TRB1 MALATYA ALT BÖLGESİ

Transkript

1 T.C. SANAYĠ VE TĠCARET BAKANLIĞI K O S G E B Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi GeliĢtirme ve Destekleme Ġdaresi BaĢkanlığı SEL KALKINMA ARAġTIRMA RAPORU TRB1 MALATYA ALT Sİ (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli) OCAK, 2006

2 ANKARA KOORDĠNASYON Hasan ÇAVUġOĞLU SORUMLUSU YeĢim GÜLSEVEN HAZIRLAYANLAR Oğuzhan KOÇAK Hanife BACI Hayber Hüseyin GEDAR YeĢim GÜLSEVEN Mutlu KOÇAK ÖZBAYSAL Hayati KEÇELĠOĞLU ġermin ĠMAMOĞLU Ceyda ÖZELLĠ Demet KALENDER DEMĠREZ Makine Mühendisi, Merkez Müdürü Ziraat Mühendisi, Uzman Makine Mühendisi, Uzman Mimar, Uzman ġehir Plancısı, Uzman Ziraat Mühendisi, Uzman ĠĢletmeci, Uzman Endüstri Mühendisi, Uzman Endüstri Mühendisi, Uzman Endüstri Mühendisi, Uzman Sosyolog, Uzman Yardımcısı WEB TASARIM Hakan SÖĞÜT ĠĢletme, Uzman 1

3 ĠÇĠNDEKĠLER 1. GĠRĠġ ĠSTATĠSTĠKĠ BĠRĠMLERĠ SINIFLANDIRMASI (NUTS) GENEL GÖSTERGELER DEMOGRAFĠK GÖSTERGELER Bölge Ġllerinin Nüfus Göstergeleri Bölgenin Ġllere Göre Nüfus Durumu SEKTÖREL YAPI VE BÜYÜME HIZLARI Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYĠH) GSYĠH nin Sektörel Dağılımı GSYĠH nin Sektörel Büyüme Hızları SOSYAL GÖSTERGELER Eğitim Bölge Ġllerinin Eğitimle Ġlgili Genel Göstergeleri Genel ve Mesleki Teknik Liseler Mesleki Eğitim Merkezleri Halk Eğitim Merkezleri Üniversiteler Ġllere Göre Fakülteler,Yüksekokullar ve MYO ları Ġllere Göre Öğrenci Sayıları Sağlık ALTYAPI VE DĠĞER GÖSTERGELER ĠnĢaat Göstergeleri Altyapı Göstergeleri Diğer Göstergeler ĠġGÜCÜ DURUMU

4 Ġstihdam Ġstihdam Göstergeleri ÇalıĢabilir Nüfus, ĠĢgücü ve Ġstihdam Göstergeleri Ġstihdamın Sektörel Dağılımı EKONOMĠK YAPI TARIM Tarımsal Ürünler Tarım Alanları Tarla Ürünlerinin Ekilen Alanı Tarla Ürünlerinin Üretimi Sebze Üretimi Meyve Üretimi Hayvansal Ürünler Canlı Hayvan Sayıları Hayvansal Ürünler Üretimi Orman Ürünleri Orman Varlığı Orman Ürünleri Su Ürünleri Üretimi MADENCĠLĠK VE TAġ OCAKÇILIĞI Maden ve TaĢocakçılığı ĠĢletme ve Ġstihdam Sayıları ĠMALAT SANAYĠ ĠĢkolları ve Ġstihdam Durumuna Göre Mevcut ĠĢletmeler KOSGEB ĠĢletme Veri Tabanına Göre ĠĢletme Ġstihdam Oranları KOSGEB Veri Tabanındaki ĠĢletmelerin Ġl ve ĠĢletmelerin Bulunduğu Bölgenin Ülke Ġçindeki Sıralaması KOSGEB Veri Tabanındaki ĠĢletmelere ait Ġstihdamın Ġl ve ĠĢletmelerin Bulunduğu Bölgenin Ülke Ġçindeki Sıralaması ĠĢkollarına Göre ĠĢletme ve Ġstihdam Durumu TOBB Sanayi Veri Tabanına Göre ĠĢletme Ġstihdam Oranları TOBB Sanayi Veri Tabanındaki ĠĢletmelerin Ġl ve ĠĢletmelerin Bulunduğu Bölgenin Ülke Ġçindeki Sıralaması

