANBUL İstinye Üniversitesi Tıp Fakültesi 10 Aralık"

Transkript

1 BÖBREK FONKSİYON TESTLERİ Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Liv Hospital-İSTANBUL İstinye Üniversitesi Tıp Fakültesi 10 Aralık 2018

2 yararli-kitaplar/

3

4 Plan Böbreğin temel fonksiyonları Glomerüler filtrasyon değeri Kan testleri İdrar incelemesi Diğer tanısal yöntemler

5 Böbreğin temel fonksiyonları (1) 1.VÜCUT SIVI VE ELEKTROLİT DENGESİNİN KORUNMASI: Su, sodyum, potasyum, hidrojen, bikarbonat, kalsiyum, fosfor, magnezyum... 2.METABOLİK ARTIK ÜRÜNLERİN ATILIMI: Üre, ürik asit, kreatinin... 3.İLAÇLAR, TOKSİNLER VE METABOLİTLERİNİN DETOKSİFİKASYONU VE ATILIMI

6 Böbreğin temel fonksiyonları (2) 4.EKSTRASELLÜLER SIVI HACMİ VE KAN BASINCININ HORMONAL DÜZENLENMESİ Renin-anjiotensin sistemi Renal prostaglandinler Renal kallikrein-kinin sistemi 5.HORMON ÜRETİMİ VE METABOLİZMASINA KATKI: Eritropoietin, D vitamini...

7 Böbreğin temel fonksiyonları (3) 6.PEPTİT HORMONLARIN YIKIMI: İnsülin, glukagon, parathormon, kalsitonin, büyüme hormonu... 7.KÜÇÜK MOLEKÜL AĞIRLIKLI PROTEİNLERİN YIKIMI: Hafif zincirler, beta 2 -mikroglobülin... 8.METABOLİK ETKİ: Glukoneogenez, lipid metabolizması...

8 Böbreğin temel fonksiyonları (özet) 1.Dolaşımın sağlanması: sodyum 2.Metabolik denge: asit baz 3.Çöpçülük: üre

9 İDRAR OLUŞUMU BÖBREK KAN AKIMI GLOMERÜLER FİLTRASYON TÜBÜLER GERİ EMİLİM TÜBÜLER SEKRESYON

10 TUBÜL FONKSİYON KORTEKS PROKSİMAL TÜBÜL DİSTAL MEDÜLLA VE PAPİLLA GERİ EMİLİM (amino asit, bikarbonat, glukoz, fosfat, protein, sodyum, ürik asit) Sodyum geri emilimi K, H atılımı İdrarın konsantre edilmesi Sodyum geri emilimi

11 LEZYONUN YERİ FONKSİYON BOZUKLUĞU KORTEKS PROKSİMAL TÜBÜL DİSTAL MEDÜLLA VE PAPİLLA GERİ EMİLİMDE AZALMA (amino asit, bikarbonat, glukoz, fosfat, protein, sodyum, ürik asit) Sodyum geri emiliminde azalma K, H atılımında azalma İdrar konsantrasyonunda azalma Sodyum geri emiliminde azalma

12 GLOMERÜLER FİLTRASYON BÖBREK KAN AKIMININ YAKLAŞIK % si (FİLTRASYON FRAKSİYONU) GLOMERÜLE FİLTRE OLUR TÜM RENAL FONKSİYONLAR İÇİNDE BELKİ DE EN ÖNEMLİSİ SIK KULLANILAN BİRİMİ ml/dak NORMAL DEĞERİ ml/dak/1.73 m 2 YAŞLA BİRLİKTE AZALIR PRATİKTE KLİRENS FORMÜLLERİ KULLANILIR

13 GFD ÖLÇÜMÜ İÇİN İDEAL MADDE DOLAŞIMDA SERBESTÇE BULUNMALI GLOMERÜLER BAZAL MEMBRANDAN SERBESTÇE FİLTRE OLMALI NEFRON BOYUNCA SALGILANMAMALI VE GERİ EMİLMEMELİ SABİT HIZDA ENDOJEN ÜRETİLMELİ ÖLÇÜLEBİLİR OLMALI

14 GFD İÇİN KULLANILAN MADDELER İNÜLİN: Ekzojen verilmeli 99m Tc DTPA: Ekzojen verilmeli KREATİNİN: Kısmen tübüler sekresyona uğrar ÜRE: Geri emilir, emilim miktarı idrar akım hızına bağlı, üretim hızı değişebilir SİSTATİN-C: Tamamına yakını proksimal tubülide geri emilir ve yıkılır DİĞER: B12 vitamini, sodyum iothalamate, sodium diatrozate, 51 Cr EDTA...

15 Neden kreatinin? Pratikte glomerüler filtrasyon değerini en iyi yansıtan madde

16 Serum kreatinin düzeyi Tanıda önemli ama dikkatli değerlendirilmeli Takipte tek başına yetersiz kalabilir Pratikte glomerüler filtrasyon değerini en iyi yansıtan test

17 GFD ölçümü (Pratikte) BUN Serum kreatinin BUN ve kreatinin etkileyen faktörler var

18 Plasma kreatinin düzeyini arttıran faktörler Artmış kas kitlesi Akut kas hasarı Fazla et içeren öğün Cimetidine Triamterene, Spironolactone, Amiloride Probenecid Trimethoprim Diğer ilaçlar (Barbitüratlar, sefalosporinler, askorbik asit) Pirüvik asit Ketonlar (Diyabetik ketoasidoz, alkol zehirlenmesi)

19 Plasma kreatinin düzeyini azaltan faktörler Azalmış kas kitlesi (yaşlılık, atrofi, malnütrisyon, çocuklar) Gebelik Uygunsuz ADH sendromu Fazla kan tx Sepsis Karaciğer hastalığı Fazla sıvı verilmesi

20 Kreatinin klirensi formülleri 24 saat idrar toplayarak Sadece serum kreatinin değerine bakarak Cockroft-Gault MDRD CKD-EPI Diğer

21 Kreatinin klirensi (ml/dakika) idrar kreatinin (mg/dl) X Günlük idrar hacmi(ml) Serum kreatinin (mg/dl) X saat idrar toplayarak

22 Kreatinin klirensi (ml/dakika) (140-Yaş)(ideal kilo) Serum kreatinin (mg/dl) X 72 Sadece serum kreatinine bakarak (Cockcroft-Gault formülü)

23 Bu formülle bulunan değer kadınlarda % 15, felçli hastalarda % azaltılmalıdır Bu formül böbrek yetmezliğinin belirli bir dengede olduğu hastalar için geçerlidir Akut böbrek yetmezliğinin gelişme veya düzelme dönemlerindeki gibi böbrek fonksiyonlarının hızla değiştiği hastalarda bu formülün kullanılması sakıncalı olabilir; bu hastalarda 24 saat idrar toplamak gereklidir Oligürik hastalarda GFD 10 ml/dakikanın altında kabul edilmelidir

24 MDRD formülü (1) Bir dönem kreatinin klirensini hesaplamak için MDRD (Modification of Diet in Renal Disease) formülünün kullanımı popülerdi. MDRD formülünün ilk şeklinde yaş, cins ve ırka ilaveten serum albümin düzeyi ve kan üre azotu (BUN) gibi parametreler de kullanılıyordu.

25 MDRD formülü (2) Daha sonra formül basitleştirilmiştir. MDRD formülü ile hesaplanan glomerüler filtrasyon değeri Cockcroft-Gault formülünden biraz daha düşüktür. MDRD formülü de Cockcroft-Gault formülü gibi böbrek yetmezliğinin belirli bir dengede olduğu hastalar için geçerlidir ve serum kreatinin düzeyini değiştiren faktörlerin yanıltıcı etkilerine açıktır.

26 MDRD GFD= 186 X ([Scr] ) X ([Yaş] ) X (0.742 kadın ise) GFD: mg/ml/1.73 m 2 [Scr]: serum kreatinin düzeyi, mg/dl Not: Zencilerde bulunan değer 1.21 ile çarpılmalıdır.

27

28 CKD-EPI formulü GFD = 141 min (S cr /κ, 1) α max(s cr /κ, 1) Yaş [kadınsa] [zencilerde] GFD: ml/dakika/1.73 m 2 [Scr]: serum kreatinin düzeyi, mg/dl κ: Kadınlarda 0.7, erkeklerde 0.9 α: Kadınlarda , erkeklerde Min: S cr /κ minimum değeri veya 1 Max: S cr /κ maximum değeri veya 1

29 GFD Hesaplama Qx calculator uygulaması (hem android hem apple uygulaması)

30

31

32 Vücut yüzey alanı düzeltmesi Bir hasta GFD 70 ml/dakika ve vücut yüzey alanı 1.5 m 2 olsun 70 ml/dak x 1.73 m 2 = 80.7 ml/dakika/1.73 m m 2 Vücut yüzey alanı düzeltmesi çok küçük veya iri hastalarda gerekebilir

33 Serum kreatinine dayalı formüllerin kullanılamayacağı durumlar Uç yaşlar, uç beden boyutları Şiddetli malnütrisyon İskelet kas hastalıkları, Parapleji veya quadripleji Vejetaryen diyet Hızlı değişen böbrek fonksiyonları (ABH) Serum kreatininini etkileyen diğer durumlar

34 Kreatinin klirensi pratiği

35 Sistatin C li formüller Sadece sistatin C Sistatin C + Kreatinin birlikte

36 KREATİNİN KLİRENSİ NEDEN ÖNEMLİ BÖBREK YETMEZLİĞİNİN DERECESİNİN SAPTANMASI İLAÇ DOZUNUN AYARLANMASI KRONİK DİYALİZE BAŞLANGIÇ ZAMANININ BELİRLENMESİ TEDAVİYE YANITIN DEĞERLENDİRİLMESİ

37 ABH tanı ve takibinde hangi formülü kullanalım 24 saat idrar toplayalım Sadece serum kreatinin değerine bakalım

38 ABH tanı ve takibinde hangi formülü kullanalım 24 saat idrar toplayalım Sadece serum kreatinin değerine bakalım

39 BUN (Kan üre azotu, blood urea nitrogen) BUN da kreatinin gibi glomerüler filtrasyon değerini yansıtan bir maddedir ancak üretim ve atılımını etkileyen çok sayıda faktör olduğu için kaba bir göstergedir.

40 BUN düzeyini arttıran faktörler Böbrek yetmezliği Azalmış idrar akımı Dehidratasyon Yüksek proteinli diyet Gastrointestinal kanama Katabolik durumlar İlaçlar: Steroidler, tetrasiklinler

41 BUN düzeyini azaltan faktörler Düşük proteinli diyet Karaciğer hastalığı Açlık Anabolik durumlar Poliüri Gebelik Uygunsuz ADH sendromu

42 BUN/plazma kreatinin oranı Ekstrasellüler sıvı durumunun bir göstergesidir; normal değeri 10 dur. Bu değerin > 10 olması ekstrasellüler sıvının azalmış olduğunu yani hastanın dehidrate olduğunu gösterir.

43 BUN klirensi BUN klirensi de hesaplanabilir fakat BUN düzeylerini etkileyen çok sayıda faktör olduğu için BUN klirensi kreatinin klirensine kıyasla daha az kullanışlıdır. BUN klirensinin normal değeri yaklaşık ml/dakikadır. Kreatinin klirensinden daha düşük olma nedeni ürenin tübüler geri emilimidir.

