Eğitimin Amacı. Ülkemizde İSG ile ilgili mevcut kanuni düzenlemeler hakkında bilgi sahibi olmak.

Transkript

1

2 Eğitimin Amacı Ülkemizde İSG ile ilgili mevcut kanuni düzenlemeler hakkında bilgi sahibi olmak.

3 İş sağlığı ve güvenliği İŞİN YAPILMASI SIRASINDA ÇEŞİTLİ NEDENLERDEN KAYNAKLANAN SAĞLIĞA VE GÜVENLİĞE ZARAR VEREBİLECEK KOŞULLARDAN KORUNMAK AMACI İLE YAPILAN SİSTEMLİ VE BİLİMSEL ÇALIŞMALARDIR

4 Sorumluluklar İş sağlığı ve güvenliği konusunda devlet, işçi ve işveren kesiminin birbirinden farklı ancak birbirini tamamlayan görevleri vardır. Devlet: mevzuat hazırlamak, tarafları eğitmek, denetim yapmak ve yaptırım uygulamak, İşveren: önlem almak, eğitmek ve kontrol etmek, işçi: alınan önlemlere uymak ile yükümlüdür.

5 İş sağlığı ve güvenliği mevzuatımız Anayasa, uluslararası sözleşmeler, yasalar, tüzükler, yönetmelikler, tebliğler ve standartlardan oluşmuştur.

6 İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin anayasal yükümlülükler 1982 tarihli anayasada iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin konular aşağıdaki maddelerde hükme bağlanmıştır; Madde 2: sosyal hukuk devleti, Madde 5: kişinin temel hak ve hürriyetleri, Madde 17: yaşama, maddi ve manavi varlığını koruma ve geliştirme hakkı, madde 50: yaş, cinsiyet ve güce göre özel korunma Madde 56: herkesin sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkı, Madde 60: sosyal güvenlik

7 ANAYASA Madde:2 Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk Devletidir.

8 ANAYASA Madde:5 Devletin temel amaç ve görevleri, Türk Milletinin bağımsızlığını ve bütünlüğünü, ülkenin bölünmezliğini, Cumhuriyeti ve demokrasiyi korumak, kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak; kişinin temel hak ve hürriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmaya, insanın maddî ve manevî varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya çalışmaktır.

9 ANAYASA Madde:17 Herkes, yaşama, maddî ve manevî varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir. Tıbbî zorunluluklar ve kanunda yazılı haller dışında, kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamaz; rızası olmadan bilimsel ve tıbbî deneylere tâbi tutulamaz. Kimseye işkence ve eziyet yapılamaz; kimse insan haysiyetiyle bağdaşmayan bir cezaya veya muameleye tâbi tutulamaz. Mahkemelerce verilen ölüm cezalarının yerine getirilmesi hali ile meşrû müdafaa hali, yakalama ve tutuklama kararlarının yerine getirilmesi, bir tutuklu veya hükümlünün kaçmasının önlenmesi, bir ayaklanma veya isyanın bastırılması, sıkıyönetim veya olağanüstü hallerde yetkili merciin verdiği emirlerin uygulanması sırasında silah kullanılmasına kanunun cevaz verdiği zorunlu durumlarda meydana gelen öldürme fiilleri, birinci fıkra hükmü dışındadır.

10 ANAYASA Madde:50 Kimse, yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamaz. Küçükler ve kadınlar ile bedenî ve ruhî yetersizliği olanlar çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar. Dinlenmek, çalışanların hakkıdır. Ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakları ve şartları kanunla düzenlenir.

11 ANAYASA Madde:56 Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek Devletin ve vatandaşların ödevidir. Devlet, herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlamak; insan ve madde gücünde tasarruf ve verimi artırarak, işbirliğini gerçekleştirmek amacıyla sağlık kuruluşlarını tek elden planlayıp hizmet vermesini düzenler. Devlet, bu görevini kamu ve özel kesimlerdeki sağlık ve sosyal kurumlarından yararlanarak, onları denetleyerek yerine getirir. Sağlık hizmetlerinin yaygın bir şekilde yerine getirilmesi için kanunla genel sağlık sigortası kurulabilir.

