Ünite 1. Test. 3. Gürcülere karşı savaşan, Erzincan ve Divriği kollarına ayrılan beylik

Transkript

1 01 Test Ünite 1 Tarih Yerleşme ve Devletleşme Sürecinde Selçuklu Türkiyesi 1. Türkiye deki ilk beylikler döneminde Anadolu da kurulan ilk beylik 3. Gürcülere karşı savaşan, Erzincan ve Divriği kollarına ayrılan beylik 5. Aşağıdakilerden hangisi tarafından Danişmentlilerin varlığına son verilmiştir? A) Danişmentliler B) Saltuklular C) Mengücekliler D) Çaka Beyliği E) Artuklular A) Çaka Beyliği B) Artuklular C) Danişmentliler D) Saltuklular E) Mengücekliler A) Saltuklular B) Mengücekliler C) Çaka Beyliği D) Artuklular E) Anadolu Selçukluları İlk Beyliklerin Özellikleri Anadolu nun fethini hızlandırmışlardır. Anadolu nun Türkleşmesine ve İslamlaşmasına hizmet etmişlerdir. Türk-İslam uygarlığının gelişmesine katkı sağlamışlardır. Kalıcı eserler bırakmışlardır. İlk beylikler Selçuklulara başlangıçta yarar sağlamışlar fakat daha sonra bağımsız hareket etmeye başlamış ve feodal bir yapının ortaya çıkmasına sebep olmuşlardır. (Bu durum merkezî otoriteyi olumsuz yönde etkilemiştir.) 2. İlk Türk donanmasını kuran ve ilk Türk denizcisi unvanına sahip isim A) Çaka Bey B) Oruç Reis C) Kılıç Ali Paşa D) Seydi Ali Reis E) Barbaros Hayrettin Paşa 4. İlk beyliklerin en güçlüsü olarak aşağıdakilerden hangisi nitelendirilmektedir? A) Çaka Beyliği B) Artuklular C) Saltuklular D) Danişmentliler E) Mengücekliler 6. Anadolu Selçuklu Devleti nin kurucusu A) Süleyman Şah B) I. Kılıç Arslan C) II. Kılıç Arslan D) I. Mesut E) I. Gıyaseddin Keyhüsrev 10.Sınıf TARIH YPT.indd :58

2 TEST 01 Yerleşme ve Devletleşme Sürecinde Selçuklu Türkiyesi 1. B 2. A 3. E 4. D 5. E 6. A 7. B 8. C 9. D 10. B 11. A 12. B 7. Anadolu Selçuklu Devleti I. Kılıç Arslan Döneminde aşağıdakilerden hangisi nedeniyle devlet merkezini Konya ya taşımıştır? A) Miryakefalon Savaşı B) I. Haçlı Seferi C) Yassı Çemen D) Kösedağ Savaşı E) II. Haçlı Seferi 9. II. Kılıç Arslan zamanında 1176 yılında gerçekleşen Miryakefalon Savaşı aşağıdaki devletlerden hangisi ile yapılmıştır? A) Kırım B) Moğollar C) Karamanoğulları D) Bizans E) Harzemşahlar 11. Aşağıdaki isimlerden hangisi ilk liman şehri Antalya yı daha sonra da Samsun u alarak Anadolu Selçuklu Devleti nde denizcilik etkinliklerini başlatmıştır? A) I. Gıyaseddin Keyhüsrev B) I. İzzeddin Keykavus C) I. Alaeddin Keykubat D) I. Kılıç Arslan E) Süleyman Şah Anadolu Selçuklu Beyliklerinin Özellikleri Uluğ Bey denilen aile büyüğü tarafından idare edilmişlerdir. Beyliklerin çoğu Osmanlı Sultanı Yıldırım Bayezid tarafından ortadan kaldırılmış, Ankara Savaşı ndan sonra yeniden kurulmuşlardır. Türkçenin gelişmesine ve Anadolu nun Türkleşmesine katkıda bulunmuşlardır. Anadolu Türk tarihinin Selçuklu dan Osmanlı ya geçişini sağlamışlardır. Bizans ın Anadolu daki siyasal istikrarsızlıktan yararlanmasını engellemişlerdir. 