44 BUN klirensi (ml/dakika) İdrar üre azotu (mg/dl) X Günlük idrar hacmi(ml) BUN (mg/dl) X 1440

45 BUN klirensi (ml/dakika) İdrar üre azotu (mg/dl) X Günlük idrar hacmi(ml) BUN (mg/dl) X 1440 İdrar kreatinin (mg/dl) X Günlük idrar hacmi(ml) Serum kreatinin (mg/dl) X 1440

46 Üre-BUN farkı Nefroloji pratiğinde karışıklığa yol açan durumlardan birisi de üre-bun farkıdır. Üre molekül ağırlığı 60 dalton olan bir moleküldür. BUN ise ürenin içindeki azottur. NH 2 --C--NH 2 O

47 Ürenin formülünden anlaşılacağı üzere 60 daltonun 28 i azottur, bu nedenle üre düzeyi BUN düzeyinden 2.14 (60/28) kat daha fazladır. BUN Üre mg/dl veya mg/dl

48 KAN BİYOKİMYASI PARAMETRE Na K Cl Bikarbonat Kreatinin BUN NORMAL DEĞER meq/l meq/l meq/l meq/l mg/dl mg/dl

49 ÖNEMLİ KAVRAMLAR (1) H: Ortamdaki asit-baz dengesini belirler (nmol/l) Fiks asit: CO 2 dışındaki diğer asitler Total CO 2 : Serumdaki HCO 3 ve diğer bileşiklerini gösterir (meq/l) PCO 2 : mmhg H 2 CO 3 : mmol/l

50 ÖNEMLİ KAVRAMLAR (2) Anyon açığı: Plazmadaki majör katyon ve anyonlar arasındaki farktır. Gerçek yaşamda ise bir anyon açığı yoktur. Anyon açığı=[na + ]-([Cl - ]+[HCO 3- ]) Plazma anyon açığının normal değeri meq/l dir.

51 ÖNEMLİ KAVRAMLAR (3) Tampon sistem: Vücut sıvılarındaki asit veya bazik etkinin azaltılmasını sağlar NH 4+ = Amonyum Titre edilebilir asit: İdrarla atılan amonyum dışı asitler

52 Normal arteriyel kan gazı değerleri ph pco2, mm Hg po2, mm Hg O2 satürasyonu % > 95 HCO3, meq/l 22-26

53 İDRAR ph 1 Böbreğin idrarı asidifiye etmesinin kaba bir göstergesidir Normalde 4-8 arası değişir İdrar ph sının 5 olması idrarın asidifiye etme yeteneğinin iyi olduğunu gösterir Kan ph sı ile birlikte değerlendirilmelidir Dipstick veya phmetre ile ölçülebilir

54 İDRAR ph sı HANGİ DURUMDA ÖNEMLİDİR? ASİT-BAZ METABOLİZMASI BOZUKLUKLARI AYIRICI TANISI İDRAR ph sının BELLİ DÜZEYDE TUTULMASI GEREKEN DURUMLARDA (Taş hastalığı, idrar yolu infeksiyonu, değişik ilaçlar) İDRAR KRİSTALLERİNİ DEĞERLENDİRİRKEN

55 İDRAR ph sının ÖLÇÜLMESİ DİPSTİCK YÖNTEMİ KULLANILIYOR 5-9 ARASINI ÖLÇÜYOR HASSASİYETİ 1 ÜNİTE

56 ASİT İDRAR Yüksek proteinli diyet, metabolik asidoz, ateş, akut respiratuar asidoz, su kısıtlaması, potasyum eksikliği, gut, metanol zehirlenmesi, ilaçlar

57 ALKALİ İDRAR Beklemiş idrar, vejeteryan diyet, üreaz pozitif mikroorganizma, akut respiratuar alkaloz, potasyum eksikliğinin eşlik etmediği metabolik alkaloz, distal renal tübüler asidoz, su diürezi, ilaçlar

58 İDRARIN ASİDİFİKASYON YETENEĞİNİN ÖLÇÜLMESİ NH 4 Cl YÜKLEME TESTİ CaCl 2 TESTİ SODYUM SÜLFAT İDRAR pco 2 BİKARBONAT TİTRASYONU FUROSEMİDE TESTİ

59 İDRARIN DANSİTESİ 1 İDRARIN KONSANTRE VE DİLUE ETME YETENEĞİNİ GÖSTERİR ARASIDIR NORMAL DEĞERİ? KLİNİK DURUM İLE BİRLİKTE DEĞERLENDİRİLİR DİPSTİCK VEYA ÜRİNOMETRE İLE ÖLÇÜLÜR İDRARDA PROTEİN, GLUKOZ, KONTRAST MADDE YOKSA DANSİTE VE OSMOLALİTE PARALELLİK GÖSTERİR

60 İDRARIN DANSİTESİ 2 İDRAR OSMOLALİTESİ mosm/kg ARASIDIR İDRARIN LİTRESİNDE 10 GR GLUKOZ DANSİTEYİ VE 10 GR PROTEİN ARTIRIR 1010=300 mosm/kg HERHANGİ BİR İDRAR ÖRNEĞİNDE DANSİTENİN 1020 OLMASI BÖBREĞİN KONSANTRE ETME YETENEĞİNİN İYİ OLDUĞUNU GÖSTERİR PRATİKTE DANSİTE KULLANILIR

61 İDRAR DANSİTESİNİN ÖLÇÜLMESİ DİPSTİCK YÖNTEMİ KULLANILIYOR ARASINI ÖLÇER GLUKOZ VEYA RADYOKONTRAST MADDEDEN ETKİLENMEZ PROTEİN VARLIĞINDAN ETKİLENİR İDRAR ph sına GÖRE OTOMATİK OLARAK AYARLAMA YAPABİLİR

62 BÖBREĞİN KONSANTRASYON YETENEĞİNİN ÖLÇÜLMESİ 1. İDRAR/PLAZMA KREATİNİN ORANI > DEHİDRATASYON TESTİ + ADH UYGULAMASI (POLİÜRİK SENDROMLARIN AYIRICI TANISINDA KULLANILIR)

63 BÖBREĞİN DİLUE ETME YETENEĞİNİN SU YÜKLEME TESTİ ÖLÇÜLMESİ

64 İDRARDA PROTEİN 1 NORMALDE GÜNDE mg PROTEİN KAYBEDİLİR ALBÜMİN < 30 mg TAMM HORSFALL PROTEİNİ mg DEĞİŞİK YÖNTEMLERLE ÖLÇÜLEBİLİR DİPSTİCK TÜRBİDOMETRİK YÖNTEM

65 İDRARDA PROTEİN 2 İDRARLA GÜNLÜK PROTEİN KAYBI DEĞERLENDİRİLİRKEN GFD VE SERUM ALBÜMİN DÜZEYİ AKILDA TUTULMALIDIR

66 PROTEİNÜRİ ÖLÇÜLME YÖNTEMİ DİPSTİCK YÖNTEMİ KULLANILIYOR ALBÜMİNE HASSASTIR GLOBÜLİN, HEMOGLOBİN, BENCE-JONES PROTEİNİ VARLIĞINDA YALANCI NEGATİF SONUÇ VERİR TRACE (ESER) DIŞINDA HER PROTEİNÜRİ; CİDDİ BİR PROTEİNÜRİ GÖSTERGESİDİR gr/litre ALBÜMİNİ SAPTAYABİLİR

67 DİPSTİCK YÖNTEMİ YALANCI NEGATİF SONUÇLAR DİLUE İDRAR, ALBÜMİN DIŞI PROTEİN YALANCI POZİTİF SONUÇLAR KONSANTRE İDRAR, ANTİSEPTİK VARLIĞI, ALKALİ İDRAR

68 TÜRBİDOMETRİK YÖNTEM YALANCI NEGATİF SONUÇLAR DİLUE İDRAR YALANCI POZİTİF SONUÇLAR KONSANTRE İDRAR, MİYOGLOBİNÜRİ, KONTRAST MADDE VARLIĞI, HEMOGLOBİNÜRİ, İLAÇLAR (Penisilin, safalosporin, tolbutamid, sulfonamid, tolmetin)

69 PROTEİNÜRİDE TANIMLAR NEFROTİK SENDROM GÜNLÜK PROTEİN KAYBI > gr/gün İDRARDA PROTEİN/KREATİNİN > 3 MİKROALBÜMİNÜRİ GÜNDE mg/gün

70 PROTEİNÜRİDE TANIMLAR SELEKTİF PROTEİNÜRİ IgG/TRANSFERRİN KLİRENSİ < IgG/ALBÜMİN KLİRENSİ < POSTÜRAL PROTEİNÜRİ TÜBÜLER PROTEİNÜRİ

71 Mikroalbüminüri nedir? İdrar albümin/kreatinin oranının (mg/g olarak) > 30 olmasıdır Bu oran erkeklerde 17, kadınlarda 25 olabilir.

72 İDRARDA GLUKOZ NORMALDE GÜNDE mg GLUKOZ İDRARLA ATILIR BAŞLICA 2 YÖNTEMLE ÖLÇÜLÜR DİPSTİCK (GLUKOZ OKSİDAZ YÖNTEMİ) BAKIR REDÜKSİYON TESTİ (BENEDİCT TESTİ) DİPSTİCK YÖNTEMİ SADECE GLUKOZU SAPTAR BENEDİCT TESTİ, GALAKTOZ, FRUKTOZ... DA SAPTAR. 20 mg/dl GLUKOZU SAPTAYABİLİR

73 Tm Glukoz (GFD x KAN GLUKOZU) - İDRAR GLUKOZU ml/dak mg/ml mg/dak

74 GLUKOZÜRİ ÖLÇÜLMESİ DİPSTİCK YÖNTEMİ KULLANILIYOR SADECE GLUKOZA ÖZGÜDÜR 4-7 mmol/litre GLUKOZA HASSASTIR İDRARDA ASKORBİK ASİT DÜZEYİ YALANCI POZİTİF VE NEGATİFLİĞE YOL AÇABİLİR İDRARIN DANSİTESİ ARTARSA GLUKOZUN REAKTİVİTESİ AZALIR ISIDAN ETKİLENİR

75 GLUKOZÜRİ NEDENLERİ HİPERGLİSEMİ TÜBÜLER GERİ EMİLİM BOZUKLUĞU (Gebelik, tübüler hastalıklar) DİĞER Asidoz Stres (travma, anestezi, cerrahi) Endokrin hastalıklar (akromegali, tirotoksikoz) Merkezi sinir sistemi hastalıkları

76 İDRAR MİKROSKOPİSİ 1 UCUZ VE NONİNVAZİV BİR TESTTİR BÖBREK BİYOPSİSİ YAPMADAN HASTALIĞIN ŞİDDETİ HAKKINDA BİLGİ VERİR PROTEİNÜRİ MİKTARI İLE BİRLİKTE ELE ALINDIĞINDA TANIYA ULAŞMAKTA YARDIMCIDIR

77 İDRAR MİKROSKOPİSİ 2 ÖNEMLİ RENAL PARANKİMAL HASTALIK VAR İSE MİKROSKOPİ HİÇBİR ZAMAN NORMAL DEĞİLDİR BÖBREK HASTALIĞINDAN VEYA BÖBREK TUTULUMUNDAN ŞÜPHELENİLEN HER DURUMDA İDRAR MİKROSKOPİSİNE BAKILMALIDIR

78 İDRAR ÖRNEĞİ MİKROSKOPTA DİREKT BAKILABİLİR SANTRİFÜJ EDİLEBİLİR ( DEVİRDE 3-5 DAKİKA) SANTRİFÜJ EDİLMİŞ İDRAR ÖZEL BOYALARLA BOYANABİLİR GRAM ZİEHL-NİELSEN WRİGHT: Eozinofil...

