RÖNTGEN FİZİĞİ X-Işınları Absorbsiyon ve saçılma. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak
|
|
- Yağmur Mehmed
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 RÖNTGEN FİZİĞİ X-Işınları Absorbsiyon ve saçılma Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak
2 ABSORBSİYON VE SAÇILMA X-ışınları maddeyi (hastayı) geçerken enerjileri absorbsiyon (soğurulma) ve saçılma nedeniyle azalır Vücut yapılarında değişik oranlarda oluşan absorbsiyon nedeniyle filmin üzerine değişik enerji düzeylerinde ulaşan ışınlar, filmde objenin bir gölgesi şeklinde görüntü oluştururlar Absorbsiyon görüntü kontrastının esasıdır, fakat hastanın aldığı dozu da arttırır Saçılma ise fotonların atomların elektronları ile etkileşimi sonucu yön değiştirmesidir Saçılma görüntü kontrastını düşürür ve hastanın aldığı dozu artırır
3 ABSORBSİYON VE SAÇILMA Absorbsiyon ve saçılmanın iyi anlaşılması, görüntü kalitesi ile hastanın aldığı doz arasında bir denge oluşturulabilmesini sağlar Amaç hastanın aldığı dozu en düşük değerde tutarak en kaliteli görüntüyü elde etmektir Uygulanan tüp voltajı kesildiğinde, tüpten çıkan ışınlar da sonlanır Üretilen x-ışını yayılırken enerjisi, uzaklığın karesi ile orantılı olarak azalırken ayrıca etkileştiği maddelerde absorbsiyona bağlı azalır ve hızla yok olur Bu nedenle radyoaktif maddelerle çalışılan nükleer tıp ve bir kısım radyoterapi ünitelerinden farklı olarak x-ışını kullanan tüm radyoloji birimlerinde ortamda radyasyon sadece tetkik esnasında bulunur
4 ABSORBSİYON Bir röntgen tetkikinde absorbsiyon, görüntünün oluşmasında istenen bir etkileşimdir Görüntü, dokular arasındaki absorbsiyon farklılıkları sayesinde oluşturulur Absorbsiyon faklılıklarının film üzerine en iyi şekilde düşürülmesi için doz seçimi çok önemlidir Verilen dozun yüksek olması tüm görüntünün siyah olmasına (sert film), düşük doz verilmesi ise görüntünün beyaz olmasına (yumuşak film) neden olur Bu nedenle bir radyografide kaliteli görüntü elde edilmesi uygun dozun verilmesi ile mümkün olabilmektedir
5 Absorbsiyon ve saçılma A:Elektrona çarptıktan sonra tüm enerjisini vererek absorbe olan x-ışını B:Vücudu herhangi bir etkileşim olmadan geçerek film ya da ekran üzerine düşen ve görüntü oluşturan x-ışını C:Elektrona çarparak enerjisini kısmen kaybeden ve yön değiştirerek saçılan x ışını
6 Absorbsiyonu etkileyen faktörler Absorbsiyon formülü
7 Absorbsiyonu etkileyen faktörler Atom numarası yüksek olduğunda, atomun yörüngesinde daha fazla elektron bulunacağından, daha çok etkileşim olacak ve absorbsiyon daha fazla olacaktır Dalga boyu, ışının enerjisi ile ters orantılıdır. Kullanılan ışının enerjisi arttıkça absorbsiyon azalmaktadır. Yani x-ışını enerjisi, absorbsiyonu ters orantılı olarak etkilerken, dalga boyu, doğru orantılı olarak etkilemektedir
8 Doku kalınlığı doku yoğunluğu Doku kalınlığı arttıkça ışın ile madde etkileşimi arttığı için absorbsiyon da artar Pratikte insan vücudu doku yoğunluğu ortalama 1 kabul edildiğinden yoğunluğun etkisi çok azdır Ancak akciğer gibi hava içeren oluşumlarda gazın yoğunluğu yumuşak dokulara göre yaklaşık 770 kat düşük olduğundan, absorbsiyon önemli oranda azalır Bir el grafisinde aynı kalınlıkta olan kemik ve yumuşak dokular kıyaslandığında, kemik daha beyaz görülürken, akciğer grafisinde kalbin kostalara göre daha beyaz görülmesinin nedeni, doku kalınlığının fazla olmasıdır
9 Absorbsiyon ve saçılma A:Elektrona çarptıktan sonra tüm enerjisini vererek absorbe olan x-ışını B:Vücudu herhangi bir etkileşim olmadan geçerek film ya da ekran üzerine düşen ve görüntü oluşturan x-ışını C:Elektrona çarparak enerjisini kısmen kaybeden ve yön değiştirerek saçılan x ışını
10 SAÇILAN RADYASYON X-ışınları objeyi geçerken oluşan saçılan radyasyon sekonder radyasyon olarak da adlandırılır X-ışınlarının saçılması büyük oranda Compton olayı ile, çok az bir kısmı ise klasik saçılma şeklinde olmaktadır Enerjileri azalmış ve yönleri değişmiş radyasyonlar, saçılan ışınlardır Rutin radyolojide hastadan çıkan fotonların %50-90 ını oluşturur
11 SAÇILAN RADYASYON Saçılan radyasyon tanısal radyolojide film kalitesini olumsuz etkileyen istenmeyen bir durumdur Tanısal değeri olmayan ışınların görüntü üzerine düşmesine ve görüntü üzerinde genel bir siyahlaşmaya / bulanıklaşmaya neden olur Kalın vücut bölgelerinde ve geniş ışınlama alanı kullanıldığında daha çok görülen saçılma, koruyucu önlem almayan radyasyon çalışanının gereksiz radyasyon almasına neden olur Radyolojik tetkik esnasında röntgen tüpünden çıkan ışınlar, doğrultularını değiştirmediklerinden ortamda bulunan çalışanlar için asıl radyasyon kaynağı hastadan saçılan ışınlardır
12 Saçılan radyasyonu etkileyen 3 ana faktör vardır 1. kvp 2. Obje/doku kalınlığı 3. Alan büyüklüğü Her üçünün de radyasyonu artırır arttırılması saçılan Obje kalınlığı ve kontrol edilebilir alan büyüklüğü kısmen kvp kontrol edilebilen faktördür ancak bunun da azaltılması arttırmaktadır hastanın aldığı radyasyonu
13 KİLOVOLTAJ Enerji arttırıldıkça Compton etkileşim ve saçılan radyasyon artar Tüm radyografik çalışmaların olabildiğince en düşük kvp ile alınması saçılmayı en aza indirir ve görüntü kalitesinin yüksek olmasını sağlar Fakat kvp düşürülürken mas artırılır Bu, ışınların absorbsiyonunu artırır ve sonuçta hastanın aldığı doz artar
14 ALAN BÜYÜKLÜĞÜ (KOLİMASYON ALANI) Işınlanan alanın küçük olması küçük bir hacmin x- ışını almasını sağlar ve bu nedenle saçılan foton sayısı azalır Alan genişledikçe saçılan radyasyon önce hızla artar sonra plato yapar. Alanın daha fazla genişletilmesi filme ulaşan saçılan radyasyon sayısını etkilemez olur. Saçılan radyasyon arttığı halde filme ulaşma miktarı değişmez, çünkü filme ulaşmak için yeterli enerjiye sahip değillerdir. Tanısal radyolojide kolimasyon alan büyüklüğü ~ 30x30 cm dir.