10. Anadolu Selçuklu Devleti nin Miryakefalon Savaşı nı kazanması ile; Resmî ve edebî dilleri Türkçedir. Denizcilikle uğraşan beylikler; Karesioğulları, Menteşeoğulları, Aydınoğulları, Saruhanoğulları, Candaroğulları dır. 8. Anadolu Selçuklu Devleti nde II. Haçlı Seferi ne karşı başarılı bir mücadele veren ve adına ilk bakır parayı bastıran devlet adamı aşağıdakilerden A) I. Gıyaseddin Keyhüsrev B) I. İzzeddin Keykavus C) I. Mesut D) I. Alaeddin Keykubat E) II. Kılıç Arslan I. Bizans ın Türkleri Anadolu dan atma umutları sona erdi. II. Türklerin Anadolu da kalmaları kesinleşti. III. İslam dünyasında ittifaklar arttı. gibi yargılardan hangileri söylenebilir? 12. I. İzzeddin Keykavus aşağıdaki şehirlerden hangisini alarak ilk tersaneyi kurmuştur? A) Alanya B) Sinop C) Suğdak D) Adana E) Antalya 10.Sınıf TARIH YPT.indd :58

3 Test Tarih 02 Ünite 1 Yerleşme ve Devletleşme Sürecinde Selçuklu Türkiyesi 1. I. Kıbrıs ile ticaret antlaşması yapıldı. II. Kervansaray yapımına hız verildi. III. Tüccarlar için sigortacılık sistemi başlatıldı. Yukarıdakilerden hangileri I. İzzeddin Keykavus Dönemi nde yaşanan gelişmeler arasında yer alır? 2. I. Alaeddin Keykubat Dönemi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Devletin en gelişmiş dönemidir. B) Anadolu Türk birliği büyük ölçüde sağlanmıştır. C) Kervansaraylar yaptırılmıştır. D) Yabancı tüccarların hakları sınırlandırılmıştır. E) Moğollara karşı İslam dünyasında ittifaklar aranmıştır. 3. I. Alaeddin Keykubat Moğollardan kaçarak Anadolu ya ilerleyen Harzemşahları aşağıdakilerden hangisinde yenmiştir? A) Katvan Savaşı B) Yassı Çemen Savaşı C) Miryokefalon Savaşı D) Kösedağ Savaşı E) Ayn-ı Calut Savaşı 4. I. Moğolların önünden kaçan Harzemşahların Anadolu yakınlarına gelmesi II. Harzemşahlar ve Anadolu Selçukluları arasında Ahlat sorununun yaşanması III. Moğolların, Harzemşahlar ve Anadolu Selçukluları birbirine düşman etmek için kurduğu tezgâhın başarılı olması Yukarıdakilerden hangileri Yassı Çemen Savaşı nın sebepleri arasında yer alır? I I C) II ve III D) I ve II 5. II. Gıyaseddin Keyhüsrev Dönemi nde aşağıdaki isyanlardan hangisi meydana gelmiştir? A) Baba İshak İsyanı B) Nika İsyanı C) Babek İsyanı D) İbrahim Yınal İsyanı E) Şahkulu İsyanı 6. İlk defa deniz aşırı bir sefer yapılarak Kırım ın Suğdak limanını alan devlet adamı A) I. Kılıç Arslan B) Süleyman Şah C) I. Alaeddin Keykubat D) I. Gıyaseddin Keyhüsrev E) I. İzzeddin Keykavus Anadolu ya yerleşen Türklerin nüfus yoğunluğu başka bir coğrafya ile kıyaslanamayacak kadar fazladır. Bu durumun nedenleri; Anadolu nun yerleşime uygun olması, Selçuklu sultanlarının Türklere kucak açmaları ve Moğol İmparatorluğu nun kurulmasından sonra Türklerin kitlesel biçimde Anadolu ya göç etmeleridir. Bir bölge fethedildiği zaman ilk iş olarak cami, medrese, zaviye dükkân gibi yapılar inşa edilmiş, sanatçılar, tüccarlar, zanaatkârlar buralara yerleştirilmiştir. 10.Sınıf TARIH YPT.indd :58

