RUHSAT NOLU KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI ÇED RAPORU GAZİANTEP İLİ ŞEHİTKAMİL İLÇESİ TAŞLICA MAHALLESİ

Transkript

1 SAN. VE TİC. A.Ş RUHSAT NOLU KALKER OCAĞI VE KIRMA-ELEME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI ÇED RAPORU GAZİANTEP İLİ ŞEHİTKAMİL İLÇESİ TAŞLICA MAHALLESİ Bahçelievler Mah. 52. Sok. (Eski 6. Sok) No: 15/4 ÇANKAYA / ANKARA TEL : FAKS : web : e-posta : info@ankatekmuhendislik.com.tr ÇED Raporu Nihai ÇED Raporu ANKARA OCAK

2 PROJENİN SAHİBİNİN ADI ADRESİ TELEFON VE FAKS NUMARALARI PROJENİN ADI PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN ADI, MEVKİİ LİMAK ÇİMENTO SAN. VE TİC. A.Ş. GAZİANTEP ÇİMENTO FABRİKASI Göllüce Mevkii Nizip Yolu Üzeri ŞEHİTKAMİL/GAZİANTEP TEL. : FAKS : RUHSAT NOLU KALKER OCAĞI VE KIRMA ELEME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI ÇED RAPORU GAZİANTEP İLİ, ŞEHİTKAMİL İLÇESİ, TAŞLICA MAHALLESİ PROJE BEDELİ Yatırım Tutarı TL PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI, ZON Proje Alanı Koordinatları Aşağıda verilmiştir. RUHSAT NUMARASI PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ VE SEKTÖRÜ PTD RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ÇALIŞMA GRUBUNUN ADI PTD HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ÇALIŞMA GRUBUNUN ADRESİ, TELEFON VE FAKS NUMARALARI PTD SUNUM TARİHİ (GÜN, AY, YIL) Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de Yayımlanan ÇED Yönetmeliği EK 1 Madde 29 Madencilik Faaliyetleri, a bendi 25 hektar ve üzeri çalışma alanında (kazı ve döküm alanı toplamı olarak) açık işletmeler ve ç bendi Kırmaeleme-yıkama tesisleri (1.(a) ve 2.(a) grup madenler ton/yıl ve üzeri) ANKATEK ÇEVRE MAD. MÜH. MÜŞ. TURZ. TAAH. VE TİC. LTD. ŞTİ. Bahçelievler Mah. 52. Sok. (Eski 6. Sok) No: 15/4 Çankaya/ANKARA TEL : (pbx) FAKS :

3 Proje Alanı Sınır Koordinatları Koordinat Noktaları Sağa (Y) Yukarı (X) Enlem Boylam 1. Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Alan: 40,36 Ha. 1

4 İÇİNDEKİLER LİSTESİ Sayfa No İÇİNDEKİLER LİSTESİ... 2 TABLOLAR DİZİNİ... 6 ŞEKİLLER DİZİNİ... 8 BÖLÜM 1: PROJENİN TANIMI VE AMACI Tanımı, Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği, Projenin Zamanlama Tablosu Tanımı Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği Projenin Zamanlama Tablosu BÖLÜM 2: PROJE ALANI VE ETKİ ALANINA AİT MEVCUT DURUMUN BELİRLENMESİ VE ÖZELLİKLERİ (PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT DURUMU VE PLANLANAN DURUMU İLE İLGİLİ OLARAK ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN BELİRTİLMESİ) Proje İçin Seçilen Yerin Konumu Proje Yer Seçimi (İlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmış olan yerin, Onanlı Çevre Düzeni Planı veya İmar Planı sınırları içinde ise bu alan üzerinde, değil ise mevcut arazi kullanım haritası üzerinde koordinatları ile birlikte gösterimi, projenin kapladığı alan ve koordinatları) Proje Kapsamındaki Ünitelerin Konumu Ocak Kırma-Eleme Tesisi Stok Alanı Bitkisel Toprak Depo Alanı Şantiye / İdari Bina Nakliye Güzergahı Diğer Proje Etki Alanının Belirlenmesi ve Etki Alanındaki Mevcut Durum Projenin Özellikleri Proje Kapsamında Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim Miktarları, İş Akım Şeması, Çalışacak Personel Sayısı Proje Kapsamında Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim Miktarları Proje İş Akım Şeması Çalışacak Personel Sayısı Üretimde Kullanılacak Makinelerin, Araçların ve Aletlerin Miktar ve Özellikleri Üretim Sırasında Tehlikeli, Toksik, Parlayıcı ve Patlayıcı Maddelerin Kullanım Durumları, Taşınmaları ve Depolanmaları Proje Kapsamındaki Ulaştırma Altyapısı Planı (Ulaştırma Güzergahı, Güzergah Yollarının Mevcut Durumu ve Kapasitesi, Hangi Amaçlar İçin Kullanıldığı, Mevcut Trafik Yoğunluğu, Yerleşim Yerlerine Göre Konumu, Yapılması Düşünülen Tamir, Bakım ve İyileştirme Çalışmaları vb.) BÖLÜM 3: PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI Proje ve Etki Alanının Mevcut ve Planlanan Sosyo-Ekonomik Özellikleri Ekonomik Özellikler (Yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler) Nüfus (Yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfusun yaş sınıflarına göre dağılımı, hane halkı yapısı) Sağlık (Bölgede mevcut endemik hastalıklar) İnsan Sağlığı ve Çevre Açısından Riskli ve Tehlikeli Faaliyetler Gerçekleşmesi Beklenen Gelir Artışları; Yaratılacak İstihdam İmkanları, Nüfus Hareketleri Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, Sağlık, Kültür Hizmetleri) Çalışacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut ve Diğer Teknik / Sosyal Altyapı İhtiyaçları Projenin Fayda-Maaliyet Analizi Projeden Etkilenen Yerleşim Yerleri Projenin Ekonomik Ömrü