15
16 OBJENİN KALINLIĞI Obje kalınlığının artması saçılan radyasyonu arttırır ama üst kısımlardaki saçılan radyasyonun enerjisi filme ulaşacak miktarda değildir Vücudun kalın bölgelerinde, ince kesimlere oranla daha fazla Compton saçılma olur İnce kesimlerin radyografik görüntüleri, saçılma az olduğundan, daha detaylı ve net olarak görülür 3 cm kalınlıktaki ekstremitenin 70 kvp ile ışınlanmasında saçılan radyasyon %45, 30 cm lik abdomende hemen hemen % 100 dür Hasta kalınlığı her zaman kontrol edilemez Kompresyonlu çalışmalarda, doku kalınlığı kısmen azaldığı için saçılma azalır
17 DİFERANSİYEL ABSORBSİYON X-ışınları madde ile 5 şekilde etkileşir ancak bunlardan tanısal radyoloji için önemli olan Compton etkisi ve fotoelektrik etkidir Ancak bu etkileşimler dışında 3. tip x-ışını ise objeyi (vücudu) geçip duyarkata (filme) ulaşır. Fotoelektrik etki ile absorbe edilen, yani filme ulaşmayan x-ışınları ile filmde beyaz dansiteler oluşur. Bu yapılara radyoopak yapılar denir X-ışını geçiren yapılara da radyolusent yapılar denir Görüntünün bu şekilde filme ulaşan, ulaşmayan ve saçılan x-ışınlarından oluşması özelliğine diferansiyel absorbsiyon denir
18 DİFERANSİYEL ABSORBSİYON kvp azaltıldıkça diferansiyel absorbsiyon artar Ancak belirli bir optik dansiteyi elde etmek için daha fazla sayıda x-ışını gerekir Bu nedenle mas yi artırmak gerekir bu da hastanın aldığı dozu artırır X-ışını enerjisi arttıkça madde ile etkileşimi azalır. Daha çok x-ışını filme ulaşır Düşük enerji düzeylerinde fotoelektrik etki daha fazla Yüksek enerji düzeylerinde Compton saçılma daha fazla oluşur Madde atom no arttıkça fotoelektrik etki artar. X-ışınının dokudan geçişi azalır Compton etki madde atom no dan bağımsız olarak gerçekleşir Maddenin dansitesi arttıkça hem Compton etkisi hem de fotoelektrik etki artar. X-ışınının dokudan geçişi azalır
19 RADYASYONUN ZAYIFLAMASI (ATTENÜASYON) Zayıflama (attenüasyon), maddeyi geçerken x-ışını demetinin intensitesinin azalmasıdır Bu azalma fotonların enerjisini maddenin atomlarına aktarması yani soğurulma (absorbsiyon) veya ışın demetinden ayrılma (saçılma) şeklinde olur Hastaya ulaşan x-ışını fotonları, dokularda attenüe edilebilir yani zayıflatılabilir veya değişmeden hastadan geçerler Geçen fotonların dağılımı attenüe edilen x-ışını fotonları hakkında bilgi taşımaktadır Tüm fotonlar hastadan geçse film uniform siyah, tüm fotonlar attenüe edilse uniform olarak beyaz olurdu Görüntü oluşumu için dokular arasında diferansiyel attenüasyon yani farklı zayıflama olması gerekir
20 RADYASYONUN ZAYIFLAMASI (ATTENÜASYON) X-ışını intensitesi, demetteki fotonların sayı ve enerjisi ile ilişkilidir X-ışını demeti polikromatiktir ancak attenüasyonu daha iyi anlamak için zayıflama olayı incelenirken x- ışını demetinin monokromatik olduğu varsayılır Monokromatik radyasyonda tüm x-ışını fotonlarının enerjisi eşittir, şiddetteki değişiklik sadece sayı ile ilgilidir
21 Monokromatik radyasyonun attenüasyonu eksponansiyeldir yani maddeden geçerken belirli bir kalınlık için hep aynı miktarda zayıflatılırlar Ör: suyun bir cm kalınlığı x-ışını foton sayısını %20 attenüe ederse başlangıçtaki 1000 foton ilk cm de 800, ikinci cm de 640, 3. cm de 512, 4. cm de 410 şeklinde attenüe edilir
22 ATTENÜASYON KATSAYISI Belirli kalınlıktaki maddenin x-ışını miktarında yaptığı zayıflamanın yani attenüasyonun ölçümüdür. Bu katsayı çizgisel attenüasyon ve kütle attenüasyon katsayısı olarak incelenir.
23 ÇİZGİSEL ZAYIFLAMA (ATTENÜASYON) KATSAYISI ÇZK dokuyu geçen x-ışını demetinden birim mesafede eksilen foton bölümüdür ve yüzde olarak 1/cm (% cm -1 ) şeklinde ifade edilir Zayıflamadan fotonun doku ile etkileşim şekilleri sorumludur. Ve genellikle dokunun atom numarası ve fiziksel yoğunluğu (dansitesi) arttıkça artar Bir x-ışını fotonunun madde ile etkileşim olasılığı maddede karşılaşacağı atom sayısına bağlıdır Maddenin birim hacmindeki atom sayısı arttıkça dansitesi (yoğunluğu) artar Çizgisel zayıflama değeri soğuran maddenin dansitesine ğöre değişir. Ör akciğerin komprese olması ya da genişlemesi ile dansitesi (Q) değişeceği için zayıflama katsayısı (µ) da değişir
24 ÇİZGİSEL ZAYIFLAMA (ATTENÜASYON) KATSAYISI Monokromatik (monoenerjetik) x-ışını eksponansiyel şekilde absobe edilir N = N0. e-µt N= Geçen foton sayısı N0= x-ışın demetindeki foton sayısı e= doğal log tabanı µ=(cm-1)zayıflama katsayısı t=geçilen doku kalınlığı 0.01/cm (0.01 cm -1 ) zayıflama katsayısı, x-ışını demetindeki fotonların dokuyu geçerken 1 cm lik mesafede % 1 inin absorbsiyon ve/veya saçılma nedeniyle eksildiğini, % 99 unu yoluna devam ettiğini anlatır Zayıflama katsayısı fotonun enerjisinin bir fonksiyonudur. Örneğin yumuşak dokuda µ, 30 kev de 0.38 cm -1, 60 kev de 0.21 cm -1,; kemikte ise 30 kev de 0.6 cm -1, 60 kev de ise 0.45 cm -1 dir
25 KÜTLE ZAYIFLAMA (ATTENÜASYON) KATSAYISI Kütle zayıflama katsayısı, çizgisel zayıflama katsayısının (µ) maddenin yoğunluğuna (dansitesine = p) bölünmesi ile elde edilir ( µ / Q). Birimi cm2 / gr dır Kütle zayıflama aşağıdaki formüle göre gerçekleşir N = N0. e- (µ/q/qx) Qx=Birim alanın kütlesi (gr/cm2) = kütle kalınlığı, alansal kalınlık Kütle zayıflama katsayısı maddenin yoğunluğundan bağımsızdır. Ör: suyun, buzun ve su buharının çizgisel zayıflama katsayıları farklı olmasına rağmen kütle zayıflama katsayıları birbirine eşittir Tanısal radyolojide foton enerjisi arttıkça zayıflama azalır. Bu kural, yüksek atom numaralı maddelerde K yörüngesindeki elektronların bağlanma enerjileri seviyesinde bozulur. Fotonun enerjisinin artmasıyla hızla azalan zayıflama eğrisinde bu enerji seviyelerinde keskin pikler görülür. Artan fotoelektrik olaya bağlı yoğun absorbsiyon artışlarını gösteren bu piklere k-edge veya absorbsiyon edge adı verilir.
