GİRİŞ. Ö d e m i ş T i c a r e t B o r s a s ı 1

Transkript

1 2017 Sütve SütÜr ünl er i Sekt örrapor u

2 GİRİŞ Süt ve süt ürünleri tüketimi, bu ürünlerin insan yaşamının sağlıklı bir şekilde sürdürülebilmesi için alternatifi olmaması nedeniyle büyük önem taşımaktadır. Süt ve süt ürünleri sektörü geniş bir üretici ve tüketici kitlesine sahiptir. Gıda sektörünün önemli bir kolu olan sütün kısa süre içinde bozulmaması için günümüzde çeşitli teknolojiler uygulanarak işlenmekte, depolanmakta ve dağıtılmaktadır. Sütten elde edilen süt ürünlerinin birinci grubunu çiğ sütten elde edilen içme sütü oluşturmaktadır. Yoğurt ve ayran ikinci, peynirler (beyaz peynir, kaşar peyniri, çökelek, lor ve diğerleri) ise üçüncü alt gruptur. Sütün cinsine, kalitesine, katkı maddelerine ve yöresel özelliklere göre peynirler çok çeşitlilik arz etmektedir. Tereyağı dördüncü grubu, süt tozu beşinci, dondurma ise altıncı ve son grubu oluşturmaktadır. Süt Nedir? Süt, hayvanların meme bezlerinin bir sekresyonu olup bütün memelilerde doğumu takiben süt sekresyonu gerçekleşir. Süt, canlının gelişmesi, yaşayabilmesi ve verimli olabilmesi için gerekli olan tüm maddeleri hemen hemen tam ve dengeli olarak bileşiminde bulunduran bir besindir. Özellikle bebeklerin vazgeçilmez bir gıdası olarak bilinen süt, aynı zamanda yetişkinler için de en önemli gıdadır. Sütün kesin bileşimini vermek oldukça zordur. Çünkü sütün bileşimini etkileyen mevsim, beslenme koşulları, sağım şekli, sağım zamanı laktasyon periyodu, hayvanın türü, ırkı gibi pek çok faktör vardır. Süt, yağ, laktoz, protein, mineral madde ve sudan oluşan kompleks bir karışımdır. İnsan yaşamının her evresinde gerekli olan süt, C vitamini ve demir dışında makro ve mikro besin öğeleri için iyi bir kaynaktır. Özellikle çocukluk, gebelik-emziklilik ve yaşlılık dönemlerinde kemik sağlığı açısından oldukça önemli olduğu bilinmektedir. Süt ve süt ürünlerine özellikle kalsiyum ve fosfor başta olmak üzere bazı önemli mineraller, protein ve riboflavin gibi bazı B grubu vitaminlerin kaynağı olarak bakıldığında halk sağlığı açısından önemli bir besin grubu olduğu hemen anlaşılacaktır. Süt proteini iyi kaliteli olup, vücutta kullanım oranı % 90 dır. Süt proteinlerinin vücutta bilinen büyüme ve gelişmeye katkısı, doku farklılaşmalarındaki etkinliğinin yanı sıra; kalsiyum emilimi ve immün fonksiyonlar üzerine olumlu etkilerinin olduğu, kan basıncını ve kanser riskini azalttığı, vücut ağırlığının kontrolünde etkin olduğu, diş çürüklerine karşı koruyucu olduğu bilinmektedir. Süt karbonhidratı olan laktoz, süt enerjisinin kaynağıdır. Laktoz, beyin ve sinir hücrelerinin oluşumunda, bağırsak hareketlerini düzenlemede yardımcıdır. Uygun ortam (ph) sağlayarak faydalı bağırsak bakterilerini geliştirir. Süt yağı, süt enerjisinin bir diğer kaynağıdır. Yağda eriyen vitaminlerin (A, E, D, K) emilimini sağlar. Süt yağında bulunan yağ asitlerinin, özellikle çocukların sinir sistemi ve entelektüel kapasitelerinin gelişimini sağlayan bir değişken olduğu bildirilmiştir. Süt, minerallerden yana da (kalsiyum, fosfor, iyot, sodyum, magnezyum) zengindir. Süt, hiç bir besinde olmadığı kadar fazla ve kullanılabilirliği yüksek kalsiyum mineralini içerir. Kalsiyum, fosfor ve magnezyum kemik dokusunun temel bileşenidir. Çocukluktan beş yaşına kadar dengeli beslenme ile kemik mineral dokusu artar. Yaşlılıkta ise hareketsizlik ve hormonal dengenin değişimine bağlı olarak kemik mineral dokusu azalır. Kalsiyum, fosfor ve protein içeriği zengin olan süt, çocukluk ve gençlikte kemik dokusunun gelişimini sağlar, yaşlılıkta ise kaybı azaltır. Süt proteini, kalsiyum emilimini arttırdığı gibi, kemik dokusu hücrelerinin oluşumunu sağlar. Süt karbonhidratı olan laktoz da ince bağırsaklardan kalsiyum emilimini arttıran önemli bir faktördür. Süt, büyüme ve gelişmeyi, besin ögelerinin vücutta elverişli kullanılmasını, sinir sisteminin fonksiyonlarının yerine getirilmesini, vücut direncinin gelişmesini ve kan yapımında fonksiyonu olan çok sayıda vitaminleri içerir. Sütün besin öğesi içeriği elde edildiği hayvan türüne göre farklılık göstermektedir. Ortalama %88 i su olan inek sütü 100 den fazla farklı bileşen içermektedir. Süt ve süt ürünleri; protein, kalsiyum, fosfor, A vitamini, bazı B vitaminleri (özellikle riboflavin, B12 ) için iyi bir kaynaktır. Riboflavin (B2 vitamini), B12, A vitamini, B6, B1, niasin ve folik asit sütte yeterli miktarda bulanan vitaminlerdir. Sütün bileşiminde yer alan başta vitaminler ısı Ö d e m i ş T i c a r e t B o r s a s ı 1

3 ve ışık gibi birçok fiziksel ve kimyasal etkiye karşı son derece duyarlıdırlar. Sütün işlenmesi sırasında özellikle ısı ile muamele ve taşınma sırasında ultraviyole ışınlara maruz kalmaları ile besin ögelerinde oluşan kayıplar sağlık açısından istenilmeyen bir durumdur. Süt ve süt ürünleri tüketiminin arttırılması, yeterli ve dengeli besin öğesi ve enerji alınımının sağlanması açısından sağlık profesyonelleri tarafından önerilmektedir. Dünya geneline bakıldığında her ülke için farklı miktarlarda süt ve süt ürünleri tüketimi söz konusudur. Ülkemizde ise süt içme alışkanlığının çok az olduğu dikkatleri çekmektedir Türkiye Ulusal Beslenme Araştırması sonuçlarına göre süt yoğurt tüketimi kişi başına günlük 78,7 gram iken, 1984 yılı araştırmasında 69 grama düşmüştür. İnsan beslenmesinde mükemmel bir gıda olarak nitelendirilen sütten elde edilen başta peynir, yoğurt, tereyağı, dondurma olmak üzere süt ürünleri de vazgeçilmez gıdalardır. Tereyağı fazla miktarda yağ içermesi nedeniyle enerji kaynağı olduğu gibi, sindirilme oranı da yüksektir. Ayrıca vitamin A içerir. Peynir, yine en önemli protein, yağ, kalsiyum, fosfor ve vitamin A kaynağıdır. Dondurma, lezzetli ve kolay sindirilebilir bir ürün olmasının yanında, protein, kalsiyum, fosfor ve vitamin B1 içerir. Fazla miktarda yağ içerdiğinden aynı zamanda vitamin A kaynağıdır. Yoğurt, sindirimi kolay, beslenme değeri yüksek, doğal bağırsak florasının oluşmasına yardımcı, her gün diyette bulunması gerekli en önemli süt ürünüdür. Yine kefir, asidofiluslu süt, krema gibi süt ürünleri de beslenme ve sağlık açısından önemli süt ürünleridir. Süt, tüm bu faydalarının yanı sıra insanda hastalığa neden olabilen zararlı mikroorganizmaların üremesi için de elverişli bir besi yeridir. Brusella (yavru atar hastalığı), tüberküloz, tifo, paratifo, şap, şarbon, sarılık gibi hastalık etkenleri çiğ sütten insana geçebilen hastalıklardır. Sağımdan tüketiciye ulaşıncaya kadar açıkta kalan süte, süt sağıcısından, kaplardan, hayvan memesinden (kan, irin, kıl vb.) ve çevreden (toz, toprak, haşarat ve gübre atıkları) de bulaşanlar geçebilmektedir. SÜTÜN BESİN DEĞERİ NEDİR? Çok mükemmel bir gıda maddesi olan sütün besin değerini, bileşimine göre beş ana başlık altında toplayarak açıklayabiliriz. LAKTOZ (SÜT ŞEKERİ) Doğada yüksek oranda sadece sütte bulunan laktoz, enerji sağlar. Sütte bulunan galaktoz, beyin ve sinir dokularının oluşumunda rol oynar. Laktozun hidrolizi sonucu oluşan laktik asit bağırsaklarda istenmeyen mikroorganizmaların gelişimini dolaylı olarak inhibe eder ve tipik barsak florasını geliştirici etki yapar. Laktoz vücudun kalsiyum ve fosfordan daha iyi yararlanmasını sağlar. Bu nedenle kemik ve diş oluşumunda, bebeklerin beslenmesinde önemli rol oynar. Laktoz enzimi yetersizliği nedeniyle laktoz intoleransı gösteren kişilerin süt yerine fermente süt ürünlerini tüketmeleri önerilmektedir. SÜT YAĞI Dengeli beslenmede yeterli miktarda yağın gıdalarla birlikte alınması önemlidir. Süt yağı, enerji kaynağıdır. Süt yağı, laktozun en iyi şekilde kullanımını ve vücudumuz için gerekli olan A, D, E, K vitaminlerinin taşınmasını sağlar. Süt yağındaki fosfolipitler, beyin ve sinir hücrelerinin hayati önem taşıyan kısımlarını oluşturur. Vücut için gerekli olan doymamış yağ asitlerini bünyesinde bulundurmasından dolayı süt yağının beslenmede önemli fonksiyonları bulunmaktadır. Çeşitli gıda maddelerinde bulunan kolesterol miktarına göre süt, sanıldığı kadar yüksek oranda kolesterol içermemektedir. 100 mililitre sütün içerdiği kolesterol miktarı sadece 12 gramdır. 2 S ü t v e S ü t Ü r ü n l e r i S e k t ö r R a p o r u

