03-05 Ekim / October Yrd. Doç. Dr. Mehmet YAZICI

Transkript

1 03-05 Ekim / October 2013 Yrd. Doç. Dr. Mehmet YAZICI 2014

2 485 Â Â âm -i Sâ âm tarihinde yetlerdendir, - - â. Bu sebeple ve imâm Ebu, Mâlik, ve benzeri birçok âlime Sâ - kelâm âm eserlerinde mevc - kelâ kelâm- g siyasal-din â - Ebu Abdillah es-, Muhammed el-bâ Silsilesi b. Muhammed el- b. Ali Zeynulabid âlib/fâ 1 On iki Tabi n neslinin 2 â Bekir es- torunluk- nakleder: b. Muham- 1 ez- - el-a lâm, - - 2

3 3 âlimi n ile â Ebu Han de es- 4 el-heytem â ân es-sevr â - Sahtiyân âlimler kendisinden hadis rivâ 5 Câbir de - a âlimleri kendisinden birçok hadis rivâyet lerin elinde lerin eline geçti. Ebu el-mansûr temâ ât- tur. el-heytemi es- göre es-. Ehl-i mezkûr 7 Mansûr rivâyetinden bahsetmektedirler 8 Nevbahti alavâ b. Muhammed hicr ât etti. Onun ul- iki ay eksik olmak 3 el- -Hidâye ilâ Sebîli r- -Selefi Ehli s-sünneti ve l-cemâeti, Tahk. Abdullah Muhammed ed- -Yemâme, Beyrut, 1998, s Zirikli, A -, terc. 1/229- Mezhepleri ve el- Hacer el- es-sevaiku l-muhrika fi r-reddi Ala Ehli l-bidai ve z-zendeka, -, s Molla Musa el-celali, Nuru l- -i el-eimmeti el el-heytem, es-sevaiku l-muhrika, s , Ensariyan s el- Bkz. el-heysemi, Savaik, s. 201.

4 487 - â b. Eb Bekir idi. Ferve nin annesi de Esma bint Abdirrahman b. Eb Bekir idi. 9 Buhâr, 80 senesinde lerce dört edilmektedir. Ehl- rivâyet, Malik b. Enes ve kendi hadisçilerin 11 es- Üstünlük, bilgi, ibadet ve takva konusunda Ca fer b. Muhammed den ileri birisini ne bir göz bir kulak d 12 Göl- mâma dayanan âlimleri el- C c ân- - 9 Nevbahti, Hasan b. Musa, Ca fer- Yay., Ankara /1 /1 132/1 103/2 199/1 414/1 1987/ /2 198/2 192/3 97/ / 190/7.45/.327/1 38/9 87/5 /11 255/.20/1 10 en- Tehzibu l-esma ve l-lugat, bdulkadir Ata, 1/208. Arapça kaynaklardan konu ile ilgili bilgi için Bkz: / 48-45/ 1987/2 2183/ , s / /1

5 488 Sahtiyân â â Ebu Amr, D nâr rivâyet l 13 B - - âlimleri Malik, Ebu ân, ân, Molla A âr, Hayrettin Zirikli, Fer. 14 Daha sonra da - Malik ve Onun bilgisini âyet ve saadet 15 El-Beyhak el-esma ve -S rivâyet senedinde geçen isimler in Ehl- Bize Ebu Bekir Muhammed b. Hasan b. Fuvrek rivâyet etti. Ona da Abdullah b. Ca fer el- Yunus b. Hubeyb rivâyet etti. Ona da Ebu Davud et-tayâlisî haber verdi. O da Vuheyb b. Halid den, o da Ca fer dan rivâyet etti 16 B isimler geçmektedir: Ebu l-hasan Ali b. Hasan el-abdân, Ebu l-kâ Ahmed et-taberânî, Ubeyd b. Gannam, Ebu Bekir b. Ebî (buradan sonra Ebu l-kâ Ca fer b. Muhammed el-firyâbî, â Süfyân dan, o da Ca fer b. Muhammed den, o d âbir den rivâyet 17 El-Acurr - eserinde rivâyet el-firyâbî bize haber verdi, dedi ki Hibban b. Musa bize haber verdi. O da dedi ki ârek bize haber verdi. O da Süfyân dan, o da Ca fer b. âbir b. Abdillah dan haber verdi Buyruklar, s Hamedani, Buyruklar, s Hamedani, Buruklar, s. 11. Ebu Bekir, Ahmed b. El-Huseyn, el-esma ve s- Tahk. Abdullah b. Muhammed el- -Sevadi, Cidde, tsz., 1/ el-esma ve s- 1/ el-acu - - -