5 TOBB Sanayi Veri Tabanındaki ĠĢletmelere ait Ġstihdamın Ġl ve ĠĢletmelerin Bulunduğu Bölgenin Ülke Ġçindeki Sıralaması ĠĢkollarına Göre ĠĢletme ve Ġstihdam Durumu DĠE 2001 Sanayi Verileri ĠĢletme Ġstihdam Oranları ĠĢkollarına Göre ĠĢletme ve Ġstihdam Durumu KOSGEB ĠĢletme Veri Tabanına Göre Ġmalat Sanayi Sektöründeki ĠĢkollarına Ait Göstergeler Gıda Ġçki, Ġçecek, Tütün Sanayi ĠĢkolu Tekstil, Konfeksiyon, Örme, Deri Sanayi ĠĢkolu AhĢap, AhĢap Ürünleri, Mobilya Sanayi ĠĢkolu Kağıt, Kağıt Ürünleri, Basım, Yayın Sanayi ĠĢkolu Kimya, Petrol, Lastik, Plastik Ürünleri Sanayi ĠĢkolu Metal DıĢı Sanayi Ürünleri Sanayi ĠĢkolu Ana Metal Sanayi ĠĢkolu Metal EĢya, Makine, Mot. Araç, Ölçü Kontrol Cihazları Sanayi ĠĢkolu Diğer Ġmalat Sanayi (Bilgisayar, Atık, Mücevherat) ĠĢkolu ĠĢletmelerin Faaliyet Gösterdiği YerleĢim Yerleri Küçük Sanayi Siteleri (KSS) Ġllere Göre Küçük Sanayi Siteleri KSS lerde Tesis ve Ġstihdam Durumu Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) Ġllere Göre Organize Sanayi Bölgeleri OSB lerde Tesis ve Ġstihdam Durumu OSB Ġçinde ĠĢkollarına Göre Faaliyette Olan ĠĢletmeler Serbest Bölgeler Teknoloji GeliĢtirme Bölgeleri Sanayinin GeliĢimine Katkıda Bulunan OluĢumlar Kamu- Üniversite Laboratuarları Ortak Kullanım Atölyeleri (ORTKA) Ortak Kullanım Laboratuarları (ORTLAB) ĠĢ GeliĢtirme Merkezleri (ĠġGEM) KOSGEB Teknoloji GeliĢtirme Merkezi (TEKMER) KOSGEB ĠĢletme GeliĢtirme Merkezi (ĠGEM) KOSGEB Sinerji Odağı HĠZMETLER Ticaret Ġhracat Bölgenin Ġllere Göre Ġhracatçı ĠĢletme Sayısı ve Ġhracat Değerleri Bölgenin Ġllere ve Sektörlere Göre Ġhracatı Ġthalat

6 Bölgenin Ġllere Göre Ġthalat ĠĢletme Sayısı ve Ġthalat Değerleri Bölgenin Ġllere ve Sektörlere Göre Ġthalatı Turizm Enerji Elektrik Dağıtımında Sektörel Abone Sayıları Elektrik Tüketiminin Dağılımı Yöresel El Sanatları Faaliyet Konularına Göre El Sanatları Faaliyet Türlerine Göre El Sanatları MALĠ GÖSTERGELER GSYĠH GSYĠH ve Mali Genel Göstergeleri Ġllere Göre Genel Bütçe Göstergeleri GSYĠH nin Ġktisadi Faaliyet Kollarına (Sektörel) Dağılımı Mevduat ve Krediler Mevduat ve Mevduatı OluĢturan Kesimler Krediler ve Kredilerin Sektörel Dağılımı KOBĠ TeĢvik Belgesi Kredileri Yatırımlar Kamu Yatırımları Vergi Gelirleri TeĢvikler Bölgede Verilen KOSGEB Destekleri KÜMELENME Kullanılan Makine ve Ekipmanın Satın Alındığı ĠĢletmeler Yedek Parçaların Satın Alındığı ĠĢletmeler

7 6.3. Bakım Hizmetinin Alındığı ĠĢletmeler Kullanılan Hammadde/Yarımamüllerin Satın Alındığı ĠĢletmeler Ürünlerin Satıldığı ĠĢletmeler ĠĢletmenin Rakipleri Olan ĠĢletmeler NĠN GZFT-Güçlü-Zayıf-Fırsat-Tehdit (SWOT) ANALĠZĠ DEĞERLENDĠRME VE SONUÇ Genel Değerlendirme Destek Değerlendirmesi Yerel Ekonomik AraĢtırma Desteği Ortak Kullanım Amaçlı Makine-Teçhizat Desteği

8 TABLOLAR Sayfa TABLO 1: Bölge Ġllerinin Nüfus Göstergeleri TABLO 2: Ġllere Göre Nüfus Durumu TABLO 3: Gayri Safi Yurtiçi Hasıla TABLO 4: Ġllerin ve Bölgenin GSYĠH nın Sektörlere Göre Dağılımı (1987 Yılı Sabit Fiyatlarıyla, YTL) TABLO 5: Ġllerin ve Bölgenin GSYĠH Büyüme Hızı TABLO 6: Eğitimle Ġlgili Genel Göstergeler TABLO 7: Genel ve Mesleki Teknik Liseler Okul, Öğrenci, Öğretmen ve ġube Sayıları, ( Öğr. Yılı) TABLO 8: Mesleki Eğitim Merkezlerinde Kurum, Öğrenci ve Kursiyer Sayıları, ( Öğr. Yılı) TABLO 9: Halk Eğitim Merkezlerinde Kurum ve Kursiyer Sayıları TABLO 10: Bölgede Yer Alan Üniversiteler ve KuruluĢ Yılları TABLO 11: Bölge ve Ġllerde Bulunan Fakülteler, Yüksek Okullar ve MYO ları TABLO 12: Bölge ve Ġllerdeki Öğrenci Sayıları TABLO 13: Bölge ve Ġllerdeki ÇeĢitli Sağlık Göstergeleri TABLO 14: Ġllere ve Kullanım Amacına Göre Bina Sayıları TABLO 15: Bölge ve Ġllerdeki ÇeĢitli Altyapı Gösterge Oranları TABLO 16: Bölge ve Ġllerdeki Kara TaĢıtı ve Otomobil Sayıları TABLO 17: Bölge ve Ġllerdeki ÇeĢitli Ġstihdam Gösterge Oranları TABLO 18: Bölgedeki ÇalıĢabilir Nüfus, Ġstihdam ve Oranları TABLO 19: Bölgede Ġstihdam Edilenlerin Sektörel Dağılımı TABLO 20: Bölge ve Ġllerdeki Tarım Alanlarının Dağılımı TABLO 21: SeçilmiĢ Tarla Ürünlerinin Ekilen Alan Miktarları TABLO 22: SeçilmiĢ Tarla Ürünlerinin Üretim Miktarı

