5510 SAYILI SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU UYARINCA «İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞININ TANIMI BİLDİRİLMESİ VE SORUŞTURULMASI»

Transkript

1 5510 SAYILI SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU UYARINCA «İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞININ TANIMI BİLDİRİLMESİ VE SORUŞTURULMASI» I

2 5510 sayılı Kanun İŞ KAZASININ TANIMI, BİLDİRİLMESİ VE SORUŞTURULMASI Madde 13- İş kazası; a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, b) ( Değişik bend: 17/04/ S.K./8.mad) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle, c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, d) ( Değişik bend: 17/04/ S.K./8.mad) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özüre uğratan olaydır. İş kazasının 4 üncü maddenin birinci fıkrasının; a) (a) bendi ile 5 inci madde kapsamında bulunan sigortalılar bakımından bunları çalıştıran işveren tarafından, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine derhal ve Kuruma da en geç kazadan sonraki üç işgünü içinde, b) (b) bendi kapsamında bulunan sigortalı bakımından kendisi tarafından, bir ayı geçmemek şartıyla rahatsızlığının bildirim yapmaya engel olmadığı günden sonra üç işgünü içinde,

3 506 sayılı Kanun İş Kazalarıyla Meslek Hastalıkları Sigortası İş kazası ve meslek hastalığının tarifi: Madde 11 A) İş kazası, aşağıdaki hal ve durumlardan birinde meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedence veya ruhça arızaya uğratan olaydır: a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısiyle, c) Sigortalının, işveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesi yüzünden asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, d) Emzikli kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere toplu olarak götürülüp getirilmeleri sırasında. B) Meslek hastalığı, sigortalının çalıştırıldığı işin niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleridir. Bu kanuna göre tesbit edilmiş olan hastalıklar listesi dışında herhangi bir hastalığın meslek hastalığısayılıp sayılmaması üzerinde çıkabilecek uyuşmazlıklar, Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunca karara bağlanır.

4 5510 SAYILI KANUN KANUN 506 SAYILI KANUN «iş kazasının tanımı, bildirilmesi ve soruşturulması» aynı maddede tanımlanmıştır. İş kazası: Maddede sayılan hallerden birisinde meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen veya ruhen özre uğratan olaydır. 506 SAYILI KANUN İş kazası ve meslek hastalığı tek maddede tanımlanmıştır. İş kazasının bildirilmesi 27.md.de,iş kazasının soruşturulması 29.md.de düzenlenmiştir. İş kazası: Maddede sayılan hallerden birisindemeydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenenveya ruhen özre uğratan olaydır

5 506 sayılı kanun uyarınca bir kazanın iş kazası sayılabilmesi için; Sigortalının beden ve ruh bütünlüğü kaza nedeniyle bozulmuş ve zedelenmiş olmalıdır.(iş kazası sonucu organların kaybı,yanıklar,kopuklar,ölümler vb.gibi ) İş kazası; 11. maddede sınırlandırılan ve belirtilen hallerden herhangi birinin oluşması ile birlikte ortaya çıkmış olmalıdır.

6 Sigortalının dinlenme saatlerinde işyeri kantininde otururken kazaya uğraması İşyerine bağlı yerler veya eklentilerinde kazanın meydana gelmesi Sigortalının işyerinde kalp krizi geçirerek işyerinde veya kaldırıldığı hastanede ölmesi Sigortalının işverenin ayrı şehirdeki işyerine gidişte trafik kazası geçirmesi

7 Sigortalının görev dolayısı ile başka bir yere gönderilmesi sebepli asıl işin yapılmaksızın geçen zamanlarda kaza geçirmesi(hayatın olağan akışına göre objektif esaslar ile makul süre)hgk.1996 T 228 E,454 K kararında sigortalının,işveren tarafından aynı şehirde görevle baska bir yere gönderilmesi sonucunda asıl işini yapıp dönerken babasına ait dükkana saptığı esnada silahlı saldırıya uğramayıp ölmesi olayını oy çokluğu ile iş kazası saymıştır.