6 P es- rivâyet rivâyet - ile talebeleri olarak onu kendisine kabul ettiklerini göstermektedir. rivâyet - - sebebi ise kendilerini ona nisbet ettik- rivâyet etmeleridir. Bu hususu - -Nevbaht, - etmektedir. 19 muhaddislerden ân da -derken - dan hadis rivâyet âlimlerden da ondan rivâyet hb b. Halid gibi rivâyet lerde hadis rivâyet rivâyetlerde sika râ nisbet edilen rivâyet rivâyet 20 P19F bn Hibban rivâyet hadisleri muteberdir, ancak sahih olmayan yollardan r rivâyet bir. Ez- ise - el- Ali b. Ebi Talib el- - ve es- â -S getirdi. 21 â Muhammed el- - -Zubeyr, Ata, Nâ rivâyet Malik, iki es- ve el- -Nebil ve birçok rivâyet 19 en- - -Edvâ, 1984, Beyrut, s. 42, 20 es-sikat -Fikr, Beyrut, 1975, s. 21

7 490 rivâyet Ben Ca fer b. Muhammed den daha fakihini görmedim. - rivâyet Beni kaybetmeden önce bana soru sorunuz. Zira benden sonra kimse sizlere benim hadisim gibi hadis rivâyet es-, ailesine bir Ben de onun umarsam, Hz. getirdi. 22 ez- - 2F Ehl- Nevev ise b. Muhammed es-, o Ebu Abdillah b. Muhammed b. Ali Medinelidir ve es- Hz. Ebu Bekir-i â b. El- bir çok alimden hadis rivâyet a el- Ensâr el- rivâyet n hepsi onun imâmeti, - Ben Ca fer b F Buraya kadarki malumattan gibi es- ulema - yine Ehl- gibi zatlara ders veren. i ilimlerin seçkin bir âlimi ez- Tezkiretu l-huffaz, ez- Tezkiretu l-huffaz, 1/ en- Tehzibu l-esma ve l-lugat,

8 ulema, Ehl- Ehl- on iki es- özel bir sevgi ve Özel- iyye grubu, iyye- u iyyenin la Abdulbaki G : es- -i Beyt mezhebini etleri n temsil eden Ehl-i Beyt mezhebine uyanlara i ve bu mezhebe iyye. 25 Bu konuda iyan ve itikad olup Ehl- bu aha çok ihtimam göste- b. Muhammed es- hadisler el- l- â e - -Eimme, - - M - birçok delil mevcuttur. i ete â bir z ettiklerinde Emi - - ettiklerinde de 27 25, s

9 492 Allame Hill kendi en âlim, bilgin ve zahidi idi. Herkesin haberlerin hepsinin belli oldu için verdiler. 28 kaynaklarda Hadis, nakl ilimlerde çok ileri ilimleri okuyan birçok âlim birçok ilim urucusunun onun ve âlimlerin sözlerinden iktibaslarla nakletmektedirler. 29 Yine âlimlerin Muhammed ve es- dini ilimlerle ilgili bilgileri âlimlerden de almak zorunda idiler. Ancak bu iki âlimlerden mezhep mensubu ulemaya ihtiyaç 30 Bu husus, Ehl- es- mensupturlar. Onlar silsileyi Ebu A den A - 31 Böylece biz, Ehl- âlimlerinin de ilmi, i Ehl- Ehl-i imâm ile ilgili sözlerini Ebu, 28 El- -Beyt Yay., 29, s Buyruklar., s bkz. Bozan, Metin, m Hz. Ali Kimdir 325.

10 493 senetan, helak olurdu Nu man 32 Ebu Ca fer den daha fakih bir kimse görmedim. 33 Ebu rivâyette onun rivâyetin senedindeki râv zatlar da en az Ebu kadar önemli ederek rivâyet - Abdullah b. el-bezzâ rivâyet Atiyye haber verdi. rivâyet etti ve dedi ki: Ebu Mescid- b. Muhammed onun onra ona e ben de otururken görmeyecekti. Ey Ebu Hanîfe, otur, insanlara cevap ver. Zira ben, dedi. 34 â ve l rivâyet Allame Ahmed Sabri Hamedân Ebu ile âs ûr, Ebu ile ûr, Ebu Halk Ca fer a ve meftun dedi. O da Mansûr Hz. n azameti Mansûr bir azamet görmedim. Mansûr 32 Zirikli, A lam Buyruklar, s Tezkire, s Es- Ahbaru Ebi Hanîfe ve Ashabih, , s. 87. Bu rivâyette Eb kultu kale