9 TABLO 23: SeçilmiĢ Sebzelerin Üretim Miktarı TABLO 24: SeçilmiĢ Meyvelerin Üretim Miktarı TABLO 25: SeçilmiĢ Canlı Hayvan Sayıları TABLO 26: SeçilmiĢ Hayvansal Ürünler TABLO 27 Bölge ve Ġllerdeki Orman Varlığı TABLO 28: Bölge ve Ġllerdeki Orman Ürünleri ve Miktarları TABLO 29: Su Ürünleri Miktarı TABLO 30: Madencilik ve TaĢ Ocakçılığı ĠĢyeri ve Ġstihdam Sayısı TABLO 31: KOSGEB Veri Tabanına Göre Ġstihdam ve ĠĢletme Oranları TABLO 32: KOSGEB Veri Tabanındaki ĠĢletmelerin Ġllere ve Bölgelere Göre Sıralaması TABLO 33: KOSGEB Veri Tabanındaki ĠĢletmelere ait Ġstihdamın Ġllere ve Bölgelere Göre Sıralaması TABLO 34: ĠĢkollarına Göre ĠĢletme ve Ġstihdam Sayıları TABLO 35: TOBB Sanayi Veri Tabanındaki ĠĢletmelerin, ĠĢletme/Ġstihdam Oranı TABLO 36: TOBB Sanayi Veri Tabanındaki ĠĢletmelerin, Ġllere ve Bölgelere Göre Sıralaması TABLO 37: TOBB Sanayi Veri Tabanındaki ĠĢletmelere ait Ġstihdamın Ġllere ve Bölgelere Göre Sıralaması TABLO 38: ĠĢkollarına Göre ĠĢletme ve Ġstihdam Sayıları TABLO 39: Ġllere Göre ĠĢletme ve Ġstihdam Sayıları TABLO 40: ĠĢkollarına Göre ĠĢletme ve Ġstihdam Sayıları TABLO 41: KOSGEB Veri Tabanı, Gıda, Ġçki, Ġçecek, Tütün Sanayi ĠĢkoluna Göre; ĠĢletme, Finans Ġhtiyacı Olan, Ġhracat Yapan ve Yeni Yatırım Yapacak ĠĢletme Verileri TABLO 42: KOSGEB Veri Tabanı, Tekstil, Konfeksiyon, Örme, Deri Sanayi ĠĢkoluna Göre; ĠĢletme, Finans Ġhtiyacı Olan, Ġhracat Yapan ve Yeni Yatırım Yapacak ĠĢletme Verileri

10 TABLO 43: KOSGEB Veri Tabanı, AhĢap, AhĢap Ürünleri, Mobilya Sanayi ĠĢkoluna Göre; ĠĢletme, Finans Ġhtiyacı Olan, Ġhracat Yapan ve Yeni Yatırım Yapacak ĠĢletme Verileri TABLO 44: KOSGEB Veri Tabanı, Kağıt, Kağıt Ürünleri, Basım, Yayın Sanayi ĠĢkoluna Göre; ĠĢletme, Finans Ġhtiyacı Olan, Ġhracat Yapan ve Yeni Yatırım Yapacak ĠĢletme Veriler TABLO 45: KOSGEB Veri Tabanı, Kimya, Petrol, Lastik, Plastik Ürünleri Sanayi ĠĢkoluna Göre; ĠĢletme, Finans Ġhtiyacı Olan, Ġhracat Yapan ve Yeni Yatırım Yapacak ĠĢletme Verileri TABLO 46: KOSGEB Veri Tabanı, Metal DıĢı Sanayi Ürünleri Sanayi ĠĢkoluna Göre; ĠĢletme, Finans Ġhtiyacı Olan, Ġhracat Yapan ve Yeni Yatırım Yapacak ĠĢletme Verileri TABLO 47: KOSGEB Veri Tabanı, Ana Metal Sanayi ĠĢkoluna Göre; ĠĢletme, Finans Ġhtiyacı Olan, Ġhracat Yapan ve Yeni Yatırım Yapacak ĠĢletme Verileri TABLO 48: KOSGEB Veri Tabanı, Metal EĢya, Makine, Mot. Araç, Ölçü Kontrol Cihazları Sanayi ĠĢkoluna Göre; ĠĢletme, Finans Ġhtiyacı Olan, Ġhracat Yapan ve Yeni Yatırım Yapacak ĠĢletme Verileri TABLO 49: KOSGEB Veri Tabanı, Diğer Ġmalat Sanayi (Bilgisayar, Atık, Müc.) ĠĢkoluna Göre; ĠĢletme, Finans Ġhtiyacı Olan, Ġhracat Yapan ve Yeni Yatırım Yapacak ĠĢletme Verileri TABLO 50: Bölgedeki Küçük Sanayi Siteleri(KSS) TABLO 51: KSS lerde Tesis ve Ġstihdam Durumu TABLO 52: Bölgedeki Organize Sanayi Bölgeleri(OSB) TABLO 53: OSB lerde Tesis ve Ġstihdam Durumu TABLO 54: Ġllere Göre OSB Bilgileri TABLO 55: Ġllere Göre Serbest Bölge TABLO 56: Kamu ve Üniversite Laboratuarlarının Bölge ve Ġllerdeki Dağılımı TABLO 57: KOSGEB Desteği ile Bölgede Kurulan ORTKA'lar TABLO 58: KOSGEB Desteği ile Bölgede Kurulan ORTLAB lar TABLO 59: Ġhracatçı ĠĢletme Sayıları ve Ġhracat Değerleri TABLO 60: Bölge ve Ġllerdeki Ġhracat Miktarlarının Sektörlere Göre Dağılımı TABLO 61: Ġthalatçı ĠĢletme Sayıları ve Ġhracat Değerleri