79 HÜCRESEL ELEMANLAR ERİTROSİT LÖKOSİT TÜBÜLİ EPİTEL HÜCRESİ YASSI EPİTEL HÜCRESİ BAKTERİ MONİLİA MALİGN HÜCRE

80 İDRAR MİKROSKOPİSİ YARARLI OLDUĞU DURUMLAR İDRAR YOLU İNFEKSİYONU PİYELONEFRİT İNTERSTİSİYEL NEFRİT AKUT TÜBÜLER NEKROZ GLOMERÜLONEFRİT NEFROTİK SENDROM SİSTİNÜRİ

81 SİLENDİRLER BİR MATRİKS ÜZERİNE YERLEŞMİŞ GRANÜLER VEYA HÜCRESEL ELEMANLARI İÇERİR SİLENDİRLERİN MATRİKSİNİ TAMM-HORSFALL PROTEİNİ OLUŞTURUR TAMM-HORSFALL PROTEİNİ ESAS OLARAK HENLE KULBU ÇIKAN KOLU EPİTELİNDEN SALGILANIR SİLENDİR MEVCUDİYETİ HASTALIĞA NEFRONUN KATILDIĞINI GÖSTERİR

82 SİLENDİR TİPİ HYALEN ERİTROSİT MUM (WAXY) GRANÜLER EPİTEL YAĞ LÖKOSİT GENİŞ KLİNİK ANLAMI Egzersiz, KKY, Böbrek hastalığı(nonspesifik) Akut GN, Kortikal nekroz Akut GN, ATN Nonspesifik ATN Nefrotik sendrom Akut piyelonefrit KBY, Prerenal azotemi

83 KRİSTALLER SIK GÖRÜLENLER FOSFAT, ÜRAT VE OKSALATTIR; TEK BAŞINA KLİNİK ANLAMI YOK, KLİNİK İLE BİRLİKTE DEĞERLENDİRİLMELİDİR SİSTİN KRİSTALLERİ TANIDA ÖNEMLİDİR ASİT İDRARDA; SİSTİN VE ÜRİK ASİT KRİSTALLERİ ALKALİ İDRARI; FOSFAT KRİSTALLERİ

84 BLOOD (KAN) DİPSTİCK YÖNTEMİ KULLANILIYOR MİYOGLOBİN VE HEMOGLOBİNE DUYARLILIĞI EŞİTTİR DUYARLILIĞI mikrogram/l (= 5-20 eritrosit/mikrolitre) YÜKSEK DANSİTE VE KAPTOPRİL DUYARLILIĞI AZALTIR HİPOKLORİT VE İDRAR YOLU İNFEKSİYONU YALANCI POZİTİFLİĞE NEDEN OLABİLİR

85 İDRARDA NİTRİT 1 DİPSTİCK YÖNTEMİ KULLANILIYOR DİYETLE ALINAN NİTRATIN GRAM NEGATİF BAKTERİLER TARAFINDAN NİTRİTE DÖNÜŞMESİ İLE OLUŞUR POZİTİF TEST 10 5 /ml BAKTERİYE YÖNELTİCİDİR NEGATİF OLMASI ANLAMLI BAKTERİÜRİYİ EKARTE ETTİRMEZ

86 İDRARDA NİTRİT 2 BAŞKA BAKTERİLERLE (NİTRATI NİTRİTE DÖNÜŞTÜRMEYEN BAKTERİLERLE) İNFEKSİYON, MESANEDE AZ (< 4 SAAT) BEKLEMİŞ İDRAR NEGATİF SONUCA NEDEN OLABİLİR DUYARLILIĞI mikromol/l dir YÜKSEK DANSİTEDE DUYARLILIĞI AZALIR ASKORBİK ASİT YALANCI NEGATİFLİĞE NEDEN OLABİLİR

87 İDRARDA BİLİRUBİN DİPSTİCK YÖNTEMİ KULLANILIYOR DUYARLILIĞI 7-14 mikrogram/l dir NORMAL KOŞULLARDA SAPTANMAZ İDRARDA pyridium, serenium, indoxyl sulfate, etodolac metaboliti ve ascorbik asit varlığı yalancı negatif veya pozitif sonuca neden olabilir

88 İDRARDA ÜROBİLİNOJEN DİPSTİCK YÖNTEMİ KULLANILIYOR NORMAL DEĞERİ 3-16 mikromol/l dir. BU TESTTE > 33 mikromol/l ise ANORMAL ISI İLE TESTİN DUYARLILIĞI ARTAR, OPTİMUM DERECE o C PAS, SÜLFONAMİDLER, FORMALİN, AZO BOYALARI, RİBOFLAVİN YALANCI POZİTİF VEYA NEGATİFLİĞE YOL AÇABİLİRLER

89 İDRARDA KETON DİPSTİCK YÖNTEMİ KULLANILIYOR ASETOASETİK ASİTİ SAPTAR DUYARLILIĞI mmol/l dir ACETONE VEYA BETA-HİDROXBUTYRİC ASİTİ SAPTAMAZ PİGMENTTEN ZENGİN İDRAR VEYA LEVODOPA VARLIĞI YALANCI POZİTİFLİĞE NEDEN OLUR

90 İDRARDA GÜNLÜK NORMAL DEĞERLER HACİM ÜRE KREATİNİN SODYUM POTASYUM KALSİYUM FOSFOR ml gram mg mmol mmol mg gr

91 İdrar Na (1) İdrar sodyumu vücutta Na birikiminin bir göstergesidir. Hipovolemide idrar Na düzeyi < meq/l dir ve bu Na birikimini gösterir (böbreğin hipovolemiye yanıtı). Bazı durumlarda hipovolemi olmasına rağmen idrar sodyumu > meq/l dir: 1.Diüretik kullanımı 2.Böbrekten Na kaybı 3.Üst gastrointestinal sistemden sıvı kaybı

92 İdrar Na (2) 1.Ekstrasellüler sıvı durumunun değerlendirilmesinde 2.Akut böbrek yetmezliğinde prerenal azotemi (idrar Na < meq/l) ve renal nedenler (idrar Na > meq/l) ayırıcı tanısında.

93 FRAKSİYONE NA EKSKRESYONU (FE Na ) İdrar Na X Plazma Kreatinin İdrar Kreatinin X Plazma Na

94 İdrar K (1) Hipopotasemi ayırıcı tanısında kullanılır; > 30 mmol/l bir değer böbrekten K kaybını ve < 30 mmol/l böbrek dışı K kaybını gösterir. İdrar potasyum/kreatinin oranının 30 mmol/g dan daha fazla olması da böbrekten K kaybını gösterir.

95 İdrar K (2) İdrar K, hiperpotasemi ayırıcı tanısında da yardımcıdır; > 40 mmol/l bir değer böbrek dışı bir nedeni ve < 20 mmol/l böbrek hastalığına bağlı hiperpotasemiyi işaret eder.

96 TTKG (Transtubular potassium gradient) Distal nefrondaki K atılımını yansıtır. Hiperpotasemi ayırıcı tanısında kullanılır. TTKG = İdrar K x Plazma Osmolalite İdrar Osmolalite x Plazma K 6-12 Normal > 10 Normal aldosteron aktivitesi ve böbrek dışı neden < 5-7 Aldosteron eksikliği ve direnci

97 İdrar Cl (1) İdrar Cl düzeyi de idrar Na düzeyi gibi hücre dışı sıvı durumunun bir göstergesidir. Özellikle idrarda bikarbonat ve diğer geri emilmeyen anyonların varlığında daha kullanışlıdır. Daha önce diüretik kullanımı veya üst gastrointestinal sistem sıvı kaybı gibi idrar sodyumunun kullanılamayacağı durumlarda yardımcıdır.

98 İdrar Cl (2) İdrar Cl düzeyi metabolik alkalozların ayırıcı tanısında da kullanılır; idrar klorunun < 10 meq/l olması hipovolemi (klora yanıt veren metabolik alkaloz) ve idrar klorunun > 30 meq/l olması normovolemi veya hipervolemiyi (klora dirençli metabolik alkaloz) gösterir.

99 İdrar anyon açığı ([Na + ] + [K + ]) ([Cl - ]) Normal değeri mmol/l dir. Negatif değer idrar NH 4+ atılımı ile kompanse edilen gastrointestinal bikarbonat kaybını işaret eder.

100

101 TRP (Tubüler fosfat geri emilimi) 1- İdrar P X Plazma Kreatinin İdrar Kreatinin X Plazma P

102 Fosfatın böbrekte düzenlenmesini gösteren bir parametredir ve normal değeri % arasındadır. Hiperparatiroidi, kronik böbrek yetmezliği, tübüler hastalıklar ve transplante böbrek TRP değerini azaltan önemli nedenlerdir.

103 Böbrek hastalıkları tanı yöntemleri Biyopsi Radyolojik görüntüleme İmmunolojik testler Tubüler protein, enzim ve antijenler Diğer

104 BÖBREK BİYOPSİSİ ENDİKASYONU ERİŞKİNDE NEFROTİK SENDROM ÇOCUKTA STEROİDE CEVAP VERMEYEN NEFROTİK SENDROM GN e SEKONDER HIZLA İLERLEYEN BÖBREK YETMEZLİĞİ KOLLAGEN DOKU HASTALIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ VE TAKİBİ: SLE GLOMERÜLER PROTEİNÜRİ TRANSPLANTE BÖBREK BÖBREK BOYUTLARININ NORMAL OLDUĞU VE OBSTRÜKSİYON OLMAYAN ABY

105 YARARLI OLABİLECEĞİ DURUMLAR İZOLE HEMATÜRİ GLOMERÜLER PROTEİNÜRİ YAVAŞ, İLERLEYEN TIN BÖBREK BOYUTLARININ NORMAL OLDUĞU, NEDENİ BELLİ OLMAYAN BÖBREK YETMEZLİĞİ GEBELİKTE BÖBREK YETMEZLİĞİ HEREDOFAMİLYAL GLOMERÜLER HASTALIKLAR BAZI DURUMLARDA DİYABETİK NEFROPATİ

106 KULLANIŞLI OLMADIĞI DURUMLAR BÖBREKLERİN KÜÇÜK OLDUĞU SON DÖNEM BÖBREK YETMEZLİĞİ POLİKİSTİK BÖBREK HASTALIĞI MALİGN HİPERTANSİYON HEPATORENAL SENDROM AKUT PİYELONEFRİT

107 ÖZET

108 İDRAR OLUŞUMU BÖBREK KAN AKIMI GLOMERÜLER FİLTRASYON TÜBÜLER GERİ EMİLİM TÜBÜLER SEKRESYON

109 Glomerüler membran Bu seçiciliğin iki nedeni vardır: 1)Slit porların büyüklüğü 2)Elektriksel yük: Glomerül porlarının bazal membran kısımları kuvvetli negatif yüke sahip kompleks proteoglikanlar içerirler ve dolayısıyla negatif yüklü molekülleri uzaklaştırırlar.

110 MOLEKÜL GEÇİRGENLİK ÖRNEK AĞIRLIĞI MADDE İNÜLİN ÇOK KÜÇÜK PROTEİN ALBÜMİN

111 TÜBÜLER REABSORPSİYON VE SEKRESYON Madde taşınması başlıca iki mekanizma ile gerçekleşir: 1)Aktif transport (Primer ve sekonder aktif transport olarak ikiye ayrılır) 2)Pasif transport.

