KÖMÜRÜN GÖRÜNÜMÜ, Mehmet GÜLER Maden Mühendisleri Odas Yönetim Kurulu Üyesi

Transkript

1 DÜNYADA VE TÜRK YEDE ENERJ VE KÖMÜRÜN GÖRÜNÜMÜ, PROJEKS YONLAR VE EM SYONLAR Mehmet GÜLER Maden Mühendisleri Odas Yönetim Kurulu Üyesi

2 Dünya

3 Dünya Kömür Rezervi Bölge Görünür Ç kar labilir Rezervler (Milyon Ton) Ta kömürü Linyit Toplam Ta kömür ü Üretim (Milyon Ton) Linyit Toplam OECD Toplam ,5 628, ,9 OECD Avrupa ,4 448,1 603,5 OECD K. Amerika ,6 107, ,4 OECD Pasifik ,5 72,5 403 Geçi Ekonomileri ,6 215,1 598,7 Rusya ,4 72,3 313,7 Çin , ,2 Asya ,8 95,4 862,2 Hindistan ,6 32,8 484,4 Latin Amerika ,8 5,7 87,5 Brezilya ,6 5,7 6,3 Afrika ve Orta Do u ,6 251,6 Dünya ,9 945, ,1

4 Dünya Birincil Enerji Tüketimi %1, ,7 2,1 6,0 19,1 36,7 25,3 10,7 2,2 6,2 20,5 34,3 26,0 Dünyan n birincil enerji tüketimi ortalama y ll k %1,85 art la 1990 y nda mtep ten 2007 y nda mtep e ç km r. Fosil yak tlar ihtiyac n %80 inde fazlas kar lam r. Kömür ve do al gaz n pay biraz artarken, petrolün pay biraz azalm r.

5 Dünya Birincil Enerji Tüketimi 2006 Asya, özellikle Çin ve Hindistan ile Amerika dünya birincil enerjinin büyük bir k sm tüketmektedir. Avrupa bunlar takip etmektedir.

6 Dünya Birincil Enerji Talebi Projeksiyonu (IEA Referans Senaryo) 11,8 2,4 5,3 21,6 30,0 28, ,7 2,2 6,2 20,5 34,3 26, Gelecek 25 y l için de bu durum de meyecek, talep 1990 y na göre iki kat na ç kacakt r. Fosil yak tlar ihtiyac n %80 civar kar lamaya devam edecektir. Ayn ekilde kömür ve do al gaz n pay biraz artarken, petrolü pay biraz azalm r.

7 Dünya Elektrik Enerjisi Üretimi %2,99 1,4 18,2 17,0 14,6 11,3 37, ,3 16,0 14,8 20,1 5,8 41,0 Elektrik enerjisi üretimi ise y ll k ortalama %3 art la, 1990 y nda TWh ten 2007 y nda TWh e km r. Fosil yak tlar dominant özelli ini korumu tur. Kömür ve do al gaz n pay %5 civar nda artarken, petrolün pay yar yar ya azalm r. Hidrolik üretimi de dü mü tür.

8 Dünya Elektrik Enerjisi Üretimi Projeksiyonu (IEA Referans Senaryo) ,7 14,5 10,4 20,2 2,4 43, ,3 16,0 14,8 20,1 5,8 41, % 2,4 Elektrik üretiminin gelecekte de art hemen hemen koruyarak 2030 y nda TWh!e ula mas beklenmektedir. Kömürün pay artmaya devam ederken do al gaz n pay ayn kalacak ve petrolü pay azalmaya devam edecektir. Yenilenebilirde ciddi bir art olacakt r. Görüldü ü gibi kömür geçmi te oldu u gibi gelecekte de önemini sürdürecektir.

9 Dünya Kömür Üretimi Dünya kömür üretimi birincil enerji ve elektrik enerjisi talebine paralel olarak ortalama y ll k %2 artm r. Ta kömürü üretim art artarken, linyit üretiminin art nda gerileme olmu tur. Linyitin toplamdaki pay da h zla dü mü tür. Bu bizdekinin aksine dünyada elektrik enerjisi üretiminde ta kömürünün pay n yüksek olmas ndan kaynaklanmaktad r.

