BURSA VALİLİĞİ AB PROJE VE DIŞ İLİŞKİLER KOORDİNASYON MERKEZİ BURSA YÖRESEL ÜRÜNLER MEVCUT DURUM ANALİZ RAPORU

Transkript

1 BURSA VALİLİĞİ AB PROJE VE DIŞ İLİŞKİLER KOORDİNASYON MERKEZİ 2014 BURSA YÖRESEL ÜRÜNLER MEVCUT DURUM ANALİZ RAPORU 1

2 AVRUPA YÖRESEL ÜRETİCİLER EĞİTİM PLATFORMU PROJE BÜTÇESİ : PROGRAM : 2013 Hayat Boyu Öğrenme Programı Leonardo da Vinci Yenilik Transferi PROJENİN SÜRESİ:24 Ay PROJENİN ORTAKLARI 1.Tarım Kırsal Kalkınma Ajansı 2. BESOB 3.Uludağ İhracatçılar Birliği 4. Bilim ve Sanayi Teknoloji Müdürlüğü 5. Türk Ticaret Net 6. Farmers Parlıament Latvıa ( Letonya/ Riga) 7. Hellenıc Regıonal Development Center ( Yunanistan/ Patra ) 8. K-shıft Srl (İtalya / Azurro) 9. Pıxel ( İtalya / Floransa) 10. Polo Di Innovazıone Agro Alımentare (İtalya / Azurro) 11. Skupına Prımera Integrated Hr Solutıons ( Slovenya) PROJENİN GENEL AMACI Yöresel üretime dayalı Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerde (KOBİ) kolay erişebilir ve kariyer odaklı mesleki eğitim ve eğitim ortamları oluşturarak, firmaların ulusal ve uluslar arası pazar paylarını ve yeni pazarlara girme kapasitelerini artırmak, böylelikle işletmelerin, bölgenin ve ülkenin rekabet gücüne ve büyümesine katkı sağlamaktır. PROJENİN HEDEFLERİ: Yöresel üreticilerin teknolojik olmayan inovasyon becerilerini (yeni ve daha etkin iş yapış yöntemlerinin uygulanması - organizasyonel inovasyon ve ürünün daha fazla müşteri çekecek şekilde pazarlanması- pazarlama inovasyonu) geliştirilmek ve böylelikle işletmelerde artımsal inovasyonu sağlamak, Kalite politikası uygulamalarının önemli aracı olan coğrafi işaret konusunda farkındalık yaratarak kaliteli ürünlerin üretimine teşvik etmek ve markalaşma kabiliyetlerini arttırmak, Sektörle ilgili ulusal ve uluslar arası coğrafi işaret, AB ne uyum yasaları, kalite standartları gibi mevzuatlara yönelik bilgilerini güncelleyerek farkındalığı sürekli kılmak ve ihracat yeteneklerini geliştirmek, Yeni pazarlar yaratmak için KOBİ lere yönelik hibe, teşvikler konusunda bilinçlendirmek, ulusal ve uluslar arası sergi, seminer, fuarlara katılım hakkında farkındalık yaratarak networklerini geliştirmek, iyi uygulamaların transferini, yöresel ürünlerin de hareketliliğini sağlamatır. 2

3 Teknolojik olmayan inovasyon (pazarlama, organizasyonel inovasyon) becerilerini geliştirmek, Kaliteli ürünlerin üretimine teşvik etmek ve markalaşma kabiliyetlerini artırmak Sektörle ilgili mevzuatlar, coğrafi işaret, AB ne uyum yasaları, teşviklere yönelik bilgilerini güncelleyerek, bilgi yönetim becerilerini geliştirmek, Yeni pazarlar yaratmak için KOBİ lere yönelik hibe, teşvikler konusunda bilinçlendirmek, ulusal ve uluslar arası fuarlara katılım hakkında farkındalık yaratarak networklerini geliştirmek, iyi uygulamaların transferini, yöresel ürünlerin de hareketliliğini sağlamak 3