112 Konsantrasyon ve Dilüsyon İdrarın konsantre edilmesini sağlayan zıt akımlar, zıt akımlar arasındaki permeabilite farkı ve enerji kaynağı Henle kulpunda mevcuttur. İdrarın dilue edilmesinde (seyreltilmesinde) nefronun birinci derecede sorumlu kısmı distal kıvrımlı tübüldür. Bu bölgede sodyum geri emilimini etkileyen faktörler idrarın dilue edilmesini bozabilirler.

113

114 Glomerül Proksimal tubül Distal tubül Henle kulbu inen kolu Henle kulbu çıkan kolu Toplayıcı kanal

115

116 Kaynak: Cogan Su Sodyum Potasyum Bikarbonat Konsantrasyon 140 meq/l 4 meq/l 24 meq/l Molekül ağırlığı Glomerüler filtrat /gün Proksimal tubül Emilir Emilir Emilir Emilir Henle inen Emilir Emilir +100 Henle çıkan - Emilir Emilir Distal tubül Emilir Emilir Toplayıcı kanal Emilir Emilir Değişken İdrar

117 Kaynak: Cogan Su Sodyum Potasyum Bikarbonat Konsantrasyon 140 meq/l 4 meq/l 24 meq/l Molekül ağırlığı Glomerüler filtrat /gün Proksimal tubül Henle inen Henle çıkan Distal tubül Toplayıcı kanal Değişken İdrar

118 Tablo: ipuçları Glomerüler filtrata geçen günlük miktardır Glomerüler filtrat günlük 150 litre/gün (yaklaşık 100 ml/dakika) olarak kabul edilmiştir Bir maddenin glomerüler filtrata geçen miktarı plazmadaki serbest (filtre olabilen) konsantrasyonu ile ilişkilidir

119 Tablo: ipuçları Sodyum konsantrasyon 140 meq/litre GFD: 150 litre/gün Glomerüler filtrata geçen miktar yaklaşık meq (140x150)

120 Tablo: ipuçları Böbrek glomerüler filtrata geçen bikarbonatın tamamını geri emer, üstelik günde 60 meq da alkali üretir

121 Kaynak: Cogan Kalsiyum Fosfor Magnezyum Konsantrasyon 6 mg/dl 3 mg/dl 2.5 mg/dl Molekül ağırlığı Glomerüler filtrat 9000 mg 4500 mg 3500 mg Proksimal tubül Emilir Emilir Emilir Henle inen Emilir Emilir Emilir Henle çıkan Emilir Emilir, En çok Distal tubül Emilir Emilir Emilir Toplayıcı kanal Emilir İdrar

122 Kaynak: Cogan Kalsiyum Fosfor Magnezyum Konsantrasyon 6 mg/dl 3 mg/dl 2.5 mg/dl Molekül ağırlığı Glomerüler filtrat 9000 mg 4500 mg 3500 mg Proksimal tubül Henle inen Henle çıkan Distal tubül Toplayıcı kanal -45 İdrar

123 Tablo: ipuçları Sodyum molekül ağırlığı 23 Sodyum konsantrasyon 3200 mg/litre GFD: 150 litre/gün Glomerüler filtrata geçen miktar yaklaşık mg (32000x150) Kalsiyum 9.000, fosfor 4500, magnezyum 3500 mg

124 Proksimal tubülide tamamı geri emilen maddeler Glukoz Amino asitler Düşük molekül ağırlıklı proteinler (retinol bağlayıcı protein, alfa ve beta mikroglobülin)

125 Sodyum Üre Kreatinin Konsantrasyon 140 mmol/l 4 mmol/l 0.09 mmol/l Molekül ağırlığı Glomerüler filtrat Proksimal tubül Emilim Emilim Salgılama +1 Henle inen Emilim Salgılama Henle çıkan Emilim Salgılama Distal tubül Emilim Toplayıcı kanal Emilim Emilim İdrar

126 Tablo: ipuçları Böbrek yetmezliği varsa glomerüler filtrata geçen madde miktarları azalır Filtrata geçen kreatinin de azalır Tubüler salgılama glomerüler hastalıklarda daha az etkilenir Bu durumda idrarın içinde salgılanan kreatinin oranı ve miktarı artar

127 Kreatinin klirensi (ml/dakika) idrar kreatinin (mg/dl) X Günlük idrar hacmi(ml) Serum kreatinin (mg/dl) X saat idrar toplayarak Böbrek yetmezliğinde 24 saat idrar ile hesaplanan kreatinin klirensi gerçekten yüksek çıkar

128

129

130 Hastalık yoktur hasta vardır Hasta yoktur insan vardır Empati olmazsa olmaz Hekim hasta ilişkisi insani bir ilişkidir Tek doğru yoktur

Pratik Nefroloji 2019

Pratik Nefroloji 2019 Pratik Nefroloji 2019 Her türlü yayın hakkı saklıdır Bilimsel amaçlarla kaynak göstererek alıntı yapılabilir Para ile satılmaz Prof. Dr. Tekin AKPOLAT İç Hastalıkları ve Nefroloji Uzmanı Liv Hospital Ulus-İstanbul

Detaylı

BÖBREK HASTALIKLARI TEMEL BİLGİLER

BÖBREK HASTALIKLARI TEMEL BİLGİLER BÖBREK HASTALIKLARI TEMEL BİLGİLER Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Liv Hospital-İSTANBUL İstinye Üniversitesi Tıp Fakültesi 4 Aralık 2018 http://tekinakpolat.com/ogrenciler-icin- yararli-kitaplar/ Plan Böbrekler

Detaylı

genellikle böbrek yetmezliği göstergesi preanalitik hata kaynakları çok sağlıklı değerlendirme için

genellikle böbrek yetmezliği göstergesi preanalitik hata kaynakları çok sağlıklı değerlendirme için Kreatinin yüksekliği genellikle böbrek yetmezliği göstergesi olarak bilinir ama birçok testte olduğu gibi farklı hastalıkların da tanısında kullanılır ve testi etkileyen faktörler yine her testte olduğu

Detaylı

SIVI ELEKTROLİT TEMEL BİLGİLER: ASİT BAZ

SIVI ELEKTROLİT TEMEL BİLGİLER: ASİT BAZ SIVI ELEKTROLİT TEMEL BİLGİLER: ASİT BAZ Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Liv Hospital-İSTANBUL İstinye Üniversitesi Tıp Fakültesi 17 Aralık 2018 http://tekinakpolat.com/ogrenciler-icin- yararli-kitaplar/ http://tekinakpolat.com/sivi-elektrolit/

Detaylı

BÖBREK FONKSİYON TESTLERİ I. Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2006

BÖBREK FONKSİYON TESTLERİ I. Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2006 BÖBREK FONKSİYON TESTLERİ I Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2006 1 Böbreklerin işlevleri (fonksiyonları) Düzenleyici işlevler Endokrin işlevler Metabolik işlevler Ekskretuvar işlevler 2 Böbreklerin

Detaylı

SIVI ELEKTROLİT TEMEL BİLGİLER: SODYUM

SIVI ELEKTROLİT TEMEL BİLGİLER: SODYUM SIVI ELEKTROLİT TEMEL BİLGİLER: SODYUM Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Liv Hospital-İSTANBUL İstinye Üniversitesi Tıp Fakültesi 14 Aralık 2018 http://tekinakpolat.com/ogrenciler-icin- yararli-kitaplar/ http://tekinakpolat.com/sivi-elektrolit/

Detaylı

SIVI ELEKTROLİT TEMEL BİLGİLER: POTASYUM

SIVI ELEKTROLİT TEMEL BİLGİLER: POTASYUM SIVI ELEKTROLİT TEMEL BİLGİLER: POTASYUM Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Liv Hospital-İSTANBUL İstinye Üniversitesi Tıp Fakültesi 14 Aralık 2018 http://tekinakpolat.com/ogrenciler-icin- yararli-kitaplar/ http://tekinakpolat.com/sivi-elektrolit/

Detaylı

İDRARDA SİLENDİR NEDİR, NEYİ GÖSTERİR?

İDRARDA SİLENDİR NEDİR, NEYİ GÖSTERİR? İDRARDA SİLENDİR NEDİR, NEYİ GÖSTERİR? Silendirler böbrek tübüllerinde (DTC=Distal toplayıcı kanallar) oluşan, silindirik puro şekilli oluşumlardır. Bütün silendirler bir böbrek mukoproteini olan Tamm-

Detaylı

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU Alanin Transaminaz ( ALT = SGPT) : Artmış alanin transaminaz karaciğer hastalıkları ( hepatosit hasarı), hepatit, safra yolu hastalıklarında ve ilaçlara bağlı olarak

Detaylı

Normalde kan potasyum seviyesi 3,6-5,0 mmol/l arasındadır.

Normalde kan potasyum seviyesi 3,6-5,0 mmol/l arasındadır. POTASYUM K+; Potasyum yaşam için gerekli önemli bir mineraldir. Hücre içinde bol miktarda bulunur. Hücre içindeki kimyasal ortamın ana elementidrir. Hergün besinlerle alınır ve idrarla atılır. Potasyum

Detaylı

Böbreklerin İşlevi. D Si C Dr. Sinan Canan Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D.

Böbreklerin İşlevi. D Si C Dr. Sinan Canan Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D. Boşaltım Fizyolojisi Böbreklerin İşlevi D Si C Dr. Sinan Canan Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji A.D. scanan@baskent.edu.tr Böbrek İşlevi: Genel Bakış ş İdrar oluşumunun merkezi Homeostatik

Detaylı

Arter Kan Gazı Değerlendirmesi. Prof. Dr. Tevfik Ecder İstanbul Bilim Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Nefroloji Bilim Dalı

Arter Kan Gazı Değerlendirmesi. Prof. Dr. Tevfik Ecder İstanbul Bilim Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Nefroloji Bilim Dalı Arter Kan Gazı Değerlendirmesi Prof. Dr. Tevfik Ecder İstanbul Bilim Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Nefroloji Bilim Dalı Asit-Baz Dengesine Farklı Yaklaşımlar Seifter JL: N Engl

Detaylı

İDRAR DANSİTESİ. Normal idrar dansitesi arasında kabul edilir. İdrar dansitesini arttıran bazı olaylar:

İDRAR DANSİTESİ. Normal idrar dansitesi arasında kabul edilir. İdrar dansitesini arttıran bazı olaylar: İDRAR DANSİTESİ Normal idrar dansitesi 1003-1030 arasında kabul edilir. İdrar dansitesini arttıran bazı olaylar: İdrarın soğutulması İdrarda protein atılımı İdrarda radyolojik kontras maddelerin atılması

Detaylı

ÜRİNER SİSTEM ANATOMİ ve FİZYOLOJİSİ

ÜRİNER SİSTEM ANATOMİ ve FİZYOLOJİSİ ÜRİNER SİSTEM ANATOMİ ve FİZYOLOJİSİ İdrar oluşturmak... Üriner sistemin ana görevi vücutta oluşan metabolik artıkları idrar yoluyla vücuttan uzaklaştırmak ve sıvı elektrolit dengesini korumaktır. Üriner

Detaylı

Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Liv Hospital-İSTANBUL İstinye Üniversitesi Tıp Fakültesi 17 Aralık

Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Liv Hospital-İSTANBUL İstinye Üniversitesi Tıp Fakültesi 17 Aralık SIVI ELEKTROLİT TEMEL BİLGİLER: KALSİYUM, FOSFOR VE MAGNEZYUM Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Liv Hospital-İSTANBUL İstinye Üniversitesi Tıp Fakültesi 17 Aralık 2018 http://tekinakpolat.com/ogrenciler-icin- yararli-kitaplar/

