T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI

Transkript

1 T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI ÜRÜN GÜVENLİĞİ VE DENETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Begüm ALP Dış Ticaret Uzmanı 3 Mayıs 2012 Fethiye 1

2 SUNUŞUN İÇERİĞİ - Teknik Engel ve Mevzuat Uyumu - AB Teknik Mevzuat Uyumu - Mevzuat Çalışmaları Sayılı Kanun - CE İşareti Yönetmeliği 2

3 TEKNİK ENGEL NEDİR? Ülkelerin uyguladığı teknik düzenlemeler ve uygunluk değerlendirmesi işlemlerindeki farklılıkların ticaret üzerinde yarattığı engellerdir. 3

4 ULUSLARARASI TİCARETTE TEKNİK ENGELLERİ ORTADAN KALDIRMANIN YOLU NEDİR? Teknik mevzuat uyumu Karşılıklı tanıma Ön bilgilendirme 4

5 TEKNİK MEVZUAT (TEKNİK DÜZENLEME) Ürünün, özellikleri, işleme ve üretim yöntemleri, bunlarla ilgili terminoloji, sembol, ambalajlama, işaretleme, etiketleme ve uygunluk değerlendirmesi işlemleri hususlarından biri veya birkaçını belirten ve uyulması zorunlu olan her türlü düzenlemedir. 5

6 Küçük ama önemli bir parantez TEKNİK DÜZENLEME STANDART ZORUNLU İHTİYARİ **ZORUNLU HALE GETİRİLEN BİR STANDART TEKNİK DÜZENLEMEYE DÖNÜŞMÜŞ OLUR. 6

7 İLGİLİ ORTAKLIK KONSEYİ KARARLARI GÜMRÜK BİRLİĞİ 1/95 2/97 1/2006 * 5-7. MADDELER * MADDELER UYUMLAŞTIRILACAK AB MEVZUATI LİSTESİ TÜRK ONAYLANMIŞ KURULUŞLARININ BİLDİRİM PROSEDÜRÜ 7

8 AB TEKNİK MEVZUATI YATAY DİKEY (ÜRÜN BAZLI)* TÜZÜK 765/2008 KARAR 768/2008 TÜZÜK 764/2008 GENEL ÜRÜN GÜVENLİĞİ DİREKTİFİ* YENİ YAKLAŞIM KLASİK YAKLAŞIM AKREDİTASYON* PGD CE İŞARETİ CE İŞARETİ ONAYLANMIŞ KURULUŞLAR MODÜLLER DÜZENLENMEMİŞ ALANDA KARŞILIKLI TANIMA DÜZENLENMEMİŞ ALANDA TÜKETİCİ ÜRÜNLERİ KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARI, MAKİNALAR, TIBBİ CİHAZLAR OYUNCAKLAR MOTORLU ARAÇLAR, DETERJANLAR, KOZMETİKLER GIDA MADDELERİ KİMYASALLAR.. 8

9 ULUSAL TEKNİK MEVZUATIMIZ YATAY / EKONOMİ BAK SAYILI KANUN (2002) VE BAKANLAR KURULU YÖNETMELİKLERİ CE İŞARETİ YÖNETMELİĞİ UDK VE ONAYLANMIŞ KURULUŞLAR YÖNETMELİĞİ ÜRÜNLERİN PİYASA GÖZETİMİ VE DENETİMİNE DAİR YÖNETMELİK BAKANLIK YÖNETMELİĞİ YENİ YAKLAŞIM ÜRÜN KLASİK YAKLAŞIM BAKANLIKLAR Ekonomi Bakanlığı KOORDİNASYON TEKNİK MEVZUATLARIN VE STANDARTLARIN TÜRKİYE İLE AB ARASINDA BİLDİRİMİNE DAİR YÖNETMELİK AB KOMİSYONU 9

10 ÇERÇEVE KANUN Sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması Ve Uygulanmasına Dair Kanun 11 Ocak 2002 de yürürlüğe girmiştir. - Kanunun ana amacı, piyasaya sadece teknik düzenlemesine uygun ve güvenli ürünlerin arzının sağlanmasıdır. 10

11 4703 SAYILI KANUN HANGİ ÜRÜNLERİ KAPSAR? Piyasaya arz edilmesi hedeflenen tüm ürünleri. HANGİ ÜRÜNLERDEN GÜVENLİ OLMASI BEKLENİR? Piyasaya arz edilmesi hedeflenen tüm ürünlerden. HANGİ ÜRÜNLERDEN TEKNİK MEVZUATA UYGUNLUK BEKLENİR? - Piyasaya arz edilecek yeni, - Değişiklik yapılarak piyasaya tekrar arz edilmesi hedeflenen kullanılmış ve - AB dışındaki ülkelerden ithal edilen eski ve kullanılmış her türlü ürün. 11