4 SÜT PROTEİNİ Vücudun yapı taşı olarak kabul edilen proteinlerin beslenmede önemli bir yeri bulunmaktadır. Süt proteininin biyolojik değeri bitkisel proteinlere göre daha yüksek olduğundan, vücut diğer proteinlere oranla süt proteininden daha iyi yararlanmaktadır. Süt proteini, hücre ve dokuların oluşmasında önemli rol oynar. Süt proteini, büyüme ve gelişmeyi sağlar. Süt proteini, saç ve tırnakların oluşumunda büyük rol oynar. Süt proteini, kasların kasılmasına yardımcı olur. Süt proteini, vücutta ödem yapan sıvıların toplanmasını önler. Süt proteinlerinde büyük bir kısmı esansiyel amino asit olan yaklaşık 23 adet amino asit bulunmakta olup, bunların bir kısmı hayati önem taşımaktadır. MİNERAL MADDELER İnsanların iyi bir şekilde beslenmesi için bütün minerallere ihtiyacı vardır. Sütte bulunan başlıca mineraller fosfor ve kalsiyumdur. Kalsiyum özellikle çocukların kemik ve diş oluşumlarının tamamlanmasında büyük rol oynar. Kemik yoğunluğunun en üst noktaya ulaştığı yaşlarına kadar alınan kalsiyum kemik yoğunluğunun artmasına neden olmaktadır. Bu yaşlardan sonra kemik yoğunluğu artmamakta ancak kalsiyum alımına düzenli olarak devam edildiğinde kemik yoğunluğundaki azalma yavaşlamakta veya gecikmektedir. Süt içmenin kemik yapısına olan olumlu etkisi en fazla çocukluk ve gençlik yıllarında görülmektedir. Bu dönemlerde yeterli süt tüketimi, dolayısıyla kalsiyum alımı, tüm yaşam boyunca kemik sağlığı için önemlidir. Kalsiyum ihtiyacı özellikle hamilelik ve emzirme döneminde de önemli olup, bu dönemlerde yetersiz kalsiyum alımı, ileri yaşlarda "osteomalacia" ve "osteoporosis" gibi kemik hastalıklarına yol açmaktadır. Sütte bulunan fosfor, kemik oluşumunda önemli rol oynamaktadır. VİTAMİNLER Süt, beslenmemiz için gerekli olan, yağda ve suda eriyen vitaminlerin hepsini içermektedir. Özellikle zekâ gelişiminde etkili olan, deri ve göz sağlığında gerekli B2 vitamini (rib oflavin) için süt en iyi kaynaktır. Vücudun ihtiyacı olan B12, A ve C vitaminleri süt içerek önemli ölçüde karşılanabilmektedir. Sütteki vitaminler, hastalıklara karşı direnci arttırır. Sütteki vitaminler, büyümeye yardım eder. Ö d e m i ş T i c a r e t B o r s a s ı 3

5 DÜNYADA SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ ÜRETİMİ HAYVAN VARLIĞI BÜYÜKBAŞ HAYVAN VARLIĞI (ADET) Dünya genelinde büyükbaş hayvan varlığı incelendiğinde %14,80 lik payla Brezilya nın ilk sırada yer aldığı ikinci sırada Hindistan ve 3. Sırada da ABD nin bulunduğu görülmektedir. Ülkemiz büyükbaş hayvan varlığı ise %0,95 lik payla 22.sırada yer almaktadır yılından bugüne büyükbaş hayvan varlığı tüm dünyada %2,28 oranında artarken ülkemizde %2,92 oranında azalmıştır. Ülkeler Payı 1 Brezilya ,80% 2 Hindistan ,61% 3 ABD ,23% 4 Çin ,72% 5 Etiyopya ,03% 6 Arjantin ,57% 7 Pakistan ,90% 8 Meksika ,30% 9 Sudan ,07% 10 Tanzanya ,83% 11 Avustralya ,69% 12 Bangladeş ,61% 13 Kolombiya ,53% 14 Nijerya ,39% 15 Kenya ,39% 16 Fransa ,31% 17 Rusya ,29% 18 Venezuela ,12% 19 Myanmar ,12% 20 Endonezya ,09% 21 Uganda ,00% 22 Türkiye ,95% 23 Paraguay ,94% 24 Güney Afrika ,91% 25 Nijer ,87% Kaynak: FAO Genel Toplam KÜÇÜKBAŞ HAYVAN VARLIĞI (ADET) KEÇİ 2016 yılı sonunda dünya küçükbaş hayvan varlığının %46 lık kısmını Keçi varlığı oluşturmaktadır. Keçi varlığı ile ilk sırada %14,85 lik payla Çin bulunmaktadır. İkinci sırada %13,35 lik payla Hindistan, %7,37 lik payla Nijerya bulunmaktadır. Ülkemiz ise %1,04 lük payla 20. Sırada yer almaktadır. Dünyadaki keçi varlığı 2014 yılından 2016 yılına %3,93 oranında artmıştır. Ülkemizde ise bu artış %12,9 oranında gerçekleşmiştir. Ülkeler Payı 1 Çin ,85% 4 S ü t v e S ü t Ü r ü n l e r i S e k t ö r R a p o r u

6 2 Hindistan ,35% 3 Nijerya ,37% 4 Pakistan ,01% 5 Bangladeş ,59% 6 Sudan ,12% 7 Etiyopya ,01% 8 Kenya ,67% 9 Moğolistan ,55% 10 Mali ,21% 11 Endonezya ,96% 12 İran ,90% 13 Tanzanya ,87% 14 Nijer ,61% 15 Uganda ,55% 16 Burkina Faso ,46% 17 Güney Sudan ,35% 18 Somali ,17% 19 Nepal ,10% 20 Türkiye ,04% 21 Brezilya ,98% 22 Yemen ,91% 23 Meksika ,87% 24 Afganistan ,74% 25 Malavi ,73% Kaynak: FAO KOYUN Genel Toplam Dünyadaki küçükbaş hayvan varlığının %54 lük kısmını Koyun varlığı oluşturmaktadır. Keçi de olduğu gibi koyun varlığında da %13,81 lik payla Çin ilk sırada yer almaktadır. Koyun varlığı ile ikinci sırada %5,76 lık payla Avustralya, üçüncü sırada %5,37 lik payla Hindistan yer almaktadır. Ülkemizin koyun varlığı ise %2,69 luk payla 8.sırada yer almaktadır. Dünya koyun varlığı 2016 yılında 2014 yılına göre %3,07 oranında artmıştır. Ülkemizde ise bu artış %7,59 olarak gerçekleşmiştir. Ülkeler Payı 1 Çin ,81% 2 Avustralya ,76% 3 Hindistan ,37% 4 İran ,62% 5 Nijerya ,59% 6 Sudan ,46% 7 Birleşik Krallık ,89% 8 Türkiye ,69% 9 Etiyopya ,62% 10 Pakistan ,54% 11 Cezayir ,40% 12 Moğolistan ,37% 13 Yeni Zelanda ,35% 14 Güney Afrika ,98% Ö d e m i ş T i c a r e t B o r s a s ı 5

7 15 Rusya ,94% 16 Fas ,69% 17 Kenya ,62% 18 Brezilya ,57% 19 Endonezya ,54% 20 Suriye ,53% 21 Güney Sudan ,50% 22 İspanya ,36% 23 Mali ,36% 24 Kazakistan ,34% 25 Özbekistan ,34% Kaynak: FAO SÜT ÜRETİMİ Genel Toplam İNEK SÜTÜ (TON) Dünya genelinde inek sütü üretim miktarları incelendiğinde ilk sırada %14,62 lik payla ABD yer almaktadır. ABD hayvan varlığı ile dünya genelinde 3.sırada yer almaktadır. ABD yi %11,74 lük payla Hindistan, %5,58 lik payla Çin izlemektedir. Ülkemiz ise büyükbaş hayvan varlığı itibariyle 22.sırada iken süt üretiminde %2,55 lik payıyla 9.sırada yer almaktadır. Süt üretiminde dünya genelinde 11.sırada yer alan Hollanda nın hayvan varlığı açısından ilk 25 ülke arasında yer almadığı görülmektedir. Dünya genelinde süt üretim miktarının 2016 yılında 2014 yılına göre %0,37 gibi çok düşük bir oranda arttığı gözlenmektedir. Ülkemizde ise süt üretimi 2014 yılına göre %1,25 oranında düşüş göstermiştir. Ülkeler Payı 1 ABD ,62% 2 Hindistan ,74% 3 Çin ,58% 4 Brezilya ,10% 5 Almanya ,96% 6 Rusya ,63% 7 Fransa ,71% 8 Yeni Zelanda ,29% 9 Türkiye ,55% 10 Birleşik Krallık ,27% 11 Hollanda ,17% 12 Polonya ,01% 13 Pakistan ,99% 14 Meksika ,76% 15 İtalya ,63% 16 Ukrayna ,54% 17 Arjantin ,50% 18 Özbekistan ,19% 19 Avustralya ,17% 20 Kanada ,14% 21 Japonya ,12% 22 Belarus ,08% 23 İrlanda ,04% 6 S ü t v e S ü t Ü r ü n l e r i S e k t ö r R a p o r u

8 24 İran ,91% 25 Kolombiya ,82% Genel Toplam Kaynak: FAO KEÇİ SÜTÜ (TON) Dünya genelinde keçi sütü üretiminin%24,69 luk kısmı Hindistan tarafından gerçekleştirilmektedir. Hindistan ı %7,24 lük payıyla Sudan, %6,89 luk payıyla Bangladeş izlemektedir. Ülkemiz %2,26 lık payıyla 11.sırada yer almaktadır. Dünya genelinde Keçi Sütü üretim miktarı 2016 yılında 2014 yılına göre %10,77 oranında ciddi bir düşüş yaşamıştır. Ülkemizde ise bu düşüş çok daha yüksek bir oranda %25,70 seviyelerinde gerçekleşmiştir. Bu düşüşle 2015 yılında 7.sırada olan ülkemiz 2016 yılında 11.sıraya gerilemiştir. Dünya genelinde keçi sütü üretimindeki azalmanın temelinde keçi besleme alanlarının daralmış olması, besleme ve bakım zorlukları gelmektedir. Ülkeler Payı 1 Hindistan ,69% 2 Sudan ,24% 3 Bangladeş ,89% 4 Pakistan ,40% 5 Fransa ,95% 6 Güney Sudan ,06% 7 İspanya ,69% 8 Yunanistan ,52% 9 Somali ,47% 10 Endonezya ,46% 11 Türkiye ,26% 12 İran ,08% 13 Nijer ,90% 14 Çin ,81% 15 Brezilya ,66% 16 Rusya ,64% 17 Cezayir ,50% 18 Hollanda ,50% 19 Ukrayna ,49% 20 Kenya ,45% 21 Tanzanya ,39% 22 Jamaika ,22% 23 Moğolistan ,14% 24 Meksika ,05% 25 Mali ,91% Kaynak: FAO KOYUN SÜTÜ (TON) Genel Toplam Dünya genelinde üretilen koyun sütü miktarları açısından Çin %13,13 lük payla ilk sırada yer almaktadır. Çin i %8,97 lik payla ülkemiz, %6,86 lık payla Yunanistan izlemektedir. Dünya genelinde koyun sütü üretimi 2014 yılına göre %0,39 luk çok düşük bir seviyede artış gerçekleşmiştir. Ülkemizde ise 2014 yılına göre koyun sütü üretimi %16,56 lık yüksek bir oranda gerilemiştir. Ülkemizdeki bu yüksek düşüşün temelinde koyun bakım işçiliğinin yüksek olması ve meraların daralmış olması yatmaktadır. Ö d e m i ş T i c a r e t B o r s a s ı 7