8 sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, örneğin avluda koşarken düşmesi sonucu bedence sakatlanması veya yemekhanede kavga etmesi sonucu yaralanması yahut dinlenme yerinde, herhangi bir şahıs tarafından tabanca ile vurulması veya işyerinde intihar etmesi veya işyeri sınırları içerisinde bulunan havuz gibi yerlerde boğulma sebebiyle ölüm halleri iş kazası sayılmaktadır. [Yarg. 21.HD., tarih, 6433/6503sayılı karar]

9 5510 SAYILI KANUN İş kazasının 4 üncü maddenin birinci fıkrasının; a) (a) bendi ile 5 inci madde kapsamında bulunan sigortalılar bakımından bunları çalıştıran işveren tarafından, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine derhal ve Kuruma da en geç kazadan sonraki üç işgünü içinde, b) (b) bendi kapsamında bulunan sigortalı bakımından kendisi tarafından, bir ayı geçmemek şartıyla rahatsızlığının bildirim yapmaya engel olmadığı günden sonra üç işgünü içinde, (Mülga madde: 17/04/ S.K./8.mad) (Değişik paragraf: 17/04/ S.K./8.mad) iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi ile doğrudan ya da taahhütlü posta ile Kuruma bildirilmesi zorunludur. Bu fıkranın (a) bendinde belirtilen süre, iş kazasının işverenin kontrolü dışındaki yerlerde meydana gelmesi halinde, iş kazasının öğrenildiği tarihten itibaren başlar. Bildirimin «iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi «ile bildirilmesi düzenlenmiştir., Bildirimin gerçeğe uymadığı veya kazanın iş kazası olmadığının anlaşılması halinde sorumluluk kapsamı her iki madde arasında değişik şekilde düzenlenmiştir. 506 SAYILI KANUN İş kazasını bildirme: Madde 27 - İşveren, iş kazasını, o yer yetkili zabıtasına derhal ve Kuruma da en geç kazadan sonraki iki gün içinde yazı ile bildirmekle yükümlüdür. Bu bildirme örneği Kurumca hazırlanan haber verme kağıtları doldurulup verilerek yapılır. İşverenin kasden veya ağır ihmali neticesi iş kazasını bu madde gereğince Kuruma zamanında bildirilmemesinden veya haber verme kağıdında yazılı bilginin eksik veya yanlış olmasından doğan ve ileride doğacak olan Kurum zararlarından işveren sorumludur. Birinci fıkrada yazılı süre içinde Kuruma bildirilmeyen iş kazası dolayısiyle, bildirme tarihine kadar işveren tarafından yapılmış olan harcamalar Kurumca ödenmez.(13.md. nin 3. fıkrasına dahil edilmemiştir. Bildirim kurumca hazırlanan haber verme kağıtları ile yapılır.

10 5510 SAYILI KANUN Md:13/son Kuruma bildirilen olayın iş kazası sayılıp sayılmayacağı hakkında bir karara varılabilmesi için gerektiğinde, Kurumun denetim ve kontrol ile yetkilendirilen memurları tarafından veya Bakanlık iş müfettişleri vasıtasıyla soruşturma yapılabilir. Bu soruşturma sonunda yazılı olarak bildirilen hususların gerçeğe uymadığı ve olayın iş kazası olmadığı anlaşılırsa, Kurumca bu olay için yersiz olarak yapılmış bulunan ödemeler, ödemenin yapıldığı tarihten itibaren gerçeğe aykırı bildirimde bulunanlardan, 96 ncı madde hükmüne göre tahsil edilir. İş kazası ve meslek hastalığı bildirgesinin şekli ve içeriği, verilme usûlü ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. 506 SAYILI KANUN İş kazasının soruşturulması: Madde 29 - Haber verme kağıdında bildirilen olayın iş kazası sayılıp sayılmıyacağı hakkındabir karara varılabilmesi için, gerekirse Kurumca soruşturma yapılabilir. Bu soruşturma sonunda, haber verme kağıdında yazılı hususların gerçeğe uymadığı ve vakanın iş kazası olmadığı anlaşılırsa Kurumca bu olay için yersiz olarak yapılmış bulunan masraflar işverenden alınır.ilgililer hakkında genel hükümlere göre ayrıca kovuşturma yapılır.

11 MESLEK HASTALIĞININ TANIMI,BİLDİRİLMESİ VE SORUŞTURULMASI 5510 Sayılı Kanun MD.14:Meslek hastalığı kavramı tanımı 506 Sayılı Kanun MD.11/B bendi /1.fıkrası ile aynıdır. MADDE 14- Meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir.

