Atipik Hemolitik Üremik Sendromda Renal Transplantasyon

Transkript

1 Atipik Hemolitik Üremik Sendromda Renal Transplantasyon Dr. Aydın Türkmen İstanbul Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı Antalya

2 Trombotik mikroanjiopatiler TTP Hemolitik Üremik Sendromlar Tipik HUS ahus Sekonder HUS İdiopatik HUS Toksin ilişkili Kompleman alternatif yol aktivasyonu Gebelik İlaç Malignite

3 HUS / TTP 1923 Moschowitz TTP 1955 Gasser HUS İshal Hemolitik anemi Trombositopeni Akut böbrek yetersizliği 5 hasta

4 ahüs Normal trombositler ve endotel, kompleman inhibitörleri sayesinde komplemanın doğal etkilerinden korunur. İnhibitörlerin yokluğunda, sürekli ve aşırı miktarda kontrolsüz kompleman aktivasyonu, kronik trombosit ve endotel hücresi aktivasyonuna neden olur. Hücre yüzeyü ve komplemanın sıvı faz inhibitörleri Noris M et al. NEJM 2009;361: ; Noris M et al. CJASN 2010;10: ; Stahl A et al. Blood 2008;111:5307; Noris M et al (2011). Atypical Hemolytic Uremic Syndrome. Pagon RA, Bird TD, Dolan CR, et al., editors. Gene Reviews [Internet]. University of Washington, Seattle. Retrieved Jan 19, 2012 from Tüm küçük damarlarda tromboz, inflamasyon ve oklüzyon görülür. (TMA) Ani katastrofik komplikasyonlar İlerleyen organ hasarı ve yetmezliği

5

6 İnsidens ahus Sıklık 1-2 olgu/ nüfus - yıl ABD 0.11 olgu/ nüfus - yıl Avrupa Prevalans (18 yaş altı grupta) 3.3/ Avrupa

7 Proksimal Terminal KOMPLEMAN SİSTEMİ Lektin Yolağı Klasik Yolak Alternatif Yolak Immün kompleks klerensi Mikrobiyal opsonizasyon C3 Artış C3 + H 2 O HER ZAMAN AKTİF (Kronik) Doğal inhibitörler C5 Anaflaksi İnflamasyon Tromboz Sonuçlar C5a Potent Anaflatoksin Kemotaksis Proinflamatuar Lökosit/monosit aktivasyonu Endotel aktivasyonu Protrombotik C5b-9 Membran Atak Kompleksi Hücre lizisi Proinflamatuar Trombosit aktivasyonu Lökosit/monosit aktivasyonu Endotel aktivasyonu Protrombotik Sonuçlar Hücre yıkımı Inflamasyon Tromboz

8

9

10 Faktör H anormalliği Faktör H Kompleman alternatif yolunu bloke eden plazma proteini 155 kd glikoprotein Kc, makrofaj, fibroblast, endotel, trombosit Faktör H geni mutasyonu Familyal olanlarda % 40 Sporadik olanlarda % 13-17

11 Faktör I anormalliği Atipik HUS olgularında % 3-10 Solubl regulatuar serin proteaz C3b alfa zincirinden 3 peptid, C4b alfa zincirinden 2 peptid bağ ayırır Kc de sentezlenir Faktör I geni kromozon 4q25 de yer almakta ve 13 eksona sahip Atipik HUS la ilgili 12 değişik mutasyon tanımlanmış HUS la ilgili en az çalışılan faktör

12 MCP anormalliği Sıklık % 5-13 Membran kofaktör proteini Böbrekte bulunur Böbrek içi C3 aktivasyonunu düzenler Renal transplantasyon çözüm

13 ahus - Klinik Purpura, nadiren kanama Anemi Anüri Nörolojik bulgu Ateş Konvülsiyonlar Koma

14 Atipik HUS* n: 156 % 22 ilk epizotta SDBY ne gitmiş % 60 uzun dönemde SDBY % 50 sinde CFH, CFI, MCP mutasyonu yok Çoğunda tetikleyici faktör infeksiyon En kötü prognoz CFH mutasyonu olanlarda % 50 si SDBY ya da eksitus *Caprioli J et al. Blood 108: 1267, 2006