9 Ülkeler Payı 1 Çin ,13% 2 Türkiye ,97% 3 Yunanistan ,86% 4 Suriye ,29% 5 Romanya ,09% 6 İspanya ,20% 7 Mali ,11% 8 İtalya ,10% 9 Sudan ,89% 10 Somali ,82% 11 İran ,15% 12 Fransa ,83% 13 Cezayir ,73% 14 Hindistan ,97% 15 Afganistan ,93% 16 Endonezya ,65% 17 Güney Sudan ,52% 18 Nijer ,21% 19 Moğolistan ,96% 20 Mısır ,95% 21 Suudi Arabistan ,91% 22 Kenya ,86% 23 Ürdün ,85% 24 Etiyopya ,83% 25 Arnavutluk ,82% Kaynak: FAO Genel Toplam SÜT ÜRÜNLERİ ÜRETİMİ TEREYAĞI ÜRETİMİ Dünya geneli tereyağı üretimi incelendiğinde 2014 yılı sonu itibariyle %16,07 lik payla ilk sırada ABD nin yer aldığı görülmektedir. ABD toplam süt üretiminde de dünya genelinde ilk sırada yer almaktadır. Tereyağı üretiminde %9,02 lik payla Yeni Zelanda ikinci, %8,43 lük payla Almanya üçüncü sırada yer bulmuştur. Ülkemiz ise %4,01 lik payla altıncı sıradadır. Dünya genelinde tereyağı üretimi 2012 yılına göre %3,89 oranında yükselmiştir. Ülkemizde ise bu artış %5,1 seviyelerinde gerçekleşmiştir. TEREYAĞI ÜRETİMİ YAPAN ÜLKELER (TON) Ülkeler Payı 1 ABD ,07% 2 Yeni Zelanda ,02% 3 Almanya ,43% 4 Fransa ,74% 5 Rusya ,83% 6 Türkiye ,01% 7 Polonya ,46% 8 İrlanda ,18% 9 İran ,17% 8 S ü t v e S ü t Ü r ü n l e r i S e k t ö r R a p o r u

10 10 Birleşik Krallık ,73% 11 Hollanda ,68% 12 Avustralya ,22% 13 Ukrayna ,17% 14 Belarus ,04% 15 Brezilya ,98% 16 İtalya ,92% 17 Çin ,68% 18 Kanada ,67% 19 Kore Cumhuriyeti ,29% 20 Japonya ,16% 21 Finlandiya ,10% 22 İsviçre ,93% 23 Arjantin ,92% 24 Myanmar ,91% 25 Danimarka ,82% Kaynak: FAO Genel Toplam TEREYAĞI İHRACATI YAPAN ÜLKELER (1.000 DOLAR) Tereyağı üretiminde ikinci sırada yer alan Yeni Zelanda ihracat rakamları açısından bakıldığında 2017 yılında 2,4 milyar dolarlık tereyağı ihracatı ile ilk sırada yer almıştır. Üretim açısından ilk sırada yer alan ABD ise 139 milyon dolarlık ihracatla 12.sırada yer almıştır. Ülkemiz ise tereyağı ihracatı açısından ilk 25 ülke arasına girememiş, 6 milyon dolarlık ihracatla 38.sırada yer almıştır. Ülkemiz süt üretimi açısından bakıldığında büyükbaş hayvanda 9, keçi sütü üretiminde 11, koyun sütü üretiminde 2, tereyağı üretiminde 6.sırada yer alırken ihracatta ilk 25 arasında yer bulamamıştır. İhracatın bu kadar düşük olmasının temelinde iç piyasa ihtiyaçlarının tam olarak karşılanamaması olduğu düşünülebilir. Ülkeler Yeni Zelanda Hollanda İrlanda Belçika Almanya Fransa Belarus Polonya Birleşik Krallık Danimarka Finlandiya ABD Ukrayna İspanya Avustralya Portekiz Hindistan Uruguay İtalya Meksika Suudi Arabistan Malezya Ö d e m i ş T i c a r e t B o r s a s ı 9

11 23 Litvanya Arjantin Avusturya Türkiye Dünya Geneli Kaynak: TradeMap TEREYAĞI İTHALATI YAPAN ÜLKELER (1.000 DOLAR) Tereyağı ithalat sıralamasında ise Fransa 1,1 milyar dolarlık ithalatla 1.sırada yer almıştır. İthalatı ile 1.sırada yer alan Fransa aynı zamanda ihracat da gerçekleştirmektedir. İhracat sıralamasında ise 6.sırada bulunmaktadır. 1,1 milyar dolarlık ithalatına karşılık 582 milyon dolar ihracatla 570 milyon dolarlık açık vermiştir. Tereyağı ithalatında Fransa dan sonra Almanya 801 milyon dolarlık ithalat ile 2.sırada yer almaktadır. Fransa gibi Almanya da tereyağı ihracatı yapan ülkeler arasında bulunmakta ve 5.sıradadır. 816 milyon dolarlık ihracatına karşılık 801 milyon dolarlık ithalat yapmış ve 15 milyon dolarlık fazla vermiştir. İthalatta 3.sırada ise 773 milyon dolarla Belçika bulunmaktadır. Benzer durum Belçika da da söz konusudur. Belçika ihracat sıralamasında 4.sırada yer almaktadır. Belçika nın 847 milyon dolarlık ihracatına karşılık ithalatı 773 milyon dolar olmuş, ithalat ihracat işlemleri sonucunda 74 milyon dolarlık fazla vermiştir. Türkiye ise 46 milyon dolarlık ithalat ile 40.sırada yer almaktadır. İhracat sıralamasında 38.sırada olan ülkemiz 46 milyon dolarlık ithalata karşılık 6,7 milyon dolarlık ihracat ile yaklaşık 39 milyon dolar açık vermiştir. Almanya, Belçika gibi ülkelerin tereyağı dış ticaretinin hem ithalat hem ihracat tarafında ilk sıralarında bulunmasının temelinde fason üretim, markalaşma, tüketici tercihlerinden doğan ithalat ihtiyacı düşünülebilir. Ülkemizin tereyağı açısından dış ticaret dengesindeki bu negatif durumun iç piyasanın ihtiyaçlarına yetersiz kalınmasından olduğu görülmektedir. Her ne kadar dünya genelinde yapılan üretim açısından 6.sırada yer alsa da beslenme alışkanlıkları ülkemizi tereyağı ithalatına yönlendirmiştir. Ülkeler Fransa Almanya Belçika Hollanda Rusya Çin Birleşik Krallık İtalya ABD Suudi Arabistan Meksika İran Avustralya Filipinler Birleşik Arap Emirlikleri Çin, Taipei Mısır Endonezya İspanya Çek Cumhuriyeti Polonya Singapur Malezya S ü t v e S ü t Ü r ü n l e r i S e k t ö r R a p o r u

12 24 Avusturya Kanada Türkiye Dünya Geneli Kaynak: TradeMap PEYNİR ÜRETİMİ Peynir üretim miktarları incelendiğinde ABD nin %24,97 payla ilk sırada yer aldığı görülmektedir. ABD yi %12,25 lik payla Almanya izlemektedir. Fransa ise %8,43 lük payla üçüncü sırada yer almaktadır. Türkiye ise %0,91 lik payla ancak 22.sırada yer almaktadır. Dünya genelinde peynir üretimi 2012 yılına göre %6,7, Türkiye de ise %3,9 oranında artmıştır. PEYNİR ÜRETİMİ YAPAN ÜLKELER (TON) Ülkeler Payı 1 ABD ,97% 2 Almanya ,25% 3 Fransa ,43% 4 İtalya ,53% 5 Hollanda ,45% 6 Polonya ,33% 7 Rusya ,97% 8 Çekya ,54% 9 Arjantin ,50% 10 Birleşik Krallık ,83% 11 Kanada ,82% 12 Mısır ,68% 13 Danimarka ,65% 14 Yeni Zelanda ,45% 15 Avustralya ,39% 16 İran ,08% 17 Çin ,07% 18 İspanya ,02% 19 Yunanistan ,98% 20 Avusturya ,98% 21 İsviçre ,92% 22 Türkiye ,91% 23 İrlanda ,86% 24 Belarus ,79% 25 Venezuela ,77% Dünya Geneli Kaynak: FAO PEYNİR İHRACATI YAPAN ÜLKELER (1.000 DOLAR) 2017 yılı peynir ihracatında dünya genelinde 4,4 milyar dolarlık ihracatla ilk sırada Almanya yer almaktadır. Almanya yı 4 milyar dolarlık ihracatla Hollanda, 3,4 milyar dolarlık ihracatla Fransa bulunmaktadır. Türkiye ise 154 milyon dolarlık ihracat ile 26.sırada yer almıştır. Ülkeler Almanya Hollanda Fransa İtalya Ö d e m i ş T i c a r e t B o r s a s ı 11

13 5 Danimarka ABD Yeni Zelanda Belçika İrlanda Polonya Belarus Birleşik Krallık Avustralya Avusturya İsviçre İspanya Yunanistan Suudi Arabistan Mısır Litvanya Lüksemburg Çek Cumhuriyeti Arjantin İran Kıbrıs Türkiye Dünya Geneli Kaynak: TradeMap PEYNİR İTHALATI YAPAN ÜLKELER (1.000 DOLAR) 2017 yılı peynir ithalatında ihracatında olduğu gibi ilk sırada Almanya yer almaktadır. Almanya 4,4 milyar dolarlık ihracatına karşılık 4,2 milyar dolarlık ithalat yapmış, 200 milyon dolar fazla vermiştir. İthalatta 2 milyar dolar ile ikinci sırada yer alan Birleşik Krallık 792 milyon dolar ile ihracatta 12.sıradadır. Peynir dış ticaret açığı 1,2 milyar dolardır. 3. Sırada yer alan İtalya nın ithalat değer 2 milyar dolar, ihracatı ise 2,9 milyar dolardır. İtalya peynir dış ticareti 1 milyar dolar fazla vermiştir. Ülkemiz ise 37 milyon dolarlık ithalat ile 71.sırada yer almaktadır. 154 milyon dolarlık ihracatımıza karşılık yapılan 37 milyon dolarlık ithalat ile 117 milyon dolarlık fazla sağlanmıştır. Tereyağında olduğu gibi peynirde de Almanya ve İtalya nın dış ticaret dengesinin pozitif yönde gerçekleştiği görülmektedir. Ülkeler Almanya Birleşik Krallık İtalya Fransa Hollanda Belçika ABD Japonya İspanya Rusya İsveç Suudi Arabistan Avustralya Güney Kore S ü t v e S ü t Ü r ü n l e r i S e k t ö r R a p o r u