4 PROJE AMAÇLARI Yöresel üretime dayalı KOBİ lerde kolay erişebilir ve kariyer odaklı mesleki eğitim ve eğitim ortamları oluşturarak Firmaların ulusal ve uluslar arası pazar paylarını ve yeni pazarlara girme kapasitelerini artırmak İşletmelerin, bölgenin ve ülkenin rekabet gücüne ve büyümesine katkı sağlamaktır PROJE FAALİYETLERİ Çalışma alanını anlamlı bir şekilde daraltmak için öncelikle bölgedeki yöresel ürünlerin belirlenmesi, sonra da Ticari Değer Analizi yapılarak katma değeri en yüksek ürünler seçilecektir. Ayrıca 5 ülkede yapılacak bu çalışmanın hem bölge,ülkelerin hem de ürünlerin tanınmasına katkı sağlaması amaçlanmaktadır. Bu çalışmayla Avrupa Birliği'ndeki yöresel ürünlerin küçük bir örneklemi oluşturulacaktır. Ayrıca Avrupa Yöresel Ürün Envanteri oluşturularak yöresel ürünlerin turizme katkısı da sağlanmış olacaktır. İhtiyaç analizinin sonuçlarına göre ilk etapta yöresel üreticilerin ticarileşme, teknolojik olmayan innovasyon becerilerini geliştirmek için hazırlanacak eğitim modüllerinde 4 ana ve bunlara ait farklı alt unsurlar yer alacaktır. İkinci etapta bu modüller web platformuna yüklenerek, işletmecilerin hem yüz yüze hem de uzaktan eğitim görme fırsatı yaratılacaktır. 4

5 PROJENİN ÇIKTILARI 3 Avrupa Yöresel Ürün Çalıştayı - Yöresel Ürünlerde Sorunlar ve Gelecekleri ( Slovenya) - Öğrenen Organizasyonlar : KOBİ (Letonya) - Avrupa Coğrafi İşaret ve Teşvik Politikaları (Yunanistan) Avrupa Yöresel Ürün Günü ( İtalya) Avrupa Yöresel Ürünler Envanter Kitabı (Türkiye,İtalya,Letonya,Yunanistan, Slovenya) Avrupa Yöresel Ürünler Mevcut Durum Raporu (Türkiye,İtalya,Letonya,Yunanistan, Slovenya) Yöresel üreticilerin ihtiyaçlarına göre hazırlanmış 4 kitaptan oluşan eğitim seti Yöresel üreticilerin teşvik, coğrafi işaret gibi mevzuat bilgileri ve iyi uygulamalarını görebileceği bir kaynak havuzu Web TV uygulamalı eğitim Pazarlama, markalaşma vb. konularda eğitim alacakları sanal sınıflar, web konferanslar. Yurtdışı pazarlarını geliştirecek uluslar arası bağlantılar. 5