12 HANGİ ÜRÜNLER PİYASAYA ARZ EDİLMEMİŞ SAYILIR? - AB dışındaki herhangi bir ülkeye ihraç edilecek ürünler, - Fuar ve sergilerde sadece tanıtım ve gösterim amacıyla sergilenen ürünler, - Uygunluk değerlendirmesinin gerçekleştirilmesi amacıyla ihracatçı ülkeden Türkiye ye gönderilen numuneler, - Üretici tarafından montaj, paketleme, işleme veya etiketleme gibi ileri bir işlemi gerçekleştirmek amacıyla diğer bir üreticiden alınan veya ithal edilen ürünler, - Gümrük idarelerince henüz serbest dolaşıma sokulmamış ürünler ile serbest bölgelerdeki ürünler. 12

13 4703 SAYILI KANUN HANGİ KONULARI DÜZENLEMEKTEDİR? - Ürünlerin piyasaya arz koşullarını, - Üretici ve dağıtıcıların yükümlülüklerini, - Uygunluk Değerlendirme Kuruluşları ile Onaylanmış Kuruluşların çalışma usul ve esaslarını, - Piyasa gözetimi ve denetiminin ana kurallarını. 13

14 4703 SAYILI KANUN UN ÜRÜN MEVZUATINA ETKİSİ NEDİR? Ürün mevzuatı kendine özel hükümler içerebilir, konuları detaylandırabilir. Bununla birlikte, ürün mevzuatının 4703 sayılı Kanun ve uygulama Yönetmelikleri ile birlikte okunması gerekmektedir. Kanun, genel olarak sistemin minimum ortak kuralları belirlemenin yanı sıra, ürün mevzuatının bulunmadığı durumlarda veya ürün mevzuatının eksik bıraktığı hususlarda da boşluğu doldurur. 14

15 4703 SAYILI KANUN NASIL BİR SİSTEMİ ANLATIR? Kamudan (piyasa gözetim ve denetimi otoritelerinden) beklenen: - Piyasadaki ürünlerin mevzuatına uygun ve mevzuatı bulunsun veya bulunmasın güvenli olup olmadığını denetlemek. - Aksi durumlarda üreticiyi gerekli tedbirleri alması için uyarmak. - Bu tedbirlerin alınmadığı durumlarda devreye girerek anılan ürünün tüketicilere/kullanıcılara zarar vermesini engelleyecek tedbirleri bizzat almak. 15

16 4703 SAYILI KANUN NASIL BİR SİSTEMİ ANLATIR? Üreticiden beklenenler: - Mevzuatına uygun olan ve mevzuatı bulunsun veya bulunmasın her halükarda güvenli olan ürünleri piyasaya arz etmek. - Aksi durumlarda düzeltici her türlü tedbiri almak. 16

17 GÜVENLİ ÜRÜN İnsan sağlığı, can ve mal güvenliği, hayvan ve bitki yaşam ve sağlığı, çevre ve tüketicinin korunması gibi temel gerekler açısından asgari güvenliği sağlayan üründür. 17

18 GÜVENLİ ÜRÜN - Teknik düzenlemelere uygun ürünlerin güvenli olduğu kabul edilir. - Teknik düzenlemenin bulunmadığı hallerde, ürünün güvenli olup olmadığı; ulusal veya uluslararası standartlar, bunların olmaması halinde ise söz konusu sektördeki iyi uygulama kodu veya bilim ve teknoloji düzeyi veya tüketicinin güvenliğe ilişkin makul beklentisi dikkate alınarak değerlendirilir. 18

19 GÜVENLİ OLMAYAN ÜRÜN - Yetkili kuruluş; masrafları üreticiden karşılanmak üzere, - ürünün piyasaya arzının yasaklanmasını, - piyasaya arz edilmiş olan ürünlerin piyasadan toplanmasını, - ürünlerin, güvenli hale getirilmesinin imkansız olduğu durumlarda, taşıdıkları risklere göre kısmen ya da tamamen bertaraf edilmesini, - yukarıda belirtilen önlemler hakkında gerekli bilgilerin risk altındaki kişilere duyurulmasını sağlar. 19