26 YARI DEĞER KALINLIĞI Çizgisel ve kütle zayıflama katsayıları, x-ışını monoenerjitik ise kullanılabilir Tanıda kullanılan x-ışını demeti polienerjitiktir Bu nedenle zayıflama dokuyu geçerken ışınların intensitelerindeki azalma ile belirlenir Bu azalmanın birimi bir ışın demetinin intensitesini belirli oranda düşüren maddenin kalınlığı ile belirtilir. En çok kullanılan oran yarı değer kalınlığıdır (HVL). HVL bir ışın demetinin intensitesini % 50 zayıflatan maddenin kalınlığıdır. % 90 zayıflatana ise 1/10 değer kalınlığı denir
27 YARI DEĞER KALINLIĞI Monoenerjitik bir ışın demetinde çizgisel zayıflama katsayısı (µ) ile HVL arasındaki ilişki aşağıdaki formülle belirtilir. HVL = logc (2)/ µ = 0.693/µ Ortalama bir diyagnostik x-ışınının enerjisi yumuşak dokuda yaklaşık cm lik bir HVL değerine sahiptir. Işın demetinin göğüs rasyodrafisinde %10 u, kranium radyografisinde % 1 i, karın radyografisinde ise %0.5 i vücudu geçebilir. Mamografide kullanılan düşük enerjilerde (~ 28 kvp) yumuşak doku için HVL değeri yaklaşık 1 cm dir. Işın demeti maddeyi geçerken polikromatik olduğu için önce düşük enerjili kısmını kaybeder. Madde içersinde ilerledikçe düşük enerjili olan kesimini kaybederek yüksek enerjili kesiminin kalmasına ışın sertleşmesi denir Pratikte diyagnostik değeri olmayan ve soğurularak hastaya zarar veren düşük enerjili kesim filtrelerle tutulur
28 ATTENÜASYONU ETKİLEYEN FAKTÖRLER Attenüasyonu etkileyen faktörler, radyasyonun enerjisi ve maddenin fiziksel özellikleridir Maddenin yoğunluğu, atom numarası ve gm daki elektron sayısı attenüasyonu etkiler Radyasyonun enerjisinin arttırılması attenüasyonu azaltır
29 ATOM NUMARASI Madde atom no arttıkça fotoelektrik etki artar. X-ışınının dokudan geçişi azalır Compton etki madde atom no dan bağımsız olarak gerçekleşir Sadece yüksek atom numaralı kontrast maddelerde (iyot ve baryum) hala fotoelektrik etki hakimdir Fotoelektrik etki x-ışını fotonunu tamamen ortadan kaldırdığı yani absorbe ettiği için bu etki x-ışınını daha fazla attenüe etmektedir
30 X-IŞINI ENERJİSİ X-ışını enerjisi arttıkça madde ile etkileşimi azalır. etkileşmeden geçen x-ışını miktarı artar. Daha çok x- ışını filme ulaşır Düşük enerji düzeylerinde fotoelektrik etki daha fazla Yüksek enerji düzeylerinde Compton saçılma daha fazla X-ışını enerjisi arttıkça fotoelektrik etki Compton etkisine göre daha fazla azalır Compton etki oranı artar Bu kural sadece yüksek atom numaralı maddeler (kontrast maddeler) için geçerli değildir Bunun da nedeni K bağlama enerjisidir Bu maddelerde K bağlama enerjisi yüksek olduğu için ancak belli bir eşik değerde K elektronu koparılabilmekte ve dolayısıyla x-ışını enerjisi arttırıldığı halde attenüasyon artmaktadır Bu eşik değere K sınırı denilmektedir
31 DOKU YOĞUNLUĞU Yoğunluk birim hacimdeki madde miktarını gösterir Maddenin yoğunluğu (dansitesi) arttıkça Compton etkisi ve fotoelektrik etki artar. X-ışınının dokudan geçişi azalır Yoğunluk ve attenüasyon arasındaki ilişki çizgiseldir Yoğunluk iki kat arttırılırsa attenüasyon da iki kat artar Kemiğin yoğunluğu yumuşak dokuya göre iki kattır ve kemikte iki kat fazla x-ışını attenüe edilir Havanın yoğunluğu yumuşak dokuya göre 773 kat azdır buna karşılık atom numaları birbirine yakındır Havalı yapıların filmde görünürlüğünü esas olarak yoğunluklarının büyük ölçüde farklı oluşu belirler
32
33 POLİKROMATİK RADYASYON Gerçekte x-ışını demetinde farklı enerjilerde fotonlar bulunur Genelde polikromatik radyasyon ortalama enerjisi maksimal enerjisinin yarısı ve 1/3 ü arasındadır Örneğin 100 kvp ışın demetinin ortalama enerjisi 40 kv dur Dolayısıyla polikromatik radyasyon maddeden geçerken sadece miktarı değil kalitesi yani enerjisi de değişir Düşük enerjili fotonlar daha hızlı attenüe edildiği için demetin ortalama enerjisi yükselir
34
35 ATTENÜASYON VE DİFERANSİYEL ATTENÜASYONUN KLİNİK ÖNEMİ Görüntü oluşumu için diferansiyel yani farklı attenüasyon gerekir. Genel olarak radyografik incelemelerde hastaya ulaşan x-ışını fotonlarından %5 inden azı filme ulaşır ve bunların da yarısından daha azı filmle etkileşime girerek görüntü oluşumunda katkı sağlar Dolayısıyla x-ışını cihazından çıkan x-ışınlarından %1 kadarı görüntü oluşumunu sağlamaktadır X-ışınları fazla etkin bir yöntem olmadığı için ışın demetinin iyi kontrol edilmesi görüntüde çok önemli rol oynamaktadır
36 ATTENÜASYON VE DİFERANSİYEL ATTENÜASYONUN KLİNİK ÖNEMİ Kaliteli bir film için x-ışını demeti maksimum diferansiyel attenüasyon sağlamalı yani dokular arasındaki farklılıklar iyi ortaya konulmalıdır Düşük enerjili x-ışınları kullanıldığı zaman fotoelektrik etki artmakta ve dokular arasındaki farklılık belirginleşmektedir Fotoelektrik etki atom numarasının 3. kuvveti ile orantılı olduğundan kemikte fotoelektrik etki yumuşak dokuya göre yedi kattır. (Kemiğin atom numarası 13.8, yumuşak dokunun 7.4) Ancak fotoelektrik etki hastanın aldığı radyasyonu arttırmaktadır
37 ATTENÜASYON VE DİFERANSİYEL ATTENÜASYONUN KLİNİK ÖNEMİ X-ışını enerjisi arttırıldıkça Compton etki artmaktadır. Bu durumda diferansiyel attenüasyon büyük ölçüde dokular arasındaki yoğunluk farklılığından kaynaklanmaktadır. Ancak su ve yağ gibi yoğunluğu ve atom numaraları birbirinden çok önemli farklılık göstermeyen yapıların ayırt edilmesi ancak düşük kvp tekniği ile mümkün olmaktadır.
38 Kaynaklar 1. Bushong SC. Radiologic Science for Technologist: Physics, Biology and Protection. 9 th ed. St. Louis, Mosby Elsevier, Tuncel E. Klinik Radyoloji. Bursa, Nobel & Güneş, Kaya T. Temel Radyoloji Tekniği. Bursa, Güneş & Nobel, 1997.
