GÜNEŞ ENERJİSİ SANTRALİ (GES) YATIRIM SÜRECİ ve MEVZUAT

Transkript

1 GÜNEŞ ENERJİSİ SANTRALİ (GES) YATIRIM SÜRECİ ve MEVZUAT Hakan ERKAN GENSED Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ARIEN Elektrik Üretim A.Ş. Genel Müdür

2 Türkiye de Güneş Enerjisi Pazarı Konut lisanssız Lisanssız < 1 MW Türkiye PV Güneş Pazarı lisanslı > 1 MW Sadece Öz Tüketim Off grid «Sınırsız»

3 2014 Yılı GES Trendleri 1 GES maliyetlerinin düşüş eğilimi devam etmektedir. Türkiye de fotovoltaik yolla üretilen elektrik enerjisi serbest piyasa elektrik fiyatları ile rekabet edecek düzeye yaklaşmaktadır. Büyük ölçekli Güneş Santrali kurmak ticari anlamda çekici hale gelmiştir. Lisanslı ve Lisanssız uygulamalarda ki şirket sayısında büyük bir artış görülmüştür. Finansman çözümü konusunda önemli adımlar atılmıştır.

4 2014 Yılı GES Trendleri yılı içinde TEDAŞ a Lisanssız Güneş Enerjisi, proje onayı için 664 MW lık başvuru yapılmıştır. TEDAŞ verilerine göre 2014 yılı sonunda bu projelerin yaklaşık 177MW lık kısmı için onay verilmiş ve 50 MW lık kısmı için geçici kabul yapılmıştır. Gayri resmi verilere doğrultusunda montaj aşamasında bulunan projelerin hacmi ile birlikte değerlendirildiğinde Türkiye için toplam GES kapasitesinin 100 MW sınırına yaklaşmakta olduğunu söyleyebiliriz.

5 Lisanslı GES Avantaj ve Dezavantajları Avantajlar Serbest piyasa fiyatı veya YEKDEM fiyatı kullanabilirler Düşük işletme giderleri Gelecekte büyüme potansiyeli Serbest tüketicilere doğrudan satış imkanı Montaj işlerinin kısa süreli ve kolay olması Dezavantajlar Lisans alma zorluğu Pazar henüz çok yeni Projenin karlılığı kurulum yerine ve ihale katkı payı bedeline bağlı.

6 600 MW GES Lisans Bölgeleri ve MGM Başvuruları

7 600 MW Lisanslı GES Süreci Haziran 2013 tarihleri arasında 27 bölgeyi kapsayan 38 şehirde, 600MW lık kapasite için Güneş Enerji Santrali (GES) Lisans başvuruları alındı. Toplamda 7.930MW lık kurulu için 496 GES lisans başvurusu yapıldı, Bu başvurulardan 2014 yılı içerisinde Elazığ 8 MW, Erzurum için 5 MW ve Şırnak için 7 MW Ön Lisans verilmiştir Ocak 2015 tarihinde yapılacak TEİAŞ yarışması ile 2/3 ü tamamlanmış olacaktır.

8 GES MEVZUAT

9 İlgili Kanun ve Yönetmelikler 6446 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği 5346 Sayılı YEK Kanunu RES/GES Başvurularına İlişkin Yarışma Yönetmeliği Lisanssız Elektrik Üretimi Yönetmeliği İlgili EPDK Kurul Kararları ve Tebliğler

10 31/12/2020 tarihine kadar işletmeye girecek olan Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizmasına (YEKDEM) tabi YEK Belgeli üretim lisansı sahipleri için 5346 sayılı Kanuna ekli I sayılı Cetvelde yer alan fiyatlar, on yıl süreyle uygulanır. Yenilenebilir Enerji Kanunu Yenilenebilir Enerji Kaynağına Dayalı Üretim Tesis Tipi I Sayılı Cetvel Uygulanacak Fiyatlar (ABD Doları cent/kwh) a. Hidroelektrik üretim tesisi 7,3 b. Rüzgar enerjisine dayalı üretim tesisi 7,3 c. Jeotermal enerjisine dayalı üretim tesisi 10,5 d. Biyokütleye dayalı üretim tesisi (çöp gazı dahil) 13,3 e. Güneş enerjisine dayalı üretim tesisi 13,3

11 YEK Kanunu 31/12/2020 tarihine kadar işletmeye girecek olan santrallerin yurt içinde imal edilmiş ekipmanları için 5346 sayılı Kanuna ekli I sayılı Cetvelde belirtilen fiyatlara, üretim tesisinin işletmeye giriş tarihinden itibaren beş yıl süreyle aynı Kanuna ekli II sayılı Cetvelde belirtilen fiyatlar ilave edilir. Tesis Tipi II Sayılı Cetvel Yurt İçinde Gerçekleşen İmalat 1- PV panel entegrasyonu ve güneş yapısal mekaniği imalatı 2- PV modülleri C- Fotovoltaik güneş enerjisine dayalı üretim 3- PV modülünü tesisi oluşturan hücreler Yerli Katkı İlavesi (ABD Doları cent/kwh) 0,8 1,3 3,5 4- İnvertör 0,6 5- PV modülü üzerine güneş ışınını odaklayan malzeme 0,5