20 ÜRÜN GÜVENLİĞİ AÇISINDAN SORUMLULUK KİMDEDİR? (ÜRETİCİ KİMDİR?) - Bir ürünü üreten, imal eden, ıslah eden veya ürüne adını, ticari markasını veya ayırt edici işaretini koymak suretiyle kendini üretici olarak tanıtan gerçek veya tüzel kişidir, - Üreticinin Türkiye dışında olması halinde, üretici tarafından yetkilendirilen temsilci ve/veya ithalatçıdır, - Ürünün tedarik zincirinde yer alan ve faaliyetleri ürünün güvenliğine ilişkin özelliklerini etkileyen gerçek veya tüzel kişidir. 20

21 ÜRETİCİNİN SORUMLULUKLARI NELERDİR? - Piyasaya sadece teknik düzenlemesine uygun ve güvenli olan ürünleri arz eder, - Tüketicileri ve dağıtıcıları ürünün taşıdığı güvensizlik unsurlarından haberdar eder, - Riskleri önlemek amacı ile ürünlerin toplatılması ve bertarafı da dahil olmak üzere gerekli önlemleri alır, - İlgili teknik düzenlemede belirtilen tüm belgeleri; muhafaza etmek ve istenilmesi halinde yetkili kuruluşlara ibraz etmekle yükümlüdür. 21

22 DAĞITICI KİMDİR? Ürünün tedarik zincirinde yer alan ve faaliyetleri ürünün güvenliğine ilişkin özelliklerini etkilemeyen gerçek veya tüzel kişidir. SORUMLULUKLARI NELERDİR? - Güvenli olmadığını bildiği ürünleri piyasaya arz edemez! - Malı tedarik ettiği kişinin kimliğini bildirmezse üretici olarak kabul edilir. 22

23 YETKİLİ KURULUŞLARIN GÖREV VE SORUMLULUKLARI - Yetkili kuruluşlar, ürünlere ilişkin mevzuat hazırlamaya ve yürütmeye yasal olarak yetkili bulunan ve 4703 sayılı Kanun hükümlerini kendi görev alanına giren ürünler itibarıyla uygulayacak olan kamu kurum veya kuruluşlarıdır. - Ürün mevzuatını hazırlar, -varsa- mevzuatın öngördüğü uygunluk değerlendirme kuruluşlarını görevlendirir, mevzuatın uygulanıp uygulanmadığını ve/veya ürünün güvenli olup olmadığını denetlemek üzere piyasa gözetim ve denetimini yapar, uygunsuzluklarla karşılaştıkları taktirde gerekli yaptırımları uygularlar. 23

24 CE İŞARETİ YÖNETMELİĞİ 24

25 CE İŞARETİ CE İşareti, AB nin 1985 yılında benimsediği Yeni Yaklaşım Politikası kapsamında hazırlanan bir kısım Yeni Yaklaşım Direktifleri çerçevesinde yer alan ürünlerle ilgili olup, ürünlerin AB nin ilgili direktiflerindeki temel gereklere uygun olduğunu ve gerekli bütün uygunluk değerlendirme faaliyetlerinden geçtiğini gösteren bir Birlik işaretidir. 25

26 YENİ YAKLAŞIM POLİTİKASI NEYDİ HATIRLAYALIM! TEMEL GEREKLER, HARMONİZE STANDARTLARA ATIF, ONAYLANMIŞ KURULUŞLAR, 30 YENİ YAKLAŞIM DİREKTİFİNDEN 26 SI CE GEREKTİRİYOR, 24 ÜNE UYUMLUYUZ 26

27 CE İŞARETİ YÖNETMELİĞİ Yönetmeliğin Amacı ve Kapsamı: Ürüne CE işareti konulması yöntemlerini düzenleyen uygunluk değerlendirme modülleri ile bu işaretin kullanılmasına dair usûl ve esasları belirlemektir. Uygulama: CE İşareti Yönetmeliğinin hükümleri,ürüne CE İşareti konulmasını öngören teknik düzenlemelerle birlikte uygulanır. 27

28 CE İŞARETİ YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDA İKTİSADİ İŞLETMELERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ İktisadi işletme kimdir? İmalatçı, Yetkili Temsilci, İthalatçı ve Dağıtıcılar 1. İmalatçı: Bir ürünü imal eden veya tasarımını veya imalatını yaptıran ve kendi adı veya ticarî markası ile pazarlayan gerçek veya tüzel kişiyi, 2. Yetkili temsilci: İmalatçı adına belirli görevleri yerine getirmek üzere kendisinden yazılı vekâlet alan Türkiye de yerleşik gerçek veya tüzel kişiyi, 3. İthalatçı: Bir ürünü yurt dışından yurt içi piyasaya arz eden Türkiye de yerleşik gerçek veya tüzel kişiyi, 4. Dağıtıcı: Bir ürünü piyasada bulunduran, tedarik zincirinde yer alan, imalatçı ve ithalatçı dışındaki gerçek veya tüzel kişiyi, 28