RÖNTGEN FİZİĞİ 5 X-ışınlarının özellikleri, kalitesi ve kantitesi. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak
RÖNTGEN FİZİĞİ 5 X-ışınlarının özellikleri, kalitesi ve kantitesi Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak X-ışınlarının özellikleri, kalitesi ve kantitesi X-ışınları cam veya metal kılıfın penceresinden
DetaylıRÖNTGEN FİZİĞİ 6. X-Işınlarının madde ile etkileşimi. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak
RÖNTGEN FİZİĞİ 6 X-Işınlarının madde ile etkileşimi Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak X-IŞINI MADDE ETKİLEŞİMİ Elektromanyetik enerjiler kendi dalga boylarına yakın maddelerle etkileşime
DetaylıX IŞINLARININ NİTELİĞİ VE MİKTARI
X IŞINLARININ NİTELİĞİ VE MİKTARI X IŞINI MİKTARINI ETKİLEYENLER X-ışınlarının miktarı Röntgen (R) ya da miliröntgen (mr) birimleri ile ölçülmektedir. Bu birimlerle ifade edilen değerler ışın yoğunluğu
DetaylıRÖNTGEN FİZİĞİ X-Işını oluşumu. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak
RÖNTGEN FİZİĞİ X-Işını oluşumu Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak X-IŞINI OLUŞUMU Hızlandırılmış elektronların anotla etkileşimi ATOMUN YAPISI VE PARÇACIKLARI Bir elementi temsil eden en küçük
DetaylıBölüm 1 Maddenin Yapısı ve Radyasyon. Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU
Bölüm 1 Maddenin Yapısı ve Radyasyon Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU İÇİNDEKİLER X-ışınlarının elde edilmesi X-ışınlarının Soğrulma Mekanizması X-ışınlarının özellikleri X-ışını cihazlarının parametreleri
DetaylıRÖNTGEN FİZİĞİ X-Işını oluşumu. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak
RÖNTGEN FİZİĞİ X-Işını oluşumu Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak X-IŞINI TÜPÜ X-IŞINI TÜPÜ PARÇALARI 1. Metal korunak (hausing) 2. Havası alınmış cam veya metal tüp 3. Katot 4. Anot X-ışın
DetaylıKasetin arka yüzeyi filmin yerleştirildiği kapaktır. Bu kapakların farklı farklı kapanma mekanizmaları vardır. Bu taraf ön yüzeyin tersine atom
KASET Röntgen filmi kasetleri; radyografi işlemi sırasında filmin ışık almasını önleyen ve ranforsatör-film temasını sağlayan metal kutulardır. Özel kilitli kapakları vardır. Kasetin röntgen tüpüne bakan
DetaylıRADYASYON FİZİĞİ 4. Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu
RADYASYON FİZİĞİ 4 Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu Filtrasyon X ışın demeti içerisinde farklı enerjili fotonlar bulunur (farklı dalga boylu ışınlar heterojen ışın demetini ifade eder) Sadece, anatomik yapılardan
DetaylıX IŞINLARININ ELDE EDİLİŞİ
X IŞINLARININ ELDE EDİLİŞİ Radyografide ve radyoterapide kullanılan X- ışınları, havası boşaltılmış bir tüp içinde, yüksek gerilim altında, ısıtılan katottan çıkan elektron demetinin hızlandırılarak anota
DetaylıRÖNTGEN FİZİĞİ. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak
RÖNTGEN FİZİĞİ Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak RÖNTGEN FİZİĞİNE GİRİŞ VE RADYASYON RADYOLOJİ TANIMI ve Radyolojik görüntüleme yöntemleri ana prensipleri RADYOLOJİ BİLİMİNİN TANIMI Radyoloji
DetaylıRADYASYON GÜVENLİĞİ. Öğr.Gör. Şükrü OĞUZ KTÜ Tıp Fakültesi Radyoloji AB
RADYASYON GÜVENLİĞİ Öğr.Gör. Şükrü OĞUZ KTÜ Tıp Fakültesi Radyoloji AB İyonlaştırıcı radyasyonlar canlılar üzerinde olumsuz etkileri vardır. 1895 W.Conrad Roentgen X ışınını bulduktan 4 ay sonra saç dökülmesini
DetaylıNötronlar kinetik enerjilerine göre aşağıdaki gibi sınıflandırılırlar
Nötronlar kinetik enerjilerine göre aşağıdaki gibi sınıflandırılırlar Termal nötronlar (0.025 ev) Orta enerjili nötronlar (0.5-10 kev) Hızlı nötronlar (10 kev-10 MeV) Çok hızlı nötronlar (10 MeV in üzerinde)
DetaylıMONTE CARLO. Prof. Dr. Niyazi MERİÇ. Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü Enstitü Müdürü
MONTE CARLO Prof. Dr. Niyazi MERİÇ Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü Enstitü Müdürü MONTE CARLO NEDİR? Monte Carlo Metodu, istatistiksel teknikler kullanarak bir deneyi veya olayı bilgisayar
DetaylıX-IŞINLARININ ÖZELLİKLERİ VE ELDE EDİLMELERİ. X-ışınları Alman fizikçi Wilhelm RÖNTGEN tarafından 1895 yılında keşfedilmiştir.
X-IŞINLARININ ÖZELLİKLERİ VE ELDE EDİLMELERİ X-ışınları Alman fizikçi Wilhelm RÖNTGEN tarafından 1895 yılında keşfedilmiştir. X-ışınlarının oluşum mekanizması fotoelektrik olaya neden olanın tam tersidir.
DetaylıSPECT/BT 16-19 MAYIS 2015 XV ULUSAL MEDİKAL FİZİK KONGRESİ TRABZON
SPECT/BT 16-19 MAYIS 2015 XV ULUSAL MEDİKAL FİZİK KONGRESİ TRABZON * Nükleer tıp SPECT görüntülerinde artan tutulum bölgesini tanımlamada, Bölgenin kesin anatomik lokalizasyonunu belirlemekte zorlanılmaktadır.
Detaylı6- RADYASYON KAYNAKLARI VE DOZU
6- RADYASYON KAYNAKLARI VE DOZU Güneşten gelen ısı ve ışık enerjisi radyasyonun doğal formudur. Bunlar çevremizde doğal olarak bulundukları gibi yapay olarak da elde edilmektedir. O nedenle radyasyon kaynağına
DetaylıSabit gridler X-ışını ekspojuru sırasında hareket etmediklerinden film üzerinde çok ince de olsa çizgilenmelere yol açarlar. Bu olumsuzluğun önüne
HAREKETLİ GRİDLER Sabit gridler X-ışını ekspojuru sırasında hareket etmediklerinden film üzerinde çok ince de olsa çizgilenmelere yol açarlar. Bu olumsuzluğun önüne geçilmesi için hareketli gridler geliştirilmiştir.
DetaylıX-Işınları. Gelen X-ışınları. Geçen X-ışınları. Numan Akdoğan. akdogan@gyte.edu.tr
X-Işınları 3. Ders: X-ışınlarının maddeyle etkileşmesi Gelen X-ışınları Saçılan X-ışınları (Esnek/Esnek olmayan) Soğurma (Fotoelektronlar)/ Fluorescence ışınları Geçen X-ışınları Numan Akdoğan akdogan@gyte.edu.tr
DetaylıRÖNTGEN FİZİĞİ Işın sınırlayıcı cihazlar ve gridler. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak
RÖNTGEN FİZİĞİ Işın sınırlayıcı cihazlar ve gridler Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak SAÇILAN RADYASYONUN KONTROLÜ Saçılan radyasyon, sapma nedeniyle hasta hakkında yararlı bilgi taşımaz,
DetaylıRÖNTGEN FİLMLERİ. Işınlama sonrası organizmanın incelenen bölgesi hakkında elde edilebilen bilgileri taşıyan belgedir.
RÖNTGEN FİLMLERİ Işınlama sonrası organizmanın incelenen bölgesi hakkında elde edilebilen bilgileri taşıyan belgedir. Tanısal radyolojide röntgen filmine radyogram, Röntgen filmi elde etmek için yapılan
DetaylıMANYETİK REZONANS TEMEL PRENSİPLERİ
MANYETİK REZONANS TEMEL PRENSİPLERİ Dr. Ragıp Özkan Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji ABD REZONANS Sinyal intensitesini belirleyen faktörler Proton yoğunluğu TR T1 TE T2
DetaylıRADYASYON FİZİĞİ 3. Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu
RADYASYON FİZİĞİ 3 Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu X ışın cihazında bulunan güç kaynağının görevleri 1- Filamentin ısınması için düşük voltaj sağlamak 2- Anot ve katot arasında yüksek potansiyel farkı yaratmak
DetaylıGÖRÜNTÜ OLUŞUMUNU ETKİLEYEN FAKTÖRLER (RADYOGRAFİK KALİTE)
GÖRÜNTÜ OLUŞUMUNU ETKİLEYEN FAKTÖRLER (RADYOGRAFİK KALİTE) Dental yapıların radyograflarında, uygun ölçülerde densite, kontrast, detay keskinliği ile minimum büyüme (magnifikasyon) ve distorsiyonlu filmler
DetaylıDOZ ve BT DE DOZ KAVRAMI BT NİN BÖLÜMLERİ YENİLİKLER DOZ HESAPLAMA DOZ DÜŞÜRME
DR. GÖKÇE KAAN ATAÇ DOZ ve BT DE DOZ KAVRAMI BT NİN BÖLÜMLERİ YENİLİKLER DOZ HESAPLAMA DOZ DÜŞÜRME Her radyoloji çalışanının sorumluluğu, Faydaları ve riskleri anlamak, Faydayı en yükseğe çıkarmak Zararı
DetaylıRADYOTERAPİ CİHAZLARINDAKİ GELİŞMELER. Hatice Bilge
RADYOTERAPİ CİHAZLARINDAKİ GELİŞMELER Hatice Bilge KISA TARİHÇE 1895: X-ışınlarının keşfi 1913: W.E.Coolidge, vakumlu X-ışını tüplerinin geliştirilmesi 1931: Sikletronun Lawrence tarafından geliştirilmesi
DetaylıRADYOLOJİDE KALİTE KONTROL VE KALİBRASYONUN ÖNEMİ ÖĞR. GÖR. GÜRDOĞAN AYDIN İLKE EĞİTİM VE SAĞLIK VAKFI KAPADOKYA MYO TIBBİ GÖRÜNTÜLEME PRG.