15 HUS / TTP HUS Çocuk Akut böbrek yetersizliği Nörolojik tutulum az TTP Erişkin Ciddi nörolojik tutulum Değişik derecede renal tutulum

16 Klinik görünüm Patolojik olarak ayrılamayan, iki değişik prezantasyon Hemolitik üremik sendrom-----böbrekler Trombotik trombositopenik purpura----beyin

17 Patoloji EM da damar duvarında genişleme, şişme, endotel hücrelerinin bazal membrandan ayrılması Subendotelial alana madde birikimi İntraluminal trombosis Parsiyel ya da komplet obstrüksiyon Yamalı kortikal nekroz ciddi olgularda FSGS sekel olarak gelişebilir Skleroderma Malign nefroskleroz Kronik transplant rejeksiyonu CNİ toksisitesi

18

19

20 Laboratuar Trombositopeni TTP < , N HUS , N Hemolitik anemi Fragmante eritrositler

21

22 Laboratuar -II Hiperbilirubinemi Retikülositoz Haptoglobin azalması LDH yüksekliği Lökositoz Stx ilgili HUS C3 düzeyinde azalma Orta derecede proteinüri Hematüri, eritrosit silindirler PT, PTT, faktör V-VIII, fibrinojen N

23 Ayırıcı tanı Trombositopeni Mikroanjiopatik hemolitik anemi Akut böbrek yetersizliği Sistemik vaskülitler Malign hipertansiyon DİK Hantavirus infeksiyonu Skleroderma Kronik rejeksiyon CNI toksisitesi

24 Klinik seyir Genetik defekt olup olmaması önemli MCP mutasyonu Çocukluk çağı Daha hafif klinik seyir % 80 komplet remisyon Tekrarlama sık, ama ESRD az FH mutasyonu; Yüksek tekrarlama oranı % ESRD ye gidiş Mortalite yüksek

25 Kötü prognoz işaretleri Ciddi gastrointestinal prodrom Lökositoz Anüri ile prezantasyon Kortikal nekroz varlığı Glomerullerin % 50 den fazlasında tutulum

26 PROGNOZ MCP CFH Noris, Remuzzi, CJASN 2010

27 PROGNOZ MCP CFH Noris, Remuzzi, CJASN 2010

28 ahüs Tanısında Yaşanan Zorluklar Klinik belirtiler diğer sistemik TMA lara benzer Geçmişte ahüs, TTP ve STEC-HÜS ün ayırıcı tanısına gerek duyulmamış, tümü TTP / HÜS olarak gruplandırılmış ahüs ün nadir görülen bir hastalık olması klinik şüpheyi azaltmış Yanlış algılamalar; ahüs yalnızca çocukları etkiler ahüs sadece bir böbrek hastalığıdır Diyare ahüs tanısını dışlar Nörolojik disfonksiyon ahüs tanısını dışlar ahüs hastalarında genetik mutasyonun gösterilmesi gerekir

29 ahüs Tedavi Seçenekleri Hedefe yönelik tedavi Eculizumab Ampirik plazma tedavisi Prospektif klinik çalışma kanıtları yetersiz Plazma değişimi: Dozlama, sıklık ve süre seçime bağlıdır Plazma infüzyonu: Böbrek fonksiyon bozukluğu ve hipertansiyon, dozajı sınırlar Böbrek transplantasyonu MCP mutasyonları olan bazı hastalar dışında prognoz kötü Nakil sonrası TMA riski % 60 dır ve % 90 üzerinde greft kaybı ile sonuçlanır Karaciğer veya karaciğer -böbrek (kombine) nakli İlerleme olmasına karşın, bu ölçüde majör cerrahinin morbidite ve mortalite riski yüksektir