5 Zamanlama Tablosu Diğer Hususlar BÖLÜM 4: MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLER VE DOĞAL KAYNAKLARIN KULLANIMI.. 54 (BÖLGESEL VE ÇALIŞMA ALANI BAZ ALINARAK MEVCUT VE PLANLANAN DURUM VERİLMELİDİR) Arazi Kullanım ve Mülkiyet Durumu a. Tarım ve Hayvancılık a.1. Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü a.2. Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları a.3. Hayvancılık Türleri, Adetleri ve Beslenme Alanları b. Orman Alanları b.1. Ağaç Türleri ve Miktarları veya Kapladığı Alan Büyüklükleri b.2. Ocak Yerinin İşlediği Mescere Haritası ve Yorumu b.3. Sahanın Yangın Görüp Görmediği c Proje Yerinde Elden Çıkarılacak Alanın Değerlendirilmesi c.1 Proje Sırasında Kesilecek Ağaçların Tür ve Sayıları, Orman Yangınları ve Alınacak Önlemler c.2 Elden Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Arazi Kullanım Kabiliyeti c.3 Etkilenecek Tabii Bitki Türleri ve Ne Kadar Alanda Bu İşlerin Yapılacağı c.4. Proje Alanında Kültür ve Tabiat Varlıkları Durumu c.5. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Toprak Özellikleri a. Toprak Yapısı ve Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıflaması b. Yamaç Stabilitesi c. Erozyon d. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Toprağa Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Jeolojik Özellikler a. Bölge Jeolojisi b. Çalışma (Proje) Alanı Jeolojisi c. Cevherleşme d. Depremsellik e. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Jeolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Hidrojeolojik Özellikler a. Bölge ve Proje Alanı Hidrojeolojik Özellikler b. Yüzeysel Su Kaynaklarının Hidrolojik Özellikleri c. Yeraltı ve Termal Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri (Su Seviyeleri, Miktarları, Emniyetli Çekim Değerleri, Kaynakların Debileri, Mevcut ve Planlanan Kullanımı) d. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Hidrojeolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Hidrolojik Özellikler a. Bölge ve Proje Alanı Hidrolojik Özellikleri b. Projenin Göl, Baraj, Gölet, Akarsu ve Diğer Sulak Alanlara Göre Konumu c. Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı (İçme, Kullanma, Sulama Suyu, Su Ürünleri İstihsali, Ulaşım, Turizm, Elektrik Üretimi, Diğer Kullanımlar) d. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Hidrolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Meteorolojik ve İklimsel Özellikler a. Bölgesel ve Proje Alanı Meteorolojik ve İklimsel Özellikler b. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Sırasında Yerel ve Bölgesel İklimde Oluşabilecek Meteorolojik ve İklimsel Etkiler ile Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Flora-Fauna a. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Flora-Fauna b. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Flora-Fauna Üzerine Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Koruma Alanları (EK-V deki Duyarlı Yöreler Listesi Kapsamında)

6 4.8.a. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Koruma Alanları b. Proje Kapsamında Yapılacak İş Ve İşlemler Kapsamında Koruma Alanlarına Etkiler Ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı bakanlar kurulu kararı ile "sınırlandırılmış alanlar" v.b.) a. Proje Alanı ve Proje Etki alanı b. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) BÖLÜM 5: PROJE KAPSAMINDAKİ FAALİYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ (İLGİLİ YÖNETMELİKLER KAPSAMINDA VE KÜMÜLATİF OLARAK GEREKLİ DEĞERLENDİRME YAPILACAKTIR) Emisyon Hesaplamaları (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Dekapaj İşlemleri Sırasında Oluşacak Emisyonlara İlişkin Hesaplamalar İşletme Aşamasında Oluşacak Emisyonlara İlişkin Hesaplamalar Hava Kalitesi Modelleme Çalışması Toz Emisyonlarına Karşı Alınacak Önlemler Su Kullanımı ve Bertarafı (Arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası olmak üzere temin edileceği kaynaklar, su miktarları, içme ve kullanma suyu ve diğer kullanım amaçlarına göre miktarları, kullanımı sonrası oluşacak atık suların miktarı ve bertarafı) Su Kullanımı Atık Suların Bertarafı Atıklar (Arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası olmak üzere atık türleri, miktarları, bertarafı) Evsel Nitelikli Katı Atıklar Ambalaj Atıkları Atık Yağlar Bitkisel Atık Yağlar Tehlikeli Atıklar Gürültü Kaynakları ve Seviyeleri Gürültü Kaynakları ve Seviyeleri Vibrasyon Sağlık Koruma Bandı Mesafesi Doğaya Yeniden Kazandırma Çalışmaları ve Rehabilitasyon Planı Risk Analizi a. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Analizi b. Proje Kapsamında Yapılacak İş Ve İşlemler Kapsamında Risk Durumlarında Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) Diğer Hususlar BÖLÜM 6: PROJENİN ALTERNATİFLERİ (BU BÖLÜMDE TEKNOLOJİ, ALINACAK ÖNLEMLERİN ALTERNATİFLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI YAPILACAK VE TERCİH SIRALAMASI BELİRTİLECEKTİR.) BÖLÜM 7: İZLEME PROGRAMI Projenin İnşaatı İçin Önerilen İzleme Programı, Projenin İşletmesi Ve İşletme Sonrası İçin Önerilen İzleme Programı Ve Acil Müdahale Planı ÇED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda Yeterlik Tebliği nde Yeterlik Belgesi Alan Kurum/Kuruluşların Yükümlülükleri Başlığı 4. Maddesinde Yer Alan Hususların Gerçekleştirilmesi İle İlgili Program BÖLÜM 8: HALKIN KATILIMI (PROJEDEN ETKİLENMESİ MUHTEMEL YÖRE HALKININ NASIL VE HANGİ YÖNTEMLERLE BİLGİLENDİRİLDİĞİ, PROJE İLE İLGİLİ HALKIN GÖRÜŞLERİNİN VE KONU İLE İLGİLİ AÇIKLAMALARIN ÇED RAPORUNA YANSITILMASI) BÖLÜM 9: SONUÇLAR (YAPILAN TÜM AÇIKLAMALARIN ÖZETİ, PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİNİN SIRALANDIĞI VE PROJENİN GERÇEKLEŞMESİ HALİNDE OLUMSUZ ÇEVRESEL 4

