NEVġEHĠR ÜNĠVERSĠTESĠ BOLOGNA SÜRECĠ

Transkript

1 NEVġEHĠR ÜNĠVERSĠTESĠ BOLOGNA SÜRECĠ ÖĞRENME ÇIKTILARI HAZIRLAMA VE ÖĞRENCĠ Ġġ YÜKÜ HESABI FUNDA NALBANTOĞLU YILMAZ Eğitim Öğretim Planlamacısı Ekim, 2011

2 GĠRĠġ Bologna Süreci kapsamında, yükseköğretim kurumlarından eğitim-öğretim programlarının öğrenme çıktılarını tanımlaması ve AKTS kredilerini hesaplamaları beklenmektedir. Buna göre üniversitemizde eğitim-öğretim veren bütün programların; Nasıl bir mezun profili amaçlandığını gösteren Programın Amaçları nı yazmaları, Programın eğitim amaçlarına ulaģabilmek için mezunların ne tür yeterliliklere sahip olmaları gerektiğinin açıklandığı Program Çıktılarını (Bölüm Öğrenme Çıktıları) belirlemeleri, Belirlenen program çıktılarına ulaģmak için hangi derslerin verilmesi gerektiğine karar vermeleri, Eğitim-Öğretim Planlarında yer alan/alacak her bir ders için Ders Öğrenme Çıktıları nı yazmaları, Ders Öğrenme Çıktıları ile Program Çıktıları nı ĠliĢkilendirmeleri, Ders öğrenme çıktılarını dikkate alarak üniversitemizce belirtilen formata uygun AKTS formlarını Türkçe ve Ġngilizce olarak hazırlamaları, Ders öğrenme çıktılarına ulaģabilmek için gerekli iģ yükünü ve AKTS kredilerini hesaplamaları gerekmektedir. Üniversitemiz eğitim öğretim programları, Avrupa Kredi Transfer Sistemi ve Diploma Eki konularındaki çalıģmalarını hızla sürdürmektedir. Bu doğrultuda daha önce tüm programlardan yukarıda belirtilen çalıģmaları yapmaları istenmiģtir. Fakat yapılan çalıģmaların incelenmesi sonucunda ek bir çalıģmaya ihtiyaç olduğu tespit edilmiģ ve bu kılavuz hazırlanmıģtır. Kılavuzda öğrenme çıktılarının yazılması ve öğrenci iģ yükünün hesaplaması konularına değinilmiģtir.

3 AĢağıda Bologna uzmanları sunumundan alınan ve program çıktıları, dersler ve öğrenme çıktıları iliģkisini gösteren bir Ģekil verilmiģtir. ġekilden de görüldüğü gibi program çıktılarından hareketle dersler belirlenir ve her bir ders için öğrenme çıktıları hazırlanır. Program çıktıları ve öğrenme çıktıları birbiriyle iliģkilidir. Program çıktıları programı tamamlayan öğrencilere yönelik daha genel ifadeler, öğrenme çıktıları ise program çıktıları doğrultusunda belirlenmiģ bir ders için öğrencilerin neleri yapabileceğinin daha detaylandırılmıģ ifadesidir. Öğrenme Çıktıları Nasıl Yazılmalıdır? Öğrenme çıktısı ders sonunda öğrenciye kazandırılması hedeflenen yetkinlik ve beceriler setidir. Bir baģka deyiģle öğrencinin ders sonunda sergilemesi gereken özelliklerdir. Bu nedenle öğrenme çıktıları, öğretim süreci sonunda baģarılı olmuģ bir öğrencinin; neleri bileceği, neleri kavrayacağı, neleri yapabileceğinin açık, gözlenebilir biçimde tanımlanmasıdır. Kısaca öğrenme çıktısı öğrencinin baģarısını ifade eder.

4 Portal iģlemlerinde AKTS formlarındaki öğrenme çıktılarını yazarken; Dersimi tamamlayan öğrenci hangi becerilere sahip olmalıdır? sorusu ile baģlanmalıdır. Ben bu konuyu anlatarak öğrencinin hangi becerisini geliģtiriyorum? sorusunun cevabı dersin öğrenme çıktısı olacaktır. Her bir öğrenme çıktısı için tek bir fiil kullanılmalıdır. Bilmek, anlamak, öğrenmek gibi ifadelerden kaçınılmalıdır. Kullanılan filler gözlenebilir ve ölçülebilir olmalıdır (açıklayabilme, örnek verebilme, problem çözebilme, iliģki kurabilme, gösterebilme, uygulayabilme, eleģtirebilme, kullanabilme, eleģtirebilme vb.). Öğrenme çıktıları öğretim elemanının yapacakları değil, öğrencinin ders sonunda sahip olacağı yeterlikler, kazanacağı becerilerdir. Bu nedenle öğrenme çıktıları ifade edilirken öğretenin ne anlattığı değil, öğrenenin ne kazandığını belirtmelidir. Ders konularının baģlıkları öğrenme çıktısı olarak ifade edilmemelidir. Hazırlanan öğrenme çıktıları dersin seviyesine ve süresine uygun olmalıdır. 14 hafta süren bir ders için yeterli öğrenme çıktısı yazılmalıdır. Öğrenme çıktılarının dersin amacına uygun olduğundan emin olunmalıdır. Öğrenme çıktıları yazarken Bloom taksonomisi (üç öğrenme alanı: biliģsel, duyuģsal ve psikomotor) dikkate alınmalıdır. Bloom taksonomisindeki üç öğrenme alanına ait filler Ek 1 de verilmiģtir. Verilen filler öğrenme çıktısı yazmada kullanılabilir.