10 Dünya Kömür Üretimi Ta kömüründe artan çelik talebine paralel olarak kok kömürünü pay artm r.

11 Dünya Kömür Tüketimi %2,79 %1, %4,31 %1,71 15,2 0,4 2,4 1,6 11,2 69,2 21,6 0,6 7,3 1,1 10,9 58,5 Dünya kömür tüketimi birincil enerji tüketimine paralel olarak y ll k ortalama %1,71 olarak gerçekle mi tir. Kömürün özellikle elektrik üretimindeki pay artarak devam etmi tir. Art elektrik üretim art na paraleldir. Dünya çelik talebine paralel olarak kok fabrikalar n talebi de art göstermi tir. Özellikle do al gaz n kullan n yayg nla mas nedeniyle, kömürün teshinde kullan azalm r.

12 Dünya Ta kömürü Tüketimi %3,96 %1, %4,57 22,6 0,8 8,3 1,4 14,7 52, %2,53 16,7 0,5 2,6 1,9 13,2 65,1 Ta kömürü elektrik üretiminde bask n kalm r.teshinde kullan ise ciddi oranda azalm r.

13 Dünya Ta kömürü Talebi Projeksiyonu %2, %1,8 %2, %2, Gelecek y llarda ta kömürü talebinin art n azalaca öngörülmektedir. Ta kömürünün elektrik üretimindeki pay n önümüzdeki 2 y lda daha da artmas beklenmektedir. Bunu kar n di er sektörlerdeki pay azalacakt r.

14 Dünya CO 2 (mton) %1,79 %1,2 %2, ,2 18,2 42,0 39,6 %1, ,4 19,4 38,5 41,7 Birincil enerji tüketimine paralel olarak, ta kömürü ve do al gazdan kaynaklanan CO 2 emisyonlar biraz artarken, petrol kaynakl emisyonlarda azalma gözlenmi tir.

15 Dünya CO2 Projeksiyonu (mton) 20,4 33,7 45, %2,0 %1,0 %1,7 %1,6 19,5 38,6 41, Bu durumun gelecek de bu ekilde sürmesi beklenmektedir.

16 Türkiye

17 Rezervler Kaynaklar Görünür Muhtemel Mümkün Toplam Ta kömürü (milyon ton) 544,6 418,3 361, Linyit (milyon ton) Elbistan Manisa Asfaltit (milyon ton) 45,4 28,9 7,6 81,9 Bitümlü ist (milyon ton) 18,5 18,5 Ham Petrol (milyon ton) Do al Gaz (milyar m 3 ) 7 7 MTA taraf ndan Konya-Karap nar, Soma, Trakya ve Elbistan bölgesinde yap lan çal malar neticesinde mümkün rezervlerde milyar tonluk bir art olmu tur. Kömür rezervler ile ilgili olarak kurumlar aras ndaki farkl ortadan kald rmak amac yla ETKB bünyesinde kurulan komisyon çal malar na devam etmektedir.

18 Kömür Yataklar Türkiye

19 Genel Enerji 51,9 %4,9 %4,2 %74,5 %0,44 53,0 41,6 25,5 41,6 107,6 82,2 27,57 82, aras Birincil Enerji Tüketimi (BEA) ve Nihai Enerji Tüketimi (NET) y ll k ortalama %4 civar nda art gösterirken, ithalat da h zla artm r.

20 Üretimin Talebi Kar lama Oran Bir ba ka deyi le, aras üretimin talebi kar lama oran %48 den %25.5 e dü mü tür

21 Genel Enerji (Projeksiyon) 77,7 %5,8 %5,9 70,8 %6,2 176,6 223,0 157,3 67,9 83,8 66,1 60,6 23,9 Talepteki art n gelecekte de devam edece i öngörülmektedir.

22 Üretimin Talebi Kar lamas (Projeksiyon) Toplam enerji ithalat planlama periyodu sonunda 60,6 mtep ten 157,3 mtep e ç km r de ithalat n pay %70 civar ndad r.

23 Elektrik Üretimi 57,5 40,2 0,1 17,7 6,9 34,0 1,1 191,6 18,72 0,38 49,61 3,41 19,99 7,90 Elektrik Üretimimiz ( ) ortalama %7,3 art la 57,5 TWh den 191,6 TWh e ç km r. Do al Gaz n ve ta kömürünün (özellikle ithal kömürün) pay artarken, hidroli in ve linyitin pay dü mü tür.