7 ETKİLERİN ÖNLENMESİNDE NE ÖLÇÜDE BAŞARI SAĞLANABİLECEĞİNİN BELİRTİLDİĞİ GENEL BİR DEĞERLENDİRME)

8 TABLOLAR DİZİNİ Sayfa No Tablo 1. Projenin Zamanlama Tablosu Tablo Ruhsat No lu Saha Sınır Koordinatları Tablo 3. ÇED Proje Alanı Sınır Koordinatları Tablo no'lu Sahanın İşletme İzin Alanı Sınır Koordinatları Tablo no'lu Sahanın ÇED Gerekli Değildir Belgesi Alınan Alan Sınır Koordinatları Tablo 6. Kırma-Eleme Tesisi Alanı Sınır Koordinatları Tablo 7. Stok Alanı Sınır Koordinatları Tablo 8. Bitkisel Toprak Döküm Alanı Koordinatları Tablo 9. Üretim Miktarları ve Çalışma Süreleri Tablo 10. Çalışacak Personel Listesi Tablo 11. Proje Kapsamında Ocak Alanında Kullanılacak Makine Ekipman Listesi Tablo 12. Kırma-Eleme Tesisi Makine Ekipman Listesi Tablo 13. Patlatma Dizayn Parametreleri Tablo 14. Türkiye, Gaziantep ve Şehitkamil İlçesi ne Ait Kentsel ve Kırsal Nüfus Verileri Tablo 15. Seçili Demografik Göstergeler Tablosu - GAZİANTEP Tablo 16. Gaziantep İli'nde Görülen Hastalıklar ve Vakalar Tablo 17. Yatırım Analiz Tablosu Tablo 18. Yıllık İşletme Giderleri Tablosu Tablo 19. Proforma Gelir Tablosu Tablo 20. Tarım Topraklarının Sulanabilme Durumu Tablo 21. Tarım Arazilerinin İlçeler İtibarı İle Dağılımı Tablo 22. Tarım Arazilerinin Dağılımı Tablo 23. İldeki Tarla Ürünleri Üretim Tablosu (2012 Yılı) Tablo 24. İldeki Meyve Ağaçları Üretim ve Veri Tablosu (2012) Tablo 25. İlde Sebze Üretimi ve Miktarı (2012) Tablo 26. Şehitkamil İlçesi Tarım Alanı İstatistikleri Tablo 27. Şehitkamil İlçesi nde Üretilen Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler (CPA Sınıflamasına Göre) Tablo 28. Şehitkamil İlçesi nde Üretilen Sebzeler (CPA Sınıflamasına Göre) Tablo 29. Şehitkamil İlçesi nde Üretilen Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkileri (CPA Sınıflamasına Göre) Tablo 30. Gaziantep İli Büyük Toprak Gruplarına Göre Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları (AKK) (ha) Tablo 31. Gaziantep İli Yerleşim Yerleri Deprem Bölgesi Dereceleri Tablo 32. Gaziantep İli Su Yüzeyleri ve Su Potansiyeli Tablo 33. DSİ Tarafından Gaziantep İl Sınırları İçerisinde Debi Ölçümleri Yapılan Su Kaynakları Tablo 34. Gaziantep İli nde yer alan Barajlar Tablo 35. Proje Alanının Gaziantep İli nde Yer Alan Su Yüzeylerine Mesafesi Tablo 36. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Basınç Dağılımı (hpa) Tablo 37. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Sıcaklık Dağılımı ( C) Tablo 38. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Yağış Dağılımı Tablo 39. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Nispi Nem Dağılımı Tablo 40. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Buharlaşma Dağılımı Tablo 41. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Aylık Sayılı Günler Dağılımı

