Ankilozan Spondilit Rehabilitasyonu. Prof. Dr.Hidayet Sarı

Transkript

1 Ankilozan Spondilit Rehabilitasyonu Prof. Dr.Hidayet Sarı

2 Tanım Özellikle omurgayı tutan ve ankiloza götüren kronik iltihabi sistemik romatizmal hastalıktır. Sakroiliak eklem iltihabı oluşturmak ana bulgusudur. HLA B27 antijeni ile beraber kuvvetli bir genetik yatkınlık sözkonusudur.

3 AS Yi Kuvvetle Akla Getiren Bulgular 40 yaşın altında başlayan bel ağrısı Sessiz(sinsi) başlangıç Ağrının 3 aydan fazla sürmesi Sabahleyin ve uzun istirahatten sonra ortaya çıkan bel tutukluğu Bel tutukluğunun egzersizle açılması ve ağrının azalması

4 AS ninklinik Bulguları I Kronik iltihabi bel ağrısı Omurga hareketlerinin kısıtlanması

5 AS ninklinik Bulguları II Eklem dışı tutulum olarak akut anterior üveit. Bazı hastalarda psöriasis kronik iltihabi barsak hastalığı ve reaktif artrit şeklinde bulgular. Steroiddışı antienflamatuar ilaçlara iyi klinik cevap vermesi.

6 AS ninklinik Bulgular III Kas-İskelet : 1) Aksial artrit: Sakroileit ve spondilit 2) Kalça ve omuz gibi kuşak eklem artriti 3) Periferik artrit; yaygın değil 4) Diğerleri; Entesit, osteoporoz, omurkırığı, spondilodiskitis, pseudoartroz

7 AS nin Klinik Bulguları IV İskelet dışı 1) Akut anterior üveit 2) Kalp-damar tutulumu 3) Akciğer tutulumu 4) Kauda Equina sendromu 5) Enterik mukozal lezyonlar 6) Amiloidoz ve buna benzer

8 Patrick (FABERE) Testi Kalça ve SIE de gerilim oluşturulur. FABERE: Fleksiyon, Abduksiyon. Eksternal Rotasyon ve Ekstansiyon. Test pozitifse; aynı taraf ve karşı tarafta kalça ve kasık ağrısı görülür.

9 Sırt üstü yatarken kalça maksimum fleksiyona getirilir. Diğer kalça ekstansiyona getirilir. Her iki sakroiliak eklem gerilir. Ayrıca kalça eklemi ve ekstansiyon tarafındaki femoral sinirde gerilme meydana gelir. Gaenslen testi

10 Hasta sırt üstü yatar. ASİS lara posterior ve mediale doğru baskı uygulanır. Sacroiliac bölgede ağrı olur. Kompresyon

11 Distraksiyon Hasta sırt üstü yatar. ASİS lar posterior ve laterale doğru açılmaya çalışılır. Sacroiliac eklemde ağrı olur.

12 Laboratuar Bulguları Kesinleşmiş bulgu yok HLA B 27 (+) Eritrosit sedimentasyon hızında hafif orta derecede yükselme CRP değerinde pozitifleşme Ankiloza bağlı ALP de yükselme İmmunglobulinlerde artma

13 SPA da Radyolojik Bulgular Sakroileit, Sindesmofit Kare vertebra Entesopati Bambu omurga Tekli-ikili-üçlü ray görünümü

14 1961 Roma kriterleri Tanı kriterleri Klinik Kriterler Bel ağrısı>3 ay, mekanik tarzda ağrı ve tutukluk Torasik ağrı ve tutukluk İritis öyküsü Bel omurlarında hareket kısıtlanması Göğüs ekspansiyonunun kısıtlanması Radyolojik Kriterler a) Bilateral sakroiliit Bilateral S.İ + 1 klinik belirti veya 4/5 klinik belirti

15 MODİFİYE NEW-YORK KRİTERLERİ 1. En az üç ay süren istirahatle azalmayan egzersizle azalan bel ağrısı. 2. Lumber omurga hareketlerinin tüm yönlerde kısıtlanması(3cm altı). 3. Göğüs ekspansiyonunun yaş ve cinsiyete göre normal değerlerinin altına inmesi(3 cm altı). 4. Grade 2-4 bilateral sakroileit. 5. Grade 3-4 unilateral sakroileit

16 Avrupa SPA Çalışma Grubu Kriterleri Enflamatuar tip omurga ağrısı Bu klinik bulgular veya ve 1. Gluteal ağrı Artrit( daha çok alt ekstremite) 2. Sakroiliits 3. Entesopati 4. Aile öyküsü 5. Psöriyazis 6. Enf. Bağırsak hst. 7. Üretrit, servisit veya diyare sonrası artrit

17 As de Tedavi Amaçları 1. Ağrı ve tutukluluğun farmakolojik tedavisi 2. Eklem hareketliliğinin korunması 3. Deformitelerin engellenmesi 4. Günlük yaşamın engellilik durumu olmaksızın sürdürülmesinin sağlanması 5. Komplikasyonlarınerkentanısı ve tedavisi 6. Hastanıneğitilmesi ve tedaviye aktif katılımlarınınsağlanması

18 Hasta eğitimi 1. Günde en az dakika yüzükoyun yatma 2. İnce yastık kullanma 3. Otururken dik postürü koruma 4. Ayaktayken düzgün duruş 5. Yüzme, yürüyüş gibi travmatik olmayan sportif faliyetleri önerme 6.İşte- masa başında uzun süre öne eğik pozisyonda oturmama

19 7. İşte-gün içinde 20 dakikalık molalarla dinlenme, postur egzersizleri 8. Araba kullanırken uzun süre aynı pozisyonda kalmama 9. Arabada- geniş açılı aynalar kullanma 10. Aşırı kilodan kaçınılma 11. Herhangi bir acil müdahale veya cerrahi açısından kimlikte hastalığıntanısını taşıma 12. Sigara içmeme 13. Hasta grupları oluşturma 14. Aileye, hastanın bu ilkelere uymasını desteklemesi öğretilmelidir.

20 Medikal tedavi NSAİD Sülfosalazin (salozopyrine) Mtx (emthexate) İnfliximab (Remicade) Etanercept (Embrel)

21 Fizik Tedavi Yüzeyel ısıtma Derin ısıtma US, KD TENS Masaj Hidroterapi Kaplıca tedavisi

22 Ankilozan Spondilit Egzersizleri Solunum Postür Germe Aerobik (Yüzme, Yürüme) Rekreasyon (Voleybol, Basketbol, Tenis, Golf...)

23 ASDE CERRAHİ TEDAVİ Kalça Protezi Omurga Düzeltilmesi Omurga Kanalı Genişletilmesi