12 ELEKTRİK PİYASASI LİSANS YÖNETMELİĞİ 02/11/2013

13 Lisans Türleri Üretim Lisansı OSB Üretim Lisansı İletim Lisansı Piyasa İşletim Lisansı Dağıtım Lisansı OSB Dağıtım Lisansı Tedarik Lisansı

14 Lisansa Tabi Olmayan Faaliyetler İmdat grupları ve izole sistemler. Kurulu gücü 1 MW dan küçük olan yenilenebilir enerji santralleri. Belediyelerin katı atık tesisleri ile arıtma tesisi çamurlarının bertarafında kullanılacak santraller. Mikrokojenerasyon tesisleri ile Bakanlıkça belirlenecek kojenerasyon tesisleri. Ürettiği enerjinin tamamını iletim veya dağıtım sistemine vermeyen yenilenebilir enerji santralleri. Sermayesinin yarısından fazlası doğrudan veya dolaylı olarak belediyelere ait olan küçük HES ler.

15 EPDK Önlisans Başvuru Dosyası Önlisans başvuru dilekçesi Taahhütname Şirket ana sözleşmesi (sözleşmede devredilemez hükmün) Üretim tesisine ilişkin bilgi formu 1/25000 ve 1/5000 lik haritalar Tek Hat Şeması Duyarlı yöre kapsam dışı yazısı İmar durumu belgesi

16 EPDK Önlisans Başvuru Dosyası Teknik değerlendirme raporu (YEGM inceleme) Ölçüm yeri kurulum ve sonuç yazısı (1 senelik 6 ay yerinde ölçüm) Tarım açısından uygunluk belgesi Şirket ortaklık yapısını gösterir belge Şirket sermaye tutarını gösterir belge (10MW için TL) Şirket bilançosu ve mali tabloları Önlisans başvuru bedeli (5.500 TL nin %10 u 550TL) Banka teminat mektubu (MW*10.000TL) *GES öngörülen toplam birim yatırım tutarı TL/MW

17 Önlisans Başvurularının Alınması, İncelenmesi ve Öncelik Hakkı Kuruma tesliminden itibaren 10 iş günü içerisinde incelenir ve varsa eksikliklerin 15 iş günü içerisinde giderilmesi istenir. Uluslararası antlaşma ile tahsisi yapılan veya yapılması planlanan (Nükleer Enerji) alana yapılan başvurular reddedilir. Petrol piyasasında rafinerici ve/veya depolama veya doğal gaz piyasasında depolama lisansı başvuru alanlarına yapılan başvurular reddedilir. Üretim kaynağına göre yerli kömür, ithal kömür ve yenilenebilir enerji kaynağına dayalı başvurulara sırasıyla öncelik verilir.

18 Önlisans Başvurularının Değerlendirilmesi Başvuru için gerekli evraklar EPDK kontrolünden sonra teknik değerlendirme için YEGM e gönderilir. TEİAŞ mevzuat kapsamında görüşünü, bildirim tarihinden itibaren 45 gün içerisinde sonuçlandırıp Kuruma sunar. Kuruma gönderilen görüşler, 10 iş gününde proje sahibine bildirilir. GES ler için ilan edilen bağlantı noktası veya bölgesinden biri tercih edilir. Birden fazla başvurunun olduğu yerlerde TEİAŞ tarafından yarışma düzenlenir.

19 Önlisans Süresi İçerisinde Tamamlanması Gereken İşler Santral sahasının mülkiyeti veya kullanım hakkının elde edilmesi. İmar planlarının onaylanması. Santral inşası için gerekli ön proje onaylarının alınması. TEİAŞ ile bağlantı ve sistem kullanım anlaşmalarının yapılması. Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri görüşü alınması. ÇED kararının alınması. Yapı ruhsatı veya yapı ruhsatına gerek olmadığına ilişkin belge. GES Katkı Payı anlaşmasının imzalı nüshası

20 Önlisansın Sona Ermesi ve İptali Süresi uzatılmadığı takdirde süresinin bitiminde, Önlisans sahibi tüzel kişinin talebi veya iflası halinde, Üretim lisansının alınması takdirinde önlisans sona erer. Veraset ve iflas nedenleri dışında, hisse devri iptale neden olur. Önlisans hükümlülüklerinin yerine getirilmemesi.