9 Tablo 42. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Aylık Maksimum Kar Kalınlığı Tablo 43. Yönlere Göre Rüzgârın Aylık, Mevsimlik ve Yıllık Esme Sayılarının Dağılımları Tablo 44. Yönlere Göre Rüzgârların Aylık, Mevsimlik ve Yıllık Esme Hızları Dağılımları (m/sec) Tablo 45. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Rüzgar Verileri, Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Günler Tablosu Tablo 46. Hakim Rüzgar Yönleri Karşılaştırma Tablosu Tablo 47. Rüzgar Hızlarına Göre Frekans Dağılım Tablosu Tablo 48. Kararlılık Sınıflarına Göre Frekans Dağılım Tablosu Tablo 49. Flora Listesi Tablo 50. Proje Alanı ve Çevresinde Tespit Edilen Amphibia (İki Yaşamlı) Türleri Tablo 51. Proje Alanı ve Çevresinde Tespit Edilen Reptilia (Sürüngen) Türleri Tablo 52. Proje Alanı ve Çevresinde Tespit Edilen Aves (Kuş) Türleri Tablo 53. Proje Alanı ve Çevresinde Tespit Edilen Mammalia (Memeliler) Türleri Tablo 54. Gaziantep İli'nde Bulunan Taşınmaz Kültür Varlıkları ve Sit Alanları Tablo 55. Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak SKHKKY Emisyon Faktörleri Tablo 56. Kirletici Parametrelerin Yerleşim Birimlerindeki Konsantrasyonları Tablo 57. Üretimde Oluşacak Toz Emisyon Debisi ve Alınacak Önlemler Tablo 58. Proje Alanı İşletme Aşamasında Su Temini ve Kullanımlarına Göre İhtiyaç Duyulan Su Miktarları Tablo 59. Endüstriyel Tesisler için Çevresel Gürültü Sınır Değerleri Tablo 60. Arka Plan Ölçüm Sonuçları Taşlıca Mahallesi Tablo 61. Arka Plan Ölçüm Sonuçları Tesis Alanı Tablo 62. Proje Alanında Muhtemel Gürültü Kaynakları Ve Ses Gücü Düzeyleri Tablo 63. İşletme Aşamasında Çalışacak İş Makinelerinin Mesafelere Göre Gündüz Gürültü Düzeyleri Tablo 64. Yerleşim Yerlerinde Bulunan Yapılarda Hesaplanan Gürültü Düzeyleri Tablo 65. Yerleşim Yerlerinde Bulunan Yapılarda Hesaplanan Toplam Gürültü Düzeyleri ve Değerlerin Sınır Değerler İle Karşılaştırılması Tablo 66. Mesafeye Göre Titreşim Hızı Değerleri (W = 36 kg) Tablo 66. Bina temeli titreşim hızı (Vo) değerlerine bağlı olarak patlatma nedeniyle hasar görebilecek bina türleri (Forssbland,1981) Tablo 67. Maden ve Taş Ocakları ile Benzeri Alanlarda Patlama Nedeniyle Oluşacak Titreşimlerin En Yakın Yapının Dışında Yaratacağı Zemin Titreşimlerinin İzin Verilen En Yüksek Değerleri Tablo 68. Patlatma yapılan kaya türü ve bina temeli altındaki kayaç türüne bağlı olarak değişim gösteren K katsayısı asgari ve azami değerleri(armac Printing Company). 165 Tablo 69. Risk Analizinde Kullanılan Değerlendirme Verileri Tablo 70. Risk Matrisinin Kabul Edilebilirlik Değerleri Tablo 71. Proje Alanı Olası Tehlikelerin Değerlendirilmesi Tablo 72. Proje Etki Alanı Olası Tehlikelerin Değerlendirilmesi

10 ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil 1. Ocak Alanını Gösterir Topografik Harita Şekil 2. Kırma Eleme Tesisi ve Stok Alanlarını Gösterir Topografik Harita Şekil 3. Proje Genel İş Akım Şeması Şekil 4. Patlatma Dizayn Parametreleri Şekil 5. Örnek patlatma tasarımı ve delik geometrisi şematiksel anlatımı Şekil Yılı Trafik Hacmi Haritası Şekil 7. Gaziantep İli Büyük Toprak Gruplarının Dağılımı Gaziantep N38 Paftası Genelleştirilmiş Dikme Kesiti aşağıda verilmiştir Şekil 8. Gaziantep N38 Paftası Genelleştirilmiş Dikme Kesiti Şekil 9. Gaziantep İli Dirifay Haritası (ELBİSTAN- (NJ 37-5 Paftası)) Şekil 10. Proje Alanı ve Çevresi Su Kaynaklarını Gösterir Harita Şekil 11. Proje Alanı Çevresi Su Yüzeylerini Gösterir Harita Şekil 12. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Aylık Basınç (hpa) Değerleri Grafiği Şekil 13. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Aylık Sıcaklık ( C) Dağılımı Şekil 14. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Ortalama Toplam Yağış ve Maksimum Yağış Dağılımı Grafiği Şekil 15. Gaziantep İli Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Bağıl Nemin Aylara Göre Değişimi Şekil 16. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Aylık Buharlaşma Dağılımı Şekil 17. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Sayılı Günler Grafiği Şekil 18. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Maksimum Kar Kalınlığı Grafiği Şekil 19. Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı Şekil 20. Esme Hızlarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı Şekil 21. Esme Sayılarına Göre Aylık Rüzgar Diyagramları Şekil 22. Rüzgar Esme Sayıları ve Hızlarına Göre İlkbahar Mevsimi Rüzgar Diyagramı 101 Şekil 23. Rüzgar Esme Sayılarına ve Hızlarına Göre Yaz Mevsimi Rüzgar Diyagramı Şekil 24. Rüzgar Esme Sayıları ve Hızlarına Göre Sonbahar Mevsimi Rüzgar Diyagramı Şekil 25. Rüzgar Esme Sayılarına ve Hızlarına Göre Kış Mevsimi Rüzgar Diyagramı Şekil 26. Ortalama Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Gün Sayısı Grafiği Şekil 27. Ortalama ve Maksimum Rüzgar Hızı Dağılımı Grafiği Şekil 28. Uzun Yıllar ve 2010 Yılı Esme Sayıları Dağılımı Şekil Yılı Rüzgar Hızlarına Göre Rüzgar Gülü Şekil Yılı Kararlılık Sınıflarına Göre Rüzgar Gülü Şekil Yılı Kararlılık Sınıflarının Yıllık Dağılımı Şekil 32. Türkiye nin Flora Bölgeleri ve Grid Kareleme Sistemi (Davis ) Şekil 33. Proje Alanı Vejetasyon Yapısını Gösterir Fotoğraf Şekil 34. Proje Alanında Mayıs-2013 Ayında Yapılan Arazi Etüdünde Tespit Edilen Bitki Türleri Şekil 35. Proje Alanında Ekim-2012 Ayında Yapılan Arazi Etüdünde Tespit Edilen Bitki Türleri Şekil 36. Gaziantep İli Ava Açık ve Kapalı Alanlar Haritası ( 132 Şekil 37. Patlatma Sonucu Oluşan Titreşim ve Hava Şoku Şekil 38. Mesafeye Göre Bina Temelindeki Titreşim Hızı Değerleri Şekil 39. Risk SKOR Derecelendirme Matrisi Şekil 40. Acil Müdahale Planı Şekil 41. Halkın Katılımı Toplantısı Gazete İlanları Şekil 42. Halkın Katılımı Toplantısı Fotografları