4 Anadolu da Kurulan İlk Türk Beyliklerinin Anadolu nun Türkleşmesine Katkıları Anadolu da İslamiyet in yayılmasında etkili olmuşlardır. Anadolu daki Türk fetih hareketleri hızlandırılmıştır. Anadolu da Bizans, Gürcü ve Ermenilerin gücü kırılmıştır. Haçlılara karşı Anadolu korunmuştur. Fethedilen şehirlerin ve köylerin isimleri Türkçeleştirilmiştir. Anadolu daki küçük yerleşim birimleri büyük Türk şehirleri hâline dönüşmüştür. Yoğun Türkmen göçü ile Anadolu daki Türk nüfusu artmıştır. Anadolu da kalıcı kültür ve sanat eserleri bırakılmıştır. (Kümbet, köprü, saray, imarethane ve kervansaray gibi mimari eserler yapılarak Anadolu bayıdır hâle getirilmiştir.) TEST 02 Yerleşme ve Devletleşme Sürecinde Selçuklu Türkiyesi 7. Kösedağ Savaşı nın sebepleri arasında; I. Moğolların Anadolu yu almak istemesi II. Moğolların Erzurum u yağmalaması III. Baba İshak İsyanı ile Anadolu Selçuklu Devleti nin zayıflığının ortaya çıkması gibi gerekçelerden hangileri yer alır? Kösedağ Savaşı ndan sonra yaşanan gelişmeler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Anadolu da Moğol hâkimiyeti dönemi başladı. B) Anadolu Türk birliği dağıldı. C) Siyasi ve ekonomik istikrar bozuldu. D) Orta ve Batı Anadolu da Türk nüfusu azaldı. E) Anadolu Selçuklu beylikleri ortaya çıktı. 9. Aşağıdakilerden hangisi I. Alaeddin Keykubad ın Eyyübilerden aldığı yerlerden biri değildir? A) Urfa B) Sivas C) Harran D) Siverek E) Van Havzası 10. Kösedağ Savaşı ndan sonra kurulmuştur. Anadolu da kurulan beylikler içerisinde en güçlü olanıdır. Kendilerini Türkiye Selçuklu Devleti nin vârisi kabul ettikleri için Osmanlı ile uzun yıllar mücadele etmişlerdir. Osmanlı Devleti ni en fazla uğraştıran beyliktir yılında Türkçeyi resmî dil olarak ilan etmişlerdir. Yukarıda özellikleri verilen beylik A) Karamanoğulları B) Germiyanoğulları C) Karesioğulları D) Menteşeoğulları E) Saruhanoğulları 1. E 2. D 3. B 4. E 5. A 6. C 7. E 8. D 9. B 10. A 11. A 12. B 11. Anadolu Selçuklu Devleti nde Meliklerin kendi adına para bastırma veya komşularına savaş açma yetkilerinin olmaması aşağıdakilerden hangisinin göstergesidir? A) Merkeziyetçiliğe önem verildiğinin B) Meliklerin tecrübesiz olduğunun C) Meliklerin sultana vekâlet ettiğinin D) Fetihlerin önemli olduğunun E) Ticaretin ön planda tutulduğunun 12. I. Alaeddin Keykubad ın doğuda son verdiği beylik aşağıdakilerden A) Saltuklular B) Mengücekler C) Çaka Beyliği D) Artuklular E) Danişmentliler 10.Sınıf TARIH YPT.indd :58

5 Test Tarih 03 Ünite 1 Yerleşme ve Devletleşme Sürecinde Selçuklu Türkiyesi 1. Erzurum da aşağıdaki beyliklerden hangisi hüküm sürmüştür? A) Danişmentliler B) Saltuklular C) Mengücekler D) Artuklular E) Osmanlılar 3. Anadolu da ilk beylikler ve Anadolu Selçukluları aşağıdakilerden hangisine bağlı olarak ortaya çıkmışlardır? A) Abbasi B) İlhanlı C) Bizans D) Fatımi E) Büyük Selçuklu 5. Anadolu Selçuklu Sultanları ülkelerinin en önemli zenginliği olarak aşağıdakilerden hangisini görmüşlerdir? A) Ganimet B) Vergi C) Ticaret D) Haraç E) Zanaat 2. Anadolu Selçuklu Devleti nin; I. Denizcilik faaliyetleri II. Ticari politika III. Sosyal