RADYOLOJİDE KALİTE KONTROL VE KALİBRASYONUN ÖNEMİ ÖĞR. GÖR. GÜRDOĞAN AYDIN İLKE EĞİTİM VE SAĞLIK VAKFI KAPADOKYA MYO TIBBİ GÖRÜNTÜLEME PRG. RÖNTGENCİ??? RÖNTGENCİ??? RÖNTGENCİ??? RÖNTGENCİ??? R Ö N T G
DetaylıRÖNTGEN FİZİĞİ X-Işını oluşumu. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak
RÖNTGEN FİZİĞİ X-Işını oluşumu Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak X-IŞINI TÜPÜ X-IŞINI TÜPÜ PARÇALARI 1. Metal korunak (hausing, haube) 2. Havası alınmış cam veya metal tüp 3. Katot 4. Anot
DetaylıİYON ODALARI VE DOZİMETRE KALİBRASYONLARI
İYON ODALARI VE DOZİMETRE KALİBRASYONLARI Dr. Doğan YAŞAR TAEK,ÇNAEM Radyasyon Metrolojisi Birimi dogan.yasar@taek.gov.tr İçerik 2 Tedavi amaçlı dozimetreler Korunma amaçlı dozimetreler - doz hızı ölçerler
DetaylıUBT Foton Algılayıcıları Ara Sınav Cevap Anahtarı Tarih: 22 Nisan 2015 Süre: 90 dk. İsim:
UBT 306 - Foton Algılayıcıları Ara Sınav Cevap Anahtarı Tarih: 22 Nisan 2015 Süre: 90 dk. İsim: 1. (a) (5) Radyoaktivite nedir, tanımlayınız? Bir radyoizotopun aktivitesi (A), izotopun birim zamandaki
DetaylıBölüm 7 Radyasyon Güvenliği. Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU
Bölüm 7 Radyasyon Güvenliği Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU RADYASYON NEDİR? Radyasyon, elektromanyetik dalgalar veya parçacıklar biçiminde enerji yayılımı ya da aktarımıdır. RADYASYON ÇEŞİTLERİ İYONLAŞTIRICI
DetaylıDijital Görüntüleme Sistemlerinde Radyasyon Dozunun Optimizasyonu
Dijital Görüntüleme Sistemlerinde Radyasyon Dozunun Optimizasyonu Prof. Dr. Doğan Bor Ankara Üniversitesi Nükleer Bilimler Enstitüsü 28 ULUSAL RADYOLOJİ KONGRESİ 27 31 Ekim 2007 Antalya Dijital Görüntülemenin
DetaylıRadyasyon, Radyoaktivite, Doz, Birimler ve Tanımlar. Dr. Halil DEMİREL
Radyasyon, Radyoaktivite, Doz, Birimler ve Tanımlar Dr. Halil DEMİREL Radyasyon, Radyoaktivite, Doz ve Birimler Çekirdek Elektron Elektron Yörüngesi Nötron Proton Nükleon Atom 18.05.2011 TAEK - ADHK 2
DetaylıProf.Dr.Nail Bulakbaşı Yakın Doğu Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı
Prof.Dr.Nail Bulakbaşı Yakın Doğu Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı İncelenen anatomik yapının kabul edilebilir dansite sınırlarında, istenilen keskinlikte görüntülenebilmesidir Kaliteyi
DetaylıRADYASYON FİZİĞİ 5. Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu
RADYASYON FİZİĞİ 5 Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu X ışını atenuasyonu X ışını, madde içerisinden geçerken başlıca fotoelektrik absorbsiyon ve compton saçılma ile şiddetini kaybeder Işın demetinin absorbsiyonu
DetaylıKaynak: Forum Media Yayıncılık; İş Sağlığı ve Güvenliği için Eğitim Seti
Kaynak: Forum Media Yayıncılık; İş Sağlığı ve Güvenliği için Eğitim Seti Radyasyonun Keşfi 1895 yılında Wilhelm Conrad Röntgen tarafından X-ışınlarının keşfi yapılmıştır. Radyasyonun Keşfi 1896 yılında
DetaylıRADYASYON VE SAĞLIK A.HİKMET ERİŞ TIBBİ RADYOFİZİK UZM. BEZMİALEM VAKIF ÜNİV.TIP FAK.
RADYASYON VE SAĞLIK A.HİKMET ERİŞ TIBBİ RADYOFİZİK UZM. BEZMİALEM VAKIF ÜNİV.TIP FAK. RADYASYON ÇALIŞANLARI VE BİLİNMESİ GEREKENLER RADYASYON TANIMI: DALGA VE TANECİK ÖZELLİKTE UZAYDA DOLAŞAN ENERJİ PAKETİ.
DetaylıKİMYA -ATOM MODELLERİ-
KİMYA -ATOM MODELLERİ- ATOM MODELLERİNİN TARİHÇESİ Bir çok bilim adamı tarih boyunca atomun yapısı ile ilgili pek çok fikir ortaya atmış ve atomun yapısını tanımlamaya çalışmış-tır. Zaman içerisinde teknoloji
DetaylıRADYASYON ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ DERS. Prof. Dr. Haluk YÜCEL RADYASYON DEDEKSİYON VERİMİ, ÖLÜ ZAMAN, PULS YIĞILMASI ÖZELLİKLERİ
RADYASYON ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ Prof. Dr. Haluk YÜCEL 101516 DERS RADYASYON DEDEKSİYON VERİMİ, ÖLÜ ZAMAN, PULS YIĞILMASI ÖZELLİKLERİ DEDEKTÖRLERİN TEMEL PERFORMANS ÖZELLİKLERİ -Enerji Ayırım Gücü -Uzaysal Ayırma
DetaylıDoz azaltma teknikleri. Süre. Mesafe. Zırhlama. Yapısal Zırhlama 11/18/2015 RADYOLOJİDE ZIRHLAMA. Prof.Dr.Nail Bulakbaşı
Doz azaltma teknikleri RADYOLOJİDE ZIRHLAMA Radyasyondan korunma parametreleri Prof.Dr.Nail Bulakbaşı Süre Mesafe Zırhlama Süre Mesafe Doz = (Doz Şiddeti)x(Süre) Bir ölçüm cihazının 50 µsv/saat lik radyasyon
DetaylıGamma Bozunumu
Gamma Bozunumu Genelde beta ( ) ve alfa ( ) bozunumu sonunda çekirdek uyarılmış haldedir. Uyarılmış çekirdek gamma ( ) salarak temel seviyeye döner. Gamma görünür ışın ve x ışını gibi elektromanyetik radyasyon
DetaylıGüç kaynağı. Tüp Akımı
Anot Anot, bakır bir gövdeye gömülmüş tungsten target içerir.targetin amacı çarpan elektronların kinetik enerjilerini x ışını fotonlarına dönüştürmektir. Target tungstenden yapılmıştır çünkü tungstenin
DetaylıMETRİ HIZLANDIRICILAR. Mehmet YÜKSELY ÇÜ FBE Fizik ABD. www.yukselmehmet.com
TG-51 DOZİMETR METRİ PROTOKOLÜ VE LİNEER L HIZLANDIRICILAR Mehmet YÜKSELY ÇÜ FBE Fizik ABD İÇERİK 1. TG-51 DOZİMETR METRİ PROTOKOLÜ a) Araç-Gere Gereçler b) Ölçüm m Sistemi c) TG-51 51 de Veriler d) Ölçüm
Detaylı1. AMAÇ Işınımla ısı transferi olayının tanıtılması, Stefan-Boltzman kanunun ve ters kare kanunun gösterilmesi.