11 EKLER LİSTESİ : EK 1.A EK 1.B EK 1.C EK 2 EK 3 EK 4 EK 5 EK 6 EK 7 EK 8 EK 9.A EK 9.B EK 10 EK 11.A EK 11.B EK 12 EK 13.A EK 13.B EK 14 EK Ruhsat Nolu Sahaya Ait İşletme Ruhsatı Ruhsat Nolu Sahaya Ait İşletme İzni Ruhsat Nolu Sahaya Ait Faaliyet Sahibi Değişikliği Devir Evrağı Ruhsat Nolu Sahaya Ait 24,67 Hektarlık Proje Alanı İçin Alınan ÇED Gerekli Değildir Belgesi Ruhsat Nolu Sahaya Ait 24,67 Hektarlık Proje Alanı İçin Kapasite Artışına Yönelik Tarihinde Alınan ÇED Gerekli Değildir Belgesi Kırma Eleme Tesisi Kapasite Raporu Firmaya Ait İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı Nolu Ruhsat Sahayı Gösterir Yer Bulduru Haritası Nolu Ruhsat sahası ve Civarını Gösterir Ulaşım Ağı Haritası Ruhsat Nolu Sahayı ve Proje Alanını Gösterir 1/ Ölçekli Topografik Harita 1/ Ölçekli Nolu Ruhsat Sahasını ve Proje Alanını Gösterir Arazi Mülkiyet Durumunu İçeren Vaziyet Planı 1/5.000 Ölçekli Proje Alanı, Kırma Eleme Tesisi, Stok ve Bitkisel Toprak Döküm Alanlarını Gösterir Vaziyet Planı Ruhsat Nolu Sahanın Bulunduğu Bölgeye Ait 1/ Ölçekli Gaziantep İl Çevre Düzeni Planı, Plan Hükümleri ve Plan Notları 1/ Ölçekli Nolu Ruhsat Sahası ve Proje Alanını Gösterir Jeoloji Haritası Jeoloji Haritası Kesitleri Nolu Ruhsat Sahasını Gösterir Gaziantep İli Deprem Haritası Nolu Sahayı Gösterir Panaromik Fotoğraflar Nolu Sahayı Gösterir Fotoğraflar Nolu Sahayı Gösterir Uydu Görüntüleri Nolu Sahaya Ait 2011 Yılı İmalat Haritası 9

12 EK - 16 EK - 17 EK 18 EK 19 EK - 20 EK - 21 EK - 22 EK - 23 EK - 24 EK 25.A EK 25.B EK Ruhsat No lu Saha ya Ait Üretim Termin Planı ve Kesiti Ruhsat No lu Saha ya Ait Son Durum İmalat Planı ve Kesiti Gaziantep Valiliği İl Tarım Müdürlüğü Mera Komisyonu İzni Kahramanmaraş Orman Bölge Müdürlüğü Tarafından Hazırlanan Orman ÇED İnceleme Değerlendirme Formu Gaziantep Meteoroloji İstasyonu Uzun Yıllar Meteorolojik Verileri ( ) Gaziantep Meteoroloji İstasyonu ( ) Standart Zamanlarda Gözlenen En Büyük Yağış Değerleri ve Tekerrür Eğrileri Grafiği Gaziantep Meteoroloji İstasyonu Uzun Yıllar Fevk Hadiseleri Tablosu Hava Kalitesi Modelleme Raporu Hidrojeolojik Etüt Raporu DSİ 20. Bölge Müdürlüğü nden Alınan Yeraltı Suyu Arama Belgesi DSİ 20. Bölge Müdürlüğü nden Alınan Yeraltı Suyu Kullanma Belgesi Fosseptik Planı EK 27 Gaziantep Büyükşehir Belediyesi GASKİ Genel Müdürlüğü nden Evsel Nitelikli sıvı Atıkların Vidanjör İle Çekilebileceğine Dair Alınan Yazı EK 28 EK 29 EK 30 Arka Plan Gürültüsü Akustik Raporu Kırma-Eleme Tesisi İş Akım Şeması Doğaya Yeniden Kazandırma Planı 10

13 BÖLÜM 1: PROJENİN TANIMI VE AMACI 1.1. Tanımı, Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği, Projenin Zamanlama Tablosu Tanımı Proje konusu faaliyet Gaziantep İli, Şehitkamil İlçesi, Taşlıca Mahallesi civarında bulunan, 1/ ölçekli N38 c3 paftasında yer alan ruhsat nolu 99,37 hektarlık sahada mevcut kalker ocağı ve kırma-eleme tesisinde gerçekleştirilmesi planlanan kapasite artışıdır nolu 99,37 hektarlık II. grup saha için Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından tarihli işletme ruhsatı ve tarihli işletme izni düzenlenmiş olup, işletme ruhsatı ve işletme izni ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 1.A & EK 1.B). Projeye konu ruhsat nolu saha içerisinde belirlenen 24,67 hektarlık alanda Muhlis SÖNMEZ adına yıllık ton üretim miktarına göre kalker ocağı ve kırma-eleme tesisi işletmeciliği için tarihinde ÇED Gerekli Değildir Belgesi alınmıştır (Bkz. EK 2). Söz konusu saha tarihinde Limak Kurtalan Çimento San. ve Tic. A.Ş. tarafından devralınmıştır (Bkz. EK 1.C). Bu doğrultuda ruhsat nolu saha için alınmış ÇED Gerekli Değildir Belgesi nin yeni unvan için geçerli olduğuna dair tarihinde Çevre Orman Bakanlığı ndan faaliyet sahibi değişikliği yazısı alınmıştır (Bkz. EK 2). Firma ünvanı Limak Çimento San. ve Tic. A.Ş. olarak değiştirilmiştir. Sahada kalker ocağı üretim faaliyetlerine başlandıktan sonra, 24,67 hektarlık proje alanında kapasite artışına gidilerek, ocak üretim kapasitesi ton/yıl a, kırma-eleme tesisi kapasitesi ton/yıl a çıkarılmıştır. Kapasite artışına yönelik olarak tarih ve 3457 sayı ile ÇED Gerekli Değildir Belgesi alınmıştır (Bkz. EK 3). ÇED Gerekli Değildir kararı alınan 24,67 hektarlık alanda gerekli diğer izinlerin tamamlanmasından sonra kalker ocağı üretim faaliyetlerine başlanmıştır. Sahada bulunan kırma eleme tesisi için tarihli Kapasite Raporu hazırlatılmış olup, söz konusu rapor ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 4) no.lu kalker ocağı ve kırma eleme tesisi için İş Yeri Açma ve Çalışma Ruhsatı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 5). Günün ekonomik koşulları göz önüne alınarak, söz konusu sahada kalker üretim kapasitesinin ton/yıl a, kırma eleme tesisi kapasitesinin ton/yıl a çıkarılması ve proje alanının 40,36 hektara genişletilmesi planlanmakta olup, bu doğrultuda ÇED Yönetmeliği kapsamında ÇED süreci başlatılmıştır. Kapasite artışı ile birlikte ruhsat nolu 99,37 hektarlık sahanın 40,36 hektarlık kısmı proje alanı olarak belirlenmiştir. Söz konusu 40,36 hektarlık proje alanının 1,38 hektarlık kısmı kırma-eleme tesisi alanı olarak, 2,14 hektarlık kısmı stok alanı, m 2 lik kısmı bitkisel toprak döküm alanı ve kalan kısmı ise ocak alanı olarak kullanılacaktır. Proje alanı içerisindeki kullanım alanlarını gösterir 1/ ölçekli arazi mülkiyet durumunu da içerir vaziyet planı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 9.A). 11