12 ANAYASA Madde:60 Herkes, sosyal güvenlik hakkına sahiptir. Devlet, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alır ve teşkilatı kurar.

13 İş sağlığı ve güvenliği mevzuatı A) TEŞKİLATLANMA, DENETİM VE YAPTIRIMLARA İLİŞKİN DÜZENLEMELER B) İŞVERENİN İŞÇİYİ GÖZETME BORCUNA İLİŞKİN DÜZENLEMELER 1-TEKNİK ÖNLEMLERE İLİŞKİN 2- İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ORGANİZASYONUNA İLİŞKİN 3-İŞİN DÜZENLENMESİNE İLİŞKİN a) Kadın Ve Çocukların Korunmasına İlişkin Düzenlemeler b) İş Sürelerine İlişkin Düzenlemeler

14 A) Teşkilat, denetim ve yaptırımla ilgili düzenlemeler 4857 SAYILI İŞ KANUNU ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜV. BAK. TEŞK. VE GÖR. HAK. KANUN SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU DENİZ İŞ KANUNU BELEDİYELER KANUNU UMUMİ HIFZISSIHHA KANUNU TÜRK CEZA KANUNU BORÇLAR KANUNU 81 SAYILI ULUSLARARASI ILO SÖZLEŞMESİ İŞ TEFTİŞ TÜZÜĞÜ VE YÖNETMELİĞİ İŞYERLERİNDE İŞİN DURDURULMASINA VEYA İŞYERLERİNİN. KAPATILMASINA DAİR YÖNETMELİK AĞIR VE TEHLİKELİ İŞLER YÖNETMELİĞİ İSGÜM YÖNETMELİĞİ

15 İlgili kurumlar ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI SAĞLIK BAKANLIĞI ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI İÇİŞLERİ BAKANLIĞI ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI BELEDİYELER TSE ATOM ENERJİSİ KURUMU İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONUSUNDA AĞIRLIKLI GÖREV ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞINCA YÜRÜTÜLMEKTEDİR. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ MERKEZİ (İSGÜM) ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA MERKEZİ (ÇASGEM)

16 İş sağlığı ve güvenliği denetimi 4857 SAYILI İŞ KANUNUNUN DEVLETİN YETKİSİ BAŞLIKLI 91`İNCİ MADDESİNDE, ÇALIŞMA HAYATI İLE İLGİLİ MEVZUATIN UYGULANMASINI DEVLETİN İZLEYECEĞİ, DENETLEYECEĞİ VE TEFTİŞ EDECEĞİ, BU ÖDEVİN ÇALIŞMA BAKANLIĞINA BAĞLI İHTİYACA YETECEK SAYI VE ÖZELLİKTE TEFTİŞ VE DENETLEMEYE YETKİLİ İŞ MÜFETTİŞLERİNCE YAPILACAĞI BELİRTİLMİŞTİR. AĞIRLIKLI OLARAK DENETİM ÖDEVİNİ DEVLET ADINA ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI VE BAKANLIK BÜNYESİNDE DE İŞ TEFTİŞ KURULU YERİNE GETİRİR. İŞ TEFTİŞ KURULU BAŞKANLIĞI, MERKEZİ BİR DENETİM TEŞKİLATIDIR. ANKARA, ADANA, ANTALYA, BURSA, ERZURUM, İSTANBUL, İZMİR, MALATYA, SAMSUN, ZONGULDAK İLLERİNDE 10 (ON) GRUP BAŞKANLIĞI İLE DENETİM GÖREVİNİ YÜRÜTMEKTEDİR.