IŞINIMLA ISI TRANSFERİ 1. AMAÇ Işınımla ısı transferi olayının tanıtılması, Stefan-Boltzman kanunun ve ters kare kanunun gösterilmesi. 2. TEORİ ÖZETİ Elektromanyetik dalgalar şeklinde veya fotonlar vasıtasıyla
DetaylıF KALDIRMA KUVVETİ (ARCHİMEDES PRENSİBİ) (3 SAAT) 1 Sıvıların Kaldırma Kuvveti 2 Gazların Kaldır ma Kuvveti
ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 2 : KUET E HAREKET F KALDIRMA KUETİ (ARCHİMEDES PRENSİBİ) (3 SAAT) 1 Sıvıların Kaldırma Kuvveti 2 Gazların Kaldır ma Kuvveti 1 F KALDIRMA KUETİ (ARCHİMEDES PRENSİBİ)
DetaylıElektromanyetik Işıma Electromagnetic Radiation (EMR)
Elektromanyetik Işıma Electromagnetic Radiation (EMR) Elektromanyetik ışıma (ışık) bir enerji şeklidir. Işık, Elektrik (E) ve manyetik (H) alan bileşenlerine sahiptir. Light is a wave, made up of oscillating
DetaylıGeçen Süre/Yarı ömür. İlk madde miktarı. Kalan madde miktarı
27.10.2017 1 27.10.2017 2 27.10.2017 3 Geçen Süre/Yarı ömür Kalan madde miktarı İlk madde miktarı 27.10.2017 4 Soru 1: Yarı ömrü 18 gün olan radyoaktif bir elementin, 72 gün sonunda % kaçı bozunmadan kalır?
DetaylıATOMİK YAPI. Elektron Yükü=-1,60x10-19 C Proton Yükü=+1,60x10-19 C Nötron Yükü=0
ATOMİK YAPI Elektron Yükü=-1,60x10-19 C Proton Yükü=+1,60x10-19 C Nötron Yükü=0 Elektron Kütlesi 9,11x10-31 kg Proton Kütlesi Nötron Kütlesi 1,67x10-27 kg Bir kimyasal elementin atom numarası (Z) çekirdeğindeki
DetaylıT.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI EĞİTİM TEKNOLOJİLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Ölçme Değerlendirme ve Açıköğretim Kurumları Daire Başkanlığı
T.C. MİLLÎ EĞİTİM BKNLIĞI EĞİTİM TEKNOLOJİLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Ölçme Değerlendirme ve çıköğretim Kurumları Daire Başkanlığı KİTPÇIK TÜRÜ T.C. SĞLIK BKNLIĞI PERSONELİNİN UNVN DEĞİŞİKLİĞİ SINVI 12. GRUP:
DetaylıALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ
ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ Spektroskopiye Giriş Yrd. Doç. Dr. Gökçe MEREY SPEKTROSKOPİ Işın-madde etkileşmesini inceleyen bilim dalına spektroskopi denir. Spektroskopi, Bir örnekteki atom, molekül veya iyonların
DetaylıTOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi. chem.libretexts.org
9. Atomun Elektron Yapısı Elektromanyetik ışıma (EMI) Atom Spektrumları Bohr Atom Modeli Kuantum Kuramı - Dalga Mekaniği Kuantum Sayıları Elektron Orbitalleri Hidrojen Atomu Orbitalleri Elektron Spini
DetaylıISI TRANSFER MEKANİZMALARI
ISI TRANSFER MEKANİZMALARI ISI; sıcaklık farkından dolayı sistemden diğerine transfer olan bir enerji türüdür. Termodinamik bir sistemin hal değiştirirken geçen ısı transfer miktarıyla ilgilenir. Isı transferi
DetaylıGÜNEŞİN ELEKTROMANYETİK SPEKTRUMU
GÜNEŞİN ELEKTROMANYETİK SPEKTRUMU Güneş ışınımı değişik dalga boylarında yayılır. Yayılan bu dalga boylarının sıralı görünümü de güneş spektrumu olarak isimlendirilir. Tam olarak ifade edilecek olursa;
DetaylıRÖNTGEN FİZİĞİ Röntgende Görüntü Oluşumu. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak
RÖNTGEN FİZİĞİ Röntgende Görüntü Oluşumu Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak Röntgende Görüntü Oluşumu Görüntü kaydı ve röntgen filmi Röntgen filminin kalitesi, saklanması, taşınması Görüntü
DetaylıATOMİK YAPI. Elektron Yükü=-1,60x10-19 C Proton Yükü=+1,60x10-19 C Nötron Yükü=0
ATOMİK YAPI Atom, birkaç türü birleştiğinde çeşitli molekülleri, bir tek türü ise bir kimyasal öğeyi oluşturan parçacıktır. Atom, elementlerin özelliklerini taşıyan en küçük yapı birimi olup çekirdekteki
DetaylıMEME KANSERİNDE GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ
MEME KANSERİNDE GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ Dr. Filiz Yenicesu Düzen Laboratuvarı Görüntüleme Birimi Meme Kanserinde Tanı Yöntemleri 1. Fizik muayene 2. Serolojik Testler 3. Görüntüleme 4. Biyopsi Patolojik
DetaylıÜnite. Dalgalar. 1. Ses Dalgaları 2. Yay Dalgaları 3. Su Dalgaları
7 Ünite Dalgalar 1. Ses Dalgaları 2. Yay Dalgaları 3. Su Dalgaları SES DALGALARI 3 Test 1 Çözümleri 3. 1. Verilen üç özellik ses dalgalarına aittir. Ay'da hava, yani maddesel bir ortam olmadığından sesi
DetaylıAAPM NĠN TG-51 KLĠNĠK REFERANS DOZĠMETRĠ PROTOKOLÜ VE UYGULAMALARI
Çukurova Üniversitesi AAPM NĠN TG-51 KLĠNĠK REFERANS DOZĠMETRĠ PROTOKOLÜ VE UYGULAMALARI Mehmet YÜKSEL, Zehra YEĞĠNGĠL Lüminesans Dozimetri Kongresi IV Gaziantep Üniversitesi, 20-22 Eylül 2010 1 İÇERİK
DetaylıRadyasyon nedir Nasıl ölçülür Günlük pratikte alınan radyasyon ERCP de durum ne Azaltmak için ne yapılabilir
MÖ 460-377 980-1037 MÖ 460-377 980-1037 Radyasyon nedir Nasıl ölçülür Günlük pratikte alınan radyasyon ERCP de durum ne Azaltmak için ne yapılabilir RADYASYON NEDİR X ışınını 1895 te Wilhelm Conrad Roentgen
DetaylıDoz Birimleri. SI birim sisteminde doz birimi Gray dir.
