İSTANBUL İL GÖÇ İDARESİ MÜDÜRLÜĞÜ ULUSLARARASI KORUMA ÇALIŞMA GRUP BAŞKANLIĞI

Transkript

1 İSTANBUL İL GÖÇ İDARESİ MÜDÜRLÜĞÜ ULUSLARARASI KORUMA ÇALIŞMA GRUP BAŞKANLIĞI 1

2 GİRİŞ TÜRKİYE DE ULUSLARARASI KORUMA MEVZUATI GÖÇ İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ GENEL İLKELER-TANIMLAR

3 Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, 04/04/2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ile kurulmuştur sayılı Kanunun 103 üncü maddesi Genel Müdürlüğün kuruluşunu düzenlemektedir. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu; ''MADDE 103 (1) Göç alanına ilişkin politika ve stratejileri uygulamak, bu konularla ilgili kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamak, yabancıların Türkiye ye giriş ve Türkiye de kalışları, Türkiye den çıkışları ve sınır dışı edilmeleri, uluslararası koruma, geçici koruma ve insan ticareti mağdurlarının korunmasıyla ilgili iş ve işlemleri yürütmek üzere İçişleri Bakanlığına bağlı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü kurulmuştur. ''

4 TÜRKİYE DE ULUSLARARASI KORUMA MEVZUATI YABANCILAR VE ULUSLARARASI KORUMA KANUNU(YUKK) Kanun üç bölümden oluşmaktadır: Yabancılar Uluslararası Koruma Göç İdaresi Genel Müdürlüğü ULUSLARARASI KORUMA DAİRESİ BAŞKANLIĞI 4

5 ULUSLARARASI KORUMA MÜLTECİ(MD.61) GEÇİCİ KORUMA ŞARTLI MÜLTECİ (MD.62) İKİNCİL KORUMA(MD. 63) SURİYELİ SIĞINMACILAR (MD.91)

6 BAŞVURU SAHİBİ HAKLARI 1. TERCÜMANLIK HİZMETLERİ 2. GİZLİLİK İLKESİ 3. İKAMET İZNİ 4. SOSYAL YARDIMLAR 5. SAĞLIK SİGORTASI GÜVENCESİ 6. EĞİTİM HAKKI 7. ÇALIŞMA İZNİ 8. İTİRAZ HAKKI 9. AVUKATLIK VE DANIŞMANLIK HİZMETİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ 1. ULUSAL MEVZUATA UYMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 2. İSPAT YÜKÜMLÜLÜĞÜ 3. İMZA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 4. BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ 5. GERİ ÖDEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ ULUSLARARASI KORUMA DAİRESİ BAŞKANLIĞI 6

7 ULUSLARARASI KORUMA BAŞVURU SAHİBİ KİŞİNİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 1- GENEL İLKELER Uluslararası koruma statüsü sahibi kişiler, karşılıklılık şartından muaftır. Başvuru sahibine, başvurusu reddedilen veya uluslararası koruma statüsü sahibi kişilere sağlanan hak ve imkânlar, Türk vatandaşlarına sağlanan hak ve imkânlardan fazla olacak şekilde yorumlanamaz. 2- EĞİTİM Başvuru sahibi veya uluslararası koruma statüsü sahibi kişi ve aile üyeleri, ilköğretim ve ortaöğretim hizmetlerinden faydalanır. 3- SOSYAL YARDIM VE HİZMETLERE ERİŞİM Başvuru sahibi veya uluslararası koruma statüsü sahibi kişilerden ihtiyaç sahibi olanların, sosyal yardım ve hizmetlere erişimleri sağlanabilir.

8 4- SAĞLIK Başvuru sahibi veya uluslararası koruma statüsü sahibi kişilerden; a- Herhangi bir sağlık güvencesi olmayan ve ödeme gücü bulunmayanlar, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümlerine tabidir. Genel sağlık sigortasından faydalanacak kişilerin primlerinin ödenmesi için Genel Müdürlük bütçesine ödenek konulur. Primleri Genel Müdürlük tarafından ödenenlerden ödeme güçlerine göre primin tamamı veya belli bir oranı talep edilir. b- Sağlık güvencesi veya ödeme gücünün bulunduğu veya başvurunun sadece tıbbi tedavi görmek amacıyla yapıldığı sonradan anlaşılanlar, genel sağlık sigortalılıklarının sona erdirilmesi için en geç on gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilir ve yapılan tedavi ve ilaç masrafları ilgililerden geri alınır.