17 B) işverenin işçiyi gözetme borcuna ilişkin düzenlemeler İŞYERLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ÖNLEMLERİNİN ALINMASI YÜKÜMLÜLÜĞÜ, İŞVERENLERİN İŞÇİYİ GÖZETME BORCUNUN DOĞAL SONUCUDUR. BU BORÇ; İŞ AKDİNİN İÇERİĞİNDEN, KAMU HUKUKU KURALI NİTELİĞİ TAŞIYAN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE İLİŞKİN HÜKÜMLERDEN, KAYNAKLANIR.

18 Borçlar kanunu İŞVERENİN İŞ AKDİNDEN DOĞAN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ÖNLEMLERİNİ ALMA BORCUNU DÜZENLEYEN ÖZEL HUKUK KURALI BORÇLAR KANUNUNUN 332. MADDESİNDE DÜZENLENMİŞTİR: İŞ SAHİBİ, AKDİN HUSUSİ HALLERİ VE İŞİN MAHİYETİ NOKTASINDAN HAKKANİYET DAİRESİNDE KENDİSİNDEN İSTENEBİLECEĞİ DERECEDE, ÇALIŞMAK DOLAYISIYLA MARUZ KALDIĞI TEHLİKELERE KARŞI İCAP EDEN TEDBİRLERİ İTTİHAZA VE MÜNASİP VE SIHHİ ÇALIŞMA MAHALLERİ İLE İŞÇİ İLE BİRLİKTE İKAME ETMEKTE İSE SIHHİ YATACAK YER TEDARİKİNE MECBURDUR.

19 İşverenin görev ve sorumlulukları a) ORGANİZASYON b) İDARİ GÖREVLER c) ÖNLEM ALMA d) EĞİTİM BİLGİLENDİRME e) DENETİM

20 B) İşverenin işçiyi gözetme borcuna ilişkin düzenlemeler 1- TEKNİK ÖNLEMLERE İLİŞKİN 2- İŞYERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ORGANİZASYONUNA İLİŞKİN 3- İŞİN DÜZENLENMESİNE İLİŞKİN a) Kadın Ve Çocukların Korunmasına İlişkin Düzenlemeler b) İş Sürelerine İlişkin Düzenlemeler

21 Teknik önlemlere ilişkin düzenlemeler ASBESTLE ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK EKRANLI ARAÇLARLA ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK ELLE TAŞIMA İŞLERİ YÖNETMELİĞİ GÜRÜLTÜ YÖNETMELİĞİ İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ GÜVENLİK VE SAĞLIK İŞARETLERİ YÖNETMELİĞİ

22 Teknik önlemlere ilişkin düzenlemeler PATLAYICI ORTAMLARIN TEHLİKELERİNDEN ÇALIŞANLARIN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK YERALTI VE YERÜSTÜ MADEN İŞLETMELERİNDE SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ TİTREŞİM YÖNETMELİĞİ KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN KULLANILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM YÖNETMELİĞİ KANSEROJEN VE MUTAJEN MADDELER HAKKINDA YÖNETMELİK

23 Teknik önlemlere ilişkin düzenlemeler BİYOLOJİK ETKENLERE MARUZİYET RİSKLERİNİN ÖNLENMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK GEÇİCİ VEYA BELİRLİ SÜRELİ İŞLERDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HAKKINDA YÖNETMELİK

24 Teknik önlemlere ilişkin düzenlemeler DİĞER DÜZENLEMELER ULUSLARARASI ÇEŞİTLİ SÖZLEŞMELER DİĞER KAMU KURUM VE KURULUŞLARINCA YAYIMLANAN KANUN,TÜZÜK VE YÖNETMELİKLER 1475 SAYILI İŞ KANUNU UYARINCA ÇIKARILAN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE İLİŞKİN TÜZÜKLER MAKİNA KORUYUCULARI YÖNETMELİĞİ STANDARTLAR

25 İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği organizasyonuna ilişkin düzenlemeler 4857 SAYILI İŞ KANUNU UMUMİ HIFZISIHHA KANUNU, SOSYAL SİGORTALAR KANUNU İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULLARI HAKKINDA YÖNETMELİK İŞYERİ SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMLERİ İLE ORTAK SAĞLIK VE GÜVENLİK BİRİMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK. ÇALIŞANLARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMLERİNİN USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK

26 İşin düzenlenmesine ilişkin düzenlemeler a) Kadın Ve Çocukların Korunmasına İlişkin Düzenlemeler 4857 SAYILI İŞ KANUNU UMUMİ HIFZISIHHA KANUNU AĞIR VE TEHLİKELİ İŞLER YÖNETMELİĞİ KADIN İŞÇİLERİN GECE POSTALARINDA ÇALIŞTIRILMALARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK GEBE VE EMZİKLİ KADINLAR İLE EMZİRME ODALARI VE KREŞLER HAKKINDA YÖNETMELİK ÇOCUK VE GENÇ İŞÇİLERİN ÇALIŞTIRILMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK

27 İşin düzenlenmesine ilişkin düzenlemeler b) İş Sürelerine İlişkin Düzenlemeler İŞ KANUNUNA İLİŞKİN FAZLA ÇALIŞMA VE FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ İŞ KANUNUNA İLİŞKİN ÇALIŞMA SÜRELERİ YÖNETMELİĞİ SAĞLIK KURALLARI BAKIMINDAN GÜNDE ANCAK 7.5 SAAT VEYA DAHA AZ ÇALIŞILMASI GEREKEN İŞLER HAKKINDA YÖNETMELİK POSTALAR HALİNDE İŞÇİ ÇALIŞTIRILARAK YÜRÜTÜLEN İŞLERDE ÇALIŞMALARA İLİŞKİN ÖZEL USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK

28 4857 sayılı İş Kanununun 77. Maddesi İŞVERENLER; İŞYERLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASI İÇİN, GEREKLİ HER TÜRLÜ ÖNLEMİ ALMAK, ARAÇ VE GEREÇLERİ NOKSANSIZ BULUNDURMAK, İŞYERİNDE ALINAN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ÖNLEMLERİNE UYULUP UYULMADIĞINI DENETLEMEK, İŞÇİLERİ KARŞI KARŞIYA BULUNDUKLARI MESLEKİ RİSKLER, ALINMASI GEREKLİ TEDBİRLER, YASAL HAK VE SORUMLULUKLARI KONUSUNDA BİLGİLENDİRMEK,

29 İşverenin sorumlulukları GEREKLİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ EĞİTİMİNİ VERMEK, İŞYERLERİNDE MEYDANA GELEN İŞ KAZASINI VE TESPİT EDİLECEK MESLEK HASTALIĞINI EN GEÇ İKİ İŞ GÜNÜ İÇİNDE YAZI İLE İLGİLİ BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜNE BİLDİRMEK ZORUNDADIRLAR. İŞÇİLER DE,İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONUSUNDA ALINAN HER TÜRLÜ ÖNLEME UYMAKLA YÜKÜMLÜDÜRLER.

30 İşletme belgesi İŞLETMEYE GEÇİLDİĞİNDE MEYDANA GELEN RİSKLERİN SAPTANMASI AMACIYLA İŞYERİNDE YAPILAN TEFTİŞ SONUCU RİSKLERİN OLMADIĞININ TESPİTİ HALİNDE VERİLEN BİR BELGEDİR.

31 İşin durdurulması ve iş yerinin kapatılması İş sağlığı ve güvenliği kurallarını ihlal eden işverenler bazı idari yaptırımlarla karşılaşırlar. İdari yaptırımlar, hukuki yaptırımlardan farklıdır, herhangi bir yargı kararına gerek olmadan doğrudan idare tarafından uygulanır. Bu yaptırımlardan en önemlileri işin durdurulması ve iş yerinin kapatılmasıdır. Bu iki yaptırımın temel amacı yakın hayati tehlikenin giderilmesini sağlamaktır. İşyerlerinde işin durdurulması veya işyerinin kapatılması işyerinde hayati tehlikenin varlığına bağlı olarak iş kanununun 79. Maddesi uyarınca gerçekleştirilen bir yaptırımdır.