14 Ayrıca kırma-eleme tesisi, stok alanı ve bitkisel toprak döküm alanı ekler bölümünde sunulan 1/5.000 ölçekli vaziyet planında gösterilmiştir (Bkz. EK 9.B). Proje alanının mülkiyet durumu ekler bölümünde sunulan vaziyet planında verilmiştir (Bkz. EK 9.A). Mülkiyet durumu haritasından da görüleceği üzere proje alanının büyük bir kısmı mera vasıflı arazilerden oluşmaktadır. Diğer kısımlarında ise hazine arazileri bulunmaktadır. Ruhsat sahası içerisinde bulunan 1403 parsel numaralı mera vasıflı arazinin 9,055 hektarlık kısmı için mera vasfı değişikliği yapılmış olup, bu alanda üretim faaliyetlerinde bulunulmuştur. Gaziantep Valiliği, İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü nden alınan mera vasıf değişikliği ile ilgili yazı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 18). Kapasite artışının gerçekleştirilmesi ile birlikte mera vasıf değişikliği yapılan alanda üretim faaliyetlerine devam edilecektir. İlerleyen faaliyet dönemlerinde proje alanı içerisindeki diğer mera vasıflı arazilerde çalışılması durumunda, bu alanlar için mera vasıf değişikliği yapılacaktır. Üretimin gerçekleştirileceği ocak alanında, üretime yeni başlanacak alanlarda kalker cevherleşmesi üzerinde kalınlığı yer yer cm arasında değişen ortalama 25 cm civarında üst örtü tabakası bulunmaktadır. Üretim faaliyetleri öncesinde bu alanda üst örtü tabakası dekapajı yapılacaktır. Ocak alanından alınacak üst örtü tabakası proje alanı içerisinde belirlenen bitkisel toprak döküm alanında depolanacaktır. Sahada kalker üretimi açık işletme yöntemi ile basamaklarda delme-patlatma yapılarak gerçekleştirilecektir. Ocak alanından yılda ton üretim gerçekleştirilecektir. Delme patlatma ile yerinden sökülen cevher ocak alanından kamyonlara yüklenerek nakledilecektir. Saha içerisinde kurulan kırma eleme tesisinde ise yıllık ton kalker cevheri boyutlandırılacaktır. Tesiste boyutlandırılarak istenilen ebatlara getirilen malzeme, tesis alanının kuzeyinde belirlenen stok alanında depolanacaktır. Kırma-eleme tesisinde boyutlandırılan cevher ise beton santralleri ve yol yapım şantiyelerine satışa sunulacaktır. Kapasite artışı ile üretim yönteminde herhangi bir değişiklik yapılmayacaktır. Proje kapsamında ocak alanından üretimi yapılacak kalker cevherinin bir kısmı ihtiyaç doğrultusunda firmaya ait çimento fabrikasına tüvenan olarak nakledilecektir. Sahada topografik yapı ve cevher kalınlığının değişimi dikkate alınarak proje alanında güneyde 4, kuzeyde 6 basamak oluşturulabileceği öngörülmektedir. Sahada nihai durumda basamak yüksekliklerinin 7 m ve basamak genişliklerinin 7 m civarında olması, öngörülmektedir. Ayrıca nihai durumda zeminin duraylı olması nedeniyle sahada basamak şev açısının 65-70, genel şev açısının 35 dereceyi geçmemesine özen gösterilecektir (Madencilik Faaliyetleri Detay, Bölüm , sayfa 25-26) ruhsat no lu saha için işletme ruhsatı alımı sırasında işletme projesi hazırlanarak Maden İşleri Genel Müdürlüğü ne sunulmuştur. İşletme projesinde beyan edilen yıllık üretim miktarının üzerinde üretim yapılması planlanması durumunda revize işletme projesi hazırlanarak Maden İşleri Genel Müdürlüğü ne sunulacaktır. Proje alanı Gaziantep İli, Şehitkamil İlçesi, Taşlıca Mahallesi nin yaklaşık olarak 3,6 km kuzeydoğusunda yer almaktadır. Sahaya Gaziantep-Şanlıurfa karayolunun yaklaşık 5. kilometresinden kuzeydoğu yönüne ayrılan yaklaşık 2,2 km uzunluğundaki toprak- 12