14 15 Meksika Yunanistan Avusturya Çin İsviçre Çek Cumhuriyeti Danimarka Irak Polonya Birleşik Arap Emirlikleri Finlandiya Türkiye Dünya Geneli Kaynak: TradeMap İŞLENMİŞ SÜT ÜRETİMİ Dünya işlenmiş süt üretiminde ABD %12,72 lik payla ilk sırada yer almaktadır. Almanya %10,13 lük payla ikinci, Fransa ise %10,13 lük payla üçüncü sırada yer almaktadır. Türkiye nin ise işlenmiş süt üretimindeki payı %3,22 dir ve altıncı sırada yer almaktadır. İŞLENMİŞ SÜT ÜRETİMİ YAPAN ÜLKELER (TON) Ülkeler Payı 1 ABD ,72% 2 Almanya ,13% 3 Fransa ,36% 4 Yeni Zelanda ,77% 5 Rusya ,86% 6 Türkiye ,22% 7 Polonya ,12% 8 Birleşik Krallık ,53% 9 Hollanda ,48% 10 İran ,45% 11 Kanada ,43% 12 İrlanda ,40% 13 Avustralya ,13% 14 Brezilya ,12% 15 İtalya ,08% 16 Belçika ,05% 17 Hindistan ,95% 18 Belarus ,72% 19 Çin ,60% 20 Ukrayna ,59% 21 İspanya ,47% 22 Japonya ,33% 23 Danimarka ,30% 24 Güney Kore ,21% 25 İsveç ,05% Dünya Geneli Kaynak: FAO İŞLENMİŞ SÜT İHRACATI YAPAN ÜLKELER (1.000 DOLAR) Ö d e m i ş T i c a r e t B o r s a s ı 13

15 İşlenmiş süt ihracatında ilk sırada 5,6 milyar dolarlık ihracatla Yeni Zelanda yer almaktadır. Almanya 2,9 milyar dolarlık ihracatla ikinci, Hollanda 2,6 milyar dolarlık ihracatla üçüncü sırada yer almaktadır. Ülkemiz ise 95 milyon dolarlık ihracatla 39.sırada yer almaktadır. Ülkeler Yeni Zelanda Almanya Hollanda Fransa Belçika ABD Avustralya Hong Kong Birleşik Krallık Belarus Polonya İrlanda Danimarka Suudi Arabistan Birleşik Arap Emirlikleri Çek Cumhuriyeti İspanya Avusturya Uruguay İran Arjantin Litvanya Malezya İsveç Umman Türkiye Dünya Geneli Kaynak: TradeMap İŞLENMİŞ SÜT İTHALATI YAPAN ÜLKELER (1.000 DOLAR) İşlenmiş süt ithalatında ilk sırada 3 milyar dolarlık ithalatla dünyanın en kalabalık ülkesi olan Çin yer almaktadır. Almanya 2 milyar dolarlık ithalatla ikinci, Hong Kong 1,4 milyar dolarlık ithalatla üçüncü sırada bulunmaktadır. Ülkemiz ise 2 milyon dolarlık işlenmiş süt ithalatıyla 188.sıradadır. Almanya aynı zamanda ihracatçı ülke durumundadır. 2,9 milyar dolarlık ihracatına karşılık 1,9 milyar dolarlık ithalat yapmış ve 1 milyar dolarlık fazla vermiştir. Ülkemiz ise 95 milyon dolarlık ihracatına karşılık yaptığı 2 milyon dolarlık ithalatla 93 milyon dolar fazla vermiştir Çin Almanya Hong Kong Belçika Cezayir Hollanda İtalya Birleşik Arap Emirlikleri Fransa S ü t v e S ü t Ü r ü n l e r i S e k t ö r R a p o r u

16 10 Suudi Arabistan Meksika Rusya Malezya Filipinler Endonezya Singapur Birleşik Krallık Nijerya Irak Vietnam İrlanda Polonya Brezilya Tayland Bangladeş Türkiye Dünya Geneli Kaynak: TradeMap PEYNİR ALTI SUYU ÜRETİMİ Peynir altı suyu üretiminde %19,89 luk payıyla ilk sırada Fransa bulunmaktadır. ABD %13,85 lik payıyla ikinci, İtalya ise %12,05 lik payıyla üçüncü sıradadır. Ülkemiz ise %1,03 lük payıyla 18.sırada yer almıştır. PEYNİR ALTI SUYU ÜRETİMİ YAPAN ÜLKELER (TON) Ülkeler Payı 1 Fransa ,89% 2 ABD ,85% 3 İtalya ,05% 4 Almanya ,91% 5 Hollanda ,35% 6 Polonya ,23% 7 Belarus ,66% 8 Avustralya ,10% 9 Arjantin ,20% 10 Birleşik Krallık ,17% 11 İsviçre ,00% 12 Çekya ,65% 13 Danimarka ,55% 14 Litvanya ,42% 15 Slovakya ,35% 16 Ukrayna ,11% 17 Finlandiya ,05% 18 Türkiye ,03% 19 Avusturya ,01% 20 İrlanda ,00% 21 Yeni Zelanda ,78% 22 Uruguay ,73% 23 Çin ,69% 24 Estonya ,66% 25 İspanya ,59% Ö d e m i ş T i c a r e t B o r s a s ı 15

17 Kaynak: FAO Dünya Geneli PEYNİR ALTI SUYU İHRACATI YAPAN ÜLKELER (1.000 DOLAR) Peynir altı suyu ihracatında ilk sırada 721 milyon dolarlık ihracatı ile ABD bulunmaktadır. 569 milyon dolarla Fransa ikinci sırada, 540 milyon dolarla Almanya üçüncü sırada bulunmaktadır. Ülkemiz ise 30 milyon dolarlık ihracatla 22.sırada yer almıştır. Ülkeler ABD Fransa Almanya Yeni Zelanda Hollanda Polonya Danimarka İtalya İrlanda Avusturya Birleşik Krallık Belçika Arjantin Belarus Kanada Finlandiya İspanya Avustralya Litvanya Macaristan Çek Cumhuriyeti Türkiye İsviçre Ukrayna Uruguay Dünya Geneli Kaynak: TradeMap PEYNİR ALTI SUYU İTHALATI YAPAN ÜLKELER (1.000 DOLAR) Peynir altı suyu ithalatında 666 milyon dolarlık ithalat ile Çin ilk sıradadır. 530 milyon dolarlık ithalat ile Hollanda ikinci, 277 milyon dolarla ABD üçüncü sıradadır. Ülkemiz ise 2 milyon dolarlık peynir altı suyu ithal etmiştir. Ülkeler Çin Hollanda ABD Almanya Fransa Endonezya İtalya Birleşik Krallık Japonya Güney Kore Belçika S ü t v e S ü t Ü r ü n l e r i S e k t ö r R a p o r u

18 12 Meksika Malezya Tayland Kanada İspanya Singapur Rusya Danimarka Filipinler İrlanda Mısır Avusturya Yeni Zelanda Fas Türkiye Dünya Geneli Kaynak: TradeMap Ö d e m i ş T i c a r e t B o r s a s ı 17

19 TÜRKİYE DE SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ ÜRETİMİ HAYVAN VARLIĞI BÜYÜKBAŞ HAYVAN VARLIĞI (ADET) Ülkemiz genelinde büyükbaş hayvan varlığı incelendiğinde ilk sırada %21,51 lik payla saf kültür ineklerin bulunduğu görülmektedir. %17,34 ile Kültür Melezi inekler bulunmaktadır. Üçüncü sırada ise %7,16 lık payla Saf Kültür Düve yer almaktadır. Saf Kültür İnek varlığının 2015 den 2017 ye %17 oranında arttığı görülmektedir. Kültür Melezi İnek miktarındaki artış ise %4,6 oranında gerçekleşmiştir. Saf Kültür Düve artışı ise %26,5 gibi yüksek bir oranda gerçekleşmiştir. Genel olarak kültür ve melez ırklar artış gösterirken verimsizlik gerekçesiyle yerli ırklarda her yıl düşüş gerçekleşmektedir. Yerli İnek sayısı %16,7, yerli düve sayısı %16,76 oranında azalmıştır. Diğer yerli buzağı ve dana, tosun, boğa ve öküz varlığının toplam sayısında ise %3,4 lük bir düşüş yaşanmıştır. TÜRKİYE GENELİ Payı İnek, Saf Kültür ,51% İnek, Kültür Melezi ,34% Düve, Saf Kültür ,16% Buzağı Ve Dana, Erkek Saf Kültür ,67% Buzağı Ve Dana, Dişi Saf Kültür ,42% Tosun, Saf Kültür ,75% Düve, Kültür Melezi ,57% Buzağı Ve Dana, Dişi Kültür Melezi ,56% Buzağı Ve Dana, Erkek Kültür Melezi ,54% Tosun, Melez ,13% İnek, Yerli ,27% Boğa, Kültür Melezi ,82% Boğa, Saf Kültür ,42% Düve, Yerli ,33% Buzağı Ve Dana, Erkek Yerli ,25% Buzağı Ve Dana, Dişi Yerli ,24% Tosun, Yerli ,22% Boğa, Yerli ,70% Öküz, Melez ,04% Öküz, Yerli ,03% Öküz, Saf Kültür ,03% TOPLAM YILI BÜYÜKBAŞ HAYVAN VARLIĞI KIYASLAMA İlçemizin 2017 yılı sonu itibariyle büyükbaş hayvan varlığı dir. Bu İzmir ili hayvan varlığının %24 ü, Ege Bölgesinin %6,6 sı ve Türkiye Genelindeki hayvan varlığının %1 ine denk gelmektedir. Saf Kültür İnek varlığında ise bu oranlar İzmir ilinin %39 u, Ege Bölgesi nin %14 ü, Türkiye genelinde ise %3,5 seviyelerine çıkmaktadır. İlçemiz 2017 yılı sonunda yerli inek varlığını kaybetmiş, ağırlıklı olarak kültür ırkı hayvancılığa geçmiştir. ÖDEMİŞ İZMİR EGE TÜRKİYE İnek, Saf Kültür Düve, Saf Kültür Buzağı Ve Dana, Erkek Saf Kültür Buzağı Ve Dana, Dişi Saf Kültür S ü t v e S ü t Ü r ü n l e r i S e k t ö r R a p o r u

