İNSAN KAYNAĞININ EĞİTİMİ VE GELİŞTİRİLMESİ. Prof. Dr. Kadir Ardıç Doç. Dr. Yasemin ÖZDEMİR

Transkript

1 İNSAN KAYNAĞININ EĞİTİMİ VE GELİŞTİRİLMESİ Prof. Dr. Kadir Ardıç Doç. Dr. Yasemin ÖZDEMİR

2 Temel Kavramlar Eğitim, işletmeye yeni alınan ya da işletmede halen çalışmakta olan elemanlara, işlerini yapmaları için gereksinim duydukları bilgi ve becerileri kazandırma faaliyetidir. Eğitim kavramı, ağırlıklı olarak bilgi aktarımı yoluyla olumlu yönde değişime hazırlama anlamı ifade ederken yetiştirme kavramı özellikle beceri kazandırma sürecine işaret etmektedir. Personelin mevcut işinde daha iyi hale gelmesini amaçlayan, kısa süreli ve işe yönelik eğitim çalışmaları yetiştirme olarak isimlendirilmektedir. Geliştirme mesleki alanın dışındaki konuları da kapsayan teknik ve mesleki faktörlerin yanı sıra, beşeri, sosyal, kültürel, siyasal ve kişilik özelliklerini de içeren bir kavramdır. Geliştirmeyi kişinin kendisini hayat boyu yenilemesi anlamında kullanabiliriz. Dolayısıyla geliştirme uzun vadeli ve geleceğe dönük yapılan tüm faaliyetleri kapsamaktadır. Yetkinlik takımların ve bireylerin performansını artırmak ve işini yapabilmek için gerekli özelliklerdir. Yetkinlik, işi gerçekleştirmek için gerekli bilgi, beceri ve kabiliyete sahip olma durumudur. Dolayısıyla yetkinliğin üç boyutu vardır: Bilgi, beceri ve kabiliyet.

3 Öğrenme : Kısaca davranış değiştirme olarak tanımlayabileceğimiz öğrenme bireylerin gerek kendi yaşamlarıyla, gerekse eğitim yoluyla edindiği bilgi ve becerilerin davranışlarında d

4 Eğitim ve Geliştirmenin Önemi, Amacı Eğitimin Ekonomik Amaçları Eğitimin Sosyal Amaçları Üretim artışı Kalite artışı Maliyetlerde düşme Standardizasyonu sağlama Zamandan tasarruf Fire ve ıskartaların azalması İş kazalarının azalması Makinelerin rasyonel kullanılması Devamsızlık ve personel devir hızının düşmesi Eğitim artıkça üretim, üretim arttıkça ücret düzeyinde yükselme Terfi olanakları Moral ve özgüven duygusunda yükselme Olgunlaşma ve hoşgörü kazanma İşbirliği ve dayanışma Davranışlarda gelişme İş bilgisi ve deneyimin artması sonucu iş tatminini sağlama İşgücü piyasasında değer artışı Yaratıcılıkta gelişme Daha az personelle çalışma Bakım giderlerinde azalma İş metotlarında gelişme Fazla mesaide azalma Hatalarda azalma Denetim maliyetlerinde azalma Harcanan malzemede azalma

5 Eğitim İlkeleri a. Sürekli Eğitim b. Etkin Katılım c. Eğitimde Fırsat Eşitliği d. Eğiticilerin Eğitimi

6 Eğitim ve Geliştirmeyi Etkileyen Faktörler Eğitim ve geliştirme faaliyetlerini etkileyen pek çok faktör bulunmaktadır. Ancak eğitim ve geliştirme faaliyetlerinin başarılı bir şekilde yürütülmesi ve işletmenin istenen amaçları gerçekleştirebilmesi için 5 önemli unsur gözükmektedir. Üst Düzey Yönetimin Desteği Tüm Yönetici ve Uzmanların Desteği Teknolojik Gelişmeler Örgütsel Karmaşa Diğer İnsan Kaynakları Faaliyetleri

7 Eğitimin Yararları İşletmeye Sağladığı Yararlar Personele Sağladığı Yararlar Üretilen mal ve hizmetin miktarının ve kalitesinin artması Hatalı üretimin, bakım ve onarım giderlerinin azalması Yöneticilerin denetim yükünün hafiflemesi Personel devri ve devamsızlığın azalması Yenilik ve gelişmelere işletmenin uyum sağlaması İş güvenliğinin sağlanarak, iş kazalarının azalması Bakım ve onarım giderlerinin azalması İletişimin gelişmesi Personelin işinde güven duygusunun ve moralinin artması İş yerinde insan ilişkilerinin gelişmesi ve uyuşmazlıkların azalması Personelin iş arkadaşları ile daha rahat iletişim kurabilmesi Personelin işindeki hoşnutsuzlukların azalması ve yükselme olasılığının artması Personelin kendi işinin dışındaki işleri de yapabilecek düzeye gelmesi Yeni bilgi ve becerileri öğrendikçe bireysel doyumunun (iş tatminin) artması Personelin işindeki deneme yanılma süresinin kısalması İşini zorlanmadan yapabilmesi moralin yükselmesi Personelin üst kademedeki görevlere hazırlanabilmesi Personel arasındaki anlaşmazlıkların, şikâyetlerin ve disiplin sorunlarının azalması İş kazalarının nedenlerinin öğrenerek kendisini daha etkin bir biçimde koruyabilmesi