11 494 es- Mansûr bana dönerek Ebu A r meseleleri soruyordum. O da cevap veriyordu. arla bazen de hepimizle 35 Ebu kastederek Muhammed Ebu Zehra bu el- Fakat, Ebu ondan bahsedince Vallahi Ca fer tan daha fakih olan birini görmedim. d rivâyet, olarak gösteriyor ki, Ebu. k her ne kadar Ebu 37 Malik b. Enes el- - - lerindendir Ca fer b. Muhammed e gelir ondan Peygamberimizden hadis rivâyet etmezd Hamedani, Buyruklar, s Ebu Zehra, Muhammed, Ebu Hanîfe, Hamedani, Buyruklar ez-zeydan, Abdulkerim, el el-, es-sevaiku l-murika, s. 438.

12 ehliydi ve - veyahut zaman üzerinde otur Hadis alimlerinden olup vera, takva, - - ehidlerdendi. 42 ez- el- rivâyet - dedi ki e gri A durumuna e - göstermektedir. 40 Hamedani, Buyruklar 41. Zevavi, el-, s. 41 ve Ebu Zehra, mam Malik, s Zeydan, el-medhal, s ez- Tezkiretu l-huffaz, 1/

13 dir Ya Rabbi, Ya Rabbi! diye dua ediyordu. Daha sonra Ya Hayy,Ya Hayy! diye dua Ben de bu üzümlerde dedim. O da Neden? diye sordu. Ben: ben de amin diyordum! dedim. O halde buyur ve ye! dedi. Ben de yemeye - - beni de giydir! deyince o da her ikisini ona verdi. Ben ona (seni giydiren) bu adam kimdir? deyince, bana Ca fer es- dedi. 45 âlimlerinden biri olan el- olduysa, bu durumda el Zeydan, el-medhal, s El-Heysemi, es-savaik, s. 201.

14 el-ümm, - 1/ el-ümm, 1/ el-ümm 49 el-ümm 50 el-ümm, 1/ el-ümm, 2/ el-ümm, 2/ el-ümm, 3/ el-ümm 55 - Zeydan, el-medhal,, s el-ümm, 57 el-ümm, -27.

15 Burada Ehl- -i Beyt Hasan, el- -Hasan b. el-hasan, Abdullah b. el-hasan, Ali b. el- -Abidin, el- Câbir b. Abdillah el Buraya kadarki malumattan gibi Ehl- âlimleri birçok in itikad ve kelâm konusunda da söz konusudur. Yani kelâmda da 58 ân -Feth Muhammed b. Abdilkerim, el-milel ve n-nihal, el- -Fark Beyne l-firak), Ebu Zehra, el- -

16 P P âd olan Maturid Maturid Ebu Bu nedenle bir çok yerde es- birkaç konuda Ehl- kelâm es- Câbir Ebu Bekir ve Ömer den teberrî edenden Allah beridir! es- kendi dedesine söver mi? P62F an teberr P63F Burada i â -i el- Muhammed b. Ali ve dediler ki: Çünkü her ikisi de benim hidâyet önderlerimdir. Salim dedi ki: Ey Bekir benim dedemdir! teberri ikad, s es-sünne, - - s. 227.

17 500 etmezsem Burada da Ehl-i beyt terbiyesini mekteyiz. d. -i olarak bulunup uklar ayetinde - e. Abdullah b. Ahmed rivâyet bir adam haber verdi. Ona da Muaviye b. Ammar haber verdi. Dedi ki: Ben? diye sordum. O da bana de mahluk! Fakat o, A kelâm F - görmekteyiz. b. Abdilazim el-anber el-mukr el- Muaviye b. Ammar ed-duhn rivâyet -Duhn : b. Muhammed Kur an ne kelâm buyurdu. lk dönem Ehl-i hadis olan el-hellâl es- - rivâyet etmektedir: Mansûr bana, Ca - bir soru -, s Hicr, 15/47., s Abdullah b. Ahmed b. Hanbel, es-sünne, -, -, s Abdullah b. Ahmed b. Hanbel, es-sünne, s. 152.

