Türk Akreditasyon Kurumu. LABORATUVARLARARASI KARŞILAŞTIRMA PROGRAMLARI PROSEDÜRÜ Doküman No.: P704 Revizyon No: 03. Hazõrlayan Kontrol Onay

Transkript

1 Doküman Adõ: YETERLİLİK DENEYLERİ VE LABORATUVARLARARASI KARŞILAŞTIRMA PROGRAMLARI PROSEDÜRÜ Doküman No.: Revizyon No: , ve 5.3 maddeleri değiştirildi 3, Karşõlaştõrma Ölçümleri İçin TÜRKAK Kriterleri Tanõmlar Maddesindeki tanõmlar T talimatõna aktarõldõ. Tüm 01 Sayfa formatõ değişti. Sayfa No Rev. Revizyon Nedeni İsim İmza Yürürlük Tarihi P. YILDIZLAR Hazõrlayan Kontrol Onay M. AKBAŞ A. BAŞTÜRK Türk Akreditasyon Kurumu

2 1. AMAÇ Sayfa 2 / 5 Bu prosedürün amacõ, TÜRKAK tarafõndan akredite olmak isteyen veya akreditasyon statülerini devam ettirmek isteyen laboratuvarlarõn iştirak etmesi gereken yeterlilik deneyi ve karşõlaştõrma ölçümlerine ilişkin şartlarõ tanõmlamaktõr. 2. KAPSAM Bu prosedür, akredite olmak ve akreditasyonunu sürdürmek isteyen deney/kalibrasyon laboratuvarlarõnõn, gerektiğinde muayene kuruluşlarõnõn ilgili çalõşmalarõnõ ve denetim ekibinin yeterlilik deneylerine dair denetimini kapsar. 3. TANIMLAR Bu prosedürle ilgili tanõmlar T TÜRKAK Dokümantasyonunda Kullanõlan Tanõmlar ve Kõsaltmalar Talimatõnda verilmiştir. 4. İLGİLİ DOKÜMANLAR ISO Guide 43-1: Laboratuvar Akreditasyon Kuruluşlarõ Tarafõndan Yeterlilik Deney Metodlarõnõn Seçimi ve Kullanõmõ ISO Guide 43-2: Laboratuvararasõ Karşõlaştõrmalarla Yapõlan Yeterlilik Deneyleri. ISO/IEC 17011: Uygunluk Değerlendirme Kuruluşlarõnõn Akreditasyonu ve Denetimini Yapan Kuruluşlar İçin Genel Şartlar. F Yeterlilik Deneyleri ve Karşõlaştõrma Ölçümleri Katõlõm Listesi 5. UYGULAMA 5.1 Karşõlaştõrma Programlarõ için TÜRKAK Politika ve Prensipleri TÜRKAK tarafõndan akredite olmak isteyen ve verilmiş olan akreditasyonu sürdürmek isteyen laboratuvarlar, Uluslararasõ Akreditasyon Birliği (ILAC) ve Avrupa Akreditasyon Birliği (EA) tarafõndan kabul edilen şartlarõ karşõlayan, yeterlilik deneyleri ve laboratuvarlararasõ karşõlaştõrma programlarõna katõlmaktan sorumludur. Yeterlilik deneyleri ve laboratuvarlararasõ karşõlaştõrma programlarõ ISO/IEC Guide 43 ve ILAC G13 şartlarõnõ karşõlamalõdõr. ISO Guide 43 ün şartlarõnõ karşõlamayan her tür yeterlilik deneyleri ve laboratuvarlararasõ karşõlaştõrma programlarõna katõlõm isteği TÜRKAK a bildirilmeli ve onay alõnmalõdõr.

3 Sayfa 3 / Karşõlaştõrma Ölçümleri İçin TÜRKAK Kriterleri Laboratuvarlar Laboratuvarlar için Başvuruda İstenilen Belgeler listesinde yer alan Yeterlilik Deneylerine İştirak Edildiğine Dair Belgeler e ilişkin olarak F Yeterlilik Deneyleri ve Karşõlaştõrma Ölçümleri Katõlõm Listesi ni doldurarak ilgili kayõtlarõnõ TÜRKAK a akreditasyon başvurusu sõrasõnda sunmalõdõr. Bu bağlamda başvuran laboratuvarlar, talep ettikleri akreditasyon kapsamõndaki genel alanlardan akredite olmadan önce, TÜRKAK tarafõndan kabul edilebilir en azõndan bir tane yeterlilik deneyine ve/veya laboratuvarlararasõ karşõlaştõrma programõna mümkünse katõlmalõ ve başarõlõ olmalõdõr. Akredite laboratuvarlar, akredite olmuş hallerini sürdürebilmeleri için dört yõllõk süreçte, akredite olduklarõ kapsam konularõnõn ait olduğu genel alanlardan her birinde mümkünse bir adet yeterlilik deneyi veya laboratuvarlararasõ karşõlaştõrma programõna katõlmalõdõr. Örnek olarak bir çevre laboratuvarõ için genel alanlar; -çevresel analizler; toprak -çevresel analizler; su -çevresel analizler: baca gazõ şeklinde tanõmlanabilir. Dolayõsõyla TÜRKAK tan akredite olan bir çevre laboratuvarõnõn dört yõllõk akreditasyon süreci kapsamõnda yukarõda belirtilen genel alanlarda en azõndan birer tane yeterlilik deneyine girmiş olmalõ veya yeterlilik deneyinin bulunamadõğõ alanlarda laboratuvarlararasõ karşõlaştõrma ölçümlerine iştirak ederek sonuçlarõnõ TÜRKAK a sunmalõdõr. TÜRKAK a sunulan başarõsõz yeterlilik deneyleri sonuçlarõna ilişkin olarak laboratuvar tarafõndan derhal bir düzeltici faaliyet gerçekleştirilmeli ve denetim esnasõnda denetim ekibine sunulmalõdõr. Bunun yanõ sõra akreditasyon denetimi sõrasõnda denetim ekibi de laboratuvarõn teknik kabiliyetinden emin olamadõğõ durumlarda laboratuvardan ilgili alanda yeterlilik deneyine katõlõmõ talep etme hakkõna sahiptir. 5.3 Laboratuvarlararasõ Karşõlaştõrma Ölçümleri ve Yeterlilik Deneyleri Tipleri Laboratuvarlararasõ karşõlaştõrma ölçümleri veya yeterlilik deneyleri aşağõda belirtilen şekillerde yapõlabilir: -Bağõmsõz kuruluşlar tarafõndan organize edilen karşõlaştõrma ölçümleri veya yeterlilik deneyleri. Bu gibi programlarõ organize eden kuruluşun yeterliliğinden katõlõmcõ kuruluş sorumludur ve organizatör kuruluş ILAC-G13 ve ISO/IEC Guide 43 rehberlerinde belirtilen kurallara uymak durumundadõr. Çeşitli yeterlilik deneyi organizatörleri tarafõndan TÜRKAK a bildirilen organizasyonlar TÜRKAK web sitesinde güncel olarak yayõnlanacaktõr. İlgili organizasyonlarõ TÜRKAK web sitesinden takip etmek laboratuvarõn sorumluluğundadõr.