8 Eğitim ve Geliştirme Süreci

9 Eğitim İhtiyaç Analizi İşletme Açısından İşgören Açısından -İşe yeni başlayan personelin işe alıştırılması -Yetersizliklerden arınarak işletmenin faaliyetlerini devam ettirmesi -Becerikli ve nitelikli bir işgücünün geleceğe hazırlanması -Ekonomik, sosyal ve hukuki gelişmelere ayak uydurmak -İşgörenin yetersizliğinin giderilmesi -Daha iyi ve cazip bir işin hazırlanması -Planlı ve kariyer yolunun takip edilmesi -İşgörenin işletme ile bütünleştirilmesi -İlişkilerin iyileştirilmesi -İşletme personelinin potansiyelini kullanmak için motivasyon sağlanması -Kamuoyunun saygınlığının ve güveninin kazanılması

10 İşletme Düzeyinde Analiz İş Düzeyinde Analiz Bölüm Düzeyinde Analiz Unvan Düzeyinde Analiz Analiz Düzeyleri Kişi Düzeyinde Analiz Bilgi Toplama Yöntemleri Anket Yöntemi Gözlem Yöntemi Görüşme / Mülakat Yöntemi Personel Kayıtlarının Analizi Testler Grup Problem Analizi

11 Eğitim Programlarının Hazırlanması ve Uygulanması a. Eğitim Politikalarının Belirlenmesi b. Eğitim Organizasyonu Eğitim Konseyi Eğitim Müdürlüğü Eğitim Komitesi Eğitim Merkezleri Eğitim Görevlileri c. Eğitim Programının Hazırlanması Eğitim Konuları Eğitime Katılacakların Belirlenmesi Eğitimcilerin Belirlenmesi Eğitimin Gerçekleştirileceği Düzey Öğrenme İlkeleri Eğitimin Yeri

12 Eğitim Yöntemleri İş Başı Eğitim Yöntemleri; Yönetici Gözetiminde Eğitim (dört safha yöntemi) Yetki Devri Yoluyla Eğitim Yönlendirme (Koçluk) Rehberlik (Mentorluk) Davranış Modelleme Oryantasyon (İşe Alıştırma) Eğitimi Rotasyon Eğitimi Proje ve Komitelerde Görev Alma Staj Yoluyla Eğitim Gösteri (Demostration) Yoluyla Eğitim Kilit İşlerin Kullanılması

13 İş dışı eğitim yöntemleri; Duyarlılık Eğitimi Örnek Olay Eğitimi Rol Oynama Eğitimi İşletme oyunu Eğitimi Bekleyen Sorunlar yöntemi Simülasyon (Benzetim) Grup Tartışması Eğitim Yöntemleri 1)Konfrerans (Anlatım) 2)Seminer 3) Panel 4)Sempozyum 5)Açık Oturum 6)Kurslar Teknoloji Destekli Eğitim 1)Multimedya Eğitimi 2)Bilgisayar Destekli Eğitim 3)Uzaktan Eğitim, 4)İnteraktif Video 5)Web Tabanlı Eğitim (e-learning) 6)CD-ROM ve Lazer Diskler 7)anal Gerçeklik

14 Eğitim Bütçesinin Hazırlanması Eğitim bütçesinin hazırlanmasında dikkate alınması gereken maliyet unsurları; Eğitim araç-gereç masrafları Eğitime katılacak personellerin masrafları İşletme dışı eğitimlere katılma masrafları Eğiticilerin masrafları Eğitim biriminin masrafları Genel müdürlük masrafları

15 Eğitimin Türleri Yapıldığı Yere Göre Eğitim İş başında eğitim İş dışında eğitim Amacına Göre Eğitim İşe Alıştırma Eğitimi Mevcut İş İçin Eğitim Yeni Görevler İçin Eğitim Değişikliklere Uyum Sağlamak İçin Eğitim Bilgi Tazelemek İçin Eğitim Kapsamına Göre Eğitim Bilgi Vermeye Yönelik Beceri Kazandırmaya Yönelik Davranış Kazandırmaya ya da Değiştirmeye Yönelik Katılan Personelin Niteliğine Göre Eğitim Yönetici Personeli Eğitimi Yönetici Olmayan Personelin Eğitimi Süresine Göre Eğitim Kısa Süreli Personel Eğitimi Uzun Süreli Personel Eğitimi

16 Test-Tekrar Yöntemi, Önceki-Sonraki Performans Yöntemi, Deney-Kontrol Grubu Yöntemi, Öğretilenlerin Uygulama Derecesi Yöntemi.

17 İyi çalışmalar