29 CE İŞARETİ YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDA İKTİSADİ İŞLETMELERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 1) İmalatçının yükümlülükleri: -ilgili teknik düzenlemenin gerektirdiği teknik dosyayı tanzim etmek, -uygunluk değerlendirme işlemlerini yapmak veya yaptırmak, -AT uygunluk beyanını düzenlemek, - CE işaretini ürüne koymak, -teknik dosya ile AT uygunluk beyanını ilgili teknik düzenlemede belirtilen süre boyunca, bir sürenin belirtilmediği hallerde ürünün piyasaya arz edildiği tarihten itibaren on yıl süreyle, muhafaza etmek ve talep edilmesi halinde yetkili kuruluşa sunmak, -ilgili teknik düzenlemede belirlenen diğer yükümlülükleri yerine getirmek. 29

30 CE İŞARETİ YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDA İKTİSADİ İŞLETMELERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 2) Yetkili temsilcinin yükümlülükleri -uygunluk değerlendirme işlemlerini yapmak veya yaptırmak, -AT uygunluk beyanını düzenlemek, - CE işaretini ürüne koymak, -teknik dosya ile AT uygunluk beyanını ilgili teknik düzenlemede belirtilen süre boyunca, bir sürenin belirtilmediği hallerde ürünün piyasaya arz edildiği tarihten itibaren on yıl süreyle, muhafaza etmek ve talep edilmesi halinde yetkili kuruluşa sunmak, -ilgili teknik düzenlemede belirlenen diğer yükümlülükleri yerine getirmek. 30

31 CE İŞARETİ YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDA İKTİSADİ İŞLETMELERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 3) İthalatçının Yükümlülükleri: -imalatçının 4 üncü maddede sayılan yükümlülüklerini yerine getirmiş olduğunu ve ürünün CE işaretini taşıdığını teyit etmek, -AT uygunluk beyanının bir örneğini ürünü piyasaya arz ettiği tarihten itibaren on yıl süreyle bulundurmak ve talep edilmesi hâlinde yetkili kuruluşa sunmak ve teknik dosyanın bir örneğini talep edilmesi halinde yetkili kuruluşa sağlamak, -ilgili teknik düzenlemede belirlenen diğer yükümlülükleri yerine getirmek. 31

32 CE İŞARETİ YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDA İKTİSADİ İŞLETMELERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ İthalatçılar ve Dağıtıcılar Hangi Durumlarda İmalatçının Yükümlülüklerini Üstlenirler? Bir ürünü kendi ad veya ticarî markaları altında piyasaya arz ettiklerinde veya piyasaya hâlihazırda arz edilmiş bir ürünü ilgili teknik düzenlemenin şartlarına uygunluğunu etkileyecek şekilde değiştirdiklerinde. 32

33 Uygunluk değerlendirme işlemleri Bir ürünün, piyasaya arz edilebilmesi için, ilgili teknik düzenleme veya düzenlemelerde bu ürün için öngörülen uygunluk değerlendirme işlemlerine tâbi tutulması ve bu işlemlerin olumlu sonuçlanması gerekir. İmalatçı, CE işaretini ürüne koymak veya konulmasını temin etmek suretiyle, ürünün bu işaretin konulmasını öngören ilgili teknik düzenleme veya düzenlemelere uygunluğunun kendi sorumluluğunda olduğunu ve ürünün gerekli tüm uygunluk değerlendirme işlemlerine tâbi tutulduğunu beyan etmiş sayılır. 33

34 AT Uygunluk Beyanı (md. 10) İmalatçının AT uygunluk beyanını düzenleyip imzalaması, imalatçının ürününün ilgili teknik düzenlemenin kurallarına uygunluğu konusundaki sorumluluğu üstlendiği anlamına gelir. AT uygunluk beyanı ilgili teknik düzenlemede aksi belirtilmedikçe, asgarî ilgili modülün veya modüllerin öngördüğü içerikte ve örneğe uygun olarak hazırlanır. 34

35 Eski Yönetmelik ile Yeni Yönetmelik Arasındaki Temel Farklar 1. İktisadi İşletmeler Arasındaki Sorumlulukların Netleştirilmesi 2. CE İşaretinin Ürüne İliştirileceği Aşama 3. Modül Sayıları 4. AT Uygunluk Beyanına ilişkin bir düzenlemeye Yönetmelikte ilk kez yer verilmesi 5. AB de yerleşik yetkili temsilcilerin denkliği 35