4 Sayfa 4 / 5 -EA tarafõndan sunulan karşõlaştõrma ölçümleri ve yeterlilik deneyleri. Bu gibi organizasyonlarda organizatör kuruluş ile katõlõmcõ kuruluş arasõndaki koordinasyon TÜRKAK tarafõndan sağlanõr. EA tarafõndan TÜRKAK a bildirilen tüm organizasyonlar web sitesinde yayõnlanõr ve ilgili laboratuvarlar , telefon veya resmi yazõ yoluyla bilgilendirilir, kõsõtlõ katõlõmõn olduğu durumlarda öncelik sõrasõyla akredite laboratuvarlara, akreditasyon başvurusunda bulunan laboratuvarlara ve TÜRKAK õn iletişimde olduğu fakat henüz başvuruda bulunmayan laboratuvarlara verilir. -Denetimin bir parçasõ olarak, denetim sürecinde (denetimden önce, denetim sõrasõnda veya denetimden sonra) denetçinin öngördüğü kapsamlarda yapõlan karşõlaştõrma ölçümleri veya yeterlilik deneyleri. Bu gibi karşõlaştõrma ölçümlerinde TÜRKAK teknik sorumlusu ve denetçi karşõlaştõrma yapõlacak kapsamda uygun cihaz veya referans belirleyerek bir organizasyon yaparlar. Burada önemli olan henüz herhangi bir karşõlaştõrma programõna katõlmamõş olan kuruluşun teknik yeterliliğinin tespit edilmesidir. -Laboratuvarlarõn kendi aralarõnda yaptõklarõ karşõlaştõrma ölçümleri. Bu gibi karşõlaştõrma ölçümlerinde kõsõtlõ sayõda katõlõmcõnõn olmasõ nedeniyle yapõlan istatistiksel değerlendirme yeterli olmayabilir. Yukarõda belirtilen şekilde karşõlaştõrma ölçümlerine katõlõmõn mevcut olmadõğõ durumlarda, bu tür karşõlaştõrma ölçümleri, karşõlaştõrma ölçümlerine veya yeterlilik deneylerine katõlõm ile ilgili politikanõn gereği olarak kabul edilebilir. Yukarõda belirtilen yeterlilik deneyi veya laboratuvarlararasõ karşõlaştõrma programlarõnõn mümkün olduğu alanlarda TÜRKAK tan akredite laboratuvarlarõn katõlmamasõ durumunda, laboratuvarõn katõlmama halinin sebeplerini denetimler esnasõnda denetim ekibine sunmasõ gerekmektedir. Laboratuvarõn, her yõl akredite olduğu kapsamla ilgili olarak katõlacağõ yeterlilik deneylerinin veya laboratuvarlararasõ karşõlaştõrma ölçüm sayõsõ ve bu programlara katõlõm sõklõğõ ilgili Sektör Komiteleri tarafõndan belirlenir. TÜRKAK, yeterlilik deneyleri ve karşõlaştõrma ölçümleri ile ilgili programlarõ mümkün olduğunca web sitesinde, ilgili kuruluşlara duyurur. 5.4 Sonuçlarõn denetçi tarafõndan değerlendirilmesi Laboratuvar en son katõlmõş olduğu yeterlilik deneyi veya laboratuvarlararasõ karşõlaştõrma ölçümlerinde elde ettiği sonuçlarõ L Yeterlilik Deneyleri ve Karşõlaştõrma Ölçümleri Katõlõm Listesi vasõtasõyla denetim esnasõnda denetçiye sunmalõdõr. Denetçi, laboratuvarõn yeterlilik deneyi veya laboratuvarlararasõ karşõlaştõrma ölçümlerinde elde ettiği sonuçlarõ değerlendirerek laboratuvarõn teknik yeterliliği hakkõnda bir kanõya varõr.

5 6. YETKİ VE SORUMLULUKLAR Sayfa 5 / 5 Bu prosedürün yürütülmesinden Laboratuvar ve Ürün/Hizmet Akreditasyon Başkanlõklarõ sorumludur. 7 ARŞİV VE KAYITLAR Tüm kayõtlar P502 Kayõtlarõn Kontrolü Prosedürü ne uygun olarak tutulur.