24 Elektrik Üretimi Paylar 18,72 0,38 49,61 3,41 19,99 7,90 40,2 0,1 17,7 6,9 34,0 1,1

25 Elektrik Üretimi Projeksiyon 140,6 25,1 0,2 45,2 6,5 16,8 4,2 1,9 %7,1 451,6 24,3 1,9 36,9 1,4 26,1 8,6 0,8 Elektrik Üretimimizdeki art n önümüzdeki y llarda da yüksek olmas öngörülmü tür. Do al Gaz n pay n biraz azal rken, kömürün pay n artmas beklenmektedir.

26 Elektrik Üretimi (Projeksiyon) 140,6 451,6 25,1 0,2 45,2 6,5 16,8 4,2 1,9 24,3 1,9 36,9 1,4 26,1 8,6 0,8

27 Elektrik Enerjisi Yak t Tüketimi (Soma) %8,3 12,78 4,17 3,42 4,33 4,28 6,94 Soma n n yak t tüketimi artsa da toplamdaki pay dü mü tür.

28 Elektrik Enerjisi Yak t Tüketimi (Soma) 53,7 6,7 3,7 26,3 7,6 2,1 26,9 12,9 8,2 49,5 0,0 2,5 Kangal n n yak t tüketimi artsa da toplamdaki pay ayn kalm r.

29 Soma Termik Santral Brüt Elektrik Üretimi ll k çal ma saati ortalama 6500 saat olarak kabul edilirse, Soma Termik Santral n hiçbir zaman tam kapasite ile çal amad görülecektir.

30 Soma Termik Santral Brüt Elektrik Üretimi (Teorik X Gerçekle en)

31 Soma Termik Santral Brüt Elektrik Üretimi (Projeksiyon) Önümüzdeki y llarda Soma A Termik Santral n y ll k ortalama 150 GWh, Soma B Termik Santral n ise 5125 GWh elektrik üretmesi öngörülmektedir.

32 Soma Termik Santral Brüt Elektrik Üretimi (Projeksiyon) Bu da y ll k ortalama 6,5 milyon ton kömüre e de erdir. Kalan görünür rezervin 461 milyon ton oldu u göz önüne al rsa bu hali ile yakla k 70 y ll k bir üretim söz konusu olacakt r. Muhtemel ve olas rezervler de (320 milyon ton) göz önüne al rsa ilave bir 50 y ll k üretim daha ortaya ç kacakt r. Yine ayn basit hesapla santralin tam kapasite ile (9 milyon ton/y l) çal mas durumunda bu rakamlar y l olacakt r. (Yo unluk 1,378 ton/mw al nm r) Sonuç olarak bölgenin santrallerin ömrü ve rezerv miktar dikkate al narak yeniden planlanmas arz güvenli imiz aç ndan önem kazanmaktad r.

33 Türkiye Toplam Karbondioksit Sal mlar %4,3 Ülkemizdeki karbondioksit sal n %90 ndan biraz fazlas enerji sektöründen kaynaklanmaktad r aras Toplam CO2 sal mlar ortalama y ll k %4,3 art la 139,6 mton dan 273,7 mton a ula r.

34 Enerji Sektörü Karbondioksit Sal mlar 26,0 20,5 29,6 23,9 %4, 4 18,5 17,3 30,4 33,7 Enerji sektörü karbondioksit sal ise y ll k ortalama %4,4 art la 126,7 mton dan 252,8 mton a ula r. En yüksek art %6,7 ile elektrik sektörünündür. Bunu %4,6 ile sanayi, %3,2 ile ula rma sektörü izlemi tir y nda sanayi sektörü en yüksek paya sahipken, 2006 y nda elektrik sektörü en yüksek pay alm r.

35 Elektrik Sektörü Karbondioksit Sal mlar nda Kamu 9,4 9,7 80,9 54,3 4,4 41,2 Elektrik enerjisi üretiminden kaynaklanan CO2 sal mlar nda kamunun pay yar yar ya azal rken, özel sektörün pay zla artm r.

36 Elektrik Sektörü Yak t Baz nda CO 2 Sal mlar %6,7 85,3 30,3 17,9 11,1 68,1 0,0 2,8 39,4 6,2 40,9 10,5 2,9 Elektrik sektöründe linyitten kaynaklanan karbondioksit sal mlar n pay zla dü erken, do algaz n pay nda üretimdeki art na paralel olarak h zl bir art gözlemlenmektedir.

37 Büyüme H zlar n Kar la lmas %4,13 %3,83 %7,14 Karbondioksit büyüme h enerji ve GDP büyüme h zlar ile paralellik göstermektedir.

38 LG Z N TE EKKÜR EDER M