21 Lisans İşlemleri ve İncelenmesi Lisans alma bedelinin Kurum hesabına yatırılma belgesi. ( 550TL) Kurul kararı ile belirlenen teminat mektubu. ( 10 MW için % TL) Termin programı. Şirket asgari sermayesinin %20 ye yükseltilmesi. (10MW için TL) Önlisans yükümlülüklerinin yerine getirildiğine dair belgeler. (imar vb) Sunulan belgeler Kurul tarafından teslim tarihinden itibaren on iş günü içerisinde incelenmesi tamamlanır. GES tamamlanma tarihini izleyen ilk sekiz yıl süresince yıllık lisans bedeli alınmaz

22 Devir İşlemleri Önlisans süresince veraset ve iflas dışında devir yapılamaz Üretim lisansı kurul onayı sonrası hisse devri ile devredilebilir ve ortak alınabilir. Üretim lisans sahibi tüzel kişiye bankalar ve finans kuruluşları tarafından Kuruma gerekçeli başvuru ile devir. Geçici kabul sonrası üretim tesisi devri mümkündür.

23 Lisans Süreci Üretim lisansına inşaat süresi ve tesis tamamlanma tarihi yazılır. GES ler için inşaat dönemi süresi ay arasındadır. Lisans inşaat süresi içerisinde kurulmaması halinde iptal edilir. Üretim tesisi, geçici kabulün yapıldığı tarihte tamamlanmış olur. Üretim tesisi geçici kabul sonrası kira ve devir yapılabilir.

24 GES Yarışma Süreci

25 Yarışma Aşaması 1 TEİAŞ, yarışma tarihini, yerini, bölgesini ve yarışmaya katılabilecek GES projelerini 30 gün önceden ilan eder. TEİAŞ, yarışmaya katılabileceklere davet yazısı gönderir. Başvuru sahibi belgeleri eksiksiz olarak TEİAŞ a sunmalıdır. (Taahhütname, teminat mektubu, beyan, kapalı zarf, vb ) TEİAŞ tarafından oluşturulan komisyon yarışma aşamasında; o o o Katılımcıların imzasını alır ve tutanakla tespit eder, Katkı Payı tekliflerini şirket temsilcileri huzurunda açarak kayda alır. En yüksek Katkı Payını teklif eden projeden başlamak üzere sıralama yapar.

26 Yarışma Aşaması 2 Çakışan ya da kesişen projeler; Aynı Bağlantı Bölgesi/Noktası Çakışan/Kesişen projeler için en yüksek Katkı Payı teklif eden proje sıralamaya alınır, diğeri elenir. Farklı Bağlantı Bölgesi/Noktası o o Sadece bir proje bağlantı hakkı elde etmişse bağlantı hakkı elde eden proje kesişen/çakışan alanın sahibi olur. Aynı anda bağlantı hakkı elde edilmişse, kesişen/çakışan projelerden en yüksek Katkı Payı teklifi veren proje kazanır. *Eşit teklifler bulunması durumunda, kapalı zarf ile yeniden teklif alınır.

27 Yarışma Sonrası Süreç 1 Yarışma sonuçlarını 30 gün içerisinde EPDK ya bildirir. Bağlantı hakkı eden şirkete yarışma sonucu tebliğ edilir ve 15 gün içerisinde Katkı Payı Anlaşması başvurusu yapmak üzere TEİAŞ a başvurur. Şirket 3 yıllık toplam Katkı Payı tutarı kadar kesin ve süresiz Teminat Mektubu nu TEİAŞ a sunar. Bağlantı hakkı elde edemeyen şirketlerin Teminat Mektupları iade edilir. Şirket, gerekli yükümlülükleri yerine getirir.

28 Yarışma Sonrası Süreç 2 EPDK dan önlisans alan şirket, önlisans tarihinden itibaren ilk 3 ay içerisinde TEİAŞ ile Katkı Payı Anlaşması imzalamalıdır. Katkı Payı; Üretim tesisinin ilk ünitesinin geçici kabulünün yapıldığı tarihi takip eden ilk Ocak ayından başlamak üzere 3 yıl içerisinde ve yıllık eşit taksitlerle TEİAŞ a ödenir. Kapasite artışı olması durumunda yeni kurulu güce göre Katkı Payı Anlaşması tutar revize edilir.