30 ahüs İçin Tedavi Seçenekleri Shiga benzeri toksin HÜS Pnömok ilişkili HÜS Metilmalonik asidüri HÜS ün çocuklarda ilk manifestasyonu ahüs Kesin olmayan ahüs tanısı ahüs ün erişkinlerde ilk manifestasyonu Kesin Primer ahüs tanısı ahüs ün transplantasyon sonrası rekürrensi ya da böbrekleri etkileyen ahüs relapsı 1. Basamakta PP Spesifik Tedavi 1. Basamakta Eculizumab 5 Günlük PE tedavisine yanıtsızlık PP bağımlı 1. Basamakta Eculizumab 1. Basamakta Eculizumab Eculizumab a geçiş Zuber J et al. Nat Rev Nephrol 2012;8:643-57

31 ahüs - Böbrek Transplantasyonu SDBY olan ahüs hastalarında mortalite riski yüksek ve yaşam kalitesi düşük; Plazma tedavisi komplikasyonları İmmün / anafilaktik reaksiyonlar Tedaviye direnç Damar yolunun enfeksiyöz ve trombotik komplikasyonları Uzamış böbrek yetmezliğine bağlı komplikasyonlar Kronik diyaliz ile ilişkili komplikasyonlar Greft kaybı riskinin yüksek olması nakilden caydırıcı olabilir

32 ahus Renal Transplantasyon

33 ATİPİK HUS HASTALARINDA GENETİK ANORMALLİKLER VE KLİNİK SEYİR M Noris, NEJM 2009

34 Noris, Remuzzi, CJASN 2010

35 ahüs Hastalarında Renal Allograft Disfonksiyonu Böbrek transplantasyonu yapılan ahüs hastalarında greft kaybı riski yüksektir Nakil yapılan hastaların ~ %50 sinde TMA devam eder ahüs ve kronik TMA olan hastalarda greft kaybı oranı %80 90 dır ahüs hastalarında birden fazla nakil gerekebilir 1-yıllık greft sağ kalımı Tüm hastalar Tüm ahüs hastaları Canlı donör %93, kadavra % 87 Canlı donör %50, kadavra % 32 CFH mutasyonlu ahüs hastaları % 14 CFH mutasyonu olmayan ahüs hastaları izole MCP mutasyonlu ahüs hastaları % 55 %

36 ahüs de Böbrek Transplantasyonu Eculizumab Profilaksisi Protokolü 1. Zuber J et al. ahüs ile ilişkili SDBY bulunan böbrek nakli adayları Kadavra donör böbrek nakli Canlı donör böbrek nakli Alıcı risk değerlendirmesi Canlıakraba olmayan donör Canlı akraba donör Yineleme riski düşük Yineleme riski orta Yineleme riski yüksek Donör risk değerlendirmesi İzole MCP mutasyonu Uzun dönemli negatif anti-cfh antikor İzole CFI mutasyonu Mutasyon saptanamamıştır Etkisi bilinmeyen mutasyon Persistan düşüktitreli anti-cfh antikor Daha önce aynı kişide veya aile içinde yineleme olmuş CFH, CFH bölgesindeki NAHR mutasyonları, C3 ve CFB de fonksiyon kazanma mutasyonları Düşük risk Donörde hastalık patogenezinde tartışmasız rolü olan alıcıdaki mutasyon yoktur Yüksek veya orta risk Donör alıcı ile ahüs için genetik yatkınlık faktörü paylaşmaktadır Donör veya alıcıda mutasyon belirlenmemiştir Profilaksi yok Profilaktik eculizumab veya PE* Profilaktif eculizumab PE veya eculizumab-ile koşullanrırılan CLKT Canlı akraba donörden RTx izin verilebilir Canlı akraba donör RTx yapılmamalıdır

37 Amaç ahüs - Karaciğer + Böbrek Transplantasyonu Karaciğer transplantasyonu, karaciğerden kaynaklanan kompleman faktörleri kusurları olan hastalarda fonksiyonel bir kompleman protein kaynağı sağlar Kombine karaciğer-böbrek transplantasyonu nakli böbrek fonksiyonunu restore eder İlk deneyimler düş kırıklığına uğratıcı 3 transplant alıcısı ölmüş Modifiye nakil prosedürü Yoğun PE + PI pre- ve intra-operatif + düşük molekül ağırlıklı heparin + aspirin Nakil prosedürü yüksek riskli olmayı sürdürmekte PE ± PI ile birlikte yapılan14 kombine nakilden, 2 çocuk ameliyattaki vasküler yetmezlik nedeniyle ölmüş