Detaylı

Konu 10-11: Yaşlılığa Bağlı Üriner Sistem Değişiklikleri ve Yaşlılıkta Sık Görülen Üriner Sistem Hastalıkları

Konu 10-11: Yaşlılığa Bağlı Üriner Sistem Değişiklikleri ve Yaşlılıkta Sık Görülen Üriner Sistem Hastalıkları Konu 10-11: Yaşlılığa Bağlı Üriner Sistem Değişiklikleri ve Yaşlılıkta Sık Görülen Üriner Sistem Hastalıkları 1. Yaşlılığa Bağlı Üriner Sistem Değişiklikleri Genital sistemde atrofi, mukozalarda kuruluk

Detaylı

ÜRİNER SİSTEM FİZYOLOJİSİ. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN

ÜRİNER SİSTEM FİZYOLOJİSİ. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN ÜRİNER SİSTEM FİZYOLOJİSİ Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN Üriner Sistem Üriner sistemi iki böbrek, iki üreter, vesica urineria (idrar kesesi) ve üretra oluşturmaktadır Böbrekler kanın süzme işini yaparak idrarı

Detaylı

Magnezyum (Mg ++ ) Hipermagnezemi MAGNEZYUM, KLOR VE FOSFOR METABOLİZMA BOZUKLUKLARI

Magnezyum (Mg ++ ) Hipermagnezemi MAGNEZYUM, KLOR VE FOSFOR METABOLİZMA BOZUKLUKLARI Magnezyum (Mg ++ ) MAGNEZYUM, KLOR VE METABOLİZMA BOZUKLUKLARI Dr Ali Erhan NOKAY AÜTF Acil Tıp AD 2009 Büyük kısmı intraselüler yerleşimlidir Normal serum düzeyi: 1.5-2,5 meq/l Hücre içinde meydana gelen

Detaylı

Boşaltım Sistemi Fizyolojisi

Boşaltım Sistemi Fizyolojisi Boşaltım Sistemi Fizyolojisi 1 Boşaltım sistemi (üriner sistem) Homeostasise katılan en önemli organ sistemlerinden biridir. Vücut sıvılarının hacim ve içeriğinin kontrolü Kan basıncının düzenlemmesi ph

Detaylı

ÖDEM TEMEL BİLGİLER. Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Liv Hospital-İSTANBUL İstinye Üniversitesi Tıp Fakültesi 20 Aralık

ÖDEM TEMEL BİLGİLER. Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Liv Hospital-İSTANBUL İstinye Üniversitesi Tıp Fakültesi 20 Aralık ÖDEM TEMEL BİLGİLER Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Liv Hospital-İSTANBUL İstinye Üniversitesi Tıp Fakültesi 20 Aralık 2018 http://tekinakpolat.com/ogrenciler-icin- yararli-kitaplar/ Plan Ödem Glomerüler bazal

Detaylı

NEFRİT. Prof. Dr. Tekin AKPOLAT. Genel Bilgiler. Nefrit

NEFRİT. Prof. Dr. Tekin AKPOLAT. Genel Bilgiler. Nefrit NEFRİT Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Genel Bilgiler Böbreğin temel fonksiyonlarından birisi idrar üretmektir. Her 2 böbrekte idrar üretimine yol açan yaklaşık 2 milyon küçük ünite (nefron) vardır. Bir nefron

Detaylı

2. Renal tübülüslerde ise reabsorbsiyon ve sekresyon (Tübüler reabsorbsiyon ve Tübüler sekresyon) olur.

2. Renal tübülüslerde ise reabsorbsiyon ve sekresyon (Tübüler reabsorbsiyon ve Tübüler sekresyon) olur. BÖBREK Böbreklerimiz, omurganın her iki yanında, karın boşluğu içerisinde ve bel bölgesinin biraz yukarısında yer alırlar. Her insanda iki tane böbrek bulunur. Fakat sağlıklı tek bir böbrek de normal yaşam

Detaylı

[embeddoc url= /10/VÜCUT-SIVILARI.docx download= all viewer= microsoft ]

[embeddoc url=  /10/VÜCUT-SIVILARI.docx download= all viewer= microsoft ] VÜCUT SIVILARI [embeddoc url= http://enfeksiyonhastaliklari.com/wp-content/uploads/2015 /10/VÜCUT-SIVILARI.docx download= all viewer= microsoft ] SODYUM ( Na+) Na+; Sodyum klor ile birlikte serumun en

Detaylı

8 Boşaltım Sistemi Fizyolojisi

8 Boşaltım Sistemi Fizyolojisi ÜNİTE 8 Boşaltım Sistemi Fizyolojisi Bu üniteyi çalıştıktan sonra, Amaçlar Nefronların yapısını ve idrar oluşumunu, Glomerul filtrasyon hızı ve klirens kavramını, Jukstaglomeruler aparatus ve renin-anjiotensin

Detaylı

Üriner Sistem Taş Hastalığında Metabolik Değerlendirmede Kullandığım Algoritmler

Üriner Sistem Taş Hastalığında Metabolik Değerlendirmede Kullandığım Algoritmler Üriner Sistem Taş Hastalığında Metabolik Değerlendirmede Kullandığım Algoritmler Hikaye: aşağıdaki özellikler sorulmalıdır. Diyet ve sıvı alımı ( et, süt, sodyum, potasyum, askorbik asit ) İlaç alımı :

Detaylı

BÖBREK FONKSİYON TESTLERİ II. Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2006

BÖBREK FONKSİYON TESTLERİ II. Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2006 BÖBREK FONKSİYON TESTLERİ II Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2006 1 Tübüler fonksiyon testleri Konsantrasyon testleri Sıvı kısıtlama testi Vazopressin konsantrasyon testi Osmolalite ölçümü

Detaylı

TUBULOPATİLER. Dr Salim Çalışkan

TUBULOPATİLER. Dr Salim Çalışkan TUBULOPATİLER Dr Salim Çalışkan Emrullah 2 aylık 3 günlük karın şişliği, ishal, kusma Dehidratasyon Konvülziyon Hipokalsemi Emrullah, 2 aylık Kilo alamama Huzursuz Prematüre Polihidramnios İdrarda Na Cl

Detaylı

Başlıca organizma sıvılarının ve salgılarının ortalama ph değerleri.

Başlıca organizma sıvılarının ve salgılarının ortalama ph değerleri. Asid-baz dengesi ph Başlıca organizma sıvılarının ve salgılarının ortalama ph değerleri. Organizma sıvıları, salgıları Ortalama ph Kan 7.4 Süt 6.7 Safra 7.8 İdrar 6.0 Pankreas özsuyu 8.0 Bağırsak özsuyu

Detaylı

RENAL TÜBÜLER TRANSPORT MEKANİZMALARI RÜMEYZA KAZANCIOĞLU BEZMİALEM VAKIF ÜNİVERSİTESİ NEFROLOJİ BİLİM DALI

RENAL TÜBÜLER TRANSPORT MEKANİZMALARI RÜMEYZA KAZANCIOĞLU BEZMİALEM VAKIF ÜNİVERSİTESİ NEFROLOJİ BİLİM DALI RENAL TÜBÜLER TRANSPORT MEKANİZMALARI RÜMEYZA KAZANCIOĞLU BEZMİALEM VAKIF ÜNİVERSİTESİ NEFROLOJİ BİLİM DALI TERMİNOLOJİ TRANSPORT TİPLERİ TÜBÜL SEGMENTLERİ AQUAPORİNLER TERMİNOLOJİ I Ekskresyon idrar ile

Detaylı

Boşaltım Sistemi Fizyolojisi

Boşaltım Sistemi Fizyolojisi Boşaltım Sistemi Fizyolojisi 1 Boşaltım sistemi (üriner sistem) Homeostasise katılan en önemli organ sistemlerinden biridir. Vücut sıvılarının hacim ve içeriğinin kontrolü Kan basıncının düzenlemmesi ph

Detaylı

ADIM ADIM YGS LYS Adım BOŞALTIM SİSTEMİ 3

ADIM ADIM YGS LYS Adım BOŞALTIM SİSTEMİ 3 ADIM ADIM YGS LYS 184. Adım BOŞALTIM SİSTEMİ 3 2) Geri Emilim (Reabsorpsiyon) Bowman kapsülüne gelen süzüntü geri emilim olmadan dışarı atılsaydı zararlı maddelerle birlikte yararlı maddelerde kaybedilirdi.

Detaylı

SİSTİNOZİS KAYIT SİSTEMİ VERİ ALANLARI (*) ile belirtilen alanların doldurulması zorunludur. Hasta Demografik Bilgileri

SİSTİNOZİS KAYIT SİSTEMİ VERİ ALANLARI (*) ile belirtilen alanların doldurulması zorunludur. Hasta Demografik Bilgileri SİSTİNOZİS KAYIT SİSTEMİ VERİ ALANLARI (*) ile belirtilen alanların doldurulması zorunludur. Hasta Demografik Bilgileri Adı Soyadı*... Hastanızın ad, ikinci ad (varsa) ve soyadının baş harflerini giriniz

Detaylı

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU Alanin Transaminaz ( ALT = SGPT) : Artmış alanin transaminaz karaciğer hastalıkları ( hepatosit hasarı), hepatit, safra yolu hastalıklarında ve ilaçlara bağlı olarak

Detaylı

Gebelikte yeni gelişen Proteinüri ve Böbrek fonksiyon bozukluğu

Gebelikte yeni gelişen Proteinüri ve Böbrek fonksiyon bozukluğu Gebelikte yeni gelişen Proteinüri ve Böbrek fonksiyon bozukluğu Dr.Meltem Pekpak İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi 34.Ulusal Nefroloji, Hipertansiyon, Diyaliz ve Transplantasyon 18-22 Ekim,Antalya

Detaylı

Proteinüri. Prof. Dr. Aydın ECE Dicle Ü Tıp Fak Çocuk Sağ ve Hast AD 11/6/2013 AECE 1

Proteinüri. Prof. Dr. Aydın ECE Dicle Ü Tıp Fak Çocuk Sağ ve Hast AD 11/6/2013 AECE 1 Proteinüri Prof. Dr. Aydın ECE Dicle Ü Tıp Fak Çocuk Sağ ve Hast AD AECE 1 Proteinüri Genellikle geçici ve selimdir Kalıcı proteinüri sistemik bir hastalık belirtisi olabilir Kronik böbrek hastalığı erken

Detaylı

Yrd.Doç.Dr. Erdal Balcan 1

Yrd.Doç.Dr. Erdal Balcan 1 VÜCUTTA ASİT-BAZ DENGESİ BOZUKLUKLARI ASİDOZ Kan ph ının ALKALOZ Kan ph ının ASİDOZLAR: Vücut ekstrasellüler sıvılarında H + artmasından ya da bazların azalmasından ileri gelir. Vücut normal ph ının (7.35-7.45)

Detaylı

YAŞLIDA DOĞRU LABORATUVAR KULLANIMI. Dr. Kadir Kayataş SBÜ Haydarpaşa Numune SUAM

YAŞLIDA DOĞRU LABORATUVAR KULLANIMI. Dr. Kadir Kayataş SBÜ Haydarpaşa Numune SUAM YAŞLIDA DOĞRU LABORATUVAR KULLANIMI Dr. Kadir Kayataş SBÜ Haydarpaşa Numune SUAM Başlıklar 1-Doğru laboratuvar kullanımı 2-Yaşlıda laboratuvar sonuçlarını etkileyebilecek durumlar 3-Yaşlıda laboratuvar

Detaylı

Olgular. Kan Gazı Değerlendirilmesi Sunum planı. AKG Endikasyonları

Olgular. Kan Gazı Değerlendirilmesi Sunum planı. AKG Endikasyonları Sunum planı Olgularla Kan Gazı Değerlendirilmesi Dr. Ayhan ÖZHASENEKLER Acil Tıp Uzmanı Diyarbakır Devlet Hastanesi Neden Arteryel Kan Gazı ( AKG)? Değerlendirilen Parametreler Neler? Asit-Baz Dengesi

Detaylı

Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde İzlenen Olgularda Akut Böbrek Hasarı ve prifle Kriterlerinin Tanı ve Prognozdaki Önemi. Dr.

Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde İzlenen Olgularda Akut Böbrek Hasarı ve prifle Kriterlerinin Tanı ve Prognozdaki Önemi. Dr. Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde İzlenen Olgularda Akut Böbrek Hasarı ve prifle Kriterlerinin Tanı ve Prognozdaki Önemi Dr. Aslı KANTAR GİRİŞ GENEL BİLGİLER Akut böbrek hasarı (ABH) yenidoğan yoğun bakım

Detaylı

NEFRİTİK SENDROMLAR. Dr.LATİFE ERDOĞAN Ekim 2013

NEFRİTİK SENDROMLAR. Dr.LATİFE ERDOĞAN Ekim 2013 NEFRİTİK SENDROMLAR Dr.LATİFE ERDOĞAN Ekim 2013 NEFRİTİK SENDROM NEDİR? Akut böbrek yetmezliği bulguları ile gelen bir hastada gross hematüri, varsa tanı nefritik sendromdur. Proteinürü

Detaylı

Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI İKBÜ Sağlık Hizmetleri M.Y.O.

Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI İKBÜ Sağlık Hizmetleri M.Y.O. Öğr. Gör. Ahmet Emre AZAKLI İKBÜ Sağlık Hizmetleri M.Y.O. Kan Gazı Nedir? Kanın a s i t ve b a z d u r u m u n u b e l i r l e m e a m a c ı y l a kan gazı değerlerinin belirlenmesi gerekir. Ortaya çıkan

Detaylı

PROTEİNÜRİLİ HASTAYA YAKLAŞIM. Dr. Hasan KAYABAŞI VI. İstanbul Dahiliye Klinikleri Buluşması 18/11/2016

PROTEİNÜRİLİ HASTAYA YAKLAŞIM. Dr. Hasan KAYABAŞI VI. İstanbul Dahiliye Klinikleri Buluşması 18/11/2016 PROTEİNÜRİLİ HASTAYA YAKLAŞIM Dr. Hasan KAYABAŞI VI. İstanbul Dahiliye Klinikleri Buluşması 18/11/2016 PROTEİNÜRİ ÖNEMLİDİR!!! PROTEİNÜRİ ÖNEMLİDİR!!! Böbrek hastalıklarına eşlik eden en önemli bulgulardandır

Detaylı

ASİT- BAZ DENGESİ VE DENGESİZLİKLERİ. Prof. Dr. Tülin BEDÜK 2016

ASİT- BAZ DENGESİ VE DENGESİZLİKLERİ. Prof. Dr. Tülin BEDÜK 2016 ASİT- BAZ DENGESİ VE DENGESİZLİKLERİ Prof. Dr. Tülin BEDÜK 2016 Herhangi bir çözeltinin asitliği veya bazlığı içindeki hidrojen iyonunun (H + ) konsantrasyonuna bağlıdır. Beden sıvılarının asit-baz dengesi

Detaylı

ph = 6,1 + log [CO 2 ]

ph = 6,1 + log [CO 2 ] ASİT-BAZ DENGESİ Asit-baz dengesi tanımı Biyolojik reaksiyonların hepsi optimum bir ph ortamında normal olarak cereyan ederler; ortamın ph değerinin değişmesi, önemli bozukluklara neden olur. Organizmada

Detaylı

BÖBREK HASTALIKLARI. Prof. Dr. Tekin AKPOLAT. Böbrekler ne işe yarar?

BÖBREK HASTALIKLARI. Prof. Dr. Tekin AKPOLAT. Böbrekler ne işe yarar? BÖBREK HASTALIKLARI Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Böbrekler ne işe yarar? Böbreğin en önemli işlevi kanı süzmek, idrar oluşturmak ve vücudun çöplerini (artık ürünleri) temizlemektir. Böbrekte oluşan idrar, idrar

Detaylı

ASİD BAZ DENGESİ. Prof Dr Salim Çalışkan

ASİD BAZ DENGESİ. Prof Dr Salim Çalışkan ASİD BAZ DENGESİ Prof Dr Salim Çalışkan H + ve ph Normal kan [H + ] 40 nmol/l Tampon mekanizmalar ile dar limitlerde tutulur (±5) ph = - log [H + ] = - log [40±5] = 7.40 ± 0.05 ph için kritik limitler

Detaylı

İLERİ KARDİYAK YAŞAM DESTEĞİ KURSU ASİT-BAZ DENGESİ VE KAN GAZI ANALİZİ

İLERİ KARDİYAK YAŞAM DESTEĞİ KURSU ASİT-BAZ DENGESİ VE KAN GAZI ANALİZİ İLERİ KARDİYAK YAŞAM DESTEĞİ KURSU ASİT-BAZ DENGESİ VE KAN GAZI ANALİZİ AMAÇ: Katılımcıların bu sunumun sonunda kan gazı ve asit baz dengesi ile ilgili bilgilerini artırmaları amaçlanmıştır. HEDEFLER:

Detaylı

NEFROTİK SENDROM. INTERN DR. H.RUMEYSA DAĞ Eylül 2013

NEFROTİK SENDROM. INTERN DR. H.RUMEYSA DAĞ Eylül 2013 NEFROTİK SENDROM INTERN DR. H.RUMEYSA DAĞ Eylül 2013 NEFROTİK SENDROM NEDİR? Nefrotik sendrom ; proteinüri (günde 3.5gr/gün/1.73 m2), hipoalbüminemi (

Detaylı

Fizyoloji. Vücut Sıvı Bölmeleri ve Özellikleri. Dr. Deniz Balcı.

Fizyoloji. Vücut Sıvı Bölmeleri ve Özellikleri. Dr. Deniz Balcı. Fizyoloji Vücut Sıvı Bölmeleri ve Özellikleri Dr. Deniz Balcı deniz.balci@neu.edu.tr Ders İçeriği 1 Vücut Sıvı Bölmeleri ve Hacimleri 2 Vücut Sıvı Bileşenleri 3 Sıvıların Bölmeler Arasındaki HarekeF Okuma

Detaylı

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU Alanin Transaminaz ( ALT = SGPT) : Artmış alanin transaminaz karaciğer hastalıkları ( hepatosit hasarı), hepatit, safra yolu hastalıklarında ve ilaçlara bağlı olarak

Detaylı

İntrasellüler Sıvı (Hücre İçi Sıvı) Extrasellüler Sıvı (Hücre Dışı Sıvı) Total Vücut Suyu 60 = 42 lt Vücut Sıvı Bölmelerini Etkileyen Faktörler

İntrasellüler Sıvı (Hücre İçi Sıvı) Extrasellüler Sıvı (Hücre Dışı Sıvı) Total Vücut Suyu 60 = 42 lt Vücut Sıvı Bölmelerini Etkileyen Faktörler Vücut ağırlığının yaklaşık %60 ını su oluşturur. Ölçümünde Deuterium Oksid kullanılır. Yağ dokusu ve yaş ile ters, kas dokusu ile doğru orantılıdır. Total vücut suyu, genel anlamda iki büyük kompartmanda

Detaylı

Prof.Dr.Abdullah SONSUZ Gastroenteroloji Bilim Dalı. 2006-2007 Eğitim yılı

Prof.Dr.Abdullah SONSUZ Gastroenteroloji Bilim Dalı. 2006-2007 Eğitim yılı ASİT Prof.Dr.Abdullah SONSUZ Gastroenteroloji Bilim Dalı 2006-2007 Eğitim yılı Ders programı Asitin tanımı Fizik muayene bulguları Asit miktarının ifadesi Asit yapan nedenler Asitli hastada ayırıcı tanı

Detaylı

RENAL PREOPERATİF DEĞERLENDİRME. Dr. Mürvet YILMAZ SBÜ. Bakırköy Dr. Sadi Konuk SUAM

RENAL PREOPERATİF DEĞERLENDİRME. Dr. Mürvet YILMAZ SBÜ. Bakırköy Dr. Sadi Konuk SUAM RENAL PREOPERATİF DEĞERLENDİRME Dr. Mürvet YILMAZ SBÜ. Bakırköy Dr. Sadi Konuk SUAM SBÜ. İÇ HASTALIKLARI KONGRESİ-2018 ABH-KBY Böbrek fonksiyonları bozuk olan hastalarda ABH/KBY ayırımı yapılmalıdır. ABH

Detaylı

Birinci Basamakta Böbrek Hasarının Değerlendirilmesi Proteinüri; Kimde, Nasıl Bakılmalı, Nasıl Değerlendirilmeli?

Birinci Basamakta Böbrek Hasarının Değerlendirilmesi Proteinüri; Kimde, Nasıl Bakılmalı, Nasıl Değerlendirilmeli? Birinci Basamakta Böbrek Hasarının Değerlendirilmesi Proteinüri; Kimde, Nasıl Bakılmalı, Nasıl Değerlendirilmeli? Dr. İhsan ERGÜN Ufuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Gerçek bir pozitiflik söz konusu mudur?

Detaylı

SIVI ELEKTROLİT TEMEL BİLGİLER: SU

SIVI ELEKTROLİT TEMEL BİLGİLER: SU SIVI ELEKTROLİT TEMEL BİLGİLER: SU Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Liv Hospital-İSTANBUL İstinye Üniversitesi Tıp Fakültesi 14 Aralık 2018 http://tekinakpolat.com/ogrenciler-icin- yararli-kitaplar/ http://tekinakpolat.com/sivi-elektrolit/

Detaylı

BÖBREK YETMEZLİĞİ TANI VE TEDAVİ SEÇENEKLERİ DR MÜMTAZ YILMAZ EÜTF İÇ HASTALIKLARI NEFROLOJİ BİLİM DALI

BÖBREK YETMEZLİĞİ TANI VE TEDAVİ SEÇENEKLERİ DR MÜMTAZ YILMAZ EÜTF İÇ HASTALIKLARI NEFROLOJİ BİLİM DALI BÖBREK YETMEZLİĞİ TANI VE TEDAVİ SEÇENEKLERİ DR MÜMTAZ YILMAZ EÜTF İÇ HASTALIKLARI NEFROLOJİ BİLİM DALI Kronik böbrek hastalığı-tanım Glomerül filtrasyon hızında (GFH=GFR) azalma olsun veya olmasın, böbrekte

Detaylı

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU

LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU LABORATUVAR TESTLERİNİN KLİNİK YORUMU Alanin Transaminaz ( ALT = SGPT) : Artmış alanin transaminaz karaciğer hastalıkları ( hepatosit hasarı), hepatit, safra yolu hastalıklarında ve ilaçlara bağlı olarak

Detaylı

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Çocuk Nefroloji BD Olgu Sunumu 24 Ekim 2017 Salı

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Çocuk Nefroloji BD Olgu Sunumu 24 Ekim 2017 Salı Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Çocuk Nefroloji BD Olgu Sunumu 24 Ekim 2017 Salı Uzman Dr. Mehtap Ezel Çelakıl DR.MEHTAP EZEL ÇELAKIL 4YAŞ ERKEK HASTA Şikayeti:

Detaylı

GEBELİK ve BÖBREK HASTALIKLARI

GEBELİK ve BÖBREK HASTALIKLARI GEBELİK ve BÖBREK HASTALIKLARI Gebelikte ortaya çıkan fizyolojik değişiklikler Sodyum ve su retansiyonu Sistemik kan basıncında azalma Böbrek boyutunda artma ve toplayıcı sistemde dilatasyon Böbrek kan

Detaylı

DETAYLI KADIN CHECK- UP

DETAYLI KADIN CHECK- UP DETAYLI KADIN CHECK- UP Detaylı kadın check-up programında : tam kan sayımı anemi ( kansızlık ), enfeksiyon hastalıklarının taraması, tam idrar tahlili, açlık kan şekeri, 3 aylık kan şekeri bilançosu,

Detaylı

Boşaltım Fizyolojisi. Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D.