12 Meslek hastalığını saptama :Md14/2.fıkra/a ve b bendi; Sigortalının çalıştığı işten dolayı meslek hastalığına tutulduğunun; a) Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucuları tarafından usûlüne uygun olarak düzenlenen sağlık kurulu raporu ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi, b) Kurumca gerekli görüldüğü hallerde, işyerindeki çalışma şartlarını ve buna bağlı tıbbî sonuçlarını ortaya koyan denetim raporları ve gerekli diğer belgelerin incelenmesi, sonucu Kurum Sağlık Kurulu tarafından tespit edilmesi zorunludur. Yetkilendirilen sağlık kurulu raporu tıbbi belgelere dayandırılmalıdır

13 Tespit ve değerlendirme yetkisi «Kurum Sağlık Kurulu na»( Md.3/20.bend) aittir. Kurum Sağlık Kurulu kararlarına «Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kuruluna «itiraz edilebilir. Sigortalının meslek hastalığı kesinleştikten sonra kurumca sigortalı ve hak sahiplerine «sosyal sigorta yardımları» ödenir.

14 Meslek hastalığı sigortalının işten ayrılması sonrasında meydana gelmiş ise Kurumun yükümlülük süresi MD14/3.fıkra; Meslek hastalığı, işten ayrıldıktan sonra meydana çıkmış ve sigortalı olarak çalıştığı işten kaynaklanmış ise, sigortalının bu Kanunla sağlanan haklardan yararlanabilmesi için, eski işinden fiilen ayrılmasıyla hastalığın meydana çıkması arasında bu hastalık için Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikte belirtilen süreden daha uzun bir zamanın geçmemiş olması şarttır. Bu durumdaki kişiler, gerekli belgelerle Kuruma müracaat edebilirler.

15 Yükümlülük süresinin geçmesine rağmen Kurumun sorumluluğu MD14/3.fıkra; Herhangi bir meslek hastalığının klinik ve laboratuvar bulgularıyla belirlendiği ve meslek hastalığına yol açan etkenin işyerindeki inceleme sonunda tespit edildiği hallerde, meslek hastalıkları listesindeki yükümlülük süresi aşılmış olsa bile, söz konusu hastalık Kurumun veya ilgilinin başvurusu üzerine Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunun onayı ile meslek hastalığı sayılabilir.

16 MD14/FIKRA 3; Hangi hallerin meslek hastalığı sayılacağı, iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesinin şekli ve içeriği, verilme usûlü ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikte düzenlenir. Yönetmelikte belirlenmiş hastalıklar dışında herhangi bir hastalığın meslek hastalığı sayılıp sayılmaması hususunda çıkabilecek uyuşmazlıklar, Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunca karara bağlanır.(ssk Md.11/son fıkra)

17 Meslek hastalığının bildirilmesi; Meslek hastalığının 4 üncü maddenin birinci fıkrasının; a) (a) bendi ile 5 inci madde kapsamında bulunan sigortalılar bakımından, sigortalının meslek hastalığına tutulduğunu öğrenen veya bu durum kendisine bildirilen işveren tarafından, (1 b) (b) bendi kapsamındaki sigortalı bakımından ise kendisi tarafından, bu durumun öğrenildiği günden başlayarak üç işgünü içinde, iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi ile Kuruma bildirilmesi zorunludur. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyen veya yazılı olarak bildirilen hususları kasten eksik ya da yanlış bildiren işverene veya 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalıya, Kurumca bu durum için yapılmış bulunan masraflar ile ödenmişse geçici iş göremezlik ödenekleri rücû edilir.

18 Meslek hastalığının soruşturulması; Meslek hastalığı ile ilgili bildirimler üzerine gerekli soruşturmalar, Kurumun denetim ve kontrol ile yetkilendirilen memurları tarafından veya Bakanlık iş müfettişleri vasıtasıyla yaptırılabilir.

19 MD14/Son fıkra;hangi hallerin meslek hastalığı sayılacağı, iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesinin şekli ve içeriği, verilme usûlü ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikte düzenlenir. Yönetmelikte belirlenmiş hastalıklar dışında herhangi bir hastalığın meslek hastalığı sayılıp sayılmaması hususunda çıkabilecek uyuşmazlıklar, Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunca karara bağlanır.