Hepatit Hastalığı Gebelikten Etkilenir mi?

Transkript

1 GEBELİKTE HEPATİT Gebelik ve hepatit Gebelik ve hepatit iki ayrı durumu anlatır. Birincisi gebelik sırasında ortaya çıkan akut hepatit tablosu, ikincisi ise kronik hepatit hastasının gebe kalmasıdır. Her iki durumda da ilk soru bu durumun bebeği nasıl etkileyeceği, İkinci soru ise kronik hepatit hastasının gebelikten nasıl etkileneceğidir. Bu soruların cevabı basit değildir ancak aşağıdaki bilgilerin konuya bir miktar ışık tutmasını umarım. Hepatit Hastalığı Gebelikten Etkilenir mi? Hepatit E hariç, gebe kalmak hepatitlerin seyrini değiştirmez. Hepatit E gebelerde çok ağır ve hızlı seyreder. Yani hepatit E virüs enfeksiyonu hariç diğer viral hepatitlerin seyri gebelikle değişmez. Gebeliğin kendisi hepatitin seyrini değiştirmez, kötüleştirmez, ancak karaciğer hepatit nedeniyle zarar görmüş ise gebeliğin yağlı karaciğeri denen akut karaciğer yetmezliği tablosuna neden olabilir. Gebelikte ortaya çıkan sarılıkların diğer nedenleri Gebeliğin akut yağlı karaciğeri: karaciğer hastalıkları, enzim eksiklikleri ve metabolizma hastalıklarına bağlı olarak yada bilinmeyen nedenlerle ortaya çıkabilir. Gebeliğin akut yağlı karaciğeri hızla kötüleşen bir tablodur ve anne ve bebeğin kaybına yol açabilir. Tedavisi ise gebeliğin hızla sonlandırılması ve yoğun bakım destek tedavisidir. Karaciğer hasarı çok değilse gebeliğin sonlandırılması ile hasta hızla düzelir. Gebelerde görülen sarılıkların en sık sebeplerinden birisi de safra taşı tıkanmalarıdır. Gebelikte ortaya çıkan viral hepatitler ile karıştırılır ancak gebelerin % 6 sında gebeliğe bağlı safra koyulaşması nedeniyle taşlar ve tıkanma oluşabilir. İlk 6 ayda bu taşlar laparoskopik olarak alınabilir.

2 Gebelikte karaciğer testleri Karaciğer testleri gebelikte yükselir özellikle ALP (Alkali Fosfataz) gebeliğe bağlı olarak 3-4 kat artar çünkü plasenta dada ALP yapılır. Gebelik sırasında ALP miktarının beklenenden çok daha fazla artması ya plasentada yada karaciğerde bir problem olduğunu gösterir. Hepatit, safra taşı tıkanması, ilaca bağlı karaciğer hasarı, aşırı gebelik kusması, gebeliğin akut yağlı karaciğeri vb.). Gebelikte hepatit A Hepatit a su ve gıdalar ile ağızdan bulaşan viral bir hepatit tablosudur. Hastalık 3-6 haftalık bir kuluçka süresinden sonra ortaya çıkar. Dünyada her 1000 gebede 1 akut hepatit a tablosu görülmektedir. Akut hepatit a laboratuar testleri ile kolayca tespit edilir. Anti-HAV IgM pozitif olması akut hepatit A hastalığını gösterir. Akut hepatit a hastalığı gebelikten etkilenmez yani gebelerde daha ağır yada daha hafif seyretmez. Akut hepatit a hastalığının özel bir tedavisi yoktur. Tedavisi dinlenme, istirahat, dengeli beslenmedir ve genellikle bir iki ayda düzelir. Eğer yeni doğan bebeğe bulaşırsa bebekte de bir iki ay içinde kendiliğinden düzelir ve hayat boyu bağışıklık bırakır. Eğer bir gebeye hepatit a bulaştığı düşünülüyor ise ( hastalığın çok görüldüğü bir bölgeye seyahat veya salgın vb. ) bu durumda gebe hepatit a aşısı ve gamaglobülin ile korunmaya alınmalıdır. Gebelikte hepatit B Viral hepatitler içinde anneden bebeğe en çok geçen hepatit b dir. Hepatit b virüsü son derece bulaşıcı bir virüstür. Gebelik sırasında yeni ortaya çıkan hepatit b hastalığı büyük ihtimalle sarılık ile seyreder ve teşhisi kolaydır ancak hiçbir belirti vermeden de seyredebilir. İşte bu sessiz seyreden hepatit b vakaları nedeniyle dünya sağlık örgütü her hamile kadının ilk üç ayda mutlaka hepatit b yönünden taranması gerektiğini söyler. Neden? Çünkü bu annelerden bebeklere % 20 oranında virüs bulaşır. Eğer anne HBsAg pozitif ise %10 ila 20 oranında virüs bebeğe bulaşır. Eğer anne hem HBsAg hem de HBeAg pozitif ise virüs %90 bebeğe bulaşır.