15 stabilize niteliğindeki yol ile ulaşmak mümkündür. Sahaya ulaşımın sağlanacağı yol güzergahı ekler bölümünde sunulan yer bulduru haritasında gösterilmiştir (Bkz. EK 6). Nakliye işlemleri sırasında kullanılacak güzergah ulaşım güzergahıyla aynıdır. Ayrıca proje alanında üretim dönemlerinde nakliye güzergahı olarak kullanılabilecek bir alternatif yol güzergahı belirlenmiştir. Alternatif yol güzergahı, alandan güneybatıya doğru devam ederek, 975. metrenin sonunda ana nakliye yol güzergahına bağlanacak ve stabilize toprak yol niteliğinde olacaktır. Günün ekonomik koşulları ve mevsim şartları göz önüne alınarak belirlenen alternatif yol güzergahı nakliye işlemlerinde kullanılabilecektir. Ocaktan nakliye sırasında kullanılacak nakliye yolu güzergâhı ve alternatif nakliye yolu güzergahı ekler bölümünde sunulan topografik haritada gösterilmiştir (Bkz. EK 8). Kullanılacak nakliye yol güzergahının bakım onarımı faaliyet sahibi firma tarafından yapılacaktır. Nakliye yol güzergahı olarak belirlenen hat, toz oluşumunu önlemek amacıyla kapasite artışının gerçekleştirilmesi ile birlikte faaliyet dönemi içerisinde asfaltlanacaktır. Proje alanına en yakın yerleşim birimi sahanın kuş uçuşu yaklaşık olarak 300 m doğusunda yer alan meskun mahal dir. Ayrıca alanın kuş uçuşu yaklaşık 350 m güneyinde bir meskun mahal ve 3,6 km güneybatısında Taşlıca Mahallesi bulunmaktadır. Proje alanının Gaziantep şehir merkezine kuş uçuşu mesafesi 9 km dir. Ruhsat sahası ve çevresinde bulunan kalker cevheri açık koyu gri, kahverengi ve beyaz renklidir. Sahadaki kalker cevherinin yoğunluğu ortalama 2,5 ton/m 3 ' tür. Proje alanında yılda 12 ay (312 gün), ayda 26 gün, günde üç vardiya, 24 saat olarak üretim faaliyetlerinde bulunulacaktır ruhsat nolu kalker sahasında üretim ve kırma-eleme tesisi işletme faaliyetleri taşeron firma tarafından yapılmaktadır. Planlanan kapasite artışı ile birlikte, ocak üretim faaliyetleri ve kırma-eleme tesisinin işletilmesi sırasında toplam 30 personel sahada çalışacaktır nolu ruhsat sahası, proje alanı ve kırma-eleme tesisi alanı sınırları 1/ ölçekli topoğrafik harita üzerine işlenmiştir (Bkz. EK 8) Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği Proje alanından kalker üretimi iş makineleri ve patlayıcı madde kullanılarak yapılacaktır. Üretilen kalker cevheri kamyonlar vasıtası ile sahada kurulan kırma-eleme tesisine nakledilecektir. Kırma-eleme tesisinde istenilen ebatlara getirilen malzeme, tesis alanının yanında belirlenen stok alanında depolanacaktır. Stoklanan boyutlandırılmış malzeme beton santralleri ve yol yapım şantiyelerine satışa sunulacaktır. Proje kapsamında ocak alanından üretimi yapılacak kalker cevherinin bir kısmı ihtiyaç doğrultusunda firmaya ait çimento fabrikasına tüvenan olarak da nakledilecektir. Böylelikle cevherin hem inşaat sektörüne hem de ülke ekonomisine katkısı sağlanacaktır. 13

16 Yukarıda tanımlanan yatırımın, çevre üzerine etkilerini ayrıntılı araştırmak ve olumsuz etkileri minimize etmenin teknik koşullarını sağlamak amacıyla bu proje hazırlanmıştır Projenin Zamanlama Tablosu Proje kapsamındaki zamanlama tablosu aşağıda sunulmuştur. Tablo 1. Projenin Zamanlama Tablosu AÇIKLAMA ÇED Başvuru Dosyasının Çevre ve Şehircilik Bakanlığı na Sunulması Yerel ve Ulusal Gazete İlanlarının Verilmesi Halkın Katılım Toplantısı ve Kapsam Belirleme Toplantısının Yapılması ÇED Özel Formatının Alınması ÇED Raporu İçin Gereken Bilgi ve Belgelerin Toplanması ve İstenen Ölçüm ve Raporlama İşlerinin Yapılması ÇED Raporunun Hazırlanması ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı na Sunulması İDK Toplantısının Yapılması Nihai ÇED İşlemleri ve Karar Süreci İzinlerin Tamamlanması ve Üretim Çalışmaları YIL Aylar