20 Tosun, Saf Kültür Boğa, Saf Kültür İnek, Kültür Melezi Buzağı Ve Dana, Erkek Kültür Melezi Düve, Kültür Melezi Tosun, Melez Buzağı Ve Dana, Dişi Kültür Melezi Öküz, Saf Kültür Boğa, Kültür Melezi Öküz, Melez İnek, Yerli Düve, Yerli Tosun, Yerli Buzağı Ve Dana, Erkek Yerli Buzağı Ve Dana, Dişi Yerli Boğa, Yerli Öküz, Yerli Genel Toplam İzmir ili hayvan varlığı ilçeler bazında incelendiğinde Ödemiş %23,92 lik payla ilk sırada yer almaktadır. Ödemiş i %15,76 ile Tire, %12,44 ile Kiraz ve %12,06 ile Bayındır izlemektedir. Bu dört ilçe Küçük Menderes havzasında bulunmakta ve İzmir ili hayvan varlığının %64,01 ini yetiştirmektedir. İlçeler Hayvan Varlığı Payı Ödemiş ,92% Tire ,79% Kiraz ,44% Bayındır ,06% Bergama ,37% Kemalpaşa ,91% Torbalı ,78% Menderes ,32% Beydağ ,18% Menemen ,44% Foça ,94% Dikili ,51% Kınık ,48% Aliağa ,93% Seferihisar ,76% Buca ,70% Urla ,48% Bornova ,43% Selçuk ,39% Çiğli ,37% Güzelbahçe ,29% Çeşme ,26% Gaziemir 570 0,08% Balçova 261 0,04% Bayraklı 247 0,04% Karaburun 233 0,03% Ö d e m i ş T i c a r e t B o r s a s ı 19

21 Karşıyaka 190 0,03% Karabağlar 37 0,01% Narlıdere 37 0,01% Toplam ÖDEMİŞ BÜYÜKBAŞ HAYVAN VARLIĞI İlçemizin büyük baş hayvan varlığı toplamı dir yılına göre %31,9 oranında artış yaşanmıştır Payı Artış İnek, Saf Kültür ,44% 50,6% Düve, Saf Kültür ,22% 18,7% Buzağı Ve Dana, Erkek Saf Kültür ,13% -12,6% Buzağı Ve Dana, Dişi Saf Kültür ,14% -7,2% Tosun, Saf Kültür ,42% -6,5% Boğa, Saf Kültür ,45% -2,6% İnek, Kültür Melezi ,09% 35,7% Buzağı Ve Dana, Erkek Kültür Melezi ,03% 40,6% Düve, Kültür Melezi ,03% 26,5% Tosun, Melez ,02% 0% Buzağı Ve Dana, Dişi Kültür Melezi ,02% 133,3% Öküz, Saf Kültür ,01% -22,2% TOPLAM ,9% KÜÇÜKBAŞ HAYVAN VARLIĞI (ADET) Ülkemizin küçükbaş hayvan varlığı incelendiğinde küçükbaş hayvan varlığı toplamı 2015 yılından bugüne %5,7 oranında artış göstermiştir. Küçükbaş hayvan varlığının %76 lık kısmını Koyun, %24 lük kısmını ise keçi oluşturmaktadır. Keçi varlığı 2015 den bugüne %2,10 oranında artarken koyun varlığındaki artış %6,89 oranında olmuştur. Türlere göre hayvan varlıklarının toplamdaki payları incelendiğinde ilk sırada %42 ile Yerli Dişi Koyunlar geldiği görülmektedir. 2.sırada %13,37 ile dişi ve erkek yerli koyun şişek bulunmaktadır. TÜRKİYE GENELİ Payı Koyun (Yerli Ve Diğerleri), Dişi ,00% Koyun (Yerli Ve Diğerleri), Dişi Ve Erkek Şişek ,37% Keçi (Kıl Keçisi Ve Diğerleri), Dişi Keçi ,81% Koyun (Yerli Ve Diğerleri), Dişi Ve Erkek Toklu ,20% Keçi (Kıl Keçisi Ve Diğerleri), Dişi Ve Erkek Gezdan ,72% Koyun (Yerli Ve Diğerleri), Dişi Ve Erkek Kuzu ,71% Keçi (Kıl Keçisi Ve Diğerleri), Dişi Ve Erkek Çebiç ,67% Koyun (Merinos), Dişi ,15% Koyun (Yerli Ve Diğerleri), Koç ,26% Keçi (Kıl Keçisi Ve Diğerleri), Dişi Ve Erkek Oğlak ,34% Koyun (Merinos), Dişi Ve Erkek Şişek ,03% Keçi (Kıl Keçisi Ve Diğerleri), Teke ,98% Koyun (Merinos), Dişi Ve Erkek Toklu ,58% Koyun (Merinos), Dişi Ve Erkek Kuzu ,49% Keçi (Tiftik), Dişi Keçi ,24% Koyun (Merinos), Koç ,22% 20 S ü t v e S ü t Ü r ü n l e r i S e k t ö r R a p o r u

22 Keçi (Tiftik), Dişi Ve Erkek Gezdan ,13% Keçi (Tiftik), Dişi Ve Erkek Çebiç ,07% Keçi (Tiftik), Dişi Ve Erkek Oğlak ,03% Keçi (Tiftik), Teke ,03% Genel Toplam YILI KÜÇÜKBAŞ HAYVAN VARLIĞI KIYASLAMA İlçemizin 2017 yılı sonu itibariyle küçükbaş hayvan varlığı dir. Bu İzmir ili hayvan varlığının %8,73 ü, Ege Bölgesinin %1,55 i ve Türkiye Genelindeki hayvan varlığının %0,17 sine denk gelmektedir. İlçemizdeki küçükbaş hayvan varlığı yerli ırklardan oluşmaktadır. ÖDEMİŞ İZMİR EGE TÜRKİYE Koyun (Yerli Ve Diğerleri), Dişi Koyun (Yerli Ve Diğerleri), Dişi Ve Erkek Şişek Keçi (Kıl Keçisi Ve Diğerleri), Dişi Keçi Koyun (Yerli Ve Diğerleri), Dişi Ve Erkek Toklu Keçi (Kıl Keçisi Ve Diğerleri), Dişi Ve Erkek Gezdan Koyun (Yerli Ve Diğerleri), Dişi Ve Erkek Kuzu Keçi (Kıl Keçisi Ve Diğerleri), Dişi Ve Erkek Çebiç Koyun (Merinos), Dişi Koyun (Yerli Ve Diğerleri), Koç Keçi (Kıl Keçisi Ve Diğerleri), Dişi Ve Erkek Oğlak Koyun (Merinos), Dişi Ve Erkek Şişek Keçi (Kıl Keçisi Ve Diğerleri), Teke Koyun (Merinos), Dişi Ve Erkek Toklu Koyun (Merinos), Dişi Ve Erkek Kuzu Keçi (Tiftik), Dişi Keçi Koyun (Merinos), Koç Keçi (Tiftik), Dişi Ve Erkek Gezdan Keçi (Tiftik), Dişi Ve Erkek Çebiç Keçi (Tiftik), Dişi Ve Erkek Oğlak Keçi (Tiftik), Teke Genel Toplam İzmir ili küçükbaş hayvan varlığı ilçeler bazında değerlendirildiğinde ilk sırada %15,54 lük payla Bergama, ikinci sırada %9,79 ile Dikili ve %8,73 ile Ödemiş gelmektedir. İlçeler Hayvan Sayısı Payı Bergama ,54% Dikili ,79% Ödemiş ,73% Menemen ,34% Tire ,09% Seferihisar ,75% Menderes ,62% Kınık ,60% Kemalpaşa ,15% Aliağa ,88% Torbalı ,86% Kiraz ,82% Karaburun ,62% Bayındır ,41% Ö d e m i ş T i c a r e t B o r s a s ı 21

23 Foça ,38% Urla ,06% Çiğli ,86% Selçuk ,68% Bornova ,44% Güzelbahçe ,17% Çeşme ,06% Buca ,99% Karabağlar ,87% Karşıyaka ,52% Beydağ ,34% Balçova ,23% Gaziemir ,13% Narlıdere 442 0,05% Bayraklı 352 0,04% Toplam ÖDEMİŞ KÜÇÜKBAŞ HAYVAN VARLIĞI İlçemizin küçükbaş hayvan varlığının %34,61 lik kısmını yerli dişi koyun varlığı oluşturmaktadır. İkinci sırada %14,47 ile şişek, üçüncü sırada ise %12,44 ile kuzu bulunmaktadır. Türlere göre küçükbaş hayvan varlığının %82 si koyun, %18 i ise keçidir yılından bugüne koyun varlığı %23, keçi varlığı ise %33 oranında artmıştır Payı Artış Koyun (Yerli Ve Diğerleri), Dişi ,14% 34,61% Koyun (Yerli Ve Diğerleri), Dişi Ve Erkek Şişek ,83% 14,47% Koyun (Yerli Ve Diğerleri), Dişi Ve Erkek Kuzu ,27% 12,44% Keçi (Kıl Keçisi Ve Diğerleri), Dişi Keçi ,19% 69,21% Koyun (Yerli Ve Diğerleri), Dişi Ve Erkek Toklu ,67% 4,25% Keçi (Kıl Keçisi Ve Diğerleri), Dişi Ve Erkek Gezdan ,96% 4,26% Koyun (Yerli Ve Diğerleri), Koç ,54% 54,56% Keçi (Kıl Keçisi Ve Diğerleri), Dişi Ve Erkek Oğlak ,36% -2,97% Keçi (Kıl Keçisi Ve Diğerleri), Dişi Ve Erkek Çebiç ,65% 12,05% Keçi (Kıl Keçisi Ve Diğerleri), Teke ,38% -0,35% Genel Toplam SÜT ÜRETİMİ İNEK SÜTÜ (TON) Türkiye İnek Sütü üretimi 2017 yılında 18,7 milyon ton olmuştur. İlçemizin 2017 süt üretimi 386 bin ton seviyelerinde gerçekleşmiş ve ülke genelindeki toplam süt üretiminin %2,06 sını karşılamıştır. Bu üretim miktarı İzmir ili üretiminin %36 sı, Ege Bölgesi süt üretiminin %11 i kadardır yılına göre ülke genelinde süt üretimindeki artış %11 seviyelerinde iken ilçemizde %51 seviyelerinde gerçekleşmiştir Toplamdaki Payı Değişim Ödemiş ,06% 50,60% İzmir ,78% 25,89% Ege ,90% 14,40% Türkiye ,80% 22 S ü t v e S ü t Ü r ü n l e r i S e k t ö r R a p o r u