18 501 hem söz, dir. Onlar dini Allah a hanî - 70 ayetini Böylece, her iki grubun da ayete uygun 71 el- rivâyet etmektedir: -Abbas Ahmed b. es-sikk n el-beled haber verdi ve dedi ki: Bize Ali b. Harb el-mavsil haber verdi. O da dedi ki bize Abdusselam b. Salih el- Horasan haber verdi. O da dedi ki: bize Ali b. Musa er- â haber verdi. O da el- rivâyet etti. Hz. Ali kan ile amel etmek ve kalp ile yakin etmektir. «72 hadislere havale ederek net bir cevap ile cevapl i. Hz. Ali ve Ehl-i beyt sevgisi konusunda el-, kana- rivâyet - dedi ki: Bize Osman b. Abdillah el-osmân haber verdi. O da dedi ki: Bize ez- Zenc 73 haber verdi. O da baba el- rivâyet etti. Dediler ki: Ceb- Muhammed, Aziz ve Celil olan Allah sana Al - A 74 el- yine tarikinden Hz. Hasan ve hadisi rivâyet - Abdullah 70 Beyyine Sûresi, 98/5. 71 Ebu Bekir Ahmed b. Muhammed el-hallal, es-sünne, Tahk. Atiyye ez-zehran , 3/ el-, -, s , el-medhal, s el-, -, s. 152.

19 502 b. Muhammed el- el-cahde-m es- - A rivâyet Peygamb buyurdu: H 75 Darim, Câbir tan Ehl-i Beyt yoluyla rivâyet edilen bir ha-dis vesilesiyle - ettiklerini bildirmektedir. Söz konusu rivâyet dir: Câbir tevhid ile - rivâyet etmektedir: - - bu hadis konusunda Ebu Bekir b. Eb b. Câbir rivâyet ki, 75F Mansûr b. Eb El- etmektedir: Ben, Kendinizi eder 76F77 karaktere göre tavsiyeler m. er- â - u Malik b. Muham-, o rivâyet, Hz. Ömer Mecusilerin durumunu B nun Onlara Ehl-i Kitap muamelesi ile muamele edin! el-, -, s ed-darim, Ebu Said Osman b. Said, Nakzu l- -Darimî Ale l-merîsî, Hasan el-alma - 77 ez- Tezkiretu l-huffaz, 1/ er-risâle, s. 430.

20 503 hiçbir hakka feda edilmez Bu ilk dönemden -, lider ve önder - i ve nakl - nra - rivâyete, onun Bu nedenle,, rivâyet ile - ayet,,, Zeyd es- intisap cimrilik es- birçok sorunu- Son ola - -. Bu nedenle Zira Hucurat Suresi, 49/10.

21 504 el , Abdulkahir, -Fark Beyne l- Firak), el- -Hidâye ilâ Sebîli r- -Selefi Ehli s-sünneti ve l-cemâeti, Tahk. Abdullah Muhammed ed- -Yemâme, Beyrut, 1998., Ebu Bekir, Ahmed b. El-Huseyn, el-esma ve s- Tahk. Abdullah b. Muhammed el- -Sevadi, Cidde, tsz. BOZAN, Metin, - Masum Ankara, 2004., Ebu Said Osman b. Said, Nakzu l- -Darimî Ale l- Merîsî, d b. Hasan el- -, Muhammed, Ebu Hanîfe, Ankara, Derin, Ebu Bekir Ahmed b. Muhammed, es-sünne, Tahk. Atiyye ez- -, Sabri, 1991, s

22 505, Ahmed b. Hacer el- es-sevaiku l-muhrika fi r-reddi Ala Ehli l-bidai ve z-zendeka, - - Abdullah b. Ahmed, es-sünne, Tahk. Ebu Hâcer Muhammed - - Ebu Hatim Muhammed, es-sikat -Fikr, Beyrut, 1975., Fazlullah, Hz. Ali Kimdir, Mehmet, Ca fer-, Mehmet, -, Molla Musa, Nuru l- -i el-eimmeti el-, Hasan b. Musa, - -Edva, Beyrut, Tehzibu l-esma ve l-lugat, Ahbaru Ebi Hanîfe ve Ashabih, - el-ümm er-risâle, -Feth Muhammed b. Abdilkerim, el-milel ve n-nihal, - -, Ali,

23 , Muhammed b. Ahmed, Tezkiretu l-huffaz, - - yrut, ZEYDAN, Abdulkerim, el el-a lâm,