29 Mevcut Durum TEİAŞ 1. Yarışma Paketini 2014 Mayıs da tamamlamıştır. (Erzurum, Elazığ)

30 Mevcut Durum Alınmış GES Önlisans Listesi (GES)

31 Mevcut Durum TEİAŞ 2. ve 3. Yarışma Paketi için yarışma tarihini belirlemiştir. YARIŞMA BÖLGESİ YARIŞACAK ŞİRKET SAYISI ve YARIŞMA TARİHİ KONYA-1 30 ( ) KONYA-2 67 ( ) YARIŞMA KAPASİTESİ 92 MW SİİRT-BATMAN-MARDİN 4 ( ) 9 MW Ş.URFA-DİYARBAKIR 8 ( ) 7 MW ANTALYA 23 ( ) 58 MW MUĞLA-AYDIN 12 ( ) 20 MW DENİZLİ 21 ( ) 18 MW BURDUR 23 ( ) 26 MW

32 Karapınar TM Başvuru Durumu

33 GES Yatırım Süreci

34 GES Proje Süreci Saha Belirleme Araştırma Saha Seçimi Ön Değerlendirme Projelendirme Halihazır Harita Kaynak Değerlendirme Uzun Dönemli Değişkenlik Analizi Teknoloji Seçimi Yerinde Saha Analizi Ölçümleme Fizibilite Planlama Finansal Planlama Proje Planlama İzinler için Başvuru Dosyası Hazrılama Başvuru Takibi Proje Yönetimi Proje İzleme Sahanın Kuruluma Hazırlanması Santral Kurulumu Tedarik ve Kurulum Denetimi

35 Sahanın Belirlenmesi Orman arazisi olmayan alanlar, Kuru, sulu veya dikili nitelikte tarım arazisi olmayan alanlar, MW başına azami 20 dönüm arazi, Yatay yüzeye gelen yıllık toplam güneş radyasyonu 1620 kwh/m2-yıl dan büyük Proje sahası konstrüksiyon montajına uygun Sahanın kiralanması ya da satın alınması

36 Projelendirme Ölçüm istasyonunun kurulması ve MGM onayı Halihazır harita çalışmaları Finansal ve teknik ön fizibilite Uygun ekipmanla projelendirme En az 6 ay yerinde ölçüm ve 1 senelik ölçüm sonuçlarının MGM tarafından onayı

37 Projelendirme

38 Planlama Gerekli belgelerin tamamlanması ve Önlisans başvurusu Önlisans için yarışmaya katılım Ekipman tedarikçileri ile görüşmeler Proje Kredisi için bankalarla görüşmeler Nihai teknik ve finansal fizibilitenin hazırlanması

39 Proje Yönetimi Önlisans alınması İmar ve kamulaştırma işlemlerinin tamamlanması Proje onayı Lisansın alınması EPC firmasının belirlenmesi Kredi Anlaşması Proje sahasının montaj için hazırlanması Montaj, test ve devreye alma çalışmaları Geçici Kabul

40 Santralin İşletilmesi Günlük olarak verilerin takibi Güvenlik Bakım Personel Panellerin periyodik temizlenmesi

41 GES Teknik ve Ekonomik Fizibilite

42 GES Teknik ve Ekonomik Fizibilite

43 GES Teknik Fizibilite

44 GES Maliyet Dağılımı

45 Uygulama Örnekleri ve Hataları

46 Örnek GES Proje Uygulaması

47 Örnek GES Proje Uygulaması

48 Örnek GES Proje Uygulaması

49 Örnek GES Proje Uygulaması

50 Örnek GES Proje Uygulaması

51 GES Kurulum ve İşletme Hataları 1

52 GES Kurulum ve İşletme Hataları 2

53 GES Kurulum ve İşletme Hataları 3

54 GES Kurulum ve İşletme Hataları 4

55 2016 BEKLENTİLERİ MW GES Kapasitesi 600 MW Lisanslı 600 MW Lisanssız

56 Örnek GES

57 Bayar Cad. İclal Ataç İş Merkezi No:84 K:4 D:8 KOZYATAĞI- İSTANBUL

58 Önlisans Süresi Kurulu Güç (P) Aralığı (MW) Önlisans Süresi (Ay) P <P <P 36 Üretim Tesisi Tipi Rüzgâr Jeotermal Biyogaz/Biyokütle Güneş/Hidrojen Enerjisi Dalga/Gel-Git İnşaat Süresi Kurulu Güç (P) Aralığı İnşaat Süresi (Ay) (MW) P <P <P <P 46 P <P 46 P <P <P 38 P <P <P 36 P <P <P 38

59 Önlisans /Lisans Bedelleri Kurulu güç değeri, P(MW) 0 < P 10 MW (Beşbinbeşyüz)TL 10 < P 25 MW (Onbirbin)TL 25 < P 50 MW (Onaltıbinbeşyüz)TL 50<P 100MW (Yirmiyedibinbeşyüz)TL 100 < P 250 MW (Ellibeşbin)TL 250 < P 500 MW (Yüzonbin)TL 500 < P 1000 MW (Yüzaltmışbeşbin)TL P > 1000 MW (İkiyüzyetmişbeşbin)TL