Su Yapıları I Su Kaynaklarının Geliştirilmesi

Transkript

1 Su Yapıları I Su Kaynaklarının Geliştirilmesi Yrd. Doç. Dr. Burhan ÜNAL Bozok Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Yozgat

2 Su, tüm canlılar için bir ihtiyaçtır.

3 Su Kaynaklarının Geliştirilmesi Su kaynakları; bir akarsu havzası, bir bölge veya bir ülkedeki yerüstü ve yeraltı suiarının toplamıdır. Su kaynaklarını miktar ve kalite olarak bir genel plan çerçevesinde belirlemek, korumak, kontrol etmek ve en verimli şekilde kullanmak gibi amaçlara yönelik olarak yapılan mühendislik çalışmalarına "su kaynaklarının geliştirilmesi " denir.

4 Su Kaynaklarının Geliştirilmesi Geliştirme Kapsamı 1) Tek proje planlaması 2) Dar bölge planlaması 3) Bölge çapında planlama 4) Ülke çapında planlama 5) Ülkelerarası planlama

5 Su Kaynaklarının Geliştirilmesi Geliştirme Planının Kademeleri Su kaynaklarını geliştirme projesi, 5 kademeli bir çalışma sonucu gerçekleştirilir. 1) Ön çalışmalar (istikşaf) 2) Planlama 3) Proje 4) İnşaat 5) İşletme ve Bakım

6 Su Kaynaklarının Geliştirilmesi Geliştirme Hedefleri Su kaynakları çok amaçlı planlamaya en elverişli doğal kaynaklardan biridir. Milli ekonominin geliştirilmesi, Çevre şartlarının düzeltilmesi, Sosyal adaletin gerçekleştirilmesi, Bölgesel kalkınmanın sağlanması, Bölgedeki can güvenliğinin sağlanması.

7 Su Kaynaklarının Geliştirilmesi Geliştirme Amaçları Su kaynakları geliştirmenin amaçları: (1) suyun zararlarından korunma, (2) sudan faydalanma ve (3) su kalitesinin kontrolü Biraz daha detay ile, su kaynaklarını geliştirmenin ana amaçları: Su temini; Atık suların uzaklaştırılması; Elektrik üretimi; Sulama; Taşkın kontrolü; İç su yolu taşımacılığı; Yağmur suyu drenajı; Akarsu geçişleri (köprü ve menfez gibi); Kirlilik kontrolü.

8 Su Kaynaklarının Geliştirilmesi Kısaltma Açıklaması: TK : Taşkın Kontrolü, YS : Yağmur Suyu Drenajı, AG : Akarsu Geçişi (Köprü ve Menfezler), K : Kanalizasyon, ST : Su Temini, S : Sulama, EÜ : Elektrik Üretimi, AT : Akarsu Taşımacılığı, KK : Su Kalitesi Kontrolü.

9 Dünya Su Kaynakları Tuzlu Sular; 97.20% Tatlı Sular; 2.80% Yeraltı Suları; 22% Nehirler, Göller; 1% Buzullar; 77%

10 Toplam Su Miktarı km³ (% 100) Okyanuslar km³ (% 97.2) Dünya Su Kaynakları Tatlı Sular km³ (% 2.8) Buzullar km³ (% 77) Yeraltı Suları km³ (% 22) Yüzeysel Sular km³ (% 1)

11 Türkiye nin Su Kaynakları (DSİ: Akarsular ve Göller Türkiye de dağlarda bulunan küçük göllerle birlikte 120 den fazla doğal göl bulunmaktadır. Doğal göller dışında Türkiye de 733 kadar baraj gölü bulunmaktadır. Türkiye göllerinin yanısıra akarsuları açısından da zengin bir ülkedir. Kaynakları Türkiye topraklarında olan birçok akarsu değişik denizlere dökülür. Karadeniz'e Sakarya, Filyos, Kızılırmak, Yeşilırmak, Çoruh ırmakları; Akdeniz'e Asi, Seyhan, Ceyhan, Tarsus, Dalaman ırmakları; Ege Denizi'ne Büyük Menderes, Küçük Menderes, Gediz ve Meriç nehirleri; Marmara Denizi'ne Susurluk/Simav Çayı, Biga Çayı, Gönen Çayı dökülür. Ayrıca Fırat ve Dicle nehirleri Basra Körfezi'nde, Aras ve Kura nehirleri ise Hazar Denizi'nde son bulur.

12 Türkiye nin Su Kaynakları (DSİ:

13 Türkiye nin Su Kaynakları (DSİ: Türkiye 25 adet hidrolojik havzaya ayrılmıştır. Havzaların ortalama yıllık toplam akışları 186 milyar m³ tür. Havza verimleri birbirlerinden farklı olup, Fırat ve Dicle havzalarının toplam ülke potansiyelinin yaklaşık % 28.5 ine sahip olduğu görülmektedir.

14 Türkiye nin Su Kaynakları (DSİ:

15 Türkiye nin Su Kaynakları (DSİ: Toprak Kaynakları Tarım alanı : milyon ha Sulanabilir alan : milyon ha Kuru tarım alanı : milyon ha Sulanabilir alan hedefi : 8.50 milyon ha Sulanan alan : 5.73 milyon ha

16 Türkiye nin Su Kaynakları (DSİ: SU KAYNAKLARI POTANSİYELİ Yıllık ortalama yağış : 643 mm/m² Türkiye nin yüzölçümü : km² Yıllık yağış miktarı : 501 milyar m³ Buharlaşma : 274 milyar m³ Yeraltına sızma : 41 milyar m³ Yüzey Suyu Yıllık yüzey akışı : 186 milyar m³ Kullanılabilir yüzey suyu : 98 milyar m³ (yurt içi akarsularından 95 + yurt dışı akarsulardan 3 =98 milyar m³) Yer altısuyu Yıllık çekilebilir su miktarı : 14.7 milyar m³ Toplam Kullanılabilir Su (net) : milyar m³

17 Türkiye nin Su Kaynakları (DSİ: Su varlığına göre ülkeler aşağıdaki şekilde sınıflandırılmaktadır; Su fakiri < m³/kişi Su azlığı < m³/kişi Su zengini > m³/kişi Türkiye: m³/kişi ile Su Azlığı çeken bir ülke

18 m3/kişi başına yılda Türkiye nin Su Kaynakları (DSİ: Nüfus 28 milyon Nüfus 67.8 milyon Nüfus 100 milyon

19 Türkiye nin Hidroelektrik Enerji Potansiyeli (DSİ: Enerji Kaynakları Bir ülkenin elektrik enerjisi tüketimi o ülkenin kalkınmışlığının bir göstergesidir yılında elektrik enerjisi tüketimi Türkiye : kwh/kişi/yıl Dünya ortalaması : kwh/kişi/yıl Gelişmiş ülkelerde : kwh/kişi/yıl Çin : 827 kwh/kişi/yıl ABD : kwh/kişi/yıl

20 Türkiye nin Hidroelektrik Enerji Potansiyeli (DSİ:

21 Türkiye nin Hidroelektrik Enerji Potansiyeli (DSİ: Çeşitli tipte santrallerin dezavantajlarının ölçülebilir gösterimi