38 ahus hastalarında karaciğer veya kombine karaciğer ve börek nakli olgu bildirimleri Kaynak Peri- ve post-transplant morbidite Transplan Kombine karaciğer ve böbrek nakli t sonucu Takip Loirat et al vena cava sendromu ile ilişkili serebral iskemi Ölüm Remuzzi et al Yaygın vasküler trombozla birlikte irrevesibl karaciğer yetmezliği Ölüm Saland et al Hepatik arter trombozu ve bunu izleyerek heparik ensefalopati Ölüm Loirat et al morbidite bildirilmemiştir Ölüm Loirat et al Karaciğer yetersizliği ve karaciğer nekrozu Bilinmiyor Bilinmiyor Saland et al Ağır nakil sonrası hipertansiyon Survived Nakil sonrası 2 yıl Jalanko et al Yüksek kan basıncı ile ilişkili jeneralize konvulsiyonlar Sağ kalım Nakil sonrası 8 ay Jalanko et al Hipertansiyon, pliüri, elektrolit kaybı Sağ kalım Nakilden 14 ay sonra hafif hemipleji Remuzzi et al Yeniden nakil gerektiren ağır hepatik ensefalopati Sağ kalım Nakilden 3 yıl sonra ölüm Wilson et al Biliyer striktür ve akut pankreatit Sağ kalım Nakil sonrası 1 yıl Sánchez-Corral et al morbidite bildirilmemiştir Sağ kalım Nakil sonrası ~2-3 yıl Koskinen et al morbidite bildirilmemiştir Sağ kalım Nakil sonrası 3 yıl Saland et al morbidite bildirilmemiştir Sağ kalım Bilinmiyor Saland et al Majör morbidite yok Sağ kalım Nakil sonrası 28 ay Karaciğer nakli Haller et al Hipertansif ensefalopati ve superior obbstruksiyonu semptomları Sağ kalım Nakil sonrası 2 yıl Cheong et al Bağışıklık baskılanması ile ilişkili infeksiyon Sağ kalım Nakilden 11 ay sonra ölüm Saland et al morbidite bildirilmemiştir Sağ kalım Bilinmiyor

39 Posttx ahus rekürrensinin önlenmesi İmmunsupresyon KNİ? mtori?? Plazma tedavisi Preemptif plazma tedavisi Kombine tx kc + böbrek Eculizumab Rituksimab Anti-CFH antikorları varlığında

40 Eculizumab Fare kaynaklı, insanlaştırılmış Monoklonal antikor Moleküler ağırlığı 148 kda Yarı ömrü 11 gün Kompleman protein C5 e bağlanır

41 Eculizumab Etki mekanizması C5 kompleman proteinine bağlanır. Böylece C5 in C5 konvertaz ile yıkılmasını önler Sonuçta membran atak kompleksinin oluşumu engellenir

42 Mean activity Eculizumab Kompleman aktivitesi Change from baseline to end of study period (terminal complement), % a Days on eculizumab treatment Reduction observed in all patients after start of eculizumab in 1 hour Effect sustained through to the end of study a Based on a pharmacodynamic assay that quantified the complement activity in patients serum by measuring the degree of haemolysis = the amount of haemoglobin released (spectrophotometer). <20% is considered complete blockade of haemolysis 1. Legendre CM et al. N Engl J Med 2013;368:

43 Change from baseline of egfr (ml/min/1.73m 2 ) Eculizumab Renal fonksiyon 40 Significant, time-dependent mean egfr increase from baseline: 31 (17 45) ml/min/1.73m 2 through to week 26; p= (14 44) ml/min/1.73m 2 through to week 52; p= egfr (simple means) egfr (estimated 3-piece linear trend) 95% CI Day CI, confidence interval; egfr, estimated glomerular filtration rate 1. Legendre CM et al. N Engl J Med 2013;368:

44 Eculizumab Enfeksiyon Profilaksisi Eculizumab; infeksiyon eğilimi artışı!! Tüm hastalar eculizumab almadan >2 hafta önce meningokoklara karşı aşılanmalı Meningokok aşısı yapıldıktan <2 hafta sonra eculizumab ile tedavi edilen <2 yaşındaki hastalar, aşılanmadan sonra iki hafta geçene kadar uygun profilaktik antibiyotikler ile tedavi edilmeli <18 yaşındaki hastalar, Haemophilus influenzae ve pnömokokal enfeksiyonlara karşı mutlaka aşılanmalı Herhangi bir sistemik enfeksiyonu bulunan hastalarda eculizumab uygulanırken dikkatli olunmalı

45 Eculizumab Tedavisinde Hasta Monitorizasyonu TMA komplikasyonu lehine klinik kanıt Nörolojik ve / veya kardiyovasküler bulgular ve semptomlar. TMA laboratuar bulguları Trombositlerde azalma LDH artışı Kreatinin artışı ahüs hastalarında Eculizumab dozunun ayarlaması gerekebilir Bakteryel enfeksiyonlar antibiyotikler ile erken tedavi edilmeli

46 Böbrek Nakli Olan ahüs Hastalarında Eculizumab ahüs prospektif klinik çalışmalarında: Kaydedilen 15/37 (%41) ahüs hastası daha önce 1 böbrek nakli olmuştur. Eculizumab TMA yı inhibe etmiş, hematolojik parametreleri normalleştirmiş, yaşam kalitesini ve mortalite riskini iyileştirmiştir Daha önce nakil öyküsü olan hastalarda bile böbrek greft fonksiyonunda iyileşme gözlenmiştir. Eculizumab tedavisi alan, böbrek nakli geçirmiş 22 ahüs hastasından: Profilaktik eculizumab tedavisi alan 8/9 unda TMA gözlenmemiştir 13 hastanın tümünde Eculizumab tedavisi nakil sonrası TMA yı düzeltmiş

47 ahüs TANILI HASTALAR 3 ahüs tanılı hasta - Eculizumab profilaksisi renal tx 1. Hasta (Tx tarihi ) Faktör H mut. + Tx operasyonu öncesi 1200mg/gün Postop 1. gün ve haftada 1 olmak üzere 5 kez 900mg/gün Kre:1.3 mg/dl ile çıktı Hastanın Kasım 2013 deki Kre:0.85, LDH:251 ind.bil:0.07 hb:14 plt: Hasta (Tx tarihi ) Faktör H ve Faktör I mut. +, Tx operasyonu öncesi 1200mg/gün Postop 1. gün ve haftada 1 olmak üzere 5 kez 900mg/gün Kre:0.8 mg/dl ile çıktı Hastanın Aralık 2013 deki kre: 1.0 LDH: 207 ind. Bil: 0.51 hb:12 plt: Hasta (Tx tarihi ) Faktör H mut. +, Tx operasyonu öncesi 1200mg/gün Postop 1. gün ve haftada 1 olmak üzere 5 kez 900mg/gün Kre:0.6 mg/dl ile çıktı Hastanın Aralık 2013 deki kre:0.7 LDH: 324 ind.bil: 0,9 hb: 11 plt:

48 Eculizumab Tedavisi Zamanlama Erken dönemde başlatılan ahüs tedavisi, daha etkin bir renal korunma sağlamakta Böbrek transplantasyonu sonrası, erken dönemde tedavi edilen ahüs hastalarının renal greft fonksiyonları daha iyi olmakta Standart tedaviye kötü yanıt vermiş ahüs hastalarında, eculizumab ile erken tedavi dönüşü olmayan (irreversibl) böbrek hasarını engelleyebilir Eculizumab ortaya çıkmış olan dönüşü olmayan (irreversibl) böbrek hasarı üzerinde etkili değildir

49 SONUÇ ahus hastalarına renal tx yapılabilir Preop dönemde nüks riski iyi belirlenmeli, buna uygun önlem alınmalıdır Genetik anormallik saptanan hastalara Eculizumab profilaksisi gereklidir Bilgilendirilmiş onam bu hasta grubunda çok net ve açık olarak titizlikle alınmalıdır Posttx dönemde Eculizumab tedavi süresi ve tedavi sıklığı için henüz bir fikir birliği yoktur

50 TEŞEKKÜRLER