3 Peki anneden bebeğe hepatit b virüsü ne zaman ve nasıl bulaşır? İşte bu bulaşmaların pek çoğu doğum sırasında anne kanı ile temas ve vajinal salgılar ile temas sırasında olur. Eğer annenin hepatit B testleri biliniyor ise bebeğe doğar doğmaz yapılacak olan Hepatit B immün globülin ve aşı hayat boyu bebeği koruyacaktır. Bu immün globülin ve aşı sayesinde bulaşma oranı %0-3 arasına çekilebilmektedir. Bebeklerde hepatit b çok tehlikeli seyreder bu bebeklerde hepatit b %90 oranında kronikleşir ve hayatlarının orta yaş dönemlerinde karaciğer yetmezliği, siroz ve karaciğer kanseri şeklinde ortaya çıkar. İşte bu nedenle gebe kadınların ilk perinatal muayenede hepatit B testlerinin yapılması gerekir Nedir bu testler: HBsAg, Anti-HBs, HBeAg, Günümüzde yeni doğan bebekler rutin olarak doğar doğmaz hepatit B virüse karşı aşılanmaktadır, ancak hepatit b li anneden doğan bebeklerin ayrıca immün globülin ile de korunmaları gerekir. Gebelikte Hepatit C Gebelik genellikle kadınların yaş arası yaşadıkları bir olgudur ancak bu yaş aralığı aynı zamanda hepatit C nin de en sık görüldüğü yaş gurubudur. Hepatit c hastalığı risk faktörü taşıyan her kadının gebelik sırasında hepatit C açısından taranması gereklidir. Hepatit C li anneden bebeğe bulaşma Gebelik sırasında hepatit C virüsü bebeğe geçebilir. Hepatit C virüsü miktarını gösteren HCV RNA PCR testi bu konuda bir fikir verir. HCV RNA PCR testi kanda bulunan virüs miktarını gösteren bir testtir ve değeri 1 ml kanda 1 milyon olmuş ise virüs %18-20 oranına bebeğe de bulaşır. Eğer HCV RNA PCR değeri düşükse bulaşma ihtimalide düşer. Hepatit C virüsün anneden bebeğe bulaşmasını azaltacak veya engelleyecek bir tedavi imkanı halihazırda mevcut değil. Anne ve bebeğin bir enfeksiyon hastalıkları uzmanınca düzenli olarak takip edilmesi

4 gereklidir. Gebelikte hepatit ilaçları: Kronik hepatit tedavisinde kullanılan interferon gebelikte kullanılamaz. İnterferon kullanan hastaların ise gebe kalmaları istenmez. Hatta ilacın kesilmesini takiben 6 ay içinde dahi gebe kalınması istenmez çünkü bebekte doğumsal anormalliklere neden olmaktadır. Hepatit tedavi ilaçları süte de geçtiğinden süt veren annelerin tedavi sırsında doktora danışmaları gereklidir. Sonuç olarak Hepatit E hariç diğer hepatitlerin seyri gebelik ile değişmez, hepatit a ve hepatit b gebelik sırasında bebeğe bulaşabilir ancak aşı ve immün globülin ile bu geçiş büyük oranda önlenebilir ve bebek korunabilir. Hepatit c nin bebeğe geçişi annedeki viral yüke bağlı olarak değişir. Hepatit c viral yükü ml de 1 milyon ve üstü ise %18 oranında bebeğe virüs bulaşır. Ger gebe hamileliğin ilk aylarından itibaren hepatit için test edilmeli ve gerekirse anne ve bebek aşı ve immün globülin ile korunmalıdır. Hepatit virüsleri dışında gebelerde sarılığa neden olabilecek diğer sebepler atlanmamalıdır. Referanslar: 1. Viral Hepatitis Centers for Disease Control 2. HepBMoms.org Stanford University 3. Tan HH, et al.,.chronic hepatitis B virus (HBV) infection in pregnancy. Hepatol Int Sep;2(3): PMID: Lin K, Vickery J..Screening for hepatitis B virus infection in pregnant women: evidence for the U.S. Preventive Services Task Force reaffirmation recommendation statement. Ann Intern Med Jun 16;150(12): PMID: PMID: Tran TT.Management of hepatitis B in pregnancy: weighing the options.cleve Clin J Med May;76 Suppl 3:S25-9.PMID: Reynaud L, et al.tenofovir and its potential in the treatment of hepatitis B virus. Ther Clin Risk Manag Feb;5(1): Epub 2009 Mar 26.PMID:

5 Chatterjee S, et al. Hepatitis B Prevalence during pregnancy.indian Pediatr Nov;46(11): PMID: HEPTİT E Hepatit E virüsü nasıl bulaşır? Hepatit E virüsü aynı hepatit A virüsü gibi sular ve gıdalar ile bulaşan enfeksiyona neden olur. Hasta insanların dışkısı ile ortama yayılan virüs kontamine olmuş su ve gıdalar yoluyla salgınlara yol açar. Hepatit E özellikle az gelişmiş ve alt yapısı bozuk bölgelerde salgınlar şeklinde görülür. Şehir sularının kirlenmesi salgınların ana sebebidir. Hastalık direk olarak kişiden kişiye bulaşmaz. Hepatit E virüsünün kuluçka süresi 15 ila 75 gündür bu sürenin sonunda sarılık belirtileri ortaya çıkar. Hepatit E hastalığı nasıl seyreder? Hepatit E virüsü enfeksiyonları hemen herzaman sarılıkla seyreder. Sarılık, İştahsızlık, Eklem ağrıları, İdrarda koyulaşma, Bulantı, kusma en sık görülen şikayetlerdir. Hepatit E kronikleşir mi? Hepatit E enfeksiyonu immün sistemi bozuk kişilerde kronikleşebilir. Yani 6 aydan uzun süren karaciğer iltihaplanmasına yol açabilir. Hastalık daha çok gençlerde ve orta yaşlarda görülmektedir. Çocuklarda ve yaşlılarda hepatit E enfeksiyonu nadirdir. Hepatit e enfeksiyonu gebeler için çok tehlikelidir. Gebe kadınlarda hepatit e

6 enfeksiyonu hızla ilerleyip karaciğer yetmezliği ve karaciğer komasına yol açarak hastanın ölümüne sebep olabilir. Gebelerde hepatit e enfeksiyonu % oranında ölümle sonuçlanır. Gebelerin mutlaka hastaneye yatırılarak izlenmesi gerekir. Hastalığın özel bir tedavisi yoktur. Hepatit E teşhis ve tedavisi Hepatit E enfeksiyonu nun teşhisi laboratuar testleri ile konur. Hepatit E enfeksiyonu düşünülen hastadan Anti HEV testi istenir. Sanitasyon önlemleri ve hijyenik kurallara uymak hepatit E den korunmakta önemlidir. Hepatit E tedavisinde hastanın genellikle hastaneye yatması gerekmez ancak gebe kadınların yatırılarak izlenmesi gerekir. Hepatit E aşısı varmı? Hepatit E virüsüne karşı henüz bir aşı yok ancak yapılan çalışmalar olumlu sonuçlanmış ve yakın zamanda hepatit E virüsüne karşı bir aşı geliştirilebileceğini göstermiştir. Referanslar: 1. Rosenthal, M. Sara. The Gastrointestinal Sourcebook. Los Angeles: Lowell House, Mast, E. E., and M. J. Alter. Epidemiology of Viral Hepatitis: An Overview. Seminars in Virology 4 (1993): Tepper, M. L., and P. R. Gully. Viral Hepatitis: Know Your D, E, F and Gs. Canadian Medical Association Journal (1997): American Liver Foundation Pompton Ave., Cedar Grove, NJ (800) < 5. King, J. W. Bug Bytes. Louisiana State University Medical Center <