11 TABLO 62: Bölge ve Ġllerdeki Ġthalat Miktarlarının Sektörlere Göre Dağılımı TABLO 63: Ġllere Göre Turist, Yatak ve Oda Sayıları TABLO 64: Abone Sayılarının Sektörel Dağılımı TABLO 65: Ġllerin Net Elektrik Tüketiminin Gruplara Dağılımı TABLO 66: Faaliyet Konularına Göre El Sanatları TABLO 67: Faaliyet Türlerine Göre El Sanatları TABLO 68: Bölge ve Ġllerin GSYĠH ve Mali Göstergeleri TABLO 69: Bölge ve Ġllerin Genel Bütçe Göstergeleri TABLO 70: GSYĠH nin Ġktisadi Faaliyet Kollarına Dağılımı (87 Yılı Fiyatlarıyla) TABLO 71: GSYĠH nin Ġktisadi Faaliyet Kollarına Dağılımı (Cari Fiyatlarla) TABLO 72: Bölge ve Ġllere Göre Mevduatı OluĢturan Kesimler TABLO 73: Bölge ve Ġllerde Kullandırılan Banka Kredilerinin Sektörlere Göre Dağılımı TABLO 74: 2004 Yılı Ocak-Aralık Aylarında KOBĠ Yatırım TeĢvik Belgelerine Öngörülen Yatırım ve ĠĢletme Kredilerinin Ġllere Göre Dağılımı TABLO 75: Bölge illerindeki Kamu Yatırımları ( ) TABLO 76: Ġllerin Vergi Gelirleri TABLO 77: Vergi Türlerine Göre Vergi Mükellefi Sayıları TABLO 78: Bölgede Yıllara ve Sektörlere Göre Verilen TeĢvik Belge ve Miktarları TABLO 79: Bölge Ġllerinde verilen KOSGEB Destek Tutarları TABLO 80: ĠĢkollarına Göre Ġllerin Kümelenmesi (Türkiye Geneli) TABLO 81: KOSGEB Veri Tabanına ve ĠĢkollarına Göre, Bölge Ġllerindeki ĠĢletmelerin Makine ve Ekipman Satınalma Hareketleri TABLO 82: KOSGEB Veri Tabanına ve ĠĢkollarına Göre, Bölge Ġllerindeki ĠĢletmelerin Yedek Parça Satınalma Hareketleri TABLO 83: KOSGEB Veri Tabanına ve ĠĢkollarına Göre, Bölge Ġllerindeki ĠĢletmelerin Bakım Hizmeti Satınalma Hareketleri

12 TABLO 84: KOSGEB Veri Tabanına ve ĠĢkollarına Göre, Bölge Ġllerindeki ĠĢletmelerin Kullandığı Hammadde/Yarımamülleri Satınalma Hareketleri TABLO 85: KOSGEB Veri Tabanına ve ĠĢkollarına Göre, Bölge Ġllerindeki ĠĢletmelerin Ürettiği Ürünleri Satma Hareketleri TABLO 86: KOSGEB Veri Tabanına ve ĠĢkollarına Göre, Bölge Ġllerindeki ĠĢletmelerin Rakipleri Olan ĠĢletmeler TABLO 87: Genel Değerlendirme TABLO 88: KOSGEB YEAD Desteği Değerlendirme TABLO 89: KOSGEB ORTKA/ORTLAB Desteği MALATYA Ġli Değerlendirme TABLO 90: KOSGEB ORTKA/ORTLAB Desteği ELEZIĞ Ġli Değerlendirme TABLO 91: KOSGEB ORTKA/ORTLAB Desteği BĠNGÖL Ġli Değerlendirme TABLO 92: KOSGEB ORTKA/ORTLAB Desteği TUCELĠ Ġli Değerlendirme