5 Öğrenme çıktıları yazıldıktan sonra, her bir öğrenme çıktısının daha önce belirlenmiģ olan program çıktılarından (PÇ) hangileriyle iliģkili olduğu ders AKTS formunun PÇ kısmında belirtilmelidir. Bu, dersinizin programa katkısını göstermiģ olacaktır. Bu Ģekilde bir bölümün tüm dersleri bölüm program çıktıları ile eģlendiğinde öğrenciye verilen derslerle ilgili bölümün program çıktılarının kazandırılıp kazandırılmadığı belirlenir. Ölçme ve değerlendirme (ÖDY) kısmında ise belirlenen öğrenme çıktısını öğrencinin kazanıp kazanmadığını nasıl değerlendirebilirim? sorusu cevaplandırılmalıdır. Öğrenme Çıktıları Örnekleri Doğru Dersi baģarıyla tamamlayan öğrenciler: Analitik kimyanın temel prensiplerini tanımlayabilir. Vadeli iģlemler piyasasının temel çalıģma prensiplerini sıralayabilir. Akım problemlerini çözebilir. Mali plan oluģturabilir. Mühendislik alanındaki hesaplama araçlarını kullanabilir. Örgütlerin yönetim iģlevlerini ayrıntılı olarak tanımlayabilir. YanlıĢ Analitik kimyanın temel prensiplerinin görülmesi. Vadeli iģlemler piyasasının temel çalıģma prensiplerini öğretebilme. Akım problemlerini anlatma. Mali planı anlama. Mühendislik alanındaki hesaplama araçları Örgütlerin yönetim iģlevlerini anlar.

6 Yukarıda da belirtildiği ve örneklerle de gösterildiği gibi öğrenme çıktıları öğretim elemanının yapacakları değil, öğrencinin ders sonunda sahip olacağı yeterliklerdir. Öğrenci ĠĢ Yükü Nasıl Hesaplanır? ĠĢ yükü, öğrencinin öğrenme çıktılarına ulaģabilmek için dersle ilgili yaptığı tüm çalıģmaları kapsamaktadır. AKTS kredileri öğrenci iģ yüküne dayalı olarak belirlenir. Öğrenci iģ yükünün belirlenmesinde ise öğrencinin ilgili dersi baģarıyla tamamlayabilmesi için ders kapsamında gerekli olan teorik ve uygulama ders saati, öğrencinin sınıf dıģında yaptığı çalıģmalar, ödevler ve sınavlar dikkate alır. AKTS kredileri tam sayı olarak verilmelidir. Her bölümün bir yarıyıldaki derslerinin toplam AKTS kredisi 30 olmalıdır. Ortak derslere aynı AKTS verilmelidir. Stajlara, tüm kredisiz derslere, bitirme çalıģmalarına AKTS verilmesi Ģarttır. Uygulama ders saatleri, teorik ders saatleri gibi iģ yükü hesabına katılmalıdır. ĠĢ yükü hesabı ders planınızla ilgili olan tüm etkinlikleri kapsamalıdır. ÖRNEK Haftalık 2 saat teorik, 1 saat uygulamalı bir ders için iģ yükü hesabı aģağıda verilmiģtir. (Akademik takvimde 14 hafta ders, 1 hafta ara sınav haftası ve 1 hafta final haftası bulunmaktadır.)

7 Öğrenci ĠĢ Yükü ĠĢlem Adı Haftalık Saat Sayı ĠĢ Yükü Haftalık Ders Saati (Teorik+Uygulama) Sınıf DıĢı ÇalıĢma a) Okuma b) Ġnternette/Kütüphanede Tarama c) Performans Ödevi 0 d) Seminer/Sunum/Rapor Hazırlama 0 e) Dönem Ödevi/Proje Hazırlama Sözlü Sınav 0 Kısa Sınav (Quiz) 0 Laboratuvar Sınavı 0 Ara Sınav Ġçin Hazırlık Ara Sınav Final Sınavı Ġçin Hazırlık Final Sınavı Toplam ĠĢ Yükü; 120 Yukarıdaki tabloda iģ yükü sütunu aģağıdaki gibi hesaplanmaktadır. Verilen örnek 2 saat teorik 1 saat uygulamalı ders olduğundan Haftalık Ders Saati (Teorik+Uygulama)=3 Tablodaki sayı kısmına ise akademik takvimde olduğu gibi kaç hafta ders yapılacağı (14) yazılmalıdır. Haftalık saat ve sayı değerlerinin çarpımı o satır için iģ yükü olarak hesaplanacaktır. (3x14=42)

8 Dersim kapsamında sözlü sınav, laboratuar sınavı yapmıyorsam bu alanlar boģ bırakılacaktır. Fakat tablodaki haftalık ders saati, ara sınav için hazırlık, ara sınav, final sınavı için hazırlık, final sınavı kısımları mutlaka doldurulmalıdır. Ara sınav satırı Ģu Ģekilde doldurulur. Formu doldururken ölçme yöntemi kısmında ara sınav için saat cinsinden süre ne kadar gösterilmiģse haftalık saat sütununa o yazılmalıdır. Sayı sütunu ise öğrenci o ders için 1 ara sınava girdiğinden 1 yazılmalıdır. Aynı durum final sınavı içinde geçerlidir. 1 AKTS kredisi 30 iģ yüküdür. Toplam iģ yükü: ĠĢ yükü sütunundaki değerlerin toplamıdır. Bir dersin AKTS Kredisi= Toplam ĠĢ Yükü/ 30 olarak hesaplanır. Örnekteki dersin AKTS kredisi 120/30=4 AKTS dir.

9 EK 1 BLOOM TAKSONOMĠSĠ EYLEMSĠLER LĠSTESĠ

10

11 Kaynak: Demirel, Ö. (2007). Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Program GeliĢtirme. Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.