Bilgi Hizmetlerinin Pazarlanması

Transkript

1 Bilgi Hizmetlerinin Pazarlanması Umut Al - 1

2 Kütüphanelerde Pazarlama Tarihçe 1876 ALA Konferansı Kuzey Avrupa ve ABD Kütüphane reklâmı 1896 Kütüphanelerin işletme olarak düşünülmesi 1897 Pazarlama amaçlı broşürlerin kullanımı 1916 Kütüphane hizmetlerinin pazarlanması ile ilgili üniversitede ilk derslerin verilmesi

3 Kütüphanelerde Pazarlama Pazarlamaya ilişkin önyargılar Beş temel öğe bağlamında kullanıcıya verilen önemin artması Kütüphane hizmetlerinin pazarlanmasında amaç; Kütüphanenin mevcut durumundan iyi görünmesini sağlamak olmamalı Var olmayan hizmetleri varmış gibi göstermek olmamalı Verilen hizmetleri abartarak kullanıcı grubuna sunmak olmamalı - 3

4 Kütüphaneler Neden Hizmetlerini Pazarlar? Pazarlama bir yönetim anlayışı Kütüphane yöneticilerine kullanıcıların gereksinimlerini anlama olanağı sağlar Kütüphane yöneticileri sadece hizmet verdikleri kullanıcı gruplarıyla ilgilenmezler Pazarlama kullanıcı olmayan gruplarla ilgilenirken, onlara uygun bilgi sağlamak için bu grupların bilgi gereksinimini belirlemede yardımcı olur Kütüphane imajında değişiklik (Ojiambo 1994) - 4

5 Müşteri Daima Haklıdır Kütüphanelerin müşterileri kullanıcılar Pazarlama, müşteriye istediği şeyi, istediği zamanda ve maliyeti ne olursa olsun vermek şeklinde anlaşılmamalı Bununla birlikte müşteriler; Kütüphaneye değil, kütüphane onlara bağlıdır Kütüphanenin olmazsa olmaz parçasıdırlar Önyargıları ve eğilimleri olduğu gerçeğinden hareketle sadece istatistik olarak görülmemelidirler - 5

6 Halk Kütüphanelerinde Pazarlama Halkın kütüphane hizmetlerine gereksinim duyup duymadığı Karşılıklı bir gereksinim Halk ve kütüphane arasında Yerel medyanın önemi Yerel gazeteler, televizyonlar Örnek: Batı Avustralya Halk Kütüphaneleri Ülkemizde neler yapılabilir? - 6

7 - 7

8 - 8

9 - 9

10 - 10

11 - 11

12 Milli Kütüphanelerde Pazarlama Bünyesinde bulundurduğu kaynakların önemi Ulusların düşünce pazarlaması için hareket noktası Milli kütüphanelerde pazarlama, yönetimsel bir fonksiyon olmaktan çok, doğru iletişim kanallarının bulunmasına yönelik bir çaba Toplumla iletişim Ait olduğu üst yapı ile iletişim Farklı coğrafyalardaki benzer yapılarla iletişim - 12

13 Milli Kütüphane Web Sitesi - 13

14 Milli Kütüphane Web Sitesi - 14

15 National Library of Australia - 15

16 The British Library - 16

17 Okul Kütüphanelerinde Pazarlama Pazarlama politikası Amaçlar ve stratejiler Ulaşılır hedeflerin sağlanmasına yönelik eylem planı Değerlendirme yöntemleri Okul yönetimi ve öğretmenlerin işbirliği - 17

18 Üniversite Kütüphanelerinde Pazarlama - 18

19 Üniversite Kütüphanelerinde Pazarlama Üniversite kütüphane ilişkisi Pazarlama arzu edilen desteğin sağlanmasında bir araç Kullanıcıların gereksinim, istek ve beklentilerini belirlemenin yönetimsel yolu Üniversite kütüphanelerinde pazar bölümlendirmesi Disiplin, unvan, vb. - 19

20 - 20

21 - 21

22 Çalışmanın Sonuçları I Bilgi hizmetlerinin pazarlanmasına yönelik bir program yok Kullanıcılar kütüphanede verilen hizmetlerden haberdar değil Hizmetlerden verimli şekilde yararlanamıyorlar Öğretim elemanlarının kütüphaneyi kullanımı yoğun değil - 22

23 Çalışmanın Sonuçları II Öğretim elemanlarının kütüphaneyi başlıca kullanmama nedeni: Koleksiyonun gereksinimlerini karşılamaması Kütüphanede verilmekte olan hizmetlerin kullanım oranları arasında büyük farklılıklar var En çok kullanılan hizmet ödünç verme En az kullanılan hizmet görsel-işitsel araçlara yönelik olarak verilen hizmet - 23

24 Çalışmanın Sonuçları III Beytepe Merkez Kütüphanesi dışında en yoğun olarak Bilkent ve ODTÜ kütüphaneleri kullanılmakta Öğretim elemanlarının büyük bir çoğunluğu ödünç verme kuralları, sağlama hizmeti ve kütüphanenin açık olduğu saatlerle ilgili bilgi sahibi değil Özellikle belli alanlarda kütüphane koleksiyonuna yönelik ciddi şikayetler var - 24

25 Çalışmanın Sonuçları IV Hizmetleri tamamen elektronik ortama geçirmek çok mantıklı değil En fazla memnuniyet duyulan konular: Elektronik veri tabanlarına erişim Ödünç alınan kitabın süresinin telefon aracılığıyla uzattırılabilmesi Kütüphane personelinin yardımları Fiziksel koşullar ve binanın estetiği yetersiz - 25

26 Tartışma ve Değerlendirme Pazarlama kavramından anlaşılanlar Kütüphanelerin halk gözündeki imajı Kütüphanecilik derneklerinin rolü Devletin kütüphanelere bakışı İşbirliği olanakları - 26

27 Yararlanılan Kaynaklar Al, U. (2002). Üniversite kütüphanelerinde bilgi hizmetlerinin pazarlanması: Beytepe Merkez Kütüphanesi örneği. Yayımlanmamış bilim uzmanlığı tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Coote, H. (1994). How to market your library service effectively, London: Aslib. Cribb, G. (1980). Kütüphaneler ve pazarlama. Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni, 29(3): Helinsky, Z. (2008). A short-cut to marketing the library. Cambridge: Chandos Publishing. IFLA/UNESCO. (2000). Okul kütüphanesi rehberi. (Çev. Gürbüz.) 7 Aralık 2015 tarihinde adresinden erişildi. Ojiambo, J.B. (1994). Application of marketing principles and techniques to libraries and information centres. Library Review, 43(2): Renborg, G. (2000). Marketing library services. How it all began. R. Savard (Ed.) Adapting marketing to libraries in a changing and world-wide environment içinde s München: Saur. Savard, R. (1996). Kütüphaneciler ve pazarlama: Belirsizlikler taşıyan bir ilişki. Türk Kütüphaneciliği, 10(4):

28 Daha Fazlası İçin Türkçe Kaynaklar - 28