24 KEÇİ SÜTÜ (TON) Türkiye geneli keçi sütü üretimi 2017 yılında 523 bin ton olarak gerçekleşmiştir ve 2015 yılına göre %8,77 oranında artmıştır. İlçemizde ise 2017 yılında 567 ton üretim gerçekleşmiştir. Bu miktar İzmir İli üretimini ancak %0,11 i kadardır. İlçemizde üretim 2015 yılına göre %69,21 oranında artmıştır Toplamdaki Payı Değişim Ödemiş ,11% 69,21% İzmir ,97% 21,00% Ege ,56% 1,46% Türkiye ,77% KOYUN SÜTÜ (TON) Türkiye genelinde koyun sütü üretimi 1,3 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Üretilen süt miktarı 2015 yılına göre %14,23 oranında artmıştır. İlçemizin toplam koyun sütü üretimi ise 2 bin ton ile Türkiye genelinin %0,15 lik kısmını karşılamıştır. İlçemiz koyun sütü üretimi 2015 yılına göre %34,61 oranında artmıştır Toplamdaki Payı Değişim Ödemiş ,15% 34,61% İzmir ,78% 15,54% Ege ,09% 6,08% Türkiye ,23% SÜT ÜRÜNLERİ ÜRETİMİ ÜRETİM Ülkemizde üretimi gerçekleştirilen süt ürünlerinin toplam üretimi 2015 yılına göre %9,47 oranında artmıştır. En yüksek üretim gerçekleştirilen ürün İçme Sütüdür ve İçme Sütü üretim miktarı 2015 yılına göre %12,35 oranında artmıştır. İkinci sırada bulunan yoğurtun üretimi ise %4,38 oranında yükselmiştir. En yüksek artış görülen ürün ise %187 ile Kremadır. Ürün Değişim İçme Sütü (Isıl İşlem Görmüş) ,35% Yoğurt ,38% Ayran ,44% İnek Peyniri ,84% Yağsız Süt Tozu ,61% Tereyağı ,70% Süt Tozu (Tam Yağlı, Yarım Yağlı, Kaymak Tozu) ,40% Krema ,23% Kaymak (Isıl İşlem Görmüş) ,51% Diğer Peynir ,90% Konsantre Süt (1)* (1)*: Gizli Veri DIŞ TİCARET Ö d e m i ş T i c a r e t B o r s a s ı 23

25 SÜT VE KREMA (KONSANTRE EDİLMEMİŞ, İLAVE ŞEKER VEYA DİĞER TATLANDIRICI MADDE İÇERMEYEN) İHRACAT (DOLAR) Ülkemizin 2017 yılı konsantre edilmemiş süt ve krema ihracatının %50 si Katar a gerçekleştirilmiştir yılında Dolar olan ihracat çok yüksek bir artışla 14,2 milyon dolar seviyesine ulaşmıştır. Irak %29,9 luk pay ile ihracatımızda ikinci sırada yer almaktadır. Ancak 2016 yılına göre ihracat rakamımız %12,21 azalma göstermiştir. İhracatımızda üçüncü sırada yer alan Libya nın payı %8,66 dır. Libya ya ihracat da %35,22 oranında düşmüştür. Toplamda konsantre edilmemiş süt ihracatımız %71 oranında artış göstermiştir. Ülke Payı Değişim Katar ,02% ,30% Irak ,90% -12,21% Libya ,66% -35,22% Kuzey Kıbrıs Türk Cum ,38% -4,28% Moritanya ,21% 35,70% Azerbaycan ,76% -46,79% Afganistan ,61% 346,37% Gürcistan ,57% 47,25% Suriye ,56% -44,04% Türkmenistan ,55% -47,95% BAE ,36% 28,32% Pakistan ,30% Tayvan ,27% Suudi Arabistan ,26% 137,81% Filistin Devleti ,25% 50,74% Kuveyt ,23% -2,17% İsrail ,22% 338,64% Ürdün ,19% 81,49% Somali ,14% 3.160,86% Singapur ,12% 139,71% Kosova ,09% -13,39% Mersin Serbest Bölgesi ,08% Yemen ,07% -22,27% Bahreyn ,05% -43,89% Umman ,04% -4,61% İran ,03% -16,53% Vietnam ,02% -65,12% Tanzanya ,02% -43,31% İzmir Serbest Bölgesi ,01% -59,63% Ege Serbest Bölgesi ,01% Rusya Federasyonu ,01% 968,04% Kazakistan ,01% 160,58% Kırgızistan ,01% -28,57% Bursa Serbest Bölgesi ,01% -80,98% Zambia ,00% Sudan ,00% Almanya ,00% -55,60% Mali ,00% -37,05% Tayland 661 0,00% Lübnan ,00% -90,88% 24 S ü t v e S ü t Ü r ü n l e r i S e k t ö r R a p o r u

26 Gambiya 115 0,00% Mısır ,00% -100,00% Cibuti ,00% -100,00% Senegal ,00% -100,00% Kamerun ,00% -100,00% Kongo Demokratik Cumhuriyeti ,00% -100,00% ABD ,00% -100,00% Özbekistan ,00% -100,00% Seyşeller ,00% -100,00% Kongo ,00% -100,00% İtalya 113 0,00% -100,00% Güney Afrika Cumhuriyeti ,00% Gabon ,00% Gana ,00% Maldivler ,00% Mauritius ,00% Toplam ,45% İTHALAT (DOLAR) Ülkemizin Konsantre edilmemiş Süt ve Krema ithalatı çok düşük seviyelerde gerçekleşmektedir ve KKTC ithalatta ilk sırada yer almaktadır. Ülke Payı Değişim Kuzey Kıbrıs Türk Cum ,99% 33,37% Fransa 112 0,01% Irak ,00% -100,00% Libya ,00% İran ,00% Yeni Zelanda ,00% TOPLAM ,35% SÜT, KREMA (KONSANTRE EDİLMİŞ, İLAVE ŞEKER VEYA DİĞER TATLANDIRICI MADDE İÇERENLER) İHRACAT (DOLAR) Konsantre süt ve krema ihracatında ilk sırada %23,5 lik payıyla Rusya bulunmaktadır yılında yaşanan kriz sonrası sıfır noktasına gerileyen ihracat 2016 yılında yükselmeye başlamıştır yılında ise 2016 yılına göre %17,68 lik bir gerileme yaşanmıştır. %18,73 lük payla Irak ikinci sıradadır ve 2016 yılına göre ihracat geliri %55,78 artmıştır. Rusya ve Irak ın ardından Bangladeş %13,63 lük payla üçüncü sırada bulunmaktadır. Bangladeş e yapılan ihracat da 2017 yılında bir önceki yıla oranla %19,19 düşmüştür. Toplam ihracat rakamında ise 2016 yılına göre %24,48 lik bir düşüş yaşanmıştır. Ülke Payı Değişim Rusya Federasyonu ,50% -17,68% Irak ,73% 55,78% Bangladeş ,63% -19,19% Suriye ,33% 2,06% Pakistan ,49% -65,15% Cezayir ,99% 126,55% Ö d e m i ş T i c a r e t B o r s a s ı 25

27 Gürcistan ,74% -53,03% Japonya ,38% -47,91% Mısır ,25% -74,76% Suudi Arabistan ,30% 440,29% Malezya ,72% -6,61% Azerbaycan ,61% -22,37% Katar ,38% ,82% Kuzey Kıbrıs Türk Cum ,21% -2,88% Filipinler ,94% -64,65% BAE ,60% -78,75% Sudan ,55% 328,32% Afganistan ,53% -17,60% Türkmenistan ,40% -34,91% Mersin Serbest Bölgesi ,36% 193,00% Somali ,32% Ürdün ,27% -47,64% Libya ,27% -57,30% Singapur ,25% 9,92% Güney Afrika Cumhuriyeti ,18% -46,00% Tacikistan ,17% -45,42% Kuveyt ,10% 49,64% İsrail ,09% -30,14% Filistin Devleti ,09% 6,00% Özbekistan ,09% -83,89% Etiyopya ,08% 1.249,33% Lübnan ,08% 4.821,57% Makedonya ,05% -11,52% Çorlu Avrupa Serbest Bölgesi ,05% 561,62% Bolivya ,05% Tunus ,04% -75,58% İzmir Serbest Bölgesi ,04% 1.021,34% Gine ,03% Kosova ,02% 25,61% İran ,01% 44,55% Yemen ,01% -96,55% Moritanya ,01% -34,47% Botsvana ,01% Arnavutluk ,01% -87,45% Vietnam ,01% İstanbul Endüstri ve Tic. Serb. Böl ,01% 97,03% Bahreyn ,01% -50,59% Kırgızistan ,00% -87,48% Mali ,00% Senegal ,00% -91,32% Umman ,00% Almanya ,00% İsveç ,00% Bruney ,00% Benin ,00% ABD ,00% Maldivler ,00% 26 S ü t v e S ü t Ü r ü n l e r i S e k t ö r R a p o r u

28 Seyşeller ,00% -55,30% Kazakistan ,00% -99,93% Bulgaristan 445 0,00% Kongo Demokratik Cumhuriyeti ,00% Mozambik ,00% 72,22% Hollanda Fransa 252 Panama Nijerya Kenya Tayland Moldova Tanzanya Nijer Madagaskar Burkina Faso İsviçre Gana Trakya Serbest Bölgesi Bursa Serbest Bölgesi İtalya 169 Kamerun Ege Serbest Bölgesi Moğolistan 400 Toplam ,48% İTHALAT (DOLAR) Konsantre süt ithalatında ise ilk sırada %66,02 lik payla Almanya bulunmaktadır. Almanya dan yapılan ithalat 2016 yılına göre %21,10 oranında artmıştır. Almanya nın ardından ikinci sırada bulunan Fransa nın payı %27,3 seviyelerindedir. Fransa dan yapılan ithalat 2016 yılına göre %27,40 oranında düşmüştür. Bu iki ülke toplam ithalatın %93 lük kısmını karşılamaktadır. Toplamda ithalat rakamı 2016 yılına göre %15,75 oranında düşmüştür. Ülke Payı Değişim Almanya ,02% 21,10% Fransa ,30% -27,40% Belçika ,79% Hollanda ,66% 1.482,30% Suudi Arabistan ,17% -86,45% ABD ,07% -41,09% Irak ,00% Rusya Federasyonu ,00% İran ,00% Libya Bosna-Hersek ,00% Kanada ,00% Çin ,00% Yeni Zelanda ,00% İtalya 129 Romanya 872 Ö d e m i ş T i c a r e t B o r s a s ı 27

29 Polonya 167 TOPLAM ,75% SÜTTEN ELDE EDİLEN YAĞLAR, SÜRÜLEREK YENİLEN SÜT ÜRÜNLERİ İHRACAT (DOLAR) Tereyağı ve diğer sütten elde edilen yağların ihracatında %29,23 lük payla ilk sırada Rusya bulunmaktadır. Rusya ya ihracat kriz ortamının ortadan kalkmasıyla çok yüksek bir oranda artmıştır. Rusya nın ardından %20,62 lik payla Irak, %12,53 lük payla KKTC ve %12,06 lık payla Katar gelmektedir. Irak a yapılan ihracat %166,44, KKTC ye yapılan ihracat %28,15, Katar a yapılan ihracat ise %1537,65 oranında artmıştır. Toplamda yapılan ihracat ise 2016 yılına göre %231,34 oranında artmıştır. Ülke Payı Değişim Rusya Federasyonu ,23% 6.631,27% Irak ,62% 166,44% Kuzey Kıbrıs Türk Cum ,53% 28,15% Katar ,06% 1.537,65% Suudi Arabistan ,42% 901,50% ABD ,46% 42,02% Azerbaycan ,31% 74,23% BAE ,24% 58,47% Gürcistan ,05% 66,16% Makedonya ,39% Kuveyt ,17% 61,26% Mısır ,13% Özbekistan ,10% Türkmenistan ,06% -37,47% Afganistan ,54% 86,32% Singapur ,50% -37,21% Bahreyn ,44% 284,46% Maldivler ,25% Suriye ,22% 93,98% Almanya ,19% 694,85% Kosova ,16% -4,52% Somali ,14% Belçika ,13% -22,12% Kazakistan ,10% 115,54% Hong Kong ,07% 33,80% Japonya ,07% Tanzanya ,06% Bursa Serbest Bölgesi ,05% -84,48% Kırgızistan ,05% 1,89% Moritanya ,04% Kamerun ,04% Ürdün ,04% -60,94% Nijerya ,02% Senegal ,02% -70,01% Şili ,02% Filistin Devleti ,02% Libya ,01% -83,40% 28 S ü t v e S ü t Ü r ü n l e r i S e k t ö r R a p o r u