6 YÖRESEL ÜRÜNLER MEVCUT DURUM ANALİZİ Yöresel ürünler; bulunduğu yöre ekonomisini canlandıran, yöre kimliğini güçlendiren, bölge imajını yükselten ve yöre insanına özgüven sağlayan bir etkiye sahiptir. Modern ticaretin; hızlı üretim, ucuz ürün, geliştirilmiş taşıma, depolama, kimyasal koruyucularla ürün raf ömrünü uzatma ve modern ambalaj gibi yöntemlerle getirdiği avantajlar sayesinde, ürün satışında mesafe kavramı önemini kaybetmiştir. Globalleşmenin de bir sonucu olarak dünyanın tek bir pazar haline dönüşmesiyle temel gıda tüketiminde bile bazı ülkelerde, ithal ürünler ülkenin yerel ürünlerine karşı önemli bir satış potansiyeline ulaşabilmektedir. Böylesine dinamik bir pazar yapısında benzer ürün kategorisinden bir bölge veya şehir ürünün dış pazarlara açılarak büyümesi, ülke ekonomisi ve zenginliği açısından hem zor hem de önemli bir durumdur. Yöresel ürün pazarlamasında avantaj ve üstünlük konusu olabilecek bir durum, 1992 yılında AB (Avrupa Birliği) ölçeğinde uygulanmaya başlayan ve Avrupa tarımsal gıda coğrafyası kavramının ortaya çıkmaya başlamasıyla kullanılan coğrafi işaret uygulamasıdır (Orhan, 2010: 243). Bir ürünün yöresel kaynağını gösteren etiketler ve pazarlama yöntemi üretici ile tüketici arasındaki bağı güçlendirebilmektedir. Ayrıca bu uygulama yerel bilgi ve kültürü korumaya yardımcı olmakta ve ürüne özel bir statü kazandırmaktadır. Özel bir ürüne sahip olmak benzer bir ürünü tanıtmaktan daha avantajlı ve karlı olabilmektedir. Ürünün, yöresel olarak farklılaştırılması, bir tekel gücü oluşturabilmekte ve bu ürünü üreten işletmeleri zaman içerisinde büyütebilmektedir. Ayrıca, bu tarz ürünler çok yaygın olmadıklarından tüketici nezdinde beğeni kazandıktan sonra daha fazla tercih edilme ve tüketilme eğilimi kazanabilmektedir. ELMA-TP projesi kapsamında bölgelere ait yöresel ürün portföyü mümkün olduğunca geniş tutulmaya çalışmış, yöresel ürünler önce ait olduğu ülkenin, bölgenin tarih, turizm, kültür sanat etkinlikleriyle birlikte değerlendirilerek Avrupa Yöresel Ürünler Envanter kitabı oluşturulmuştur. Projenin temel hedeflerinden biri Yöresel ürün üreticilerinin işletmelerinde teknolojik olmayan inovasyon becerilerini geliştirerek ( ticarileştirme, pazarlama, organizasyon) yöresel üretime dayalı işletmelerin artımsal inovasyonunu (incremental innovation) daha sistemli duruma taşımak üzerine oluşturulmuştur. Bu becerilere yönelik oluşturulacak eğitim araçlarının etkililiğini ölçmek için öncelikle hedef kitleyi iyi tanımlamak gerekmektedir. Bu nedenle envanterde yer alan ürünler rekabet güçleri ve potansiyellerine göre değerlendirilmiş, yüksek puan almış ürünlerin üreticileri hedef kitle olarak belirlenmiştir. Yöresel ürünlerin ticari değer analizi için öncelikle ilgili Ziraat Odaları, Ticaret Borsası, İl- İlçe Tarım Müdürlükleri, Birliklerden katılımcıların yer aldığı Ürün Değerlendirme Çalıştayı yapılmıştır. 6

7 Öncelikle bölgeye ait 19 yöresel ürünün Mevcut ve Potansiyel Durum ları saptanmıştır. Mevcut Durum için Bilinirlik- İstihdam-Gelir-Katkı-Tanınırlık, Potansiyel Durum için de Korunabilirlik-Denetlenebilirlik-Geliştirebilirlik ve Katkı Gerekliliği olarak değişkenler belirlenmiştir. Yöresel ürünlerin bu değişkenlere yönelik bilgileri toplanmış, çalıştayda katılımcılarla paylaşılmıştır. Farklı kurumlardan 75 katılımcının yer aldığı çalıştayda yöresel ürünler belirlenen bu kriterlere göre 100 üzerinden puanlanmıştır. Her bir ürün yapılan değerlendirmelerin ortalamaları alınarak ürünlerin ticari değer puanları belirlenmiştir. Buna göre ilk üç sırada Bursa Siyah İnciri, Bursa Şeftalisi ve Deveci Armut u yer almıştır. ÜRÜN SEÇİM KRİTERLERİ MEVCUT DURUM POTANSİYEL DURUM Yöresel ürünün mevcut durumda bilinirliği (M1) Korunabilirlik (P1) Yöresel ürünün bölgeye sağladığı istihdam (M2) Denetlenebilirlik (P2) Yöresel ürünün bölgeye sağladığı gelir (M3) Geliştirilebilirlik ve Katma Değer Artırılabilirlik (P3) Yöresel ürünün bölge markasına ve diğer sektörlere sağladığı katkı (M4) Yerel Otoritelerden katkı gerekliliği (P4) Yöresel ürünün bölgeden kaynaklanan özellikleri (M5) 7

8 MEVCUT DURUM POTANSİYEL DURUM NO ÜRÜN 1-2- BİLİNİRLİK İSTİHDAM 3- GELİR 4- KATKI 1- KORUNABİLİRKLİK 3- GELİŞTİRİLEBİLİRLİK 4-KATKI GEREKLİLİĞİ 1 İNCİR 86, , , , , , , , , ŞEFTALİ 90, , , , , , , , , ARMUT 83, , , , , , ,2 76, , KESTANE ŞEKERİ 89, , , , , , , , , SOĞAN 76, , , , , , , , ,5 6 ZEYTİNYAĞI 69, , , , , , , , ,5 7 DOMATES 66, , , , , , , , , TURŞU 66, , , , , , , , , KEBAP 74, , , , , , ,55 64, , ÇİLEK 64, , , , , , , , BİBER 63, , , , ,875 64, , ,55 65,45 12 ÜZÜM 63, , , , , , , , , AHUDUDU 62, , , , , , , , , PİDELİ KÖFTE 47, , , , , , , ,6 50, ENGİNAR 58, , , , , , , , , SALÇA 56, ,3 56, , ,1 56, , , , PEYNİR 58, , , , , , , , , CANTIK 55,05 51, , , , , , , , TAHİNLİ PİDE 47, , , , , , , ,6 50,

