Konuyla ilgili kavramlar

Transkript

1 Avrupa tarihi, Avrupa tarihi ders notları, ygs Avrupa tarihi, kpss Avrupa tarihi notları, Avrupa tarihi notu indir gibi konular aşağıda incelenecektir. İçindekiler Konuyla ilgili kavramlar 1 ORTA ÇAĞ DA AVRUPA Avrupa nın Genel Özellikleri 1.1 HAÇLI SEFERLERİ Seferlerin Nedenleri Seferlerin Sonuçları 2 YENİ ÇAĞ DA AVRUPA Yeni Çağ Başlarında Avrupa da Önemli Gelişmeler 2.1 COĞRAFİ KEŞİFLER Coğrafi Keşiflerin Nedenleri Coğrafi Keşiflerin Sonuçları 2.2 RÖNESANS HAREKETLERİ Rönesans ın Nedenleri Rönesans ın Sonuçları 2.3 REFORM HAREKETLERİ Reform Hareketlerinin Ortaya Çıkışı Reform Hareketlerinin Sonuçları 3 YAKIN ÇAĞ DA AVRUPA 3.1 FRANSIZ İHTİLALİ (1789) Fransız İhtilali nin Nedenleri İhtilal in Çıkması Fransız İhtilali nin Sonuçları 3.2 SANAYİ/ENDÜSTRİ İNKILABI Konuyla ilgili kavramlar Aforoz: Katolik mezhebinde papa ve kiliseye karşı gelenlerin kilise tarafından dinden çıkarılmasıdır. Burjuva: Avrupa da soylular ve köylülerden farklı olarak ticaretle uğraşan şehirli sınıfa denir. Feodalite(derebeylik): Orta Çağ da Avrupa da toprağı ve üzerinde yaşayan köylüleri tek bir kimsenin malı sayan siyasi düzene denir.

2 Dogmatizm: otoritelerce ileri sürülen düşünce ve prensipleri değişmez kurallar olarak kabul eden görüş demektir. Endülijans: Katolik kilisesinin kişilerin günahlarını para karşılığında affetmesi demektir. Enterdi: bir bölge veya ülkede dini faaliyetlerin kilise tarafından yasaklanması demektir. Ezgizisyon: Orta Çağ Hristiyan dünyasında Katolik kilisesi tarafından farklı inanç taşıyanları cezalandırmak amacıyla kurulan mahkemelere verilen isimdir. Hümanizm: insancılık, insanları sevme ülküsü demektir. 15. Yüzyılda Avrupa da Orta Çağ ın skolastik düşüncesine karşı çıkan felsefe, bilim ve sanat alanlarında yeni görüşler ileri süren düşünce akımıdır. Merkantilizm: coğrafi keşifler sonucunda Avrupa ya getirilen bol altın ve gümüş madenlerinin devletin temel zenginlik kaynağı olması ve bu madenlerin nasıl elde edileceğini açıklayan iktisadi sistem demektir. Mutlakıyet: hükümdarların ya da kralların, siyasi iktidarı kayıtsız şartsız ellerinde bulundurdukları siyasi rejime denir. Senyör: Orta Çağ Avrupa sında toprağı ve yönetim bölgesi olan derebeyine denir. Skolastik düşünce: Orta Çağ da Avrupa da bilgiyi Hristiyanlık inançlarıyla bütünleştiren ve değiştirilemeyen düşünce sistemidir.

3 Avrupa da Ceza ORTA ÇAĞ DA AVRUPA Avrupa nın Genel Özellikleri Orta Çağ da Avrupa da din adamları ve feodal beyler egemen iki gücü oluşturmuştur. Halk sosyal sınıflara asiller, din adamları, burjuva ve köylüler- ayrılmıştır. Kilisenin öğretilerini esas alan skolastik düşüncenin etkisiyle bilim, sanat ve edebiyat alanlarında önemli gelişmeler olmamıştır.