30 İzmir Serbest Bölgesi 780 0,01% Mali 625 0,01% Sudan 435 0,01% İran ,01% 233,61% Macaristan ,01% -71,29% Mersin Serbest Bölgesi 366 0,01% Gine ,00% -83,31% Tacikistan ,00% -87,93% Avusturya ,00% Lübnan ,00% Kongo ,00% Etiyopya Ege Serbest Bölgesi Gana Umman Ekvator Ginesi Toplam ,34% İTHALAT (DOLAR) Tereyağı ve diğer sütten elde edilen yağların ithalatında %46,15 ile Ukrayna ilk sırada yer almaktadır. Ukrayna yı %22,72 ile Belarus ve %9,48 ile Yeni Zelanda izlemektedir. Ukrayna dan yapılan ithalat 2017 yılında 2016 yılına göre %955,67 gibi yüksek bir oranda artış göstermiştir. İkinci sırada yer alan Belarus ile ithalat 2017 yılında başlamıştır. Yeni Zelanda dan yapılan ithalat ise 2016 yılına göre %69,35 oranında düşmüştür. Toplamda yapılan ithalat da ise 2016 yılına göre %1,36 oranında artış görülmüştür. Ülke Payı Değişim Ukrayna ,15% 955,67% Belarus ,72% Yeni Zelanda ,48% -69,35% İrlanda ,74% -70,89% İsviçre ,26% -57,09% Belçika ,76% -62,19% Fransa ,42% 4,77% Finlandiya ,40% -30,24% Uruguay ,12% Polonya ,97% -69,82% Portekiz ,53% -63,96% Almanya ,41% -81,07% Hollanda ,34% -83,87% Kuzey Kıbrıs Türk Cum ,23% -84,43% İtalya ,20% Bosna-Hersek ,16% -94,67% Suudi Arabistan ,11% İran ,00% -100,00% Macaristan 706 0,00% -100,00% ABD ,00% Libya ,00% Irak ,00% Danimarka ,00% -100,00% Ö d e m i ş T i c a r e t B o r s a s ı 29

31 Birleşik Krallık ,00% -100,00% Avustralya ,00% -100,00% İspanya ,00% -100,00% Bulgaristan ,00% TOPLAM ,36% PEYNİR VE PIHTILAŞMIŞ ÜRÜNLER İHRACAT (DOLAR) Peynir ve diğer pıhtılaşmış ürünler grubunda yapılan ihracatta Irak %28,11 lik payla ilk sırada yer almaktadır. Irak ın ardından %24,36 ile Suudi Arabistan bulunmaktadır. Bu iki ülkeye yapılan ihracat toplam ihracatın %52 lik kısmını oluşturmaktadır. Üçüncü sırada yer alan Kuveyt in payı %7,81 dir. Irak a yapılan ihracat 2016 yılına göre %13,70 düşerken Suudi Arabistan ve Kuveyt e yapılan ihracat ise hemen hemen aynı seviyelerde kalmıştır. Diğer ürünlerde olduğu gibi peynir ihracatında da Katar a yapılan ihracattaki artış yüksek seviyelerde gerçekleşmiştir. Toplam peynir ihracatı ise 2016 yılına göre %2,36 oranında artmıştır. Ülke Payı Değişim Irak ,11% -13,70% Suudi Arabistan ,36% 0,13% Kuveyt ,81% 1,34% BAE ,89% 3,37% Katar ,47% 182,72% Ürdün ,50% 34,59% Kuzey Kıbrıs Türk Cum ,72% -2,54% ABD ,19% 6,60% Lübnan ,09% -38,56% Mersin Serbest Bölgesi ,81% -23,78% Suriye ,62% 307,08% Bahreyn ,48% 6,08% İsrail ,36% 331,74% Güney Kore ,24% 610,40% Umman ,96% 8,56% Azerbaycan ,92% 10,66% Libya ,61% -53,05% Gürcistan ,57% -2,80% Türkmenistan ,53% -37,07% Pakistan ,46% 1.011,17% Rusya Federasyonu ,33% 453,46% Tayland ,20% Mısır ,20% -57,34% Filistin Devleti ,15% 65,70% Singapur ,14% -25,20% Afganistan ,12% 55,96% Gana ,12% 175,42% Etiyopya ,12% -16,56% Sudan ,09% Kosova ,09% 14,84% Belçika ,08% 673,60% Japonya ,07% 14,26% Almanya ,07% -70,63% 30 S ü t v e S ü t Ü r ü n l e r i S e k t ö r R a p o r u

32 Yemen ,06% 27,44% Kırgızistan ,06% 56,47% Somali ,06% 356,56% Hong Kong ,05% 130,51% Moritanya ,04% 208,48% Vietnam ,04% Özbekistan ,03% -26,57% Kongo Demokratik Cumhuriyeti ,02% 113,15% Kazakistan ,02% 255,16% Maldivler ,02% 1.230,19% Bursa Serbest Bölgesi ,02% -70,59% Senegal ,01% -45,13% Malezya ,01% 357,92% Tacikistan ,01% 9,45% Yeni Zelanda ,01% -22,16% Çorlu Avrupa Serbest Bölgesi ,01% Fas ,00% 63,81% İzmir Serbest Bölgesi ,00% 65,90% Kamerun ,00% Nijerya ,00% Tanzanya ,00% Kongo ,00% -92,48% Gine ,00% -6,55% İran ,00% -99,84% Mauritius ,00% Macaristan ,00% -92,49% Hindistan 830 0,00% Sierra Leone 562 0,00% Mali ,00% -88,94% Ege Serbest Bölgesi ,00% -91,59% Birleşik Krallık ,00% -100,00% Fransa ,00% Avusturya ,00% Bangladeş ,00% Kotdivuar ,00% Burkina Faso ,00% Mozambik ,00% Bosna-Hersek Ekvator Ginesi Toplam ,36% İTHALAT (DOLAR) Peynir ithalatının ise ilk sırasında %45,37 ile KKTC gelmektedir. KKTC den yapılan ithalatın temelinde KKTC ye yapılan ambargo nedeniyle uluslararası ticaretin Türkiye üzerinden yapılması bulunmaktadır. KKTC ye özgü bir ürün olan Hellim peyniri özellikle Arap ülkeleri tarafından tercih edilen bir üründür. KKTC nin ardından ikinci sırada İrlanda bulunmaktadır ve ithalattaki payı %15,92 dir. Üçüncü sırada ise %14,02 ile Birleşik Krallık bulunmaktadır. KKTC den yapılan ithalat %12,67 oranında düşerken, İrlanda dan yapılan ithalat %23,92, Birleşik Krallık tan yapılan ithalat ise %32,82 oranında artmıştır. Toplam peynir ithalatımız ise 2016 yılına göre %1,16 seviyelerinde artmıştır. Ö d e m i ş T i c a r e t B o r s a s ı 31

33 Ülke Payı Değişim Kuzey Kıbrıs Türk Cum ,37% -12,67% İrlanda ,92% 23,92% Birleşik Krallık ,02% 32,82% İtalya ,87% 20,99% Almanya ,91% 145,40% Hollanda ,79% -7,86% Polonya ,48% 1,91% Danimarka ,43% -18,68% Letonya ,18% 23,04% Fransa ,22% 19,06% Yeni Zelanda ,09% -73,76% Litvanya ,60% Macaristan ,31% 1467,51% Estonya ,30% Çekya ,21% Güney Kore ,20% Irak ,10% -69,47% İspanya ,00% -99,88% BAE 110 0,00% Lübnan ,00% Libya ,00% Belçika ,00% İsviçre ,00% -100,00% Finlandiya ,00% Bosna-Hersek ,00% Çin ,00% Romanya ,00% Bulgaristan 200 0,00% TOPLAM ,16% YAYIK ALTI SÜT, PIHTILAŞMIŞ SÜT VE KREMA, YOĞURT, KEFİR VEYA DİĞER FERMENTE EDİLMİŞ VEYA ASİTLİĞİ ARTTIRILMIŞ SÜT VE KREMA İHRACAT (DOLAR) Ülkemizin Kefir, Yoğurt gibi fermente süt ürünleri ihracatında ilk sırada %38,82 lik payla Suudi Arabistan bulunmaktadır. Suudi Arabistan ı %30,32 ile Katar, %6 ile Irak izlemektedir. Suudi Arabistan a ihracat rakamları %2,21 gibi bir oranla düşerken Katar a yapılan ihracat ise %1.916,37 gibi ciddi bir oranda yükseliş göstermiştir. Irak a yapılan ihracat ise %12,76 oranında düşmüştür. Toplam ihracat rakamımız ise %45,87 oranında artmıştır. Ülke Payı Değişim Suudi Arabistan ,82% -2,21% Katar ,32% 1.916,37% Irak ,00% -12,76% BAE ,91% 18,64% Kuveyt ,88% -3,18% Gürcistan ,89% 33,36% Ürdün ,92% 1.193,21% 32 S ü t v e S ü t Ü r ü n l e r i S e k t ö r R a p o r u

34 Kuzey Kıbrıs Türk Cum ,50% 23,71% Türkmenistan ,45% 415,26% Bursa Serbest Bölgesi ,65% -51,08% Umman ,64% 3.841,70% Libya ,51% -74,97% Bahreyn ,43% -2,71% Afganistan ,31% 156,79% Azerbaycan ,19% -56,51% Mersin Serbest Bölgesi ,15% -21,19% Maldivler ,13% 296,78% İsrail ,08% 241,51% Kosova ,08% 43,63% Filistin Devleti ,06% ABD ,02% -85,94% Suriye ,01% -32,29% Hong Kong ,01% Yeni Zelanda 806 0,00% Lübnan ,00% 318,31% Özbekistan 322 0,00% Nijerya 108 0,00% İtalya ,00% Almanya Senegal Gana Moritanya Macaristan Kongo Mısır Hollanda Yemen Kazakistan Yunanistan Kırgızistan Rusya Federasyonu Ege Serbest Bölgesi 886 Tanzanya 501 İran 229 İsveç 218 Makedonya 125 Sudan 102 Toplam ,87% İTHALAT (DOLAR) Fermente süt ürünlerinin ithalatında 2017 yılında %50,57 lik payla Fransa ilk sırada yer almıştır. %39,65 ile Almanya ikinci sıradadır. Bu iki ülkeden yapılan ithalat toplam ithalatın %90 lık kısmını oluşturmaktadır yılında neredeyse tüm ithalatın yapıldığı Polonya dan ise 2017 yılında ithalat gerçekleştirilmediği görülmektedir yılında toplam ithalatımız 2016 yılına göre %145,82 artarken 2015 yılına göre ise %69,3 oranında düşmüştür. Ö d e m i ş T i c a r e t B o r s a s ı 33