9 YÖRESEL ÜRÜN TİCARİ DEĞER SIRALAMASI NO ÜRÜN ADI PUAN 1 BURSA İNCİRİ 6.420,38 2 BURSA ŞEFTALİSİ 6.102,80 3 DEVECİ ARMUDU 6.034,28 4 BURSA KESTANE ŞEKERİ 5.898,31 5 KARACABEY SOĞANI 4.692,42 6 TRİLYE ZEYTİNYAĞI 4.652,23 7 KARACABEY DOMATESİ 4.469,35 8 GEDELEK TURŞU 4.460,50 9 BURSA KEBABI 4.289,10 10 BURSA DAĞ ÇİLEĞİ 4.161,02 11 YENİŞEHİR BİBERİ 4.097,27 12 MÜŞKULE ÜZÜM 3.897,82 13 CUMALIK AHUDUDUSU 3.778,65 14 BURSA PİDELİ KÖFTESİ 3.760,68 15 HASANAĞA ENGİNARI 3.453,11 16 KARACABEY SALÇASI 3.290,43 17 MİHALİÇ PEYNİRİ 3.229,27 18 BURSA CANTIĞI 2.713,24 19 BURSA TAHİNLİ PİDESİ 2.210,85 9

10 İNCİR 88,00 86,00 84,00 82,00 80,00 78,00 76,00 74,00 72,00 1- KORUNABİLİRLİK M.1. BİLİNİRLİK 86,28 M.2. İSTİHDAM 77,92 M.3. GELİR 79,99 M.4. KATKI 77,73 M.5. ÖZELLİK 84,01 P.1. KORUNABİLİRLİK 79,56 P.2. DENETLENEBİLİRLİK 79,56 P.3. GELİŞTİRİLEBİLİRLİK 79,01 P.4. KATKI GEREKLİLİĞİ 78,19 10

11 DEVECİ ARMUDU 84,00 82,00 80,00 78,00 76,00 74,00 72,00 70,00 68,00 1- KORUNABİLİRKLİK M.1. BİLİNİRLİK 83,33 M.2. İSTİHDAM 80,67 M.3. GELİR 81,37 M.4. KATKI 77,86 M.5. ÖZELLİK 78,84 P.1. KORUNABİLİRLİK 74,64 P.2. DENETLENEBİLİRLİK 74,2 P.3. GELİŞTİRİLEBİLİRLİK 76,35 P.4. KATKI GEREKLİLİĞİ 74,97 11

12 ENGİNAR 64,00 62,00 60,00 58,00 56,00 54,00 52,00 50,00 48,00 1- KORUNABİLİRKLİK M.1. BİLİNİRLİK 58,65 M.2. İSTİHDAM 53,83 M.3. GELİR 54,12 M.4. KATKI 53,86 M.5. ÖZELLİK 59,95 P.1. KORUNABİLİRLİK 62,89 P.2. DENETLENEBİLİRLİK 60,58 P.3. GELİŞTİRİLEBİLİRLİK 60,7 P.4. KATKI GEREKLİLİĞİ 62,11 12

13 PEYNİR 70,00 60,00 50,00 40,00 30,00 20,00 10,00 0,00 1- KORUNABİLİRKLİK M.1. BİLİNİRLİK 58,76 M.2. İSTİHDAM 50,1 M.3. GELİR 50,03 M.4. KATKI 51,43 M.5. ÖZELLİK 55,05 P.1. KORUNABİLİRLİK 61,16 P.2. DENETLENEBİLİRLİK 58,83 P.3. GELİŞTİRİLEBİLİRLİK 60,28 P.4. KATKI GEREKLİLİĞİ 63,1 13