Boşaltım Fizyolojisi. Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D. Boşaltım Fizyolojisi Prof. Dr. Taner Dağcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Ab. D. BÖBREĞİN GÖREVLERİ: Metabolizma sonucu meydana gelen artıkları ve zararlı maddeleri boşaltma Su ve plazma volümünü

Detaylı

ÜRİNER SİSTEM 1-BÖBREK(2) 2-ÜRETER(2) 3-İDRAR KESESİ 4-ÜRETHRA

ÜRİNER SİSTEM 1-BÖBREK(2) 2-ÜRETER(2) 3-İDRAR KESESİ 4-ÜRETHRA ÜRİNER SİSTEM 1-BÖBREK(2) 2-ÜRETER(2) 3-İDRAR KESESİ 4-ÜRETHRA ÜRİN Üre Ürik asit Kreatinin Belirli yabancı maddeler ve onların parçalanma ürünleri Elektrolitler Su(Değişik miktarda) BÖBREĞİN ÖNEMLİ Ürin

Detaylı

TİP 2 DİYABETİK BİREYLERDE GLOMERULAR FİLTRASYON HIZI HESAPLAMADA KULLANILAN ÜÇ FARKLI YÖNTEMİN KARŞILAŞTIRILMASI

TİP 2 DİYABETİK BİREYLERDE GLOMERULAR FİLTRASYON HIZI HESAPLAMADA KULLANILAN ÜÇ FARKLI YÖNTEMİN KARŞILAŞTIRILMASI TİP 2 DİYABETİK BİREYLERDE GLOMERULAR FİLTRASYON HIZI HESAPLAMADA KULLANILAN ÜÇ FARKLI YÖNTEMİN KARŞILAŞTIRILMASI Fatih Orkun Kundaktepe 1, Mustafa Genco Erdem 2, Serife Aysen Helvaci 3 1 Sağlık Bilimleri

Detaylı

Asit ve baz dengesi. Dr. Emre Tutal Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji BD

Asit ve baz dengesi. Dr. Emre Tutal Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji BD Asit ve baz dengesi Dr. Emre Tutal Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji BD Asit-Baz dengesi Normal sağlık, büyüme ve gelişme için şart Asit-Baz bozuklukları Neonat ve çocuklarda büyüme-gelişme

Detaylı

Boşaltım Sistemi Fizyolojisi = Üriner Sistem Fizyolojisi

Boşaltım Sistemi Fizyolojisi = Üriner Sistem Fizyolojisi Boşaltım Sistemi Fizyolojisi = Üriner Sistem Fizyolojisi Boşaltım Sisteminin Görevleri Vücut sıvılarının hacmi ve içeriğinin korunması, kan basıncının dengede tutulması, ph ının dengede tutulması, su-tuz

Detaylı

BÖBREK YETMEZLİĞİ: TEMEL BİLGİLER

BÖBREK YETMEZLİĞİ: TEMEL BİLGİLER BÖBREK YETMEZLİĞİ: TEMEL BİLGİLER Prof. Dr. Tekin AKPOLAT Liv Hospital-İSTANBUL İstinye Üniversitesi Tıp Fakültesi 20 Aralık 2018 http://tekinakpolat.com/ogrenciler-icin- yararli-kitaplar/ Plan Temel kavramlar

Detaylı

KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ HASTALARINDA KONİSİTE İNDEKS ÖLÇÜMLERİNİN LİPİD PROFİLİ İLE İLİŞKİSİ

KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ HASTALARINDA KONİSİTE İNDEKS ÖLÇÜMLERİNİN LİPİD PROFİLİ İLE İLİŞKİSİ KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ HASTALARINDA KONİSİTE İNDEKS ÖLÇÜMLERİNİN LİPİD PROFİLİ İLE İLİŞKİSİ Siren SEZER, Şebnem KARAKAN, Nurhan ÖZDEMİR ACAR. Başkent Üniversitesi Nefroloji Bilim Dalı GİRİŞ Dislipidemi

Detaylı

GENEL SORU ÇÖZÜMÜ ENDOKRİN SİSTEM

GENEL SORU ÇÖZÜMÜ ENDOKRİN SİSTEM GENEL SORU ÇÖZÜMÜ ENDOKRİN SİSTEM 1) Aşağıdaki hormonlardan hangisi uterusun büyümesinde doğrudan etkilidir? A) LH B) Androjen C) Östrojen Progesteron D) FUH Büyüme hormonu E) Prolaktin - Testosteron 2)

Detaylı

NORMAL POTASYUM HOMEOSTAZI DR. CANER ÇAVDAR DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ

NORMAL POTASYUM HOMEOSTAZI DR. CANER ÇAVDAR DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ NORMAL POTASYUM HOMEOSTAZI DR. CANER ÇAVDAR DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ TOPLAM POTASYUM MİKTARI Miktar olarak ikinci katyon: Erkeklerde: 50 meq/kg.3500-4000 meq Kadınlarda: 40 meq/kg Her dekadda bir.. 2 meq/kg

Detaylı

Asit-Baz Dengesi. Yrd.Doç.Dr.Filiz Bakar

Asit-Baz Dengesi. Yrd.Doç.Dr.Filiz Bakar Asit-Baz Dengesi Yrd.Doç.Dr.Filiz Bakar ph Kavramı Asit-Baz Ê İlk modern tanım, İsveç'li bilim adamı Svonte ARHENİUS (1884) tarafından yapıldı Ê Sudaki çözeltilerine H+ iyonu veren maddeler "asit" Ê Sudaki

Detaylı

Normal olarak çok az - glukoz - keton cisimleri veya - amino asidler atılır

Normal olarak çok az - glukoz - keton cisimleri veya - amino asidler atılır BÖBREK BREK FONKSİYONLARI Böbrekler günde 0,5-10 litre idrar çıkarabilir Günlük ortalama hacim 1-2 litredir Metabolizma ürünlerini atabilmek için gerekli hacim yaklaşık 0,5 litre/24 saattir Normal olarak

Detaylı

Prof. Dr. Şahin ASLAN Atatürk Üniversitesi Acil Tıp AD

Prof. Dr. Şahin ASLAN Atatürk Üniversitesi Acil Tıp AD Prof. Dr. Şahin ASLAN Atatürk Üniversitesi Acil Tıp AD ph / P a CO 2 / P a O 2 / HCO 3 - / O 2 satürasyonu ph / P a CO 2 / P a O 2 / HCO 3 - / O 2 satürasyonu Oksijenizasyon ph / P a CO 2 / P a O 2 /

Detaylı

Normalde kan potasyum seviyesi 3,6-5,0 mmol/l arasındadır.

Normalde kan potasyum seviyesi 3,6-5,0 mmol/l arasındadır. POTASYUM K+; Potasyum yaşam için gerekli önemli bir mineraldir. Hücre içinde bol miktarda bulunur. Hücre içindeki kimyasal ortamın ana elementidrir. Hergün besinlerle alınır ve idrarla atılır. Potasyum

Detaylı

Sıvı-Elektrolit ve Asit Baz Denge Farmakolojisi

Sıvı-Elektrolit ve Asit Baz Denge Farmakolojisi Sıvı-Elektrolit ve Asit Baz Denge Farmakolojisi Prof.Dr. Ender Yarsan A.Ü.Veteriner Fakültesi Farmakoloji ve Toksikoloji Anabilim Dalı Normal hidratasyon dengesi İçecek ve yiyecekler; oksidasyon sonucu

Detaylı

DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ

DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ Kan, kalp, dolaşım ve solunum sistemine ait normal yapı ve fonksiyonların öğrenilmesi 1. Kanın bileşenlerini, fiziksel ve fonksiyonel özelliklerini sayar, plazmanın

Detaylı

GİRİŞ ASİT BAZ BOZUKLUKLARI. ph ve [H + ] İlişkisi 01.02.2012 ASİT DENGESİ PLAZMA ASİDİTESİNİN ÖLÇÜLMESİ

GİRİŞ ASİT BAZ BOZUKLUKLARI. ph ve [H + ] İlişkisi 01.02.2012 ASİT DENGESİ PLAZMA ASİDİTESİNİN ÖLÇÜLMESİ GİRİŞ ASİT BAZ BOZUKLUKLARI Dr. Şükrü GÜRBÜZ FIRAT ÜNİVERSİTESİ HASTANESİ ACİL TIP A.D. Yaşamsal denge spesifik asit baz aralığında iş gören protein fonksiyonlarına bağlıdır. Hayatı tehdit eden bir çok

Detaylı

RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ

RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON ŞÜPHESİ OLAN HASTALARDA KLİNİK İPUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ DR. NİHAN TÖRER TEKKARIŞMAZ 20.05.2010 Giriş I Renovasküler hipertansiyon (RVH), renal arter(ler) darlığının neden

Detaylı

SEVELAMER HEMODİYALİZ HASTALARINDA SERUM ELEKTROLİT DÜZEYİ, METABOLİK VE KARDİOVASKÜLER RİSKLERİ VE SAĞKALIMI ETKİLER

SEVELAMER HEMODİYALİZ HASTALARINDA SERUM ELEKTROLİT DÜZEYİ, METABOLİK VE KARDİOVASKÜLER RİSKLERİ VE SAĞKALIMI ETKİLER SEVELAMER HEMODİYALİZ HASTALARINDA SERUM ELEKTROLİT DÜZEYİ, METABOLİK VE KARDİOVASKÜLER RİSKLERİ VE SAĞKALIMI ETKİLER Siren SEZER, Şebnem KARAKAN, Nurhan ÖZDEMİR ACAR. Başkent Üniversitesi Nefroloji Bilim

Detaylı

Pediatriye Özgü Farmakoterapi Sorunları

Pediatriye Özgü Farmakoterapi Sorunları [Çocuklarda Akılcı İlaç Kullanımı] Pediatriye Özgü Farmakoterapi Sorunları Ayşın Bakkaloğlu Hacettepe Üniversitesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Pediatrik Nefroloji Ünitesi İlaç Metabolizması Esas organ