4 Ekonomi tarımsal faaliyetlere dayanmıştır. Hristiyanlık; Katolik ve Ortodoks olmak üzere iki mezhebe ayrılmıştır. Katolik kilisesi; aforoz, endülijans ve enterdi yetkilerini elinde bulundurmuştur. İlgili Yazı: Ses Bilgisi Alan Notları HAÇLI SEFERLERİ Seferlerin Nedenleri Seferlerin dini, ekonomik ve siyasal nedenleri vardır. Müslümanların elinde olan Kudüs ü geri almak için papanın Hıristiyanları Müslümanalara karşı kışkırtması siyasi nedendir, Katolik kilisesinin ve papaların, Ortodoks kilisesini egemenlik altına alarak nüfuzlarını artırmak istemesi dini nedendir, Fakir Avrupalıların, Doğunun zenginliklerine sahip olmak istemesi ise ekonomik nedendir. Seferlerin Sonuçları Başarısız sonuçlar neticesinde kilise ve din adamlarına duyulan güven sarsılmıştır. Seferlere katılan feodal beylerin geri dönmemesi, feodalite rejimini zayıflatmıştır. Doğu-Batı ticareti gelişmiş, Avrupa da ticaretle uğraşan şehir halkı (burjuvalar) zenginleşmeye başlamıştır. Avrupalılar, pozitif bilimleri ve İslam medeniyetini daha yakından tanımışlardır. Barut, pusula, kâğıt ve matbaa Avrupalılar tarafından öğrenilmiştir.

5 1200 lerde Avrupa YENİ ÇAĞ DA AVRUPA İstanbul un fethiyle başlayıp, Fransız ihtilaline kadar süren ve günümüz Avrupası nın temellerinin atıldığı dönemdir. Yeni Çağ Başlarında Avrupa da Önemli Gelişmeler Barutun ateşli silahlarda kullanılmasıyla derebeylik(feodalite) yıkılmış, merkezi krallıkları güçlenmiştir. Pusulanın geliştirilmesi Coğrafi Keşifler e neden olmuştur.

6 Kâğıt ve matbaa kullanımın Avrupa da yaygınlaşması Hümanizm, Rönesans ve Reform hareketlerine ortam hazırlamıştır. COĞRAFİ KEŞİFLER Coğrafi Keşiflerin Nedenleri Doğu ticaret yollarının Müslümanların elinde olması, Avrupa ya gelen malların çok el değiştirmesinden dolayı pahalıya satılması, Coğrafi bilgisi, pusula ve gemicilikte gelişmelerin yaşanması. Coğrafi Keşiflerin Sonuçları Yeni ticaret yolları, ada, kıta ve okyanuslar keşfedilmiştir. Sömürgecilik ortaya çıkmıştır. Keşfedilen yerlerdeki değerli madenlerin Avrupa ya getirilmesiyle altın ve gümüş temel zenginlik kaynağı olmuştur. İpek ve baharat Yollarının önemini kaybetmesi, İslam dünyası ve Osmanlı nın büyük zarar etmesine neden olmuştur. Atlas Okyanusu limanları önem kazanmış ve Akdeniz limanları önemini kaybetmiştir. Avrupa da sanattan anlayan ve sanatçıları desteleyen sınıf ortaya çıkmıştır. Hıristiyanlık keşfedilen yerlerde yayılmış, fakat Avrupa da Katolik Kilisesi ne olan güve sarsıldığı için bir süre sonra Avrupa da reform hareketleri başlamıştır. RÖNESANS HAREKETLERİ Edebiyat, güzel sanatlar ve bilim alanlarında 15. ve 16. Yüzyıllarda Avrupa da meydana gelen gelişmelerdir. İtalya da Hümanizm hareketi ile başlamış ve zamanla tüm Avrupa ya yayılmıştır. Rönesans ın Nedenleri Bizanslı bilginlerin İtalya ya gitmeleri ve antik eserlerin incelenmesi, Sanatçıları destekleyen mesen sınıfının çalışmalarıyla başarılı sanatçıların yetişmesi, Coğrafi Keşifler sonucu Avrupalıların zenginleşmesi, İslam bilim-felsefesi eserlerinin Avrupa da okutulması ve matbaanın yaygınlaşması etkili olmuştur.

