Solunum Yolu İnfeksiyonları

Transkript

1 Solunum Yolu İnfeksiyonları Ders-1 VİRAL SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI ve BAKTERİYEL TONSİLLOFARENJİTLER Prof. Dr. Emel YILMAZ UÜTF-Enf Hast ve Mikrob AD Görükle-BURSA

2 Plica vocalisin üst kısmına üst solunum yolu denir Burun Farenks Epiglot Paranazal sinüsler Kulak Rinit İnfluenza Tonsillofarenjit Otit Rinosinüzit Epiglottit

3 Akut Tonsillofarenjit

4 Akut Tonsillofarenjit Etkenleri Virüs (%70-80) Hastalık % Rinovirüs Soğuk algınlığı 20 Koronavirüs Soğuk algınlığı,sars 5 Adenovirüs (tip 3,4,7,14,21) Farenjit, konjunktivit 5 Herpes Simpleks virüs (tip 1,2) Jinjivit, stomatit 4 Parainfluenza virüs (tip 1-4) Soğuk algınlığı, krup 2 İnfluenza virüs (tip A ve B) Grip 2 Coxsackie virüs A (2,4-6,8,10) Herpanjina <1 Ebstein-Barr virüs Enfeksiyöz mononükleoz <1 Cytomegalovirüs Sitomegalovirus mononükleoz HIV-1 Primer HIV enf <1 <1

5 Akut Tonsillofarenjit Etkenleri Bakteri (%20-30) Hastalık S pyogenes Grup C ve G BHS Mikst aerop-anaerop N gonorrhoeae C diphteriae C ulcerans Arcanobacterium haemolyticum Yersinia enterocolitica Treponema pallidum Francisella tularensis Chlamydia pneumoniae Mycoplasma pneumoniae Mycoplasma hominis Fusobacterium necrophorum Farenjit, tonsillit, kızıl Farenjit, tonsillit Jinjivit (Vincent anjini) Farenjit Difteri Farenjit, difteri Farenjit, skarlatiform döküntü Farenjit, enterokolit Sekonder sifiliz Orofarengeal tularemi Pnömoni, bronşit, tonsillit Pnömoni, bronşit, farenjit Farenjit Farenjit, tonsillit, Lemierre Sendromu

6 Viral Farenjit Viral Konjunktivit Nezle Öksürük İshal

7 Damakta peteşiyal kanama AGBHS EMN Kızamık

8 A Grubu Beta Hemolitik Streptokok

9 Eksüdatif Tonsillofarenjit Bakteriyel İnfeksiyon

10 Herpes simpleks tip 1 ve 2 Coxcakie virüs (Herpangina)

11 Enfeksiyoz Mononüklez LAM Splenomegali

12 Adenovirus Tonsillofarenjiti

13 Difteri Kandidoz

14 Tularemi

15 Hızlı Streptokok Antijen Tarama Testi Pahalı Her yerde yok Spesifite %90 Sensitivite %75-85

16 Boğaz Kültürü-Altın Standart Her yerde kültür yapılmıyor Hastanın tekrar gelmesi gerekli Hasta ve doktor saati beklemiyor Antibiyogramın yararı yok Penisilin direnci yok

17 AGBHS Düşündüren Tonsillofarenjit Klinik Puanlaması-Modifiye CENTOR Kriteri Ateş >38 0 C 1 Öksürük olmaması 1 Tonsillalarda eksüda 1 Ön servikalde ağrılı LAM yaş yaş 0 45 yaş -1

18 AGBHS Tonsillofarenjit olma ihtimali 0 Puan= %2-3 teste gerek yok 1 Puan= %4-6 2 Puan= % Puan= % Puan= % Puan Ampirik tedavi Test yapılmalı Ateş Öksürük Ø Eksüda Ağrılı LAM 5-15 yaş

19 Tedavide Amaç Klinik şikayetlerin kısa sürede düzelmesi Süpüratif komplikasyonların önlenmesi Peritonsiller apse, AOM, pnömoni vs Nonsüpüratif komplikasyonların önlenmesi ARA, GN Yakın temastaki kişilere bulaşın önlenmesidir Normalde kendini sınırlar

20 Akut Tonsillit Tanı ve Değerlendirmesi Akut komplike olmayan tonsillit vakalarında tanısal yaklaşım Klinik ve epidemiyolojik özellikler Grup A streptokok düşündürmüyor Grup A streptokok düşündürüyor Semptomatik tedavi (-) Boğaz Kültürü (-)* Hızlı Antijen tanı testi (+) (+) Antimikrobiyal tedavi IDSA 2002 önerilerinde hızlı antijen testinin negatif olmasının Beta-hemolitik streptokok ekarte etmek için yetişkinlerde yeterli olduğu kabul edildi. Bisno A, et al. Clinical Infectious Diseases 2002; 35:113 25