Detaylı

STEROİDE DİRENÇLİ NEFROTİK SENDROM OLGULARINDA SİKLOSPORİN TEDAVİSİ: 12 AYLIK TAKİP

STEROİDE DİRENÇLİ NEFROTİK SENDROM OLGULARINDA SİKLOSPORİN TEDAVİSİ: 12 AYLIK TAKİP STEROİDE DİRENÇLİ NEFROTİK SENDROM OLGULARINDA SİKLOSPORİN TEDAVİSİ: 12 AYLIK TAKİP Dr. Murat Şakacı Ankara Eğitim E ve Araştırma rma Hastanesi Nefroloji Kliniği GİRİŞİŞ Steroide dirençli nefrotik sendrom

Detaylı

KARBOHİDRAT METABOLİZMASI BOZUKLUKLARI DİYABET

KARBOHİDRAT METABOLİZMASI BOZUKLUKLARI DİYABET KARBOHİDRAT METABOLİZMASI BOZUKLUKLARI DİYABET KARBOHİDRAT METABOLİZMASI BOZUKLULARI DIABETES MELLITUS Diabetes mellitus, direkt olarak insülin direnci, yetersiz insülin salımı veya aşırı glukagon salımı

Detaylı

MİNERALLER. Yrd. Doç. Dr. Funda GÜLCÜ BULMUŞ Fırat Üniversitesi SHMYO

MİNERALLER. Yrd. Doç. Dr. Funda GÜLCÜ BULMUŞ Fırat Üniversitesi SHMYO MİNERALLER Yrd. Doç. Dr. Funda GÜLCÜ BULMUŞ Fırat Üniversitesi SHMYO Mineraller Sodyum (Na) Potasyum (K) Klor (Cl) Magnezyum (Mg) Kalsiyum (Ca) Fosfor (P) Bakır (Cu) Demir (Fe) Çinko (Zn) Kobalt (Co) Molibden

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Murat Sarıtemur Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp AD 2014

Yrd. Doç. Dr. Murat Sarıtemur Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp AD 2014 Yrd. Doç. Dr. Murat Sarıtemur Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp AD 2014 Neden kan gazı analizi? Oksijenizasyon ve ventilasyonun değerlendirilmesi Asit-baz dengesini değerlendirmek ph / P a CO

Detaylı

GÜÇSÜZLÜK VE ELEKTROLİT BOZUKLUKLARI. Dr.Ramazan KÖYLÜ Acil Tıp Uzmanı Konya Eğitim ve Araştırma Hastanesi

GÜÇSÜZLÜK VE ELEKTROLİT BOZUKLUKLARI. Dr.Ramazan KÖYLÜ Acil Tıp Uzmanı Konya Eğitim ve Araştırma Hastanesi GÜÇSÜZLÜK VE ELEKTROLİT BOZUKLUKLARI Dr.Ramazan KÖYLÜ Acil Tıp Uzmanı Konya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Güçsüzlük: Kas gücü eksikliği Yorgunluk Baş dönmesi Halsizlik gibi klinik bulgularla kendisini

Detaylı

PERİTON DİYALİZİ HASTALARINDA AKIM ARACILI DİLATASYON VE ASİMETRİK DİMETİLARGİNİN MORTALİTEYİ BELİRLEMEZ

PERİTON DİYALİZİ HASTALARINDA AKIM ARACILI DİLATASYON VE ASİMETRİK DİMETİLARGİNİN MORTALİTEYİ BELİRLEMEZ PERİTON DİYALİZİ HASTALARINDA AKIM ARACILI DİLATASYON VE ASİMETRİK DİMETİLARGİNİN MORTALİTEYİ BELİRLEMEZ Sami Uzun 1, Serhat Karadag 1, Meltem Gursu 1, Metin Yegen 2, İdris Kurtulus 3, Zeki Aydin 4, Ahmet

Detaylı

Ayxmaz/biyoloji Homeostasi

Ayxmaz/biyoloji Homeostasi Homeostasi - Değişen dış koşullara rağmen nispeten sabit bir iç fizyolojik ortamı sürdürme sürecidir. -Böylece vücut organlarının, normal sınırlarda verimli bir şekilde çalışması sağlanır. İki ana kontrol

Detaylı

Adrenal Korteks Hormonları

Adrenal Korteks Hormonları Adrenal Korteks Hormonları Doç. Dr.Fadıl Özyener Fizyoloji AD Bu derste öğrencilerle Adrenal korteks hormonlarının (AKH) sentez ve salgılanması, organizmadaki hücre, doku ve sistemlerde genel fizyolojik

Detaylı

Serum Kreatinin Düzeyi Nasıl Değerlendirilmeli? Doç. Dr. Yakup EKMEKÇİ Ankara Güven Hastanesi

Serum Kreatinin Düzeyi Nasıl Değerlendirilmeli? Doç. Dr. Yakup EKMEKÇİ Ankara Güven Hastanesi Serum Kreatinin Düzeyi Nasıl Değerlendirilmeli? Doç. Dr. Yakup EKMEKÇİ Ankara Güven Hastanesi Sıvı ve elektrolit dengesi Asid-baz dengesi Kan basıncı regülasyonu Hormon üretimi ve salınımı Nitrojen yıkım

Detaylı

Kanın fonksiyonel olarak üstlendiği görevler

Kanın fonksiyonel olarak üstlendiği görevler EGZERSİZ VE KAN Kanın fonksiyonel olarak üstlendiği görevler Akciğerden dokulara O2 taşınımı, Dokudan akciğere CO2 taşınımı, Sindirim organlarından hücrelere besin maddeleri taşınımı, Hücreden atık maddelerin

Detaylı

Aldosteron tansiyon ve vücut sıvı dengesini ayarlayan böbrek üstü bezlerinden salgılanan bir hormondur. Kandaki miktarına bakılır.

Aldosteron tansiyon ve vücut sıvı dengesini ayarlayan böbrek üstü bezlerinden salgılanan bir hormondur. Kandaki miktarına bakılır. ALDOSTERON Aldosteron tansiyon ve vücut sıvı dengesini ayarlayan böbrek üstü bezlerinden salgılanan bir hormondur. Kandaki miktarına bakılır. Aldosteron testi ne için yapılır: Bazı sıvı ve elektrolit metabolizma

Detaylı

HÜCRE MEMBRANINDAN MADDELERİN TAŞINMASI. Dr. Vedat Evren

HÜCRE MEMBRANINDAN MADDELERİN TAŞINMASI. Dr. Vedat Evren HÜCRE MEMBRANINDAN MADDELERİN TAŞINMASI Dr. Vedat Evren Vücuttaki Sıvı Kompartmanları Vücut sıvıları değişik kompartmanlarda dağılmış Vücuttaki Sıvı Kompartmanları Bu kompartmanlarda iyonlar ve diğer çözünmüş

Detaylı

Böbrek ve İdrar Yollarını Etkileyen Maddeler

Böbrek ve İdrar Yollarını Etkileyen Maddeler Böbrek ve İdrar Yollarını Etkileyen Maddeler Prof.Dr. Ender YARSAN A.Ü.Veteriner Fakültesi Farmakoloji ve Toksikoloji Anabilim Dalı İdrar söktürücüler İdrarı asitleştiren veya alkalileştiren Vücutta su

Detaylı

Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi. Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı

Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi. Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı Yüksekte Çalışması İçin Onay Verilecek Çalışanın İç Hastalıkları Açısından Değerlendirilmesi Dr.Emel Bayrak İç Hastalıkları Uzmanı Çalışan açısından, yüksekte güvenle çalışabilirliği belirleyen etkenler:

Detaylı

VÜCUT SIVILARI. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN. Copyright 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings

VÜCUT SIVILARI. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN. Copyright 2004 Pearson Education, Inc., publishing as Benjamin Cummings VÜCUT SIVILARI Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN Su Dengesi Vücudumuzun önemli bir bölümü sudan oluşur ve su dengesi vücudun en önemli sorunlarından birisidir. Günlük olarak alınan ve vücuttan atılan su miktarı

Detaylı

Kan Gazı. Dr.Kenan Ahmet TÜRKDOĞAN Isparta Devlet Hastanesi. II. Isparta Acil Günleri Solunum Acilleri, 19 Ocak 2013 Isparta

Kan Gazı. Dr.Kenan Ahmet TÜRKDOĞAN Isparta Devlet Hastanesi. II. Isparta Acil Günleri Solunum Acilleri, 19 Ocak 2013 Isparta Kan Gazı Dr.Kenan Ahmet TÜRKDOĞAN Isparta Devlet Hastanesi II. Isparta Acil Günleri Solunum Acilleri, 19 Ocak 2013 Isparta Normal Değerler ph 7.35-7.45 (ort. 7.40) ph 7.35 ise Asidoz 7.45 ise Alkaloz ph

Detaylı

Hepatorenal Sendrom. Asitin Tedavisi. Siroz-Asit-HRS ilişkisi. Hepatorenal Sendromun Özellikler

Hepatorenal Sendrom. Asitin Tedavisi. Siroz-Asit-HRS ilişkisi. Hepatorenal Sendromun Özellikler Asitin Tedavisi Portal hipertansiyon Asit yok Hepatorenal Sendrom Dr.Ömer Şentürk Asit Komplike olmayan Refrakter Asit Hepatorenal Sendrom 1.Kc Tx 2.Vazokonstrüktör +albümin 3.TİPS? 4.ECAD Hepatorenal

Detaylı

SODYUM (Na + ) SODYUM METABOLİZMASI BOZUKLUKLARI HİPONATREMİ HİPONATREMİ. Plazma Na + : meq/l,

SODYUM (Na + ) SODYUM METABOLİZMASI BOZUKLUKLARI HİPONATREMİ HİPONATREMİ. Plazma Na + : meq/l, SODYUM (Na + ) SODYUM METABOLİZMASI BOZUKLUKLARI Dr.M.Murat Özgenç Plazma Na + : 138 145 meq/l, Total vücut Na + : 58 meq/kg (Ort. total Na + : 4000 meq) Total değişebilir Na + : 41 meq/kg (Ort. 3000 meq,

Detaylı

Birinci Basamakta Böbrek Fonksiyon Bozukluğu Olan Hastanın Değerlendirilmesi ve Sevk. Dr. İhsan ERGÜN Ufuk Üniversitesi Tıp Fakültesi

Birinci Basamakta Böbrek Fonksiyon Bozukluğu Olan Hastanın Değerlendirilmesi ve Sevk. Dr. İhsan ERGÜN Ufuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Birinci Basamakta Böbrek Fonksiyon Bozukluğu Olan Hastanın Değerlendirilmesi ve Sevk Dr. İhsan ERGÜN Ufuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Akut Böbrek Yetmezliği -Tanım Glomerüler filtrasyon hızının saatler-günler

Detaylı

Akut Böbrek Yetmezliği: Dr. Fehmi Akçiçek

Akut Böbrek Yetmezliği: Dr. Fehmi Akçiçek Akut Böbrek Yetmezliği: Tedavi Dr. Fehmi Akçiçek Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları AD, Nefroloji BD Bornova 35100, İzmir fehmi.akcicek@ege.edu.tr ABY Sıklığı Milyon populasyonda yıllık insidens

Detaylı

Diyaliz Sıklığını Azaltma ve Diyalizden Çıkarma Kararı Nasıl Verilmeli. Dr. Hüseyin ÇELİKER Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı

Diyaliz Sıklığını Azaltma ve Diyalizden Çıkarma Kararı Nasıl Verilmeli. Dr. Hüseyin ÇELİKER Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı Diyaliz Sıklığını Azaltma ve Diyalizden Çıkarma Kararı Nasıl Verilmeli Dr. Hüseyin ÇELİKER Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı Hemodiyaliz Normal Diyaliz İşlemi Kronik böbrek yetmezliği

Detaylı