13 GRAFİKLER GRAFİK 1: GSYĠH nın Sektörel Dağılımı GRAFİK 2: Bölgede Ġstihdam Edilenlerin Sektörel Dağılımı GRAFİK 3: KOSGEB ĠĢletme Veri Tabanına Göre ĠĢkollarındaki ĠĢletmelerin Ġllere Göre Dağılımı GRAFİK 4: TOBB Sanayi Veri Tabanına Göre ĠĢkollarındaki ĠĢletmelerin Ġllere Göre Dağılımı GRAFİK 5: DĠE 2001 Sanayi Verilerine Göre ĠĢkollarındaki ĠĢletmelerin Ġllere Göre Dağılımı GRAFİK 6: Gıda, Ġçki, Ġçecek, Tütün Sanayi ĠĢkoluna Göre; Finans Ġhtiyacı Olan, Ġhracat Yapan ve Yeni Yatırım Yapacak ĠĢletmelerin Ġllere Göre Dağılımı GRAFİK 7: Tekstil, Konfeksiyon, Örme, Deri Sanayi ĠĢkoluna Göre; Finans Ġhtiyacı Olan, Ġhracat Yapan ve Yeni Yatırım Yapacak ĠĢletmelerin Ġllere Göre Dağılımı GRAFİK 8: AhĢap, AhĢap Ürünleri, Mobilya Sanayi ĠĢkoluna Göre; Finans Ġhtiyacı Olan, Ġhracat Yapan ve Yeni Yatırım Yapacak ĠĢletmelerin Ġllere Göre Dağılımı GRAFİK 9: Kağıt, Kağıt Ürünleri, Basım, Yayın Sanayi ĠĢkoluna Göre; Finans Ġhtiyacı Olan, Ġhracat Yapan ve Yeni Yatırım Yapacak ĠĢletmelerin Ġllere Göre Dağılımı GRAFİK 10: Kimya, Petrol, Lastik, Plastik Ürünleri Sanayi ĠĢkoluna Göre; Finans Ġhtiyacı Olan, Ġhracat Yapan ve Yeni Yatırım Yapacak ĠĢletmelerin Ġllere Göre Dağılımı GRAFİK 11: Metal DıĢı Sanayi Ürünleri Sanayi ĠĢkoluna Göre; Finans Ġhtiyacı Olan, Ġhracat Yapan ve Yeni Yatırım Yapacak ĠĢletmelerin Ġllere Göre Dağılımı GRAFİK 12: Ana Metal Sanayi ĠĢkoluna Göre; Finans Ġhtiyacı Olan, Ġhracat Yapan ve Yeni Yatırım Yapacak ĠĢletmelerin Ġllere Göre Dağılımı GRAFİK 13: Metal EĢya, Makine, Mot. Araç, Ölçü Kontrol Cihazları Sanayi ĠĢkoluna Göre; Finans Ġhtiyacı Olan, Ġhracat Yapan ve Yeni Yatırım Yapacak ĠĢletmelerin Ġllere Göre Dağılımı GRAFİK 14: Diğer Ġmalat Sanayi (Bilgisayar, Atık, Müc.) ĠĢkoluna Göre; Finans Ġhtiyacı Olan, Ġhracat Yapan ve Yeni Yatırım Yapacak ĠĢletmelerin Ġllere Göre Dağılımı GRAFİK 15: Bölgede Tamamlanan ve Yapımı Devam Eden OSB ler GRAFİK 16: Bölgede 2003 Yılında Verilen KOSGEB Destekleri GRAFİK 17: Bölgede 2004 Yılında Verilen KOSGEB Destekleri GRAFİK 18: Bölgede Yılında Verilen KOSGEB Destekleri Toplamı

14 1- GĠRĠġ Avrupa Birliğine üye olmaya yönelik hedef ve çabalar, Birliğin bölgesel düzeyde uyguladığı müktesebata uyumu gerektirmektedir. Bu bağlamda Avrupa Birliği, ulusal kalkınma düzeylerinin yanında, üye ülkelerdeki bölgesel kalkınma politikalarına da büyük önem vermektedir. Avrupa Birliği bölgesel politikası göz önüne alındığında, bölgesel sorunlara çözüm arandığı açıktır. Bu nedenle, söz konusu sorunlara yönelik çözümler üretilirken kaçınılmazdır ki, bölgesel istatistiklere ve analizlere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu kapsamda, Ülkemizde DPT MüsteĢarlığı koordinatörlüğünde ve DĠE BaĢkanlığı nın da katkılarıyla, Ulusal Programımızda da yer alan Ġstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (ĠBBS-NUTS) çalıģması tamamlanmıģtır. Bölgesel istatistiklerin toplanması, geliģtirilmesi, bölgelerin sosyo-ekonomik analizlerinin yapılması, bölgesel politikaların çerçevesinin belirlenmesi ve Avrupa Birliği Bölgesel Ġstatistik Sistemine uygun karģılaģtırılabilir istatistiki veri tabanı oluģturulması amacıyla ülke çapında Ġstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırmasının tanımlanmasına iliģkin Bakanlar Kurulu Kararı 22 Eylül 2002 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiģtir. Ġstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırmasında iller Düzey 3 olarak tanımlanmıģ; ekonomik, sosyal ve coğrafi yönden benzerlik gösteren komģu iller ise bölgesel kalkınma planları ve nüfus büyüklükleri de dikkate alınarak Düzey 1 ve Düzey 2 olarak gruplandırılmak suretiyle hiyerarģik Ġstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması yapılmıģtır. Düzey 3 kapsamındaki Ġstatistiki Bölge Birimleri 81 Adet olup, il düzeyindedir. Her il bir Ġstatistiki Bölge Birimini tanımlamaktadır. Düzey 2 Ġstatistiki Bölge Birimleri, Düzey 3 kapsamındaki komģu illerin gruplandırılması sonucu tanımlanmıģ olup, 26 bölge belirlenmiģtir. Düzey 1 Ġstatistiki Bölge Birimleri ise, Düzey 2 kapsamındaki illerin gruplandırılması sonucu oluģturulmuģ olup, toplam 12 adettir. Bölgesel istatistiklerin çeģitli kurum/kuruluģların hazırladıkları ikincil verilerden toplanması, bu veriler çerçevesinde bölgelerin sosyo-ekonomik analizlerinin yapılması ve bölgesel politikaların çerçevesinin belirlenmesi amacı ile BaĢkanlığımızca hazırlanan Bölgesel Kalkınma AraĢtırma Raporlarında Ġstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması esas alınmıģtır. Bu raporlarda elde edilen sonuçlara göre Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi GeliĢtirme ve Destekleme Ġdaresi BaĢkanlığı nın; bölgelerarası dengeli kalkınmaya katkı sağlanması ve iģletmelerimizin rekabet Ģartlarının arttırılması hedefine yönelik olarak verilecek olan destekleri ve uygulanabilecek projeleri belirlemede Hedef Kitlemize ve Uygulama Birimlerimize yardımcı olmaktır. Türkiye genelinde 26 bölge için hazırlanan Bölgesel Kalkınma AraĢtırma Raporlarının tamamlanmasını müteakip, bu raporlarda Kümelenme ile ilgili 6. bölümde yer alan ve KOSGEB tarafından 2005 yılında Türkiye genelinde yaptığı saha araģtırması neticesinde tespit edilen ĠĢletmenin faaliyet gösterdikleri iģkollarının verilerine göre; kümelenme çalıģması yapılabilecek illerde birincil verilerin toplanması için Yerel Ekonomik AraĢtırma Desteği ile daha detaylı ve ĠĢletmeler ile birebir Ģekilde yerinde çalıģmalar yapılacak ve bu çalıģmaların sonucunda ülkemizin Kümelenme (Cluster) haritası çıkartılarak yayımlanacaktır. 13