21 GABHS Tedavi Şeması Benzatin Penisilin G Ü IM tek doz Penisilin V 4x250 mg PO 10 gün Amoksisilin 3x500 mg PO 10 gün Sefaleksin 2x 500 mg PO 10 gün Penisilin alerjisi durumunda; Eritromisin steareate 4x500 mg PO 10 gün???? (piyasada yok) Azitromisin 1. gün 500 mg 2-5. gün 250 mg PO 5 gün

22 Penisilinle eradikasyon %10-30 oranında başarısızlık var GABHS ta bildirilmiş penisilin direnci yok

23 Akut Tonsillofarenjitte Tedavi Başarısızlığı Beta-laktamaz yapan mikroflora Bakteriyel interferans Hasta uyumunda yetersizlik Yetersiz doz Yetersiz tedavi süresi Viral enfeksiyon GABHS taşıyıcılığı Direnç (makrolid) Uygun olmayan antibiyotik kullanımı

24 GABHS Taşıyıcıları Tedaviye gerek yok (ARA geçirme öyküsü, ailede ARA geçirmiş birey dışında) Romatizmal ateş riski yok Süpüratif komplikasyon riski yok Bulaş riski son derece düşük

25 Çok Sayıda Kültür Pozitif Atak Geçiren Semptomatik Hastaların Tedavisi Klindamisin 2-4x600 mg 10 gün Amoksisilin/klavunat 2x500 mg 10 gün Benzatin Penisilin G tek doz+rifampisin 2x300 mg PO 4 gün

26

27 Akut Sinüzit

28 ABRS Maksiller Etmoid Frontal Sfenoid En sık maksiller sinüzit 2. sıklık etmoid sinus izler

29 1. Akut : 30 gün < 2. Subakut: gün 3. Kronik: 90 gün Komplikasyonları nadir fakat ciddidir İntrakraniyal komplikasyonlar Menenjit Beyin absesi Orbital sellülit Kavernöz sinüs trombozu Epidural-subdural ampiyem

30 Akut Sinüzit Etkenleri Virüsler % Rinovirüs 15 İnfluenza virüs 5 Parainfluenza virüs 3 Kronik Sinüzit Adenovirüs - Mantarlar Akut Sinüzit Bakteriler % S pneumoniae 31 H influenzae 21 S pneumoniae+ Hinfluenzae α hemolitik streptokoklar M catarrhalis 8 Anaeroplar 6 S aureus 4 S pyogenes 2 Gram negatifler 9 5 9

31 Semptom ve Bulgular Burun tıkanıklığı Pürülan akıntı Yüz ağrısı Maksiller diş ağrısı Ateş Öksürük Kulaklarda basınç Ağız kokusu Akut sinüzit? Akut bakteriyel sinüzit??

32 Bakteriyel olduğunu gösteren hızlı, basit, güvenilir test yok Tanı; Endoskopi Grafi BT MR USG Kültür Sinüs kültürü >10 5 /ml bakteri altın standart Pratik değil! Uzmanlık gerekir Ağrı yakınması fazla

33 Viral? Bakteriyel? Alerji? Radyoloji Akut sinüzit: radyografik kriterler; Tam opasifikasyon, En az 4 mm lik mukozal kalınlaşma, Hava sıvı seviyesi varlığı

34 Bilgisayarlı Tomografi Viral? Bakteriyel? Ayrımı yapılamaz

35 Tanı genelde klinik ve öykü ile konur Yakınmanın süresi ve ciddiyeti akut bakteriyel sinüzit için en belirgin kriterdir

36 Periorbital sellülit Kafa içi abse Kavernöz sinüs trombozu CERRAHİ KONSULTASYONU

37 Sinüzitte Tedavi Endikasyonları Spontan düzelme oranı çocuklarda % 49,6 erişkinlerde %46,6 Şikayetlerin >7 gün olması (nazal akıntı veya obstrüksiyon, öksürük,baş ağrısı, ateş vs) veya Semptomları 5-7 gün sonra kötüleşme gösterirse antibiyotik başlanır. Tedavi süresi gündür ***BT ve MRG: komplikasyonlu rekürren veya kronik sinüzit varlığında

38 Akut Sinüzit Dekonjestan Atopide antihistaminik Antibiyotik tedavisi gün Acil± Komplikasyon Tedaviye yanıt var Tedaviye yanıt yok Tomografi± Nazal endoskopi Farklı antibiyotik Tedaviye yanıt yok Tomografi± Nazal endoskopi Rekürren sinüzit? Kronik sinüzit? Aminopenisilin Tedavi daha önce almışsa; AMC kinolonlar

39 Tedavi-Semptomatik Bol sıvı alımı 1. kuşak antihistaminikler Ø (Sadece alerjik sinüzit) Oral dekonjestanlar Yaşlı, hipertansiyonu olan hastada dikkat Topikal dekonjestanlar??? Topikal antikolinerjik??? Tuzlu su Buhar Mukolitik ajanlar, proteolitik ajanlar?