İzmir Bölge Planı. Aliağa İlçe Raporu

Transkript

1 İzmir Bölge Planı Haziran, 2013

2 Nüfus Yapısı Genel Bilgiler Yüzölçümü, 2002: 274,22 km 2 Nüfus, ADNKS, 2012: kişi Nüfus Yoğunluğu, 2012: 280 kişi Şehirleşme Oranı, 2012: % 77 İl merkezine uzaklığı : 60 km İlçenin rakımı: 2 m. Coğrafi konumu: Doğusunda Manisa, güneybatısında Foça, kuzeyinde Bergama ve güneyinde Menemen bulunmaktadır. Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Durumu, DPT, 2004: Türkiye de 872 ilçe arasında 5. sıradadır. Bu konumuyla Aliağa, çalışma kapsamına giren ilçeler arasında İzmir in en gelişmiş ilçesi ve ülke genelinde de 1. derece gelişmiş ilçeler arasında sayılıyor. Aliağa nın yılları arasında yaş grubuna göre nüfus dinamiklerinin değişimini gösteren projeksiyon tablosu aşağıdaki gibidir: Yaş Grubu Toplam Kaynak: Fonksiyonel Bölge ve Alt Bölgelerin ve Bölgelerarası İlişkilerin Tespiti Çalışması, 2013 Aliağa ya ilişkin nüfus projeksiyonları incelendiğinde, Türkiye genelinde var olan ve İzmir özelinde daha belirgin olan nüfusun yaşlanma eğilimi Aliağa ilçesinde de görülmektedir yılında 2011

3 yılına göre, 0-19 yaş arası nüfusta % 7 azalma, 45 ile 90 ve üstü yaş arası nüfusta % 40 oranında artış olacağı öngörülmektedir. İstihdam İlçe bazında resmi istatistik olarak yayınlanmakta olan güncel veri bulunmamaktadır. Bu kapsamda ulaşılabilen son veri 2000 yılı Genel Nüfus Sayımlarından elde edilmiş sektörel işgücü verileridir İzmir Bölge Planı çalışmaları çerçevesinde gerçekleştirilmiş olan Fonksiyonel Bölgeleme ve Altbölgeleme Analizi çalışması kapsamında 2000 yılı verilerinden yola çıkılarak 2023 yılı için sektörel işgücü oranlarına ilişkin projeksiyon yapılmış olup, Aliağa ya ilişkin oluşan tablo aşağıdaki gibi ortaya çıkmıştır: İlçe Düzeyinde Sektörel İşgücü Oranları ve Projeksiyonu ( ) Sektör Aliağa Aliağa İzmir İzmir 2000, % 2023, % 2000, % 2023, % Ziraat, Avcılık, Ormancılık ve Balıkçılık 33.48% 20.93% 28,54% 17,32% Madencilik ve Taş Ocakçılığı İmalat Sanayi 0.59% 0.21% 0,15% 0,05% 30.25% 33.65% 20,09% 21,70% Elektrik, Gaz ve Su 1.12% 1.90% 0,34% 0,56% İnşaat 5.72% 9.10% 5,29% 8,18% Toptan ve Perakende Ticaret, Lokanta ve Oteller 9.26% 11.57% 14,54% 17,63% Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama 5.04% 6.07% 4,39% 5,14% Mali Kurumlar, Sigorta, Taşınmaz Mallara Ait İşler Ve Kurumları, Yardımcı İş Hizmetleri 2.55% 3.20% 4,59% 5,59% Toplum Hizmetleri, Sosyal ve Kişisel Hizmetler 11.96% 13.37% 21,94% 23,81% İyi Tanımlanmamış Faaliyetler 0.03% 0.00% 0,11% 0,02% Toplam 100% 100% 100% 100% Kaynak: Fonksiyonel Bölge ve Alt Bölgelerin ve Bölgelerarası İlişkilerin Tespiti Çalışması, yılında Aliağa daki sektörel işgücü dağılımında ilk 3 sırayı; Ziraat, Avcılık, Ormancılık ve Balıkçılık; İmalat Sanayi ve Toplum Hizmetleri, Sosyal ve Kişisel Hizmetler sektörlerinin aldığı görülmektedir. Sektörel işgücü oranlarının değişimi incelendiğinde; 2023'te Aliağa'da Ziraat, Avcılık, Ormancılık ve Balıkçılık sektörünün payının yaklaşık % 38 azalacağı; buna karşın İmalat Sanayinin payının % 11, inşaat sektörünün % 59, Toplum Hizmetleri, Sosyal ve Kişisel Hizmetler sektörünün payının ise % 12 oranında artacağı görülmektedir. Yine hizmetler sektörü içinde yer alan Toptan ve Perakende Ticaret, Lokanta ve Oteller sektörünün payı % 25, Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama sektörünün payı % 20 artacağı öngörülmektedir.