15 Malatya Alt Bölgesi için yapılmıģ olan bu rapor, 22 Eylül 2002 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 2002/4720 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı kapsamında TRB1-Düzey 2 İstatistiki Bölge Birimi olarak kodlandırılmıģ olan Malatya, Elazığ, Bingöl ve Tunceli illerini kapsamaktadır. Bölgesel Kalkınma AraĢtırma Raporlarının; I. Bölümünde; raporun amacı ve kapsamı hakkında açıklama yer almaktadır. II. III. IV. Bölümünde; Bakanlar Kurulunun 22 Eylül 2002 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 2002/4720 sayılı Kararı kapsamında Düzey 2 İstatistiki Bölge Birimi listesi bulunmaktadır. Bölümünde; Genel Göstergeler baģlığı altında Malatya Alt Bölgesinde yer alan illere ait demografik, sosyal, iģgücü, altyapı ve sektörel göstergeler tablolarda açıklanmaktadır. Bölümünde Ekonomik Yapı baģlığı altında; Tarım, Madencilik, Hizmet Sektörleri hakkında genel bilgiler ve KOSGEB in hedef kitlesini oluģturan Ġmalat Sanayi Sektöründe faaliyet gösteren ĠĢletmelerin faaliyet konuları (ĠĢkolu), ĠĢletme yerleri ve sayısı ile ithalatihracat durumları, Kamu/Üniversite Laboratuarları / ORTKA / ORTLAB / ĠġGEM / TEKMER bilgileri ve faaliyet durumları ele alınmaktadır. V. Bu bölümde; genel mali göstergeler, bölgedeki yatırımlar ve teģvikler ile verilmiģ olan KOSGEB Destekleri hakkında bilgiler bulunmaktadır. VI. VII. Kümelenme adı altında yer alan bu bölümde; KOSGEB ĠĢletme Veri Tabanında bulunan, bölgedeki faal ĠĢletmelerde Kullanılan Makine ve Teçhizatın, Yedek Parçaların, Bakım Hizmetlerinin, Kullanılan Hammadde ve Yarı Mamullerin, Ürünlerin nerelerden satın alındığı ve bölgedeki ĠĢletmenin Rakipleri olan iģletmeler bazında iģkollarındaki kümelenmeler hakkındaki veriler ve kümelenme çalıģması yapılabilecek iģkollarının yer aldığı bilgiler bulunmaktadır. Bu bölümde; bölgenin Güçlü Zayıf yönleri, Tehdit ve Fırsatları (GZTF-SWOT) analizi verilmektedir. VIII. Değerlendirme ve Sonuç bölümünde ise; KOSGEB Destek Yönetmeliğinde yer alan Yerel Ekonomik AraĢtırma Desteği (YEAD) ve Ortak Kullanım Amaçlı Makine-Teçhizat Desteğine (ORTKA/ORTLAB) yönelik değerlendirmeler yer almaktadır. Bölgesel Kalkınma AraĢtırma Raporlarında (BKAR); DĠE, DPT, TOBB, TÜRKAK, KOSGEB Yararlanıcı Durum Tespit Formu (YDTF), KOSGEB Stratejik Yol Haritaları (SYH) ve illerle ilgili bilgilerin bulunduğu WEB sayfaları ve benzeri ikincil verilerden elde edilen bilgilerden yararlanılmıģ ve bu bilgiler ıģığında değerlendirmeler yapılmıģtır. Ġstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması Düzey-2 kapsamındaki 26 bölge için ayrı ayrı hazırlanan bu raporlar, dinamik yapıda olacak, öneriler ve talepler çerçevesinde elde edilen yeni veriler sürekli olarak iģlenerek geliģtirilecek ve güncellenecektir. Raporlar, KOSGEB Ġntranet ve KOSGEB WEB sayfasında Uygulama Merkezlerimiz ve Hedef Kitlemize sunulmaktadır. 14