Doz Birimleri Bir canlının üzerine düşen radyasyon miktarından daha önemlisi ne kadar doz soğurduğudur. Soğurulan doz için kullanılan birimler aşağıdaki gibidir. 1 rad: Radyoaktif bir ışımaya maruz kalan
DetaylıÇOCUKLARDA BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ VE RADYASYON GÜVENLİĞİ KLİNİSYEN BİLGİLENDİRME PLATFORMU
ÇOCUKLARDA BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ VE RADYASYON GÜVENLİĞİ KLİNİSYEN BİLGİLENDİRME PLATFORMU X ışını nedir? X-ışınları gözle görülmeyen ve iyonizan radyasyon içeren ışın demetleridir. 1895 yılında Alman
DetaylıSağlık Fiziği. 1. Bölüm
Sağlık Fiziği 1. Bölüm Tıbbi Uygulamalar Tanı Radyasyon başta Radyoloji olmak üzere, Nükleer Tıp, Radyoterapi ve çeşitli tıp dallarında tanı amaçlı kullanılmaktadır. En yüksek oranda tanı amaçlı kullanımı
DetaylıÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME DERSĐ GAZLAR KONU ANLATIMI
2008 ANKARA ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME DERSĐ GAZLAR KONU ANLATIMI DERS SORUMLUSU:Prof. Dr. Đnci MORGĐL HAZIRLAYAN:Derya ÇAKICI 20338451 GAZLAR Maddeler tabiatta katı, sıvı ve gaz olmak
Detaylıψ( x)e ikx dx, φ( k)e ikx dx ψ( x) = 1 2π θ açısında, dθ ince halka genişliğinin katı açısı: A. Fiziksel sabitler ve dönüşüm çarpanları
A. Fiziksel sabitler ve dönüşüm çarpanları B. Seçilmiş bağıntılar Rutherford saçınımının diferansiyel kesiti: Compton kayması Bohr un hidrojenimsi atom modelinde izinli yörüngelerin yarıçapı: olup burada
DetaylıRADYASYON FİZİĞİ 1. Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu
RADYASYON FİZİĞİ 1 Prof. Dr. Kıvanç Kamburoğlu Herbirimiz kısa bir süre yaşarız ve bu kısa süre içerisinde tüm evrenin ancak çok küçük bir bölümünü keşfedebiliriz Evrenle ilgili olarak en anlaşılamayan
DetaylıDENEY 3. MADDENİN ÜÇ HALİ: NİTEL VE NİCEL GÖZLEMLER Sıcaklık ilişkileri
DENEY 3 MADDENİN ÜÇ HALİ: NİTEL VE NİCEL GÖZLEMLER Sıcaklık ilişkileri AMAÇ: Maddelerin üç halinin nitel ve nicel gözlemlerle incelenerek maddenin sıcaklık ile davranımını incelemek. TEORİ Hal değişimi,
Detaylıİçerik. BT de Temel Prensipler. BT: Tarihçe. İçerik. BT: Tarihçe. BT: Tarihçe. Dr.Gürsel Savcı
BT de Temel Prensipler Dr.Gürsel Savcı BT: Tarihçe 1967: çok yönlü projeksiyon ile görüntü oluşturulması konsepti 1971: İlk BT prototipi Atkinson-Morley s Hospital, Londra 1972: İnsanda ilk BT görüntüsü
DetaylıGEÇĐRĐMLĐ ELEKTRON MĐKROSKOBU
GEÇĐRĐMLĐ ELEKTRON MĐKROSKOBU GĐRĐŞ TEM (Transmission Electron Microscope) Büyütme oranı 1Mx Çözünürlük ~1Å Fiyat ~1000 000 $ Kullanım alanları Malzeme Bilimi Biyoloji ÇALIŞMA PRENSĐBĐ Elektron tabancasından
DetaylıRADYOLOJİ DE DOZ AZALTIM YÖNTEMLERİ. Yrd.Doç.Dr. Ayşegül YURT DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MEDİKAL FİZİK AD.
RADYOLOJİ DE DOZ AZALTIM YÖNTEMLERİ Yrd.Doç.Dr. Ayşegül YURT DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MEDİKAL FİZİK AD. 1895 X ışınlarının keşfi 1896 ilk radyasyon yaralanmaları ile ilgili raporlar Diagnostik Görüntülemede
DetaylıMİKROYAPISAL GÖRÜNTÜLEME & TANI
MİKROYAPISAL GÖRÜNTÜLEME & TANI IV. Hafta KOÜ METALURJİ & MALZEME MÜHENDİSLİĞİ Sensitometri Sensitometri olarak adlandırılan bilim dalı, fotografik katmanlar üzerine ışığın fiziksel ve kimyasal etkilerinin
DetaylıRadyasyona Bağlı Hücre Zedelenmesi. Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015
Radyasyona Bağlı Hücre Zedelenmesi Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015 Radyasyon nedir? «Yüksek hızlı partiküller ya da dalgalar şeklinde yayılan enerji» Radyasyon kaynakları 1- Doğal kaynaklar 2- Yapay kaynaklar
DetaylıSerbest radikallerin etkileri ve oluşum mekanizmaları
Serbest radikallerin etkileri ve oluşum mekanizmaları Serbest radikallerin yapısında, çoğunlukla oksijen yer almaktadır. (reaktif oksijen türleri=ros) ROS oksijen içeren, küçük ve oldukça reaktif moleküllerdir.
DetaylıBAKIR ATOMUNDA K,L,M ZARFLARI
HER ATOMUN YÖRÜNGE ZARFLARINDA (K,L,M,..) BULUNABİLECEK MAKSİMUM ELEKTRON SAYISI 2n 2 FORMÜLÜ İLE BULUNABİLİR. SON YÖRÜNGE ZARFINDA EN ÇOK 8 ELEKTRON BULUNUR. Helyum atomu BAKIR ATOMUNDA K,L,M ZARFLARI
Detaylı1. Giriş 2. Yayınma Mekanizmaları 3. Kararlı Karasız Yayınma 4. Yayınmayı etkileyen faktörler 5. Yarı iletkenlerde yayınma 6. Diğer yayınma yolları
1. Giriş 2. Yayınma Mekanizmaları 3. Kararlı Karasız Yayınma 4. Yayınmayı etkileyen faktörler 5. Yarı iletkenlerde yayınma 6. Diğer yayınma yolları Sol üstte yüzey seftleştirme işlemi uygulanmış bir çelik
DetaylıFZM 220. Malzeme Bilimine Giriş
FZM 220 Yapı Karakterizasyon Özellikler İşleme Performans Prof. Dr. İlker DİNÇER Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü 1 Ders Hakkında FZM 220 Dersinin Amacı Bu dersin amacı, fizik mühendisliği öğrencilerine,
DetaylıRADYASYON ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ
RADYASYON ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ Prof. Dr. Doğan BOR ORANTILI SAYAÇLAR DERS 2 GAZ DOLDURULMUŞ DEDEKTÖRLERİN FARKLI ÇALIŞMA BÖLGELERİ N 2 = 10 000 N 1 = 100 İyonizasyon Bölgesi İyonizasyon akımı primer iyon çiftlerinin
DetaylıMalzeme muayene metodları
MALZEME MUAYENESİ Neden gereklidir? Malzemenin mikroyapısını tespit etmek için. Malzemelerin kimyasal kompozisyonlarını tesbit etmek için. Malzemelerdeki hataları tesbit etmek için Malzeme muayene metodları
DetaylıX-IŞINI OLUŞUMU (HATIRLATMA)
X-IŞINI OLUŞUMU (HATIRLATMA) Şekilde modern bir tip X-ışını aygıtının şeması görülmektedir. Havası boşaltılmış cam bir tüpte iki elektrot bulunur. Soldaki katot ısıtıldığında elektronlar salınır. Katot
DetaylıÖğrenim hedefleri. X ışın tüpü. X ışın özellikleri. X ışınının madde ile etkileşimi. Ranforsatörlerin yapısı Röntgen filminin yapısı ve film banyosu
X ışın tüpü Yapısı X ışın oluşumu X ışın özellikleri Öğrenim hedefleri X ışınının madde ile etkileşimi Tanıda kullanımı ile ilgili özellikleri Ranforsatörlerin yapısı Röntgen filminin yapısı ve film banyosu
Detaylı9- RADYASYONUN ETKİ MEKANİZMALARI 9.1- RADYASYONUN İNDİREKT (DOLAYLI) ETKİSİ
9- RADYASYONUN ETKİ MEKANİZMALARI 9.1- RADYASYONUN İNDİREKT (DOLAYLI) ETKİSİ Radyasyonun indirekt etkisi iyonlaştırdığı su moleküllerinin oluşturdukları serbest radikaller aracılığıyla olmaktadır. Çünkü
DetaylıALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ
ALETLİ ANALİZ YÖNTEMLERİ UV-Görünür Bölge Moleküler Absorpsiyon Spektroskopisi Yrd. Doç.Dr. Gökçe MEREY GENEL BİLGİ Çözelti içindeki madde miktarını çözeltiden geçen veya çözeltinin tuttuğu ışık miktarından
DetaylıLineer Enerji Transferi (LET) ve Rölatif Biyolojik Etkinin (RBE) Radyobiyolojik Önemi
Lineer Enerji Transferi (LET) ve Rölatif Biyolojik Etkinin (RBE) Radyobiyolojik Önemi Klinik Radyobiyoloji Kursu 19-20 Şubat 2010 Dr. Serra Kamer serra.kamer@ege.edu.tr Radyosensitiviteyi Etkileyen Fiziksel
DetaylıMeteoroloji. IX. Hafta: Buharlaşma
Meteoroloji IX. Hafta: Buharlaşma Hidrolojik döngünün önemli bir unsurunu oluşturan buharlaşma, yeryüzünde sıvı ve katı halde farklı şekil ve şartlarda bulunan suyun meteorolojik faktörlerin etkisiyle
DetaylıX-Işınları. 4. Ders: X-ışını sayaçları. Numan Akdoğan.