4 Eğitim İzmir Bölge Planı İlçe Toplantıları Aliağa ya ilişkin ilçe bazında erişilebilen önemli eğitim göstergeleri aşağıdaki tabloda verilmiştir: İlçe adı Derslik Başına Öğrenci Sayıları, Aliağa-İzmir ( ) İlkokulda derslik başına düşen öğrenci sayısı Ortaokulda derslik başına düşen öğrenci sayısı Genel lise derslik başına düşen öğrenci sayısı Meslek lisesi derslik başına düşen öğrenci sayısı Aliağa İzmir Kaynak: İzmir Milli Eğitim Müdürlüğü, 2013 Aliağa da derslik başına öğrenci sayısının, meslek liseleri hariç genel olarak İzmir den daha iyi durumda olduğu görülmektedir. İlçe adı Eğitim Dönemi Okullaşma Oranları (%) Okul öncesi (3-5 yaş) (net) İlköğretim (6-13 yaş) (net) Ortaöğretim (genel-meslek lisesi, brüt) Aliağa 45,56 100,09 92,05 İzmir 48,85 102,88 104,68 Kaynak: İzmir Milli Eğitim Müdürlüğü, 2013 Aliağa'da okul öncesi okullaşma oranı İzmir den daha kötü durumdadır. Ortaöğretim okullaşma oranı % 100'e çıkarılmalıdır. İlçelere Göre 15+ Yaş okuma Yazma Bilmeyen Oranı, 2012 (%) Kaynak: TÜİK, ve üzeri yaşta okuma yazma bilmeyen oranı açısından İzmir % 2,4 oranı ile % 5,08 oranına sahip olan Türkiye den daha iyi durumda bulunmaktadır. Aliağa ise ilçeler arasında % 1,29 değeri ile 7. sırada yer almaktadır ve İzmir genelinden daha iyi durumda olduğu görülmektedir.

5 İzmir İlçeleri Yükseköğretim ve Üstü Okul Mezunu Oranı, 2012 (%) Kaynak: TÜİK, 2013 Yükseköğrenim ve üstü okul mezunu oranı açısından İzmir % 14,81 oranı ile yine Türkiye genelinden daha iyi durumdadır. Aliağa, 30 ilçe arasında % 13,40 değeri ile 15. sırada yer almaktadır. Tarım Tarım Alanlarının Kullanış Amaçlarına Göre Dağılımı (hektar, 2011) Tarla Alanı Ekilen Nadas Toplam Sebze Alanı Meyve Alanı Kavaklık Süs Bitkileri Boş Arazi Toplam Tarım Alanı Tarım Alanı Oranı (%) Aliağa ,1 İzmir ,2 Kaynak: İzmir Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, 2012 İlçelere Göre Sulanan Tarım Alanları (hektar, 2011) Toplam Tarım Alanı Sulanan Alan Sulanmayan Alan Sulanan Alan/Toplam Tarım Alanı (% ) Aliağa ,4 İzmir ,6 Kaynak: İzmir Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, 2012 İlçede toplamda hektar alan tarımsal üretim için kullanılmaktadır. Toplam alan içerisindeki tarım alanının oranı % 44,1 ile İzmir ortalamasının üstünde yer almaktadır. İlçedeki tarımsal üretim için kullanılan alanın yarısının tarla alanı, diğer yarısının meyve üretimi için kullanıldığı ve tarım alanlarının sadece % 16'sının sulandığı görülmektedir.

6 Kültür Aliağa'da bulunan antik kent ve ören yerleri şunlardır: Gryneian; Kyme (Nemrut); Myrina; Gryneia;Aigaia (Hacıömerli Köyü) Aliağa da 25 i arkeolojik, 3 ü doğal sit olmak üzere toplam 28 adet sit alanı bulunmaktadır. Ayrıca ilçede 5 adet taşınmaz kültür varlığı yer almaktadır. Aliağa da; 89 u kültür-sanat ile ilgili olmak üzere 182 dernek, 4 adet vakıf olmak üzere toplamda 186 STK bulunmaktadır. Faaliyette olan 1, yapımı devam eden 2 kültür merkezi, 1 açık hava tiyatrosu, 1 cep sineması, 1 sergi salonu, 1 çok amaçlı salon, 1 halk kütüphanesi bulunmaktadır. Müze yoktur. 1 gazete yayın hayatına devam etmektedir. Aliağa da Düzenlenen Kültür Etkinlikleri Etkinlik Adı Düzenleyen Kuruluş Tarih Kaç Yıldır Düzenlendiği Helva Şenliği Nisan - Helvacı Belediyesi Yağlı Pehlivan Güreşleri Nisan 1 Zeytin ve Deniz Festivali Yenişakran Belediyesi Temmuz 5 Uluslararası Özgür Dünya Çocuk Şenliği Nisan 23 Genç Yetenekler Müzik Şöleni Aliağa Belediyesi - 2 Uluslararası Aliağa Emek ve Barış Festivali Eylül 22 Turizm Kaynak: İzmir Kültür Ekonomisi Envanteri ve Gelişme Stratejisi, 2013 İlçede turizm işletme belgeli 3 konaklama tesisinde toplam 232 yatak bulunmaktadır. Sağlık Aliağa da 1 Devlet Hastanesi bulunmaktadır. Aliağa Devlet Hastanesi Acil ve Poliklinik Ek Binası proje aşamasındadır. İlçede 7 adet Aile Sağlık Merkezi, 23 adet Aile Hekimliği Birimi, 4 adet Sağlık Evi, 3 hekim muayenesi, 14 adet Diş Hekimi Muayenehanesi bulunmaktadır. Sanayi Aliağa Organize Sanayi Bölgesi'nde 15 tesis faaliyette olup 691 kişiye istihdam sağlanmıştır. OSB'deki firmalar kimya, inşaat, makine, metal ve plastik sektörlerindedir. Aliağa Küçük Sanayi Sitesi'nde bulunan 254 işyerinin tamamı dolu olup 500 kişiye istihdam sağlamaktadır.

7 Lojistik Aliağa ilçesindeki Nemrut Körfezi nde bulunan özel sektöre ait 12 iskele ve rıhtım, kendi kuruluşlarına ait yüklerin yanı sıra üçüncü şahıslara da hizmet vermektedir. İzmir Limanı nın kent merkezinde kalan konumu ve sıkışıklık nedeniyle yaşanan uzun süreli beklemeler, Aliağa bölgesindeki iskelelerin kullanım oranını artırmıştır. Aliağa-Nemrut İskeleleri Yük ve Konteyner Trafiği, Kaynak: Aliağa Liman Başkanlığı, 2013 Bölgede, iskelelere giden yolun yetersiz kalmasından dolayı trafik sorunları yaşanmaktadır. Aliağa Rafinerisi ve Nemrut Körfezi civarındaki sanayi tesislerinin ham ve mamul maddeleri ile yolcu taşınmasına hizmet vermek ve Nemrut Körfezi ndeki iskelelerde elleçlenen yüklerin demiryolu şebekesi ile en ekonomik şekilde taşınmasını sağlamak amacıyla Menemen-Aliağa Çift Hatlı Demiryolu inşaatı yapılmaktadır. Nemrut Körfezi demiryolu bağlantısı ana hat güzergahının 9 km. uzunluğundaki altyapısı ray döşenerek işletmeye açılacak duruma gelmiştir. İzmir de bulunan antrepolar Aliağa, Kemalpaşa ve Torbalı ilçelerinde yoğunlaşmıştır. Yenilenebilir Enerji İlçe, rüzgar enerjisi bakımından potansiyel taşıyan ilçelerdendir. İzmir de 13 adet rüzgar enerji santrali toplam 382,40 MW kurulu güç ile faaliyet göstermektedir. Bunlardan 4 adedi toplam 82 MW kurulu güç ile Aliağa'dadır. Jeotermal kaynakların özellikte seracılıkta kullanım potansiyeli mevcuttur. Çevre Yıllar Gemi Sayısı Yükleme-Boşaltma (Ton) Konteyner (TEU) Türkiye genelindeki gelişmiş atık su arıtma tesislerinin % 25 i (13 adet) İzmir de bulunmaktadır. Bu çerçevede Foça, Menemen, Kemalpaşa, Aliağa, Seferihisar, Torbalı, Urla, Bayındır, Selçuk, Menderes, Ödemiş ilçelerinde belli bir seviyeye erişilmiştir 2011 yılı itibariyle, İzmir'deki 2 düzensiz atık depolama alanından biri Aliağa'dadır. Aliağa da etkinlik gösteren ve yönetmeliklerde kirletici vasfı yüksek tesisler olarak sınıflandırılan elektrik ark ocaklı demir çelik tesisleri (hurdadan çelik üreten tesisler), gemi söküm tesisleri, rafineri, petrokimya, gaz dolum tesisleri, haddehaneler vb. diğer tesisler önemli hava kirletici kaynaklar konumundadır. Ancak Aliağa'da hava ölçüm istasyonu bulunmamaktadır. Ağır sanayinin yoğun olduğu Aliağa Nemrut bölgesinde, DEÜ Çevre Mühendisliği Bölümü tarafından yapılan araştırmalarda, bölgedeki kalıcı organik kirleticilerin kaynakları, havada ve

8 topraktaki düzeyleri incelenmiştir. Sonuçlar, bölgenin partikül madde bünyesindeki ağır metaller ve organik kirleticiler açısından yoğun bir kirlilik altında olduğunu göstermiştir. İzmir de üretilen tehlikeli atık miktarı tüm Türkiye deki tehlikeli atık miktarının % 25 ini oluşturmakta ve İzmir diğer illerle karşılaştırıldığında birinci sırada yer almaktadır. Endüstriyel ve tehlikeli atıklar açısından en sorunlu ilçe, 5 adet demir çelik tesisi, 2 adet petrokimya tesisi ve bir adet gemi söküm bölgesi ile Aliağa'dır. Ulaşım Aliağa İzmir'i Çanakkale'ye bağlayan güzergah üzerinde bulunmaktadır. İZBAN'ın kuzey aksında, 52 kilometrelik Aliağa-Bergama hattının yapımı planlanmaktadır. Bankacılık Aliağa da Bulunan Banka Şube Sayıları, ( ) İlçe Aliağa İzmir Toplam Kaynak: TBB, 2012 Son yıllarda Aliağa'da bulunan banka sayısındaki azalma dikkat çekicidir. Aliağa Kent Vizyonu Toplantısı'nda Gündeme Gelen Konular: Kent Vizyonu toplantısı, Aliağa Ticaret Odası'nın öncülüğünde Aliağa'nın vizyonunun oluşturulması çalışmaları kapsamında yapılan ikinci toplantıdır. Bu toplantıya ilçede bulunan bazı kamu kurumları temsilcileri, belediye bürokratları, belediye meclis üyeleri, akademisyenler katılım sağlamıştır. Sorunlar: Şehir merkezinde trafik ve otopark sıkıntısı mevcut. Sanayi kenti ama sanayi kentine yönelik bir imar planı yapılmamış. Kuzey Ege Bölgesi'nin özel hastane ihtiyacı bulunuyor. Aliağa'nın giriş ve çıkışlarında büyük alışveriş merkezi ihtiyacı var. Dış ve iç göç fazla, bunun getirdiği entegrasyon sorunları ve etnik/kültürel sorunlar mevcut. Aliağa'da sağlık konusunda sıkıntı var, sanayi işyeri sayısı fazla ama buna yönelik üniteler (örn.yanık ünitesi) yok, doktor sayısında sıkıntı var. Sanayi ile Aliağa arasında diyalog yok, fabrika sahipleri ve üst yöneticileri Aliağa'da yaşamıyor ya da lojmanlarda yaşıyor. Cezaevinin bulunduğu mevkide planlama yok. Gemi söküm bölgesi dikkate alınmıyor, asbestler havada uçuşuyor. Avantajlar ve Fırsatlar: Kentsel dönüşüm Aliağa için bir fırsat. Aliağa antik bir liman kenti, marka kent olmak için her şeye sahip.

9 İZBAN Bergama'ya devam edecekse, tren hattı Aliağa'yı bölmemeli, yukarıdan çevre yoluna paralel geçmeli. Otogar da orada olmalı. Hatta kuzeyden gelenler (Bergama, Dikili, Kınık) için Aliağa otogarı son durak olmalı, buradan İzmir'e İZBAN'la aktarma yapılarak İzmir trafiği rahatlatılmalı. Limana gelen/giden yük rakamları gittikçe artıyor. Isıtmada jeotermal kullanılabilir, kullanılmıyor. Bir araya gelinecek mekanlar yaratmak gerek, diyalog gerek.