7 Rönesans ın Sonuçları Skolastik düşüncenin yıkılmasıyla kilisenin otoritesi zayıflamıştır. Reform hareketlerine ortam hazırlanmıştır. Bilim, sanat ve edebiyat alanında akıl, deney ve gözleme dayanan pozitif düşünce gelişme göstermiştir. REFORM HAREKETLERİ 16. yüzyılda mezhebinde yapılan yenilik ve düzenlemelerdir. Reform Hareketleri Almanya da başlamıştır. Reform Hareketlerinin Ortaya Çıkışı Hümanist martin Luther, Erasmus ve diğerlerinin kilise ve derebeylerin fazla toprak sahibi olmasını eleştirmesi, Kâğıt ve matbaadaki gelişmelerle İncil in milli dillere çevrilmesi ve yeni fikirlerin yayılması, Almanya da siyasi birliğin olmaması gibi nedenlerle Reform Hareketleri ortaya çıkmıştır. Reform Hareketlerinin Sonuçları Avrupa da Katolik mezhebinin yanında farklı mezhepler de ortaya çıkmıştır. Kilisenin hâkim olduğu yerlerde Protestan mezhepliler için engizisyon mahkemeleri kuruldu. Katolik Kilisesi kendini yenileyerek sömürgelerde misyonerlik faaliyetlerini başlatmıştır. Reform un yayıldığı ülkelerde kilisenin malları yağmalanmış, Protestan prensler ve krallar dini güç kazanmıştır. Protestan ülkelerde eğitim kiliseden alınarak laik eğitime geçilmiştir. YAKIN ÇAĞ DA AVRUPA FRANSIZ İHTİLALİ (1789)

8 Fransız İhtilali nin Nedenleri Ekonominin bozulması, Halkın soylular, rahipler, burjuvalar ve köylüler diye sınıflandırılması, Fransız aydınlarının halkı eserleriyle aydınlatmaları etkili olmuştur. İhtilal in Çıkması Halk; Bastil Hapishanesi ni basarak ihtilali başlatmış ve ardından Versay Sarayı nı işgal ederek mevcut yönetimi devirmiştir. Kurucu Meclis, soyluların ve rahiplerin ayrıcalıklarını kaldırarak İnsan ve Vatandaşlık Hakları Bildirisi ni ilan etmişlerdir. Fransız İhtilali nin Sonuçları Hürriyet, liberalizm, eşitlik, adalet ve milliyetçilik gibi fikirler yayılmıştır. Sosyal sınıf farklılıkları ortadan kaldırılmıştır. Milliyetçilikten olumsuz etkilenen imparatorluklar dağılma sürecine girmiştir. Fransa da mutlak krallıklar yıkılmış ve halkın egemenliğine dayalı laik bir yönetime geçilmiştir. Not: Fransız İhtilali nin ortaya çıkardığı düşüncelerin yayılmasını önlemek için Avrupalı büyük devletler Viyana Kongresi ile toplanmıştır. Kongrede milliyetçilik dikkate alınmadan, Avrupalı büyük devletlerin çıkarları doğrultusunda sınırlar yeniden çizilmiştir. Bu dikkate almama ilerde 1830 ve 1848 ihtilallerini ortaya çıkarmış ve Avrupa da parlamenter yönetime geçiş hızlanmıştır. SANAYİ/ENDÜSTRİ İNKILABI Sanayi İnkılabı, insan ve hayvan gücüne dayalı üretimden makine gücüne dayalı üretime geçişi ifade eder. Sanayi İnkılabı sonucunda ham madde ve Pazar ihtiyacı sömürgecilik faaliyetlerini hızlandırmıştır. Ham madde rekabeti Avrupalı devletler arasında bloklaşmalara ve savaşlara neden olmuştur. Not: Sanayi İnkılabı sonrasında Osmanlı Devleti nin jeopolitik öneminin artmasını rağmen, sanayileşmemesi, küçük el tezgahlarının kapanmasına ve Avrupa ya bağlılığın artmasına neden olmuştur. Bu durum sonrası Osmanlı üzerindeki çıkar çatışmaları artmıştır.