17 BÖLÜM 2: PROJE ALANI VE ETKİ ALANINA AİT MEVCUT DURUMUN BELİRLENMESİ VE ÖZELLİKLERİ (PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT DURUMU VE PLANLANAN DURUMU İLE İLGİLİ OLARAK ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN BELİRTİLMESİ) 2.1. Proje İçin Seçilen Yerin Konumu Proje konusu faaliyet Gaziantep İli, Şehitkamil İlçesi, Taşlıca Mahallesi civarında bulunan, 1/ ölçekli N38 c3 paftasında yer alan ruhsat nolu 99,37 hektarlık sahada mevcut kalker ocağı ve kırma-eleme tesisinde gerçekleştirilmesi planlanan kapasite artışıdır. Projeye konu ruhsat no lu sahada kalker üretim kapasitesinin ton/yıl a, kırma eleme tesisi kapasitesinin ton/yıl a çıkarılması ve proje alanının 40,36 hektara genişletilmesi planlanmaktadır. Kapasite artışı ile birlikte ruhsat nolu 99,37 hektarlık sahanın 40,36 hektarlık kısmı proje alanı olarak belirlenmiştir. Söz konusu 40,36 hektarlık proje alanının 1,38 hektarlık kısmı kırma-eleme tesisi alanı olarak, 2,14 hektarlık kısmı stok alanı, m 2 lik kısmı bitkisel toprak döküm alanı ve kalan kısmı ise ocak alanı olarak kullanılacaktır. Proje alanı içerisindeki kullanım alanlarını gösterir 1/ ölçekli arazi mülkiyet durumunu da içerir vaziyet planı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 9.A). Ayrıca kırma-eleme tesisi, stok alanı ve bitkisel toprak döküm alanı ekler bölümünde sunulan 1/5.000 ölçekli vaziyet planında gösterilmiştir (Bkz. EK 9.B). Proje alanı sınırları 1/ ölçekli topoğrafik harita üzerine işlenmiş ve ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 8). Ayrıca proje alanını gösterir Yerbulduru Haritası da ekler bölümünde verilmiştir (Bkz. EK 6). Proje alanı Gaziantep İli, Şehitkamil İlçesi, Taşlıca Mahallesi nin yaklaşık olarak 3,6 km kuzeydoğusunda yer almaktadır. Sahaya Gaziantep-Şanlıurfa karayolunun yaklaşık 5. kilometresinden kuzeydoğu yönüne ayrılan yaklaşık 2,2 km uzunluğundaki toprakstabilize niteliğindeki yol ile ulaşmak mümkündür. Sahaya ulaşımın sağlanacağı yol güzergahı ekler bölümünde sunulan yer bulduru haritasında gösterilmiştir (Bkz. EK 6). Nakliye işlemleri sırasında kullanılacak güzergah ulaşım güzergahıyla aynıdır. Ayrıca proje alanında üretim dönemlerinde nakliye güzergahı olarak kullanılabilecek bir alternatif yol güzergahı belirlenmiştir. Alternatif yol güzergahı, alandan güneybatıya doğru devam ederek, 975. metrenin sonunda ana nakliye yol güzergahına bağlanacak ve stabilize toprak yol niteliğinde olacaktır. Günün ekonomik koşulları ve mevsim şartları göz önüne alınarak belirlenen alternatif yol güzergahı nakliye işlemlerinde kullanılabilecektir. Ocaktan nakliye sırasında kullanılacak nakliye yolu güzergâhı ve alternatif nakliye yolu güzergahı ekler bölümünde sunulan topografik haritada gösterilmiştir (Bkz. EK 8). Kullanılacak nakliye yol güzergahının bakım onarımı faaliyet sahibi firma tarafından yapılacaktır. Proje alanına en yakın yerleşim birimi sahanın kuş uçuşu yaklaşık olarak 300 m doğusunda yer alan meskun mahal dir. Ayrıca alanın kuş uçuşu yaklaşık 350 m güneyinde 15

18 bir meskun mahal ve 3,6 km güneybatısında Taşlıca Mahallesi bulunmaktadır. Proje alanının Gaziantep şehir merkezine kuş uçuşu mesafesi 9 km dir Proje Yer Seçimi (İlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmış olan yerin, Onanlı Çevre Düzeni Planı veya İmar Planı sınırları içinde ise bu alan üzerinde, değil ise mevcut arazi kullanım haritası üzerinde koordinatları ile birlikte gösterimi, projenin kapladığı alan ve koordinatları) Proje alanının mülkiyet durumu ekler bölümünde sunulan vaziyet planında verilmiştir (Bkz. EK 9.A). Mülkiyet durumu haritasından da görüleceği üzere proje alanının büyük bir kısmı mera vasıflı arazilerden oluşmaktadır. Diğer kısımlarında ise hazine arazileri bulunmaktadır. Ruhsat sahası içerisinde bulunan 1403 parsel numaralı mera vasıflı arazinin 9,055 hektarlık kısmı için mera vasfı değişikliği yapılmış olup, bu alanda üretim faaliyetlerinde bulunulmuştur. Gaziantep Valiliği, İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü nden alınan mera vasıf değişikliği ile ilgili yazı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 18). Kapasite artışının gerçekleştirilmesi ile birlikte mera vasıf değişikliği yapılan alanda üretim faaliyetlerine devam edilecektir. İlerleyen faaliyet dönemlerinde proje alanı içerisindeki diğer mera vasıflı arazilerde çalışılması durumunda, bu alanlar için mera vasıf değişikliği yapılacaktır. Gaziantep İli için, Gaziantep İl Özel İdaresi, İl Genel Meclisinin tarih ve 99 sayılı kararı ile onaylanan İl Çevre Düzeni Planı bulunmaktadır. Onaylı Gaziantep İli Çevre Düzeni Planı ve Plan Uygulama Hükümleri ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 10) ruhsat no lu sahanın 40,36 hektarlık kısmı Kalker Ocağı ve Kırma Eleme Tesisi işletmeciliği için kullanılacaktır. Söz konusu ruhsatlı saha ve proje alanı 1/ ölçekli N38-c3 paftasında yer almaktadır. Ruhsat sahasının ve proje alanının, koordinatları sırasıyla Tablo 2 ve Tablo 3 te verilmiştir. Tablo Ruhsat No lu Saha Sınır Koordinatları Koordinat Noktaları Sağa (Y) Yukarı (X) Enlem Boylam 1. Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Alan: 99,37 Ha. 16

19 Tablo 3. ÇED Proje Alanı Sınır Koordinatları Koordinat Noktaları Sağa (Y) Yukarı (X) Enlem Boylam 1. Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Alan: 40,36 Ha ruhsat no'lu sahanın 9,82 hektarlık kısmı için Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından işletme izni düzenlenmiştir. Ocak işletmeciliğinin yapıldığı işletme izin alanı koordinatları Tablo 4'te verilmiştir. 17

20 Tablo no'lu Sahanın İşletme İzin Alanı Sınır Koordinatları UTM