35 Ülke Payı Fransa ,57% Değişim Almanya ,65% 211,70% Katar ,88% İsviçre ,90% -41,52% İtalya ,00% Polonya ,00% -100,00% Macaristan ,00% -100,00% TOPLAM ,82% PEYNİR ALTI SUYU VE TABİİ SÜT BİLEŞENLERİNDEN İBARET DİĞER ÜRÜNLER İHRACAT (DOLAR) Peynir altı suyu ve diğer ürünler grubunda ihracatımızda ilk sırada %20,20 lik payla Mısır gelmektedir. İkinci sırayı ise %13,7 ile Hindistan almaktadır. Mısır ve Hindistan ın ardında %10,24 ile Pakistan gelmektedir. Bu üç ülkeye yapılan ihracat sırasıyla %102,55, %307,23 ve %60,55 oranında artmıştır. Peynir Altı Suyu ihracatında dikkat çeken ihracat yapılan ülkelerin düşük gelir seviyesine sahip ülkeler olmasıdır yılı toplam Peynir altı suyu ihracatı ise bir önceki yıla göre %52,27 oranında artmıştır. Ülke Payı Değişim Mısır ,20% 102,55% Hindistan ,70% 307,23% Pakistan ,24% 60,55% Bangladeş ,14% 8,45% Filipinler ,51% 86,96% Singapur ,89% 52,02% Rusya Federasyonu ,80% 124,70% Vietnam ,75% 117,02% Togo ,11% Cezayir ,93% -2,00% Suriye ,18% 30,55% Suudi Arabistan ,02% 110,91% Özbekistan ,68% 364,23% Türkmenistan ,64% 37,40% Ürdün ,42% 97,73% Japonya ,99% -92,17% Sri Lanka ,98% 234,18% İran ,92% -43,60% BAE ,89% 50,64% Yemen ,81% 3412,48% Tunus ,75% 50,36% Gürcistan ,69% 240,58% Tayvan ,69% Sudan ,65% 94,49% Libya ,63% 139,90% Azerbaycan ,55% 6,00% Fas ,47% Nepal ,46% 219,34% 34 S ü t v e S ü t Ü r ü n l e r i S e k t ö r R a p o r u

36 İsrail ,44% -16,35% Tayland ,41% 18,63% Benin ,38% 72,18% Kosova ,38% 100,82% Güney Kore ,36% Arnavutluk ,34% 31,86% Bahreyn ,32% 60,76% Umman ,21% Afganistan ,18% 100,02% Kırgızistan ,17% 524,37% Myanmar ,16% Kamerun ,15% 464,06% Kongo Demokratik Cumhuriyeti ,13% 131,47% Filistin Devleti ,10% -65,01% Nijerya ,09% Kotdivuar ,09% 193,54% Senegal ,07% 78,61% Kazakistan ,06% 574,86% Çin ,06% Makedonya ,05% -37,98% Lübnan ,05% Tacikistan ,03% Çorlu Avrupa Serbest Bölgesi ,02% 646,49% İstanbul Endüstri ve Tic. Ser. Böl ,02% -56,80% Ukrayna ,02% Mauritius ,01% Irak ,01% -84,21% Trakya Serbest Bölgesi ,00% Malezya ,00% -100,00% Birleşik Krallık ,00% Almanya ,00% Danimarka 0,00% Finlandiya 0,00% Fransa 0,00% Etiyopya ,00% -100,00% Hollanda ,00% -100,00% Mersin Serbest Bölgesi ,00% -100,00% Kuveyt ,00% Liberya 900 0,00% Genel Toplam ,27% İTHALAT (DOLAR) Peynir altı suyu ithalatında ilk sırada %64,41 ile Almanya bulunmaktadır. Almanya yı %12,10 ile Fransa izlemektedir. Finlandiya ise %9,97 lik payla üçüncü sırada bulunmaktadır. Almanya dan yapılan ithalat %1.549,93 gibi yüksek bir oranda artış göstermiştir. Fransa dan yapılan ithalat ise %64,74 oranında düşmüştür. Finlandiya dan ithalat da Fransa gibi %65,81 oranında düşüş göstermiştir yılı toplam ithalatı ise 2016 yılına göre %20,66 oranında artmıştır. Ö d e m i ş T i c a r e t B o r s a s ı 35

37 Ülke Payı Değişim Almanya ,41% 1549,93% Fransa ,10% -64,74% Finlandiya ,97% -65,81% Birleşik Krallık ,58% 4,72% Danimarka ,98% -29,29% Malezya ,95% Ukrayna ,00% -100,00% Singapur ,00% Suudi Arabistan ,00% Hollanda ,00% -100,00% Etiyopya 0,00% Mersin Serbest Bölgesi 0,00% İsviçre ,00% ABD 114 0,00% TOPLAM ,66% 36 S ü t v e S ü t Ü r ü n l e r i S e k t ö r R a p o r u

38 SEKTÖR SORUNLARI GİRDİ MALİYETLERİNİN YÜKSEKLİĞİ Hayvancılık ve süt ürünleri üreticiliğinde kullanılan girdilerin büyük bir kısmı ithal ürünlerden oluşmaktadır. İthal ürünlerdeki fiyat artışlarına bağlı olarak birim maliyetler yükselmektedir. Bu artışlara rağmen devlet destekleri yetersiz kalmakta, üreticiler mümkün olduğunca daha düşük maliyetli girdilere yönelmekte, bu da ürün kalitesinde düşüklüğe neden olmaktadır. BELİRLENEN TAVAN FİYATLARIN GİDERLERİ KARŞILAMIYOR OLUŞU Süt ile ilgili belirlenen tavan fiyat girdi maliyetlerine paralel şekilde güncellenmemektedir. Buna bağlı olarak çiftliklerde birim maliyeti düşürmeye yönelerek ya hayvan kesimine ya da düşük kaliteli ürün kullanımına yönelmektedir. Tüm bu yöneliş de ürün miktarı ve kalitesine yansımaktadır. KALİFİYE PERSONEL BULUNAMAMASINDAN KAYNAKLI SIKINTILAR Özellikle bölgemizde hayvan bakıcılığı konusunda yetkin personel bulmak çiftliklerde ciddi bir sıkıntı olarak görülmektedir. Yetiştirilen personel ise daha rahat ve daha yüksek maaşlı iş bulmak amacıyla zamanla sektörden uzaklaşmaktadır. ÜRÜN SINIFLANDIRMASI YAPILMAMASINDAN ÖTÜRÜ YÜKSEK KALİTELİ ÜRÜNLERİN TEŞVİK EDİLMEMESİ Devlet tarafından verilen desteklerde herhangi bir ürün sınıflandırması bulunmamasından ötürü süt üretiminde kalite arayışı bulunmamaktadır. Ürün kalitesine uygun olarak teşvik sisteminin oluşturulması, üretimde kalite artışını sağlayacaktır. SICAK BÖLGELERDE SICAK STRESİ NEDENİYLE SÜT VERİMİNİN DÜŞÜYOR OLMASI Yerli ırkların yerini alan kültür ırkları özellikle Avrupa menşeili ırklardan seçilmektedir. Ancak daha soğuk iklimlerde yaşamaya uygun gelişen bu ırklar bölgemizde yaz aylarında sorun yaşamakta ve verim düşüklüğüne neden olmaktadır. Küresel ısınmadan ötürü gittikçe ısınan bölgemizde daha sonraki yıllarda bu sorunun daha da artacağı aşikardır. Bu nedenle seçilen ırkların bölge koşullarına uygun olarak seçilmesi ve özellikle yerli ırkların ıslahına yönelik çalışmaların ivedilikle gerçekleştirilmesi önem taşımaktadır. KOOPERATİFLEŞMENİN ÖZENDİRİLMEMESİ Özellikle küçük işletmelerin bir araya getirilerek güç birliği yaratmalarını sağlamak üzere kooperatifçiliğin özendirilmesi, hem işletmeler hem de ülke ekonomisi açısından çok büyük önem taşımaktadır. Kooperatiflere tanınacak avantajlı imkanlar ile birlikte kooperatif üyelerini korumaya ve geliştirmeye yönelik de gerekli tedbirlerin alınması, kooperatifçiliğe inancın sağlanması ve artırılması açısından önem taşımaktadır. ÇİFTLİKLERDE UZMANLIK SINIFLANDIRMASININ YAPILMAMASI Ülkemizde bulunan hayvancılık işletmelerinde bir uzmanlık sınıflandırması bulunmamaktadır. Damızlık besiciliği ve süt besiciliği yapan işletmelerin sadece kendi alanlarına odaklanması önem taşımaktadır. Süt besiciliği yapan işletmeler, aynı zamanda çiftliklerinde doğan hayvanları da bakıp büyütmeye kaynak ayırmaktadır. Bu konuda Avrupa da uygulanan yöntemlerin incelenerek ülkemize uygun hale getirilmesi işletmelerin kaynak kullanımında daha verimli hareket edebilmelerini sağlayacaktır. HAYVAN, ÜRÜN VE HAMMADDE NAKLİYESİ İLE İLGİLİ SORUNLAR Nakliye giderlerinin yükselmesi nedeniyle hayvan, ürün ve hammadde temini ile pazarlama giderlerinde ciddi anlamda artış söz konusudur. Özellikle saman gibi yemlerin temininde nakliye masrafı alınan üründen çok daha yüksek olabilmektedir. Bu nedenle üreticilerin nakliye giderleri konusunda da desteklenmesi önemli bir konu olarak göze çarpmaktadır. DENETİMLERİN YETERLİ DÜZEYDE YAPILMAMASI Hayvancılık, süt ve süt ürünleri üretimi yapılan işletmelerde yeterli denetimin olmaması insan sağlığını önemli düzeyde olumsuz biçimde etkilemektedir. Özellikle bulaşıcı hastalıklara karşı baskın denetimler gerçekleştirilmesi, maliyetleri düşürmek amacıyla mevzuata uygun olmayan şekilde yapılan üretimin önüne geçilmesinde önem arzetmektedir. Bu tip işletmeler hem insan Ö d e m i ş T i c a r e t B o r s a s ı 37

39 sağlığını tehdit etmekte hem de haksız rekabete yol açmaktadır. Ayrıca bu denetimlerin kaçak üretim yapan işletmeler ile kaçak yollarla yurt içine sokulan hayvanların tespitine de katkı sağlayacaktır. 38 S ü t v e S ü t Ü r ü n l e r i S e k t ö r R a p o r u

40 www. ot b. or g. t r odemi s t b@t obb. or g. t r Sar açoğl ucd.at as oyi ş hanıno: 3/ Ödemi ş/i z mi r T ür ki ye T el. : F aks: