TAKIM TEZGAHLARI BÖLÜM 3 TESTERE İLE KESMEK, TESTERE TEZGAHLARI VE ÇALIŞMA PRENSİPLERİ. Öğr.Gör.Dr. Ömer ERKAN

Transkript

1 TAKIM TEZGAHLARI BÖLÜM 3 TESTERE İLE KESMEK, TESTERE TEZGAHLARI VE ÇALIŞMA PRENSİPLERİ Öğr.Gör.Dr. Ömer ERKAN

2 2 TESTERE TEZGAHLARI Metalleri kesen aletler,kendisinden daha sert ve dayanıklı olan,kısa sürede aşınmayan,yüksek kaliteli çeliklerden yapılırlar. Kesme işlemi; 1. El Testereleri 2. Testere Tezgahları i. Kollu Testere (Yatay) ii. Metal Kesme Şerit Testere (Yatay ) iii. Dairesel Testere (Profil Doğrama)

3 3 EL TESTERELERİ El testereleri ince bir lama şeklinde olup iki tarafı veya bir tarafı dişlenmiş kesici takımlardır.

4 4 El Testereleri Kama açısı: 50 Boşluk açısı: 40 (-2 talaş açısı) Rahat bir kesme yapmak için testere dişleri öne bakmalı, somunla yeteri kadar gerdirilmelidir. Dişlere ayrıca bir talaş açısı verilmez. Deneyler talaş açısı verilen testerelerin insanı daha çok yorduğunu ortaya çıkarmıştır. Parça ince olursa dişler takılır, daha fazla kuvvet gerekir lama kırılabilir. Talaş açısı verilen testerelerde bu değer 2 dir.

5 El Testeresi Kısımları 5

6 El Testeresinde Kesme 6

7 El Testeresinde Kesme Kuvvetleri 7

8 8 El Testerelerinin Seçimi 1. Malzemenin cinsine 2. İşin biçmine Testereler farklı adımlarda imal edilir. ADIM; 1. İşin sertliği 2. Malzemenin cinsi 3. İşin profiline uygun olmalıdır.

9 9 El Testerelerinin Seçimi Dolu malzemeler için kaba dişli testereler ile Et kalınlığı fazla olan içi boş malzemeler için orta kaba dişli testereler ile Boru ve sac gibi ince iş parçaları küçük adımlı testerelerle kesilir.

10 10 Testerede Adım Testere dişlerinin kabalığı ve inceliği bir parmaktaki (1 ) diş sayısı ile, kısacası testerenin adımı ile ifade edilir. Testerenin adımı, bir parmak uzunluğun, bir parmaktaki diş sayısına bölünmesiyle elde edilir.

11 Malzeme cinsine göre testere adımları 11

12 12 El Testereleri ile Kesmek Testere tam ağızladıktan sonra artık sadece öne doğru takriben 7 kadar eğik şekilde sürülerek kesmeye devam edilir.

13 13 El Testereleri ile Kesmek Keserken, testere noktalanmış iki çizgi arasında veya kontrol çizgisine paralel sürülür.

14 14 El Testereleri ile Kesmek Testere öne doğru sol elle itilirken, sağ el ile ancak kesecek kadar bastırılır; sol el de dengeyi sağlar. Testere geri çekilirken baskı kuvveti kaldırılır. Geri çekiliş hızı kesme hızından daha fazla olur. Kesme hızı orta sertlikteki bir malzeme için bir dakikada gidiş geliştir.

15 15 Dikkat Edilecek Hususlar 1. Yüzeyi geniş olan ince parçalar kesilirken, kesme geniş yüzeyden yapılır. Dar yüzeyden yapılırsa baskı kuvveti daha az dişe bölüneceğinden bir dişe gelecek kuvvetin şiddeti artacaktır. Bu durumda dişler kırılabilir.

16 16 Dikkat Edilecek Hususlar 2. İş kesme esnasında titreşim yapmayacak şekilde bağlanmalı, mengene ağzından fazla taşmamalıdır. 2. Testere ileri sürülürken yani kesme yapılırken fazla bastırılmamalı ancak testerenin kesmesini sağlayacak kadar bir baskı yapılmalı, testere geri çekilirken bu baskı tamamen kaldırılmalıdır.

17 17 Dikkat Edilecek Hususlar 4. Testere kendine bir iz açıncaya kadar kendi ağırlığı ile sürülmelidir. 5. Kesme esnasında testere boydan boya sürülmeli, testerenin sadece bir kısmı kullanılmamalıdır. 6. El testereleri ile kesme yapılırken yağ kullanılmamalıdır. Çünkü yağ, talaşların akışını önler ve sıkışmasına sebep olur. 7. Kesme işlemi bittikten sonra testerenin kelebek somunu bir diş kadar gevşetilir. Bunun sebebi testere lamasının devamlı gergin kalmasını önlemektir. Uzun zaman gergin kalan lama yorulur ve kırılması kolaylaşır.

18 18 TESTERE TEZGAHLARI Kalın silindirik ve prizmatik malzemeler ve iş parçaları özel olarak yapılmış testere makinelerinde kesilir. Bir işin makinede kesilmesi hem çabuk hem de düzgün olur.

19 19 KOLLU HİDROLİK (YATAY) TESTERE TEZGAHI Şerit Testere tezgahı olarak ta anılır. Bu tezgahta kullanılan testereler şekil yönünden el testerelerine benzerler. Ancak bu testere lamaları büyüktür. Daha kaliteli malzemeden yapılmış ve her diş ayrı ayrı çaprazlanmıştır. Testerenin kursu elektrik motoru tarafından döndürülen bir eksantrik bir disk ile sağlanmaktadır.

20 ÇALIŞMA PRENSİBİ 20

21 21 ÇALIŞMA PRENSİBİ 1. Motordan alınan hareket kayış kasnak sistemi ile dişli kutusuna iletilir. 2. Dişli kutusunda istenilen devir sayısı ayarlanır. 3. Ayarlanan devir, eksantrik kola bağlı olan eksantrik diske iletilir. 4. Eksantrik disk dairesel hareketi doğrusal harekete çevirerek kendisine bağlı olan testere kolunu hareketlendirir. 5. Testere laması sen kızağı yardımı ile üst gövde içinde hareket yapar. 6. Sisteme kesme esnasında depodan kesme sıvısı pompalanır. Devir daim prensibine göre çalışır. 7. Hareket eden testere kolu aşağıya inerek kesme yapmalıdır. Kesme bittikten sonra da yukarı kalkarak ikinci kesme işlemine olanak tanımalıdır. Bunun için bir kaldırma sistemi mevcuttur. 8. Bir hidrolik silindirin piston kolu üst gövdeye bağlanır ve hidrolik yağdaki basınç düşüş artışı için basınç ayar valfinden faydalanılarak üst gövde aşağı - yukarı hareket ettirilir.

22 22 METAL KESME ŞERİT TESTERE TEZGAHI Testere laması daireseldir. İki kasnak arasında kayış gibi hareket eder. Seri ve pratik kesme işlemlerine uygundur. Dolu ve kalın malzemeler rahatlıkla kesilir. Kesme sıvısını sisteme devamlı pompalayan bir soğutma sistemi mevcuttur.

23 GENEL BAKIŞ 23

24 GENEL BAKIŞ 24

25 25 ÇALIŞMA PRENSİBİ 1. Motordan alınan hareket tahrik kasnağına iletilir. 2. Tahrik kasnağı üzerine sarılmış şerit testere yardımı ile diğer kasnağı döndürür. 3. Testere laması hem hareket iletir, hem kesme yapar. 4. Testere laması iki kasnak arasında düz ilerlemesi için iki makara arasında geçer. Bu makaralara kılavuz makara denir. 5. Hidrolik sistem yardımı ile üst gövde aşağıya iner ve kasnakların etrafında dönen şerit testere laması kesme yapar.

26 26 Avantajları 1. Bir yönde hareket ederek üzerinde çok sayıda diş bulunan yuvarlak şeritler kullanıldığı için kesme süreklidir.zaman kaybı olmaz. 2. Kalın,ince,sert,dayanıklı,yumuşak ve aşındırıcı olmak üzere aspesten çinkoya kadar her çeşit gereçten başka döküm,linoleum,lastik,taş ve plastikler bu tezgahta kesilebilir. 3. Parça doğrudan doğruya marka çizgisine göre kesilebilir. 4. Değişik kesme aletleri takılarak kesme,eğeleme,parlatma işlemleri yapılabilir. 5. Testere şeridi ince olduğundan gereç kaybı olmaz

27 27 DİKEY ŞERİT TESTERE TEZGAHI Yatay şerit testere tezgahına benzer çalışma prensibine sahiptir. Genellikle ağaç malzemelerin kesilmesinde kullanılır.

28 28 DAİRESEL TESTERE TEZGAHI Testere daire şeklinde olup, sonsuz bir vida sistemi ile elektrik motorundan hareket alır. Bu testereler düşük devirlerde ve sulu veya kuru olarak kesme yapar. Pratik ve seridir. Profil kesme işlerinde sıklıkla kullanılır.

29 29 TEZGAH TESTERESİ LAMALARI Makine testereleri kesme esnasında daha fazla zorlandıkları için dişlerinin kuvvetli olması gereklidir. Bu yüzden makine testereleri diş biçimlerine göre; sivri dişli makine testereleri ve sırtı geniş olan makine testereleri, olmak üzere iki tip olarak imal edilir. Makine testerelerinin talaş boşlukları, dişlerin rahat kesmelerini sağlayacak şekilde yapılmıştır. Özellikle büyük adımlı makine testerelerinde dişler kavisli yapılmak suretiyle, talaşların kolay akması sağlanmıştır.

30 30 TEZGAH TESTERESİ LAMALARI Sırtı geniş testerenin (b) aynı zamanda geniş bir talaş boşluğu da vardır. Bu boşluk ve kavis, testere dişlerinin kuvvetli olmasını sağlar ve çıkan talaşların akmasını kolaylaştırır.

31 31 TESTERE TEZGAHLARININ BAKIMI HATALAR Testere sıkışıyorsa Fazla ses çıkıyorsa Testere çabuk körleniyorsa Testere verimi düşükse Yeterli soğutma ve yağlama olmasına rağmen testere fazla ısınıyorsa Testerenin dişleri kırılıyorsa SEBEPLERİ Marka çizgisine paralel kesim yapılmıyor. Testere laması kördür. Kesme hızı yüksektir. Testerenin kalitesi düşüktür. Testere kör olabilir, adımı küçük olabilir, talaş boşluğu yetersizdir. Kesme hızı çok fazla veya çok düşüktür. Kesme hızı yüksek olabilir. Daire testere ise çapı küçüktür. Testere kör olabilir. İlerleme çok fazladır.

32 32 BÖLÜM 3 SONU BÖLÜM 4 VARGEL TEZGAHLARI, ÇALIŞMA PRENSİPLERİ, VARGELLEME İŞLEMLERİ, KESME HIZI VE İŞLEME ZAMANI, GÜVENLİK ÖNLEMLERİ

33 33