16 2. NUTS - ĠSTATĠSTĠKĠ BĠRĠMLERĠ SINIFLANDIRMASINA GÖRE SOSYO-EKONOMĠK GELĠġMĠġLĠK SIRALAMASI (Düzey 1 lere göre sınıflandırma) Sıra No Ġstatistiki Bölge Birimi Düzey 1 Ġstatistiki Bölge Birimi Düzey 2 1 ĠSTANBUL TR10 Ġstanbul Alt Bölgesi Ġstanbul Ġstatistiki Bölge Birimi Düzey EGE 5 BATI ANADOLU DOĞU MARMARA BATI MARMARA 6 AKDENĠZ BATI KARADENĠZ ORTA ANADOLU DOĞU KARADENĠZ GÜNEYDOĞU ANADOLU ORTADOĞU ANADOLU KUZEYDOĞU ANADOLU TR51 Ankara Alt Bölgesi TR52 Konya Alt Bölgesi TR41 Bursa Alt Bölgesi TR42 Kocaeli Alt Bölgesi TR31 Ġzmir Alt Bölgesi TR32 Aydın Alt Bölgesi TR33 Manisa Alt Bölgesi TR21 Tekirdağ Alt Bölgesi TR22 Balıkesir Alt Bölgesi TR61 Antalya Alt Bölgesi TR62 Adana Alt Bölgesi TR63 Hatay Alt Bölgesi TR81 Zonguldak Alt Bölgesi TR82 Kastamonu Alt Bölgesi TR83 Samsun Alt Bölgesi TR71 Kırıkkale Alt Bölgesi TR72 Kayseri Alt Bölgesi TR90 Trabzon Alt Bölgesi TRC1 Gaziantep Alt Bölgesi TRC2 ġanlıurfa Alt Bölgesi TRC3 Mardin Alt Bölgesi TRB1 Malatya Alt Bölgesi TRB2 Van Alt Bölgesi TRA1 Erzurum Alt Bölgesi TRA2 Ağrı Alt Bölgesi Ankara Konya, Karaman Bursa, EskiĢehir, Bilecik Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova Ġzmir Aydın, Denizli, Muğla Manisa, Afyon, Kütahya, UĢak Tekirdağ, Edirne, Kırklareli Balıkesir, Çanakkale Antalya, Isparta, Burdur Adana, Mersin Hatay, KahramanmaraĢ, Osmaniye Zonguldak, Karabük, Bartın Kastamonu, Çankırı, Sinop Samsun, Tokat, Çorum, Amasya Kırıkkale, Aksaray, Niğde, NevĢehir, KırĢehir Kayseri, Sivas, Yozgat Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, GümüĢhane Gaziantep, Adıyaman, Kilis ġanlıurfa, Diyarbakır Mardin, Batman, ġırnak, Siirt Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli Van, MuĢ, Bitlis, Hakkari Erzurum, Erzincan, Bayburt Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan KAYNAK: DPT,

17 3. GENEL GÖSTERGELER 3.1. DEMOGRAFĠK GÖSTERGELER Bölge Ġllerinin Nüfus Göstergeleri TABLO 1: Bölge Ġllerinin Nüfus Göstergeleri DEMOGRAFĠK GÖSTERGELER Sosyo-Ekonomik GeliĢmiĢlik Sıralaması BĠRĠM MALATYA ALT SĠ ĠLLERĠ TÜRKĠYE SIRALAMA (81 il Ġçinde) Toplam Nüfus KiĢi ġehirleģme Oranı % 58,54 63,95 48,66 58,21 64,90 26,00 15,00 58,00 30,00 Yıllık Ortalama Nüfus ArtıĢ Hızı ,22 13,39 1,86-35,58 18,28 22,00 36,00 64,00 81,00 Ġlin Yüzölçümü Km , , , , Nüfus Yoğunluğu KiĢi/Km² 72,49 67,37 30,75 13,00 88,00 35,00 37,00 72,00 81,00 KAYNAK: DPT, 2000 Bölge illerinin nüfusları değerlendirildiğinde, Tablo-1 de görüldüğü üzere; lik toplam nüfusu ile Türkiye de % 2.61 oranında nüfusa ve lük toplam yüzölçümü ile % 4.63 oranında yüzölçümüne sahip Malatya Alt bölgesinde bulunan dört il içinde; Bingöl ili, ĢehirleĢme oranında diğer illere göre düģük bir orana sahip olup, sosyo-ekonomik geliģmiģlik sıralamasına göre de çok gerilerdedir. Yıllık ortalama nüfus artıģ hızında; bölgede yer alan Malatya ili dıģındaki illerde artıģ Türkiye ortalamasının altında olduğu görülmektedir. Malatya, Elazığ ve Tunceli illerinin demografik değerleri birbirine yakın olup, Malatya ili nüfus yoğunluğunda ve Elazığ ili ise, sosyoekonomik geliģmiģlik düzeyinde bölgede birinci sıradadır Bölgenin Ġllere Göre Nüfus Durumu TABLO 2: Ġllere Göre Nüfus Durumu YILLAR ĠLLER MALATYA ALT SĠ ĠLLERĠ TÜRKĠYE % 2000 Yıllık Nüfus ArtıĢ Hızı KAYNAK: DĠE, 2000 Toplam ,61 ġehir ,37 Köy ,06 Toplam 19,22 13,39 1,86-35,58 11,05 18,28 - ġehir 30,25 28,45 35, ,85 26,28 - Köy 5,46-8,77-22,06-74,97-9,90 4,21 -