X-Işınları 4. Ders: X-ışını sayaçları Numan Akdoğan akdogan@gyte.edu.tr Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Fizik Bölümü Nanomanyetizma ve Spintronik Araştırma Merkezi (NASAM) X-ışını sayaç çeşitleri 1. Fotoğraf
DetaylıTIPTA RADYASYONDAN KORUNMA
TIPTA RADYASYONDAN KORUNMA 1. Ulusal Radyasyondan Korunma Kongresi İş Sağlığı ve Güvenliğinde Temel Radyasyondan Korunma Kursu Prof. Dr. Doğan BOR Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fizik Mühendisliği
DetaylıBölüm 5. Tıbbi Görüntüleme Yöntemlerinin Temel İlkeleri. Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU
Bölüm 5 Tıbbi Görüntüleme Yöntemlerinin Temel İlkeleri Prof. Dr. Bahadır BOYACIOĞLU İÇİNDEKİLER X-ışınları Görüntüleme Teknikleri Bilgisayarlı Tomografi (BT) Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI) Nükleer
DetaylıTERMODİNAMİK / HAL DEĞİŞİMİ
TRMOİNMİK / HL ĞİŞİMİ Maddenin Isı İletkenliği / Isı Sıcaklık Farkı / asıncın rime Noktasına tkisi / Nem Sorular TRMOİNMİK Isıl denge; sıcaklıkları farklı cisimler birbirine değerek ortak bir sıcaklığa
DetaylıMEME KANSERİ TARAMASI
MEME KANSERİ TARAMASI Meme Kanseri Taramanızı Yaptırdınız Mı? MEME KANSERİ TARAMASI NE DEMEKTİR? Kadınlarda görülen kanserlerin %33 ü ve kansere bağlı ölümlerin de %20 si meme kanserine bağlıdır. Meme
DetaylıVİSKOZİTE SIVILARIN VİSKOZİTESİ
VİSKOZİTE Katı, sıvı veya gaz halinde bütün cisimler, kitlelerinin bir bölümünün birbirine göre şekil ya da göreceli yer değiştirmelerine karşı bir mukavemet arz ederler. Bu mukavemet değişik türlerde
DetaylıMEDİKAL FİZİĞİN GÜNCEL DURUMU VE ÖZLÜK HAKLARI RADYOLOJİ GÖRÜŞÜ
MEDİKAL FİZİĞİN GÜNCEL DURUMU VE ÖZLÜK HAKLARI RADYOLOJİ GÖRÜŞÜ Yrd.Doç.Dr. Ayşegül YURT Dokuz Eylül Üniversitesi SBE Medikal Fizik AD. XV. Ulusal Medikal Fizik Kongresi, 2015 Trabzon Ülkemizde Tıp alanındaki
DetaylıYeniden Kristalleşme
Yeniden Kristalleşme Soğuk şekillendirme Plastik deformasyon sonrası çarpıtılmış ise o malzeme soğuk şekillendirilmiş demektir. Kafes yapısına göre bütün özelikler değişir. Çekme gerilmesi, akma gerilmesi
DetaylıIşığın Tanecikli Özelliği. Test 1 in Çözümleri
37 Işığın Tanecikli Özelliği 1 Test 1 in Çözüleri 1. Fotoeletronların katottan ayrıla ızı, kullanılan ışığın frekansı ile doğru, dalga boyu ile ters orantılıdır. Bu elektronların anado doğru giderken ızlanaları
DetaylıFİZİKÇİ. 2. Kütlesi 1000 kg olan bir araba 20 m/sn hızla gidiyor ve 10 m bir uçurumdan aşağı düşüyor.
1. Aşağıdakilerden hangisi Frekans ı tanımlamaktadır? a) Birim zamandaki titreşim sayısıdır ve boyutu sn -1 b) Birim zamandaki hızlanmadır c) Bir saniyedeki tekrarlanmadır d) Hızın zamana oranıdır 6. İki
DetaylıEkran, görüntü sergilemek için kullanılan elektronik araçların genel adıdır.
Ekran Ekran, görüntü sergilemek için kullanılan elektronik araçların genel adıdır. Ekrandaki tüm görüntüler noktalardan olusur. Ekrandaki en küçük noktaya pixel adı verilir. Pixel sayısı ne kadar fazlaysa
Detaylı2. Işık Dalgalarında Kutuplanma:
KUTUPLANMA (POLARİZASYON). Giriş ve Temel ilgiler Işık, bir elektromanyetik dalgadır. Elektromanyetik dalgalar maddesel ortamlarda olduğu gibi boşlukta da yayılabilirler. Elektromanyetik dalgaların özellikleri
DetaylıRÖNTGEN FİZİĞİ X-Işını oluşumu Jeneratör ve konsol. Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak
RÖNTGEN FİZİĞİ X-Işını oluşumu Jeneratör ve konsol Doç. Dr. Zafer KOÇ Başkent Üniversitesi Tıp Fak X-IŞIN CİHAZLARI TEMEL İŞLEVLERİ İstenilen kalite, miktar ve süre boyunca X-ışını elde edilmesidir Cihazlar
DetaylıA.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ 10. HAFTA
A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ 10. HAFTA İçindekiler FV Güneş Pili Karakteristikleri FV GÜNEŞ PİLİ KARAKTERİSTİKLERİ Bir Fotovoltaj güneş pilinin elektriksel
DetaylıAşağıda verilen özet bilginin ayrıntısını, ders kitabı. olarak önerilen, Erdik ve Sarıkaya nın Temel. Üniversitesi Kimyası" Kitabı ndan okuyunuz.
KİMYASAL BAĞLAR Aşağıda verilen özet bilginin ayrıntısını, ders kitabı olarak önerilen, Erdik ve Sarıkaya nın Temel Üniversitesi Kimyası" Kitabı ndan okuyunuz. KİMYASAL BAĞLAR İki atom veya atom grubu
DetaylıRADYASYON ve RADYASYONDAN KORUNMA. Cansu Akbay Biyomedikal Yük. Mühendisi Elektrik Mühendisleri Odası Ankara Şubesi
RADYASYON ve RADYASYONDAN KORUNMA Cansu Akbay Biyomedikal Yük. Mühendisi Elektrik Mühendisleri Odası Ankara Şubesi Radyasyon: Dalga veya parçacık şeklinde uzayda enerji yayılımı RADYASYON İyonlaştırıcı
Detaylı8.04 Kuantum Fiziği Ders VI
Fotoelektrik Etki 1888 de gözlemlendi; izahı, Einstein 1905. Negatif yüklü metal bir levha ışıkla aydınlatıldığında yükünü yavaş yavaş kaybederken, pozitif bir yük geriye kalır. Şekil I: Fotoelektrik etki.
Detaylı