devlet anlayışı özelliklerinden hangileriyle Büyük Selçuklu Devleti nden ayrıldığı söylenebilir? B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III 4. Anadolu Selçuklu Sultanlığı ülke sınırlarını öncelikle; I. Uç beylikleri II. Hassa ordusu III. Akıncılar unsurlarından hangileriyle korumaya çalışmıştır? B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II 6. Tarihin en geniş sınırlara sahip devleti A) Eyyubiler B) Memlükler C) Karamanoğulları D) Türkiye Selçuklu Devleti E) Moğol İmparatorluğu Yaklaşan Moğol tehlikesine karşı tedbir olarak 1228 yılında Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubat tarafından Ermenek civarına yerleştirilen Karaman Türkmenlerinin başında Nure Sofi bulunmaktaydı. Nure Sofi Ermenek ve çevresindeki Ermenilerle mücadele etmiş, Ermenek i ve bazı kaleleri fethetmişti. Babaî tarikatı mensubu olan Nure Sofi, Babaî isyanında da aktif rol oynamış ve böylece Türkmenler üzerinde nüfuzunu artırmıştır. İsyanın bastırılmasından sonra etrafında toplanan Türkmenlerle İç-İl çevresinde topraklarını genişletmiştir. Babaî isyanı, Türkiye Selçukluları döneminde 1240 yılında gayri sünnî tasavvufî hareketin lideri Baba İlyas tarafından çıkarılan isyandır. 10.Sınıf TARIH YPT.indd :58

6 Oğuzlar, doğuda Karluklar, kuzeyde Ki-mek, Kıpçaklar ve Hazarlar, kuzey batıda Peçeneklerle sürekli mücadele hâlindeydiler. Bununla birlikte kesin tarih belli olmasa da 1000 li yıllarda Oğuz Yabgu Devleti nin yıkıldığı anlaşılmaktadır. Selçuk Bey ve oğulları Selçuklu Devleti ni yükseltmişler, böylece Anadolu ya giden yol açılmıştır. Oğuzlar, bu devirde Üç Oklar ve Boz Oklar olmak üzere ikili teşkilat halindeydiler. Boz Oklar, Kayı, Bayat, Alka Evli, Kara Evli, Yazır, Döğer, Dodurga, Yaparlı, Afşar, Kızık ve Beğdili, Karkın; Üç Oklar, Bayındır, Peçenek, Çavuldur, Çepni, Salur, Eymür, Alayuntlu, Yüreğir, İğdir, Büğdüz, Yıva ve Kınık adlarıyla yirmi dört alt boya ayrılmışlardı. Oğuz Yabgu Devleti yıkılınca, Oğuzlardan büyük bir grup Karadeniz in kuzeyinden batıya doğru göç etmiş ve Uzlar diye bilinen boyu meydana getirmişlerdi. TEST 03 Yerleşme ve Devletleşme Sürecinde Selçuklu Türkiyesi 7. Konya yı ele geçirdikten sonra Farsça konuşan devlet adamlarına ve Moğollara tepkisini göstermek için Bundan böyle divanda, dergâhta ve bargâhta Türkçeden başka dil konuşulmaya... diye başlayan fermanı ile hatırlanan devlet adamı aşağıdakilerden A) Cengiz Han B) Karamanoğlu Mehmet Bey C) İzzettin Aybeg D) Sultan Baybars E) Selahattin Eyyûbi 8. Moğolları durdurabilen tek Türk devleti A) Memlükler B) Fatımiler C) Eyyubiler D) Karamanoğulları E) Türkiye Selçuklu Devleti 9. Memlükler aşağıdaki Osmanlı padişahlarından hangisi ile yaptıkları 1516 Mercidabık ve 1517 Ridaniye Savaşları ile yıkılmışlardır? A) Osman Gazi B) Orhan Gazi C) Fatih Sultan Mehmet D) Yavuz Sultan Selim E) Kanuni Sultan Süleyman 10. Coğrafi bir ad olarak Turchia, Türkiye şeklinde ilk defa aşağıdakilerden hangisinde Orta Asya için