18 Nüfusun Ģehir ve köy nüfusu dağılımına baktığımızda; Tablo-2 de görüleceği üzere, Tunceli ilinde toplam yıllık nüfus artıģ hızı negatif, diğer illerinki ise pozitiftir. Tabloda dikkati çeken bir diğer husus ise; Bingöl ün köy nüfusunun, Ģehir nüfusuna göre fazla olmasıdır. Köy nüfusunda yıllık nüfus artıģ hızında alt bölgede yer alan illerde köy nüfusunun azaldığı görülmektedir SEKTÖREL YAPI ve BÜYÜME HIZLARI Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYĠH) TABLO 3: Gayri Safi Yurtiçi Hasıla, 2004 MALATYA ALT SĠ ĠLLERĠ GSYĠH BĠRĠM TÜRKĠYE KĠġĠ BAġI GSYĠH $ Cari Fiyatlarla Gayri Safi Yurtiçi Hasıla DEĞER (Milyon) TL PAYLAR % 0,8 0,7 0,1 0,1 1,7 100 GELĠġME HIZI % 49,3 46,8 42,9 47,4 47,7 43,2 KAYNAK: DĠE, Türkiye Ġstatistik Yıllığı, 2004 Türkiye de 2004 yılında kiģi baģı GSYĠH değeri $ iken, bölgede yer alan tüm illerde bu değerin Türkiye ortalaması altında kaldığı tablodan da görülmektedir. Bölgede yer alan illerin geliģme hızlarının birbirine yakın olduğundan söz etmek mümkündür GSYĠH nin Sektörel Dağılımı TABLO 4: Ġllerin ve Bölgenin GSYĠH nın Sektörlere Göre Dağılımı (1987 Yılı Sabit Fiyatlarıyla, Milyar TL.) Yıl MALATYA ALT SĠ ĠLLERĠ TÜRKĠYE Bölge % TARIM SANAYĠ HĠZMETLER TOPLAM KAYNAK: DPT , , , , , , , ,47 GSYĠH nın sektörel dağılımında 2000 yılına göre bölgenin payı, tarımda; % 2.12, sanayide; % 1.35, hizmetlerde ise; % 1.38 dir. Bölgede sektörel paylar sıralamasında ilk sırada tarım, ikinci sırada hizmetler yer almakta iken sanayinin payı bu iki sektöre göre daha düģük olup, son sıradadır. 17

19 YTL TRB1 MALATYA ALT SĠ GRAFĠK 1 : GSYĠH nin Sektörel Dağılımı GSYİH Sektörel Dağılım Tarım1987 Tarım2000 Sanayi1987 Sanayi2000 Hizmetler1987 Hizmetler Malatya Alt Bölgesi İlleri GSYĠH nin Sektörel Büyüme Hızları TABLO 5: Bölge Ġlleri GSYĠH sının Büyüme Hızları ( Dönemi; Yıllık Ortalama; Yüzde) MALATYA ALT SĠ ĠLLERĠ TÜRKĠYE TARIM 1,1 1,6 0,3-3,8 1,4 SANAYĠ 2,6-1,6 17,6 5,7 4,4 HĠZMETLER 3,3 2,5 2,1 0,5 3,9 TOPLAM 2,7 0,9 2,9-1,5 3,6 KAYNAK: DPT Bölgede yer alan illerin GSYĠH larının büyüme hızlarına baktığımızda; Malatya, Elazığ, Bingöl ve Tunceli illerinin Türkiye ortalamasının altında kaldığı, Elazığ ilinin tarım sektöründe, Bingöl ve Tunceli illerinin de sanayi sektörlerinde büyüme hızının Türkiye ortalamasının bir hayli üzerinde olduğu görülmektedir. Bölgede Elazığ ilinde sanayide, Tunceli ilinde tarımda negatif olan büyüme hızı dıģında diğer tüm değerler pozitiftir. 18

20 MESLEKĠ TEKNĠK LĠSELER GENEL LĠSELER TRB1 MALATYA ALT SĠ 3.3. SOSYAL GÖSTERGELER Eğitim Bölge Ġllerinin Eğitimle Ġlgili Genel Göstergeleri TABLO 6: Eğitimle Ġlgili Genel Göstergeler (%) GÖSTERGELER MALATYA ALT SĠ ĠLLERĠ SIRALAMA (81 il Ġçinde) TÜRKĠYE Okur Yazar Nüfus 85,35 82,31 73,61 82,99 87, Okur Yazar Kadın Nüfusun Toplam 77,86 72,52 60,37 69,88 80, Kadın Nüfusuna Oranı Üniversite Bitirenlerin Okul Bitirenlere Oranı 7,96 7,57 4,99 7,37 8, Liseler OkullaĢma Oranı 44,77 40,01 26,31 44,32 36, Meslek Liseleri OkullaĢma Oranı 10,85 9,68 6,63 33,64 20, KAYNAK: DPT, Bölgenin okur yazar nüfus ortalamasının Türkiye ortalamasına yakın olduğu, kadın okur yazar nüfusu ortalamasının Türkiye ortalamasının altında olduğu, Üniversite bitirenlerin okul bitirenlere oranında ise bölgenin, bilhassa Bingöl ün Türkiye ortalamasının çok altında kaldığı görülmektedir. Liseler okullaģma oranın da; Bingöl ün çok düģük, Malatya, Elazığ ve Tunceli illerinin Türkiye ortalamasının üzerinde olduğu görülmektedir Genel ve Mesleki Teknik Liseler TABLO 7: Genel ve Mesleki Teknik Liseler Okul, Öğrenci, Öğretmen ve ġube Sayıları, Öğr. Yılı MALATYA ALT SĠ ĠLLERĠ TÜRKĠYE BĠRĠM % OKUL ADET ,44 ÖĞRENCĠ KĠġĠ ,25 ÖĞRETMEN KĠġĠ ,11 ġube ADET ,83 OKUL ADET ,31 ÖĞRENCĠ KĠġĠ ,56 ÖĞRETMEN KĠġĠ ,98 ġube ADET ,21 KAYNAK: Milli Eğitim Bakanlığı, 2005 Bölge illerinde yer alan Genel Liselerin sayısı Mesleki Teknik Liselerden daha fazla olduğu,ayrıca öğrenci, öğretmen ve Ģube sayısı olarak da Genel Liselerin Meslek Liselerine göre oldukça fazla olduğu görülmektedir. 19