9 5- ÇALIŞMA İş piyasasına erişimle ilgili olarak; a- Başvuru sahibi veya şartlı mülteci, uluslararası koruma başvurusu tarihinden altı ay sonra çalışma izni almak için başvurabilir. b- Mülteci veya ikincil koruma statüsü sahibi, statü almasından itibaren bağımlı veya bağımsız olarak çalışabilir. Yabancıların çalışamayacağı iş ve mesleklere ilişkin diğer mevzuatta yer alan hükümler saklıdır. Mülteci veya ikincil koruma statüsü sahibi kişiye verilecek kimlik belgesi, çalışma izni yerine de geçer ve bu durum kimlik belgesine yazılır. c- Mülteci ve ikincil koruma statüsü sahibinin iş piyasasına erişimi, iş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler ile istihdama ilişkin sektörel ve ekonomik şartların gerekli kıldığı hâllerde, belirli bir süre için, tarım, sanayi veya hizmet sektörleri, belirli bir meslek, iş kolu veya mülki ve coğrafi alan itibarıyla sınırlandırılabilir. Ancak, Türkiye de üç yıl ikamet eden veya Türk vatandaşıyla evli olan ya da Türk vatandaşı çocuğu olan mülteci ve ikincil koruma statüsü sahipleri için bu sınırlamalar uygulanmaz. ç- Başvuru sahibi veya uluslararası koruma statüsü sahibi kişilerin çalışmasına ilişkin usul ve esaslar, Bakanlığın görüşü alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından belirlenir.

10 6- HARÇLIK Kanunun 72 nci maddesine göre kabul edilemez başvuru ile 79 uncu maddesine göre hızlandırılmış değerlendirme kapsamına alınanlar hariç olmak üzere, muhtaç olduğu tespit edilen başvuru sahibine, Maliye Bakanlığının uygun görüşü alınarak Bakanlığın belirleyeceği usul ve esaslar çerçevesinde harçlık verilebilir.

11 7- YÜKÜMLÜLÜKLERİ Başvuru sahibi veya uluslararası koruma statüsü sahibi kişi, 6458 sayılı Kanunun Üçüncü Kısmında yazılı yükümlülüklerine ek olarak; a- Çalışma durumuna ait güncel bilgileri otuz gün içinde bildirmekle, b- Gelirlerini, taşınır ve taşınmazlarını otuz gün içinde bildirmekle, c- Adres, kimlik ve medeni hâl değişikliklerini yirmi iş günü içinde bildirmekle, ç- Kendisine sağlanan hizmet, yardım ve diğer imkânlardan haksız olarak yararlandığının tespit edilmesi hâlinde, bedellerini tamamen veya kısmen geri ödemekle, d- Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından kendisinden ilgili mevzuat çerçevesinde istenilenleri yerine getirmekle, yükümlüdür. İlgili mevzuat çerçevesinde yükümlülüklere uymayanlar ile başvuruları ve uluslararası koruma statüleriyle ilgili olumsuz karar verilenlere; eğitim ve temel sağlık hakları hariç, diğer haklardan faydalanmaları bakımından sınırlama getirilebilir.

12 GEÇİCİ KORUMA ALTINDAKİ SURİYELİ SIĞINMACILAR

13 GEÇİCİ KORUMA KAPSAMINDAKİ SURİYELİ SIĞINMACILAR Geçici koruma, kitlesel akın olaylarında acil çözümler bulmak üzere geliştirilen bir koruma biçimidir. Devletlerin geri göndermeme yükümlülükleri çerçevesinde kitleler halinde ülke sınırlarına ulaşan kişilere, bireysel statü belirleme işlemleri ile vakit kaybetmeden, uygulanan pratik ve tamamlayıcı bir çözüm yoludur.

14 Ülkemizde geçici korumayı 04/04/2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu nun 91'inci maddesi ve bu maddeye dayanılarak çıkarılan 13/10/2014 tarihli ve 2014/6883 sayılı Geçici Koruma Yönetmeliği çerçevesinde sağlamaktadır.