14 TURŞU 72,00 70,00 68,00 66,00 64,00 62,00 60,00 58,00 1- KORUNABİLİRKLİK M.1. BİLİNİRLİK 66,96 M.2. İSTİHDAM 62,74 M.3. GELİR 64,26 M.4. KATKI 63,01 M.5. ÖZELLİK 69,03 P.1. KORUNABİLİRLİK 70,63 P.2. DENETLENEBİLİRLİK 66,73 P.3. GELİŞTİRİLEBİLİRLİK 68,06 P.4. KATKI GEREKLİLİĞİ 68,23 14

15 SOĞAN 80,00 75,00 70,00 65,00 60,00 1- KORUNABİLİRKLİK M.1. BİLİNİRLİK 76,15 M.2. İSTİHDAM 69,77 M.3. GELİR 67,53 M.4. KATKI 65,48 M.5. ÖZELLİK 69,68 P.1. KORUNABİLİRLİK 68,27 P.2. DENETLENEBİLİRLİK 65,61 P.3. GELİŞTİRİLEBİLİRLİK 66,82 P.4. KATKI GEREKLİLİĞİ 68,5 15

16 ÇİLEK 70,00 68,00 66,00 64,00 62,00 60,00 58,00 56,00 54,00 1- KORUNABİLİRKLİK M.1. BİLİNİRLİK 64,45 M.2. İSTİHDAM 61,53 M.3. GELİR 60,12 M.4. KATKI 60 M.5. ÖZELLİK 66,59 P.1. KORUNABİLİRLİK 66,23 P.2. DENETLENEBİLİRLİK 64,19 P.3. GELİŞTİRİLEBİLİRLİK 66,39 P.4. KATKI GEREKLİLİĞİ 69,33 16

17 BİBER 66,00 65,00 64,00 63,00 62,00 61,00 60,00 1- KORUNABİLİRKLİK M.1. BİLİNİRLİK 63,06 M.2. İSTİHDAM 65,4 M.3. GELİR 64,84 M.4. KATKI 63,75 M.5. ÖZELLİK 63,88 P.1. KORUNABİLİRLİK 64,3 P.2. DENETLENEBİLİRLİK 62,05 P.3. GELİŞTİRİLEBİLİRLİK 63,55 P.4. KATKI GEREKLİLİĞİ 65,45 17

18 DOMATES 72,00 70,00 68,00 66,00 64,00 62,00 60,00 58,00 1- KORUNABİLİRKLİK M.1. BİLİNİRLİK 66,15 M.2. İSTİHDAM 69,66 M.3. GELİR 71,26 M.4. KATKI 69,56 M.5. ÖZELLİK 66,9 P.1. KORUNABİLİRLİK 64,2 P.2. DENETLENEBİLİRLİK 62,56 P.3. GELİŞTİRİLEBİLİRLİK 66,41 P.4. KATKI GEREKLİLİĞİ 67,03 18

19 ÜZÜM 68,00 66,00 64,00 62,00 60,00 58,00 56,00 54,00 52,00 1- KORUNABİLİRKLİK M.1. BİLİNİRLİK 63,06 M.2. İSTİHDAM 59,21 M.3. GELİR 59,39 M.4. KATKI 57,85 M.5. ÖZELLİK 66,82 P.1. KORUNABİLİRLİK 64,03 P.2. DENETLENEBİLİRLİK 62,59 P.3. GELİŞTİRİLEBİLİRLİK 62,54 P.4. KATKI GEREKLİLİĞİ 65,32 19

20 ŞEFTALİ 100,00 80,00 60,00 40,00 20,00 0,00 1- KORUNABİLİRLİK M.1. BİLİNİRLİK 90,38 M.2. İSTİHDAM 78,74 M.3. GELİR 78,57 M.4. KATKI 80,01 M.5. ÖZELLİK 79,01 P.1. KORUNABİLİRLİK 73,85 P.2. DENETLENEBİLİRLİK 74,17 P.3. GELİŞTİRİLEBİLİRLİK 76,75 P.4. KATKI GEREKLİLİĞİ 75,33 20

21 AHUDUDU 66,00 64,00 62,00 60,00 58,00 56,00 54,00 52,00 1- KORUNABİLİRKLİK M.1. BİLİNİRLİK 62,23 M.2. İSTİHDAM 59,43 M.3. GELİR 57,34 M.4. KATKI 57,43 M.5. ÖZELLİK 63,63 P.1. KORUNABİLİRLİK 61,31 P.2. DENETLENEBİLİRLİK 60,85 P.3. GELİŞTİRİLEBİLİRLİK 64,58 P.4. KATKI GEREKLİLİĞİ 65,14 21

22 KESTANE ŞEKERİ 100,00 80,00 60,00 40,00 20,00 0,00 1- KORUNABİLİRKLİK M.1. BİLİNİRLİK 89,17 M.2. İSTİHDAM 74,7 M.3. GELİR 74,42 M.4. KATKI 77,11 M.5. ÖZELLİK 76,69 P.1. KORUNABİLİRLİK 76,08 P.2. DENETLENEBİLİRLİK 75,62 P.3. GELİŞTİRİLEBİLİRLİK 75,49 P.4. KATKI GEREKLİLİĞİ 73,68 22

23 SALÇA 60,00 59,00 58,00 57,00 56,00 55,00 54,00 53,00 1- KORUNABİLİRKLİK M.1. BİLİNİRLİK 56,47 M.2. İSTİHDAM 55,3 M.3. GELİR 56,83 M.4. KATKI 58,53 M.5. ÖZELLİK 59,1 P.1. KORUNABİLİRLİK 56,67 P.2. DENETLENEBİLİRLİK 55,26 P.3. GELİŞTİRİLEBİLİRLİK 58,91 P.4. KATKI GEREKLİLİĞİ 59,07 23

24 ZEYTİNYAĞI 70,00 69,00 68,00 67,00 66,00 65,00 64,00 1- KORUNABİLİRLİK M.1. BİLİNİRLİK 69,42 M.2. İSTİHDAM 69,08 M.3. GELİR 67,72 M.4. KATKI 68,32 M.5. ÖZELLİK 68,92 P.1. KORUNABİLİRLİK 68,61 P.2. DENETLENEBİLİRLİK 66,06 P.3. GELİŞTİRİLEBİLİRLİK 66,73 P.4. KATKI GEREKLİLİĞİ 69,5 24

25 TAHİNLİ PİDE 52,00 50,00 48,00 46,00 44,00 42,00 40,00 38,00 1- KORUNABİLİRKLİK M.1. BİLİNİRLİK 47,38 M.2. İSTİHDAM 44,26 M.3. GELİR 43,29 M.4. KATKI 43,62 M.5. ÖZELLİK 45,05 P.1. KORUNABİLİRLİK 47,55 P.2. DENETLENEBİLİRLİK 48,82 P.3. GELİŞTİRİLEBİLİRLİK 50,6 P.4. KATKI GEREKLİLİĞİ 50,78 25

26 KEBAP 75,00 70,00 65,00 60,00 55,00 1- KORUNABİLİRLİK M.1. BİLİNİRLİK 74,94 M.2. İSTİHDAM 66,3 M.3. GELİR 63,94 M.4. KATKI 64,7 M.5. ÖZELLİK 63,57 P.1. KORUNABİLİRLİK 64,2 P.2. DENETLENEBİLİRLİK 64,55 P.3. GELİŞTİRİLEBİLİRLİK 64,88 P.4. KATKI GEREKLİLİĞİ 63,63 26

27 PİDELİ KÖFTE 68,00 66,00 64,00 62,00 60,00 58,00 56,00 54,00 1- KORUNABİLİRKLİK M.1. BİLİNİRLİK 67,24 M.2. İSTİHDAM 66,06 M.3. GELİR 59,56 M.4. KATKI 59,89 M.5. ÖZELLİK 59,56 P.1. KORUNABİLİRLİK 60,68 P.2. DENETLENEBİLİRLİK 60,31 P.3. GELİŞTİRİLEBİLİRLİK 59,77 P.4. KATKI GEREKLİLİĞİ 60,07 27

28 CANTIK 56,00 54,00 52,00 50,00 48,00 46,00 1- KORUNABİLİRLİK M.1. BİLİNİRLİK 55,05 M.2. İSTİHDAM 51,17 M.3. GELİR 49,37 M.4. KATKI 49,8 M.5. ÖZELLİK 52,11 P.1. KORUNABİLİRLİK 52,98 P.2. DENETLENEBİLİRLİK 52,64 P.3. GELİŞTİRİLEBİLİRLİK 51,88 P.4. KATKI GEREKLİLİĞİ 53,25 28

29 29