32 İşçilerin hakları 4857 SAYILI İŞ KANUNU MADDE 83 İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği açısından işçinin sağlığını bozacak veya vücut bütünlüğünü tehlikeye sokacak yakın, acil ve hayati bir tehlike ile karşı karşıya kalan işçi, iş sağlığı ve güvenliği kuruluna başvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasına karar verilmesini talep edebilir. Kurul aynı gün acilen toplanarak kararını verir ve durumu tutanakla tespit eder. Karar işçiye yazılı olarak bildirilir. İş sağlığı ve güvenliği kurulunun bulunmadığı işyerlerinde talep, işveren veya işveren vekiline yapılır. İşçi tesbitin yapılmasını ve durumun yazılı olarak kendisine bildirilmesini isteyebilir. İşveren veya vekili yazılı cevap vermek zorundadır.

33 İşçilerin hakları KURULUN İŞÇİNİN TALEBİ YÖNÜNDE KARAR VERMESİ HALİNDE İŞÇİ, GEREKLİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ TEDBİRİ ALININCAYA KADAR ÇALIŞMAKTAN KAÇINABİLİR. İŞÇİNİN ÇALIŞMAKTAN KAÇINDIĞI DÖNEM İÇİNDE ÜCRETİ VE DİĞER HAKLARI SAKLIDIR. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULUNUN KARARINA VE İŞÇİNİN TALEBİNE RAĞMEN GEREKLİ TEDBİRİN ALINMADIĞI İŞYERLERİNDE İŞÇİLER ALTI İŞ GÜNÜ İÇİNDE, BU KANUNUN 24 ÜNCÜ MADDESİNİN (I) NUMARALI BENDİNE UYGUN OLARAK BELİRLİ VEYA BELİRSİZ SÜRELİ HİZMET AKİTLERİNİ DERHAL FESHEDEBİLİR. BU KANUNUN 79 UNCU MADDESİNE GÖRE İŞYERİNDE İŞİN DURDURULMASI VEYA İŞYERİNİN KAPATILMASI HALİNDE BU MADDE HÜKÜMLERİ UYGULANMAZ.

34 İçki veya uyuşturucu madde kullanma yasağı 4857 SAYILI İŞ KANUNU MADDE 84 İşyerine sarhoş veya uyuşturucu madde almış olarak gelmek ve işyerinde alkollü içki veya uyuşturucu madde kullanmak yasaktır. İşveren; işyeri eklentilerinden sayılan kısımlarda, ne gibi hallerde, hangi zamanda ve hangi şartlarla alkollü içki içilebileceğini belirleme yetkisine sahiptir.

35 Ağır ve tehlikeli işler 4857 SAYILI İŞ KANUNU MADDE 85 Onaltı yaşını doldurmamış genç işçiler ve çocuklar ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılamaz. Hangi işlerin ağır ve tehlikeli işlerden sayılacağı, kadınlarla onaltı yaşını doldurmuş fakat onsekiz yaşını bitirmemiş genç işçilerin hangi çeşit ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılabilecekleri sağlık bakanlığının görüşü alınarak çalışma ve sosyal güvenlik bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikte gösterilir.

36 Ağır ve tehlikeli işlerde rapor 4857 SAYILI İŞ KANUNU MADDE 86 Ağır ve tehlikeli işlerde çalışacak işçilerin işe girişinde veya işin devamı süresince en az yılda bir, bedence bu işlere elverişli ve dayanıklı oldukları işyeri hekimi, işçi sağlığı dispanserleri, bunların bulunmadığı yerlerde sırası ile en yakın Sosyal Sigortalar Kurumu, Sağlık Ocağı, Hükümet veya Belediye Hekimleri tarafından verilmiş muayene raporları olmadıkça, bu gibilerin işe alınmaları veya işte çalıştırılmaları yasaktır.

37 On sekiz yaşından küçük işçiler için rapor 4857 SAYILI İŞ KANUNU MADDE 87 Ondört yaşından onsekiz yaşına kadar (onsekiz dahil) çocuk ve genç işçilerin işe alınmalarından önce işyeri hekimi, işçi sağlığı dispanserleri, bunların bulunmadığı yerlerde sırası ile en yakın ssk, sağlık ocağı, hükümet veya belediye hekimlerine muayene ettirilerek işin niteliğine ve şartlarına göre vücut yapılarının dayanıklı olduğunun raporla belirtilmesi ve bunların onsekiz yaşını dolduruncaya kadar altı ayda bir defa aynı şekilde doktor muayenesinden geçirilerek bu işte çalışmaya devamlarına bir sakınca olup olmadığının kontrol ettirilmesi ve bütün bu raporların işyerinde saklanarak yetkili memurların isteği üzerine kendilerine gösterilmesi zorunludur.

38 Gebe veya çocuk emziren kadınlar için yönetmelik 4857 SAYILI İŞ KANUNU MADDE 88 Gebe veya çocuk emziren kadınların hangi dönemlerde ne gibi işlerde çalıştırılmalarının yasak olduğu ve bunların çalışmalarında sakınca olmayan işlerde hangi şartlar ve usullere uyacakları, ne suretle emzirme odaları veya çocuk bakım yurdu (kreş) kurulması gerektiği sağlık bakanlığının görüşü alınarak çalışma ve sosyal güvenlik bakanlığı tarafından hazırlanacak bir yönetmelikte gösterilir.

39 Çeşitli yönetmelikler 4857 SAYILI İŞ KANUNU MADDE 89 Sağlık bakanlığının görüşünü alarak Çalışma ve SGB; a. Ağır ve tehlikeli işlerden başka işler için de işçilerin işe başlamadan hekim muayenesinden geçirilmelerini, b. Bazı işlerde çalışan işçilerin belirli sürelerde genel olarak sağlık muayenesinden geçirilmelerini, c. Çeşitli veya bir kısım işlerde çalışan işçilerin sağlık durumlarının aksaması, yaptıkları işin ürünlerine ve genel sağlığa yahut birlikte çalıştıkları öteki işçilere zararlı olursa, bu gibilerin o işlerden çıkarılmalarını, d. Ne durumda ve ne gibi şartları haiz olan işyerlerinde banyo, uyku, dinlenme ve yemek yerleri ile işçi evleri ve işçi eğitimi yerleri yapılmasını, Öngören yönetmelikler hazırlayabilir.

40 İşverenin cezai sorumluluğu İşyerlerinde yapılan iş sağlığı ve güvenliği teftişleri sonucunda işverenin işçi sağlığı ve iş güvenliğiyle ilgili tedbirleri almadığının tespiti halinde iş kanununun ceza hükümleri uyarınca işverene idari para cezası uygulanılır. Miktarları idari para cezalarının yerine getirilmeyen tedbirin niteliğine, alınmayan tedbirin alınmama süresine ve her sene belirlenen artış oranlarına göre değişiklik göstermektedir. Uygulanması istenilen idari para cezasına işveren 7 gün içinde yetkili idare mahkemesine itiraz edebilir.

41 İşçinin görevi - sorumluluğu İş sağlığı güvenliğine ilişkin olarak işçinin görevi ve sorumluluğu; alınan tedbirlere, iş sağlığı ve güvenliği usullerine ve talimatlarına uymaktır. A) İşçiler, davranış ve kusurlarından dolayı, kendilerinin ve diğer kişilerin sağlık ve güvenliğinin olumsuz etkilenmemesi için azami dikkati gösterirler ve görevlerini, işveren tarafından kendilerine verilen eğitim ve talimatlar doğrultusunda yaparlar. B) İşçiler, işveren tarafından kendilerine verilen eğitim ve talimatlar doğrultusunda, özellikle; 1) Makina, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde, taşıma ekipmanı ve diğer üretim araçlarını doğru şekilde kullanmak, 2) Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve kullanımdan sonra muhafaza edildiği yere geri koymak,