15 geçici koruma rejimi, Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun Geçici Koruma başlıklı 91 inci maddesinde şu şekilde tanımlanmaktadır: (1) Ülkesinden ayrılmaya zorlanmış, ayrıldığı ülkeye geri dönemeyen, acil ve geçici koruma bulmak amacıyla kitlesel olarak sınırlarımıza gelen veya sınırlarımızı geçen yabancılara geçici koruma sağlanabilir.

16 Ülkemize kitlesel akınla gelen Suriyelilere sağlanan koruma uluslararası literatüre göre Geçici Koruma dır. Türkiye, aşağıda yer alan geçici korumanın üç temel unsurunu yerine getirmekte ve Suriyelilere geçici koruma sağlamaktadır: Açık sınır politikası ile ülke topraklarına kabul, Geri göndermeme ilkesi, Gelen kişilerin temel ve acil ihtiyaçlarının karşılanması.

17 Bu yönetmelik kapsamındaki yabancılara Geçici Koruma Kimlik Belgesi düzenlenecektir. Bu kimlik belgesi; Söz konusu yabancıya Türkiye de yasal olarak kalış hakkı sağlamaktadır. Herhangi bir harca ve ücrete tabi değildir sayılı Kanunda düzenlenen ikamet izni veya ikamet izni yerine geçen belgelere eşdeğer değildir. Türk vatandaşlığına başvuru ya da geçiş hakkı sağlamaz. Söz konusu yabancıya ait yabancı kimlik numarasını içerir.

18 Bu yönetmelik kapsamındaki yabancılara 25/4/2006 tarihli ve 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu kapsamında tahsis edilecek yabancı kimlik numarası ile söz konusu yabancılar sosyal ve hukuki işlemlerini yürütebileceklerdir. Bu yönetmelik kapsamındaki yabancılara başta sağlık hizmetleri olmak üzere eğitim, iş piyasasına erişim, sosyal yardım ve hizmetler ile tercümanlık ve benzeri hizmetlerin sağlanabilmesi detaylı olarak düzenlenmiştir.6 Ayrıca kayıt işlemlerini yaptırmaması veya yönetmeliğin 8 inci maddesi kapsamında olması sebebiyle geçici korumadan yararlandırılmayacak yabancıların bu tür hak ve hizmetlere erişimi sınırlandırılacaktır.

19 Bu yönetmelik kapsamında yapılacak düzenlemelerde çocuklarla ilgili tüm işlemlerde çocuğun yüksek yararı gözetilecektir. Ayrıca, refakatsiz çocuklar başta olmak üzere özel ihtiyaç sahipleri hakkında yapılacak iş ve işlemlerde bu kişilere öncelik tanınarak, başta sağlık hizmetleri, psiko-sosyal destek, rehabilitasyon olmak üzere, her türlü yardım ve destek imkanlar ölçüsünde öncelikli ve bedelsiz olarak sağlanabilecektir. Bu yönetmelik kapsamındaki yabancılardan insan ticareti mağduru olabileceği değerlendirilenler hakkında ilgili mevzuat kapsamında gerekli tedbirler derhal alınacaktır.

20 Bu yönetmelik kapsamındaki yabancılara adres kayıt sistemine kayıt yaptırma zorunluluğu getirilmiştir. Ayrıca kayıtlı oldukları illerde bulunmaları şartı ile temel hizmetlere ve diğer sosyal yardımlara erişim hakkı sağlanacaktır. Geçici koruma kimlik belgesine sahip olan yabancılar, Bakanlar Kurulunca belirlenecek sektörlerde, iş kollarında ve coğrafi alanlarda çalışma izni almak için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına başvurabileceklerdir.8

21 Kendilerine yabancı kimlik numarası tahsis edilen bu yönetmelik kapsamındaki yabancılara elektronik haberleşme hizmeti dâhil diğer hizmetler için abonelik sözleşmesi yapabilme imkânı tanınmıştır.9 Bu yönetmelik kapsamındaki yabancıların kişisel verileri, Genel Müdürlüğümüz tarafından belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde, Genel Müdürlük ve valiliklerce ilgili mevzuata ve taraf olunan uluslararası anlaşmalara uygun olarak alınmakta, korunmakta ve kullanılmaktadır /10/