36 T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM. Sorularınız için irtibat bilgileri: Telefon: (312) E-posta: Web: DB16FA8-D8D F4295C3BB99 36

37 GENEL ÜRÜN GÜVENLİĞİ? 2001/95 SAYILI AB DİREKTİFİ, İNSAN SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ, TÜKETİCİ ÜRÜNLERİ, DÜZENLENMEMİŞ ALAN, HARMONİZE AVRUPA STANDARTLARI, ÖNLEMLERİN BİLDİRİMİ; RAPEX, AB TARAFINDAN GÜNCELLENMEKTEDİR. 37

38 AB nin ürün mevzuatı 2 ana başlık altında toplanabilir: 1) Klasik yaklaşım: AB nin 1960 larda uygulamaya başladığı ayrıntılı, standart benzeri teknik düzenlemelerdir. Güncelliğini korumak zordur. AB klasik yaklaşım kapsamına giren mevzuat yapmayı( yetersiz kalması,kullanışlı olmaması, fazlasıyla bürokratik ve ayrıntılı olması gibi gerekçelerle) uzun bir süredir terketmiştir ve mevcutlarını da güncelleme çalışmaları sürmektedir. 2) Yeni Yaklaşım: 1985 ten sonra geliştirilen mevzuat türüdür. Buna göre, zorunlu teknik düzenlemeler esasen temel gerekleri belirler, ihtiyari standartlara atıf yapılır. Ürünün temel gereklere uygunluğundan ve gerekli uygunluk değerlendirme prosedürüne tabi tutulmasından imalatçı sorumludur. Uyumlaştırılmış standartları veya diğer standartları uygulamak isteğe bağlı olup üretici her zaman ürünün temel gereklere uygunluğunun sağlanması için diğer teknik belgelere başvurabilir. 38

39 Akreditasyon nedir? Bir uygunluk değerlendirme kuruluşunun, bir ulusal akreditasyon kurumu tarafından, belirli bir uygunluk değerlendirme faaliyetini yerine getirmek üzere, ilgili ulusal veya uluslararası standartların belirlediği gerekleri ve uygulanabildiği yerlerde ilgili sektörel düzenlemelerde öngörülen gerekleri karşıladığının resmi kabulüdür. 39

40 Yabancı yetkili temsilcilerin denkliği (md.12) Avrupa Birliğine üye ülkelerde yerleşik yetkili temsilciler, Türkiye de yerleşik yetkili temsilcilere karşılıklılık esası gözetilmek kaydıyla denk kabul edilir. Türkiye ve Avrupa Birliği dışında yerleşik bir yetkili temsilcinin denk kabul edilebilmesi için, Avrupa Birliği ile yetkili temsilcinin yerleşik olduğu üçüncü ülke arasında bir karşılıklı tanıma anlaşmasının yapılmış olması ve benzer bir anlaşmanın Türkiye ile bu üçüncü ülke arasında da akdedilerek usûlüne göre yürürlüğe konulmuş olması gerekir. 40

41 Uygunluk Değerlendirme Modülleri (md. 11) Bir teknik düzenlemenin belli bir ürün için uygunluk değerlendirmesi yapılmasını öngördüğü hallerde, uygulanacak yöntem CE İşareti Yönetmeliği Ek-3 te düzenlenen uygunluk değerlendirme modülleri arasından seçilir. Ek-3 te yer alan modül veya modüllerden hangilerinin izleneceği ilgili teknik düzenlemede belirtilir. 41

42 CE İŞARETİNİN ÜRÜNE KONULMASI VE KULLANILMASI (md. 9) CE işareti sadece teknik düzenlemelerin konulmasını öngördüğü ürünlerde kullanılabilir, başka ürünlerde kullanılamaz. CE işareti, ürün piyasaya arz edilmeden önce konulur. CE işareti, sadece imalatçı veya onun yetkili temsilcisi tarafından konulur. Ürüne CE işaretinin anlamı ve şekli hakkında üçüncü şahısları yanıltacak başka işaretler veya betimlemeler konulamaz. Diğer her türlü işaret, ürüne ancak CE işaretinin görünebilirliğini, okunabilirliğini ve anlamını bozmayacak şekilde konulabilir. CE İşaretinin ürüne konulması ve kullanılmasına ilişkin diğer esaslar da CE İşareti Yönetmeliğinin 9 uncu maddesinde sıralanmaktadır. 42