42 İşçinin görevi - sorumluluğu 3) işyerindeki makina, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalardaki güvenlik donanımlarını kurallara uygun olarak kullanmak ve bunları keyfi olarak çıkarmamak ve değiştirmemek, 4) işyerinde sağlık ve güvenlik için ciddi ve ani bir tehlike olduğu kanaatine vardıkları herhangi bir durumla karşılaştıklarında veya koruma tedbirlerinde bir aksaklık ve eksiklik gördüklerinde, işverene veya sağlık ve güvenlik işçi temsilcisine derhal haber vermek, 5) işyerinde, sağlık ve güvenliğin korunması için teftişe yetkili makam tarafından belirlenen zorunlulukların yerine getirilmesinde, işverenle veya sağlık ve güvenlik işçi temsilcisi ile işbirliği yapmak, 6) işveren tarafından güvenli çalışma ortam ve koşullarının sağlanması ve kendi yaptıkları işlerde sağlık ve güvenlik yönünden risklerin önlenmesinde, işveren veya sağlık ve güvenlik işçi temsilcisi ile mevzuat uygulamaları doğrultusunda işbirliği yapmak, ile yükümlüdürler.

43 AVRUPA BİRLİĞİ UYUM SÜRECİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İLE İLGİLİ TÜRK MEVZUATI

44 28 Adet AB Direktifine karşın Tarih ve 4857 sayılı İş Kanununun 78 inci Maddesine göre hazırlanan 21 Adet AB uyumlu yeni Yönetmelik çıkarılmıştır.

45 4857 sayılı İş Kanununun Çeşitli Maddelerinde Sözü Edilen Yeni Yönetmeliklerimiz ise: İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili 11 adet, Sosyal içerikli olarak da 16 adet

46 - İşyeri SGB ile ortak SGB Hk. Yönetmelik ve - Kişisel Koruyucu Donanımların piyasaya arzı ile ilgili yönetmeliklerimiz de İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünün organizasyonunda hazırlanan yönetmeliklerdendir

47 Mevzuat Komisyonu Fizik, Kimya, Makine, İnşaat, Elektrik, Maden, Hekim vb. mesleklerden oluşan deneyimli ve tecrübeli Teknik İş Müfettişlerinden oluşturulmuştur

48 4857 sayılı İş Kanunun İş Sağlığını ve güvenliğini doğrudan ilgilendiren maddeleri ( )

49 4857 sayılı Kanunun 77 inci Maddesi İşverenlerin ve işçilerin yükümlülükleri: MADDE: 77 - İşverenler işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak, işçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler. İşverenler işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, işçileri karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek ve gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadırlar.

50 Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (1) RG: 07 Nisan 2004 /25426 İşverenin Yükümlülükleri Madde 4 İşverenler, işyerlerinde sağlıklı ve güvenli çalışma ortamının tesis edilmesi için gerekli önlemleri almakla yükümlüdürler.

51 Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (2) Bu amaçla, işverenler, çalışanları, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek, onların karşı karşıya bulundukları mesleki riskler ve bunlarla ilgili alınması gerekli tedbirler konusunda işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği eğitim programlarını hazırlamak, eğitimlerin düzenlenmesini, çalışanların bu programlara katılmasını sağlamak ve verilecek eğitim için uygun yer, araç ve gereç temin etmekle yükümlüdürler. denilmektedir.

52 Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (3) Asıl işveren-alt işveren ilişkisi kurulan işyerlerinde, alt işverene ait çalışanların eğitimlerinden, asıl işveren, alt işverenle birlikte sorumludur. Geçici iş ilişkisi kurulan işveren, geçici iş ilişkisi ile çalışanlara gerekli eğitimi vermekle yükümlüdür. İşverenler, çalışanlarına, iş sözleşmesinin türüne bakılmaksızın gerekli eğitimi vermekle yükümlüdür. denilerek işveren yükümlülükleri detayları ile belirtilmiştir.

53 Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (4) Çalışanın Yükümlülükleri Madde 5 Çalışanlar sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamının tesisi için işyerinde düzenlenecek olan iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerine katılmak ve bu konudaki talimat ve prosedürlere uymakla yükümlüdürler. Eğitimin Maliyeti ve Eğitimde Geçen Süreler Madde 6 Verilen eğitimler, çalışanlara herhangi bir mali yük getirmeyecek şekilde düzenlenir ve eğitimlerde geçen süre çalışma süresinden sayılır.

54 Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (5) Özellik Arz Eden İşçilerin Eğitimi Madde 7 İşyerindeki kadınların, gençlerin, çocukların, özürlü, eski hükümlü, terör mağduru ve göçmen işçilerin eğitimine özel önem verilir. Sağlık ve güvenlik ile ilgili özel görevi bulunan çalışanlar ve temsilcileri özel olarak eğitilir. Sağlık ve güvenlik açısından özel önlem alınmasını gerektiren alanlarda çalışanlara özel eğitim verilir

55 4857 sayılı Kanunun 78 inci Maddesi Sağlık ve güvenlik tüzük ve yönetmelikleri MADDE Sağlık Bakanlığının görüşünü alarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınması, makineler, tesisat, araç ve gereçler ile kullanılan maddeler sebebiyle ortaya çıkabilecek iş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesi, yaş, cinsiyet ve özel durumları sebebiyle korunması gereken kişilerin çalışma şartlarının düzenlenmesi amacıyla tüzük ve yönetmelikler çıkarır.

56 4857 sayılı İş Kanununun 78 inci Maddesine göre hazırlanan ve AB Direktiflerine tam olarak uyumu sağlanan yönetmelikler

57 II - Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik RG: / /270/EEC ( UP: )

58 III - Titreşim Yönetmeliği RG: / /44/EC (UP: )

59 IV - Gürültü Yönetmeliği RG: / /10/EC (UP: )

60 V - Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği RG: / /57/EEC (UP: )

61 VI - Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliği RG: / /58/EEC (UP: )

62 VII - Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik RG: / /18/EC - (83/477/EEC-91/382/EEC) (UP: )

63 VIII - Kanserojen ve Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik RG: / /38/EC (90/394/EEC-97/42/EC) (UP: )

64 IX - Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik RG: / /24/EC (91/322/EEC-2000/39/EC) (UP: )

65 X - Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Çalışanların Korunması Hakkında Yönetmelik RG: / /92/EC (UP: )

66 XI - Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği ( CE ) RG: / /686/EEC (UP: )

67 XII - İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik RG: / /654/EEC (UP: )

68 XIII - Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik RG: / /656/EEC (UP: )

69 XIV - Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği RG: / /269/EEC (UP: )

70 XV- İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği RG: / /45/EC (89/655/EEC-95/63/EC) (UP: )

71 XVI - Yeraltı ve Yerüstü Maden İşletmelerinde Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği RG: / /104/EEC (UP: )

72 XVII- Sondajla Maden Çıkarılan İşletmelerde Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği RG: / /91/EEC (UP: )

73 XVIII - Geçici veya Sınırlı Süreli İşlerde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği RG: / /383/EEC (UP: )

74 XIX - Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin Önlenmesi Hakkında Yönetmelik RG: / /54/EC (93/88/EEC 97/59/EC 97/65/EC) (UP: )

75 XX - Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik RG: / /85/EEC (UP: )

76 XXI - Balıkçı Gemilerinde Yapılan Çalışanlarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik RG: / /383/EEC (UP: )

77 Sonuç olarak İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili Türk Mevzuatı içerik olarak Avrupa Birliği Direktifleri ile tam bir uyum halindedir

78