kullanılmıştır? A) Çin kaynakları B) Moğol kaynakları C) Bizans kaynakları D) İran kaynakları E) Hint kaynakları 1. B 2. D 3. E 4. A 5. C 6. E 7. B 8. A 9. D 10. C 11.E 12. B 11. I. Meliklerin kendi adına para bastırma yetkisi II. Meliklerin komşularına savaş açma yetkisi III. Sultanın başkentte bulunmadığı zamanlarda Niyabet-i Saltanat denilen bir makamın ona vekâlet etmesi Yukarıdakilerden hangileri Türkiye Selçuklu Devleti nin Büyük Selçuklu Devleti nden farklı yönleri arasında yer alır? 12. Türkiye Selçuklu Devleti nin toprak idaresi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Anadolu fetihle alındığı için topraklarının büyük kısmı sultana ait sayılmıştır. B) Has araziler; mülkiyeti ve vergi gelirleri halka ait olan topraklardır. C) Topraklar geniş olmadığından iktalar oldukça sınırlı tutulmuştur. D) Vakıflara tahsis edilen araziler miktar bakımından geniş tutulmuştur. E) Halk, dinî ayrıma tabi tutulmadan topraklara yerleştirilmiştir. 10.Sınıf TARIH YPT.indd :58

7 Test Tarih 04 Ünite 1 Yerleşme ve Devletleşme Sürecinde Selçuklu Türkiyesi 1. Türkiye Selçuklu Devleti nin göçebeleri toprağa yerleştirmesinin amaçları arasında; I. Devlet otoritesini yaymak II. Vergi gelirini artırmak III. Şehirleşmeyi yaygınlaştırmak gibi unsurlardan hangileri yer alır? 3. Türkiye Selçuklu Devleti nde ticaretin gelişmesi için; I. Gümrük vergilerinin düşürülmesi, II. Alanya, Sinop, Suğdak limanlarının alınması, III. Sigorta sisteminin getirilmesi gibi çalışmalardan hangilerine ağırlık verilmiştir? II 5. I. Dokumacılık II. Çinicilik III. Silah yapımcılığı IV. Madencilik Yukarıdakilerden hangileri Türkiye Selçuklu Devleti nin ileri sanayi kolları arasında yer alır? A) I ve II B) II ve IV C) I, II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV Türk fethiyle birlikte şehir nüfusunun üst katmanı Bizans ın büyük şehirlerine göç etmiş, köy halkı ile şehir nüfusunun alt katmanları Türk fethini daha baştan kabullenmiştir. Şehirlerdeki Müslüman olmayan zanaatkârların bir kısmının Türklerin gelmesiyle batı şehirlerine göç etmeleri, Türkleri bu alanın doldurulması gereği ile baş başa bırakmıştır. Ahi Evran denilen bir kişinin önderliğinde İran dan getirilen ustaların da katkısıyla savaşçıların bir bölümü zanaatkârlığa geçiş yapmış ve böylece Selçuklu kent- 2. Ahilik teşkilatı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Anadolu Selçuklu Devleti döneminde ortaya çıkmıştır. B) Ahiler, Moğol işgali sırasında bulundukları şehirleri savunmuşlardır. C) Sefaretname adını verdikleri kendi aralarındaki düzeni sağlayan kuralları vardır. D) Ahiliğin Anadolu da kurucusu Ahi Evran dır. E) Her iş kolunda esnaf dayanışmasını sağlamıştır. 4. Türkiye Selçuklu Devleti nde loncalar ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Rekabeti artırmışlardır. B) Her iş kolunun ayrı loncası vardır. C) Üretim kotalarını belirlemişlerdir. D) Fiyatları denetim altında tutmuşlardır. E) Kalite kontrolü yapmışlardır. 6. Türkiye Selçuklu Devleti döneminde Anadolu ya gelen düşünürler ve ilgilendikleri alanlar ile ilgili aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır? A) Kadı Siraceddin - Kelam ve mantık B) İbn-i Bibi - Felsefe C) Şirazi - Coğrafya ve astronomi D) Hacı Paşa - Tıp E) Mehmet Ravendi - Tarih lerinin en güçlü sınıfı olan Ahiler ortaya çıkmıştır. Ayrıca din bilginleri, memurlar ve tüccarlar da şehirlerin etkin grupları arasında yer almışlardır. Şehir halkı camilerde, tekkelerde, meydanlarda bir araya gelirlerdi. Buralar sosyal ilişkilerin yoğun olarak kurulduğu yerler durumuna gelmiştir. 10.Sınıf TARIH YPT.indd :58

8 Moğol İstilasının Anadolu da Meydana Getirdiği Siyasi ve Sosyal Değişim Moğol kabileleri başlangıçta sırasıyla Hun, Göktürk, Uygur hâkimiyetinde yaşamıştı. Bu durumdan dolayı Moğol kültürü Türk kültüründen yoğun şekilde etkilenmişti. TEST 04 Yerleşme ve Devletleşme Sürecinde Selçuklu Türkiyesi 1. B 2. C 3. E 4. A 5. E 6. B 7. D 8. C 9. C 10. E 11. A 12. B 7. Türkiye Selçukluları resmî ve edebî 9. Moğollar aşağıdakilerden hangisinin 11. Tasavvufun yollarını öğrettiği Ma- dil olarak aşağıdakilerden hangisini döneminde Orta Asya yı istila kalat adlı eseri ile bilinen, Anado- kullanmışlardır? etmişlerdir? lu nun Türkleşmesi ve İslamlaşmasında A) Moğolca A) Kubilay Han çok büyük rolü olan ünlü Türk mutasavvıf aşağıdakilerden B) Arapça B) Çağatay Han C) Türkçe C) Cengiz Han A) Hacı Bektaş-ı Veli D) Farsça D) Timurtaş Han B) Mevlânâ Celaleddin Rumî E) İbranice E) Hülagü Han C) Yunus Emre D) Ahmet Yesevi E) Hoca Dehhani Daha sonraki dönemde asıl adı Timuçin olan Cengiz, Moğolları tek çatı altında birleştirerek tarihte ilk defa Moğol birliğini sağladı. Türklerin bir kesimi de bu birlikte yer aldı. Moğollara Türk-Moğol imparatorluğu denmesinin sebebi bu etkileşimdir. Moğollar Cengiz Han döneminde Orta Asya yı istila ettiler. Bu istiladan kaçan Türklerin Anadolu ya gelmesi Anadolu daki Türk nüfusunun artmasını sağlamıştır. Ancak Moğol yönetiminde ve ordusunda önemli oranda Türk de yer almıştır. Moğol istilası, Orta Anadolu kentlerindeki ticari faaliyetin Marmara Bölgesi ne (Bursa gibi) kaymasına neden olmuştur. 8. Anadolu Türk sanatının yapılarında dinen yasak olmasına rağmen insan ve hayvan figürleri kullanılması aşağıdakilerden hangisinin göstergesidir? A) Avrupa sanatından etkilenildiğinin B) Osmanlı sanatına örnek olmaya çalışıldığının C) Sanat konusunda esnek olunduğunun D) Gösterişe önem verildiğinin E) Sanatın dinden üstün tutulduğunun 10. I. Mevlânâ Celaleddin Rumî II. Hacı Bektaş-ı Veli III. Yunus Emre Yukarıdakilerden hangileri Türkiye Selçuklu Devleti nin tasavvuf hayatını etkilemiş olan mutasavvıflar arasında yer alır? II 12. Moğol istilası ve Selçuklu Devleti nin yıkıldığı dönemde yaşadığı sanılan ve Yaratılanı sev, yaratandan ötürü felsefesiyle evrensel bir kimliğe ulaşan sanatçı aşağıdakilerden A) Mevlânâ B) Yunus Emre C) Şeyyad Hamza D) Ahmet Yesevi E) Hacı Bayram-ı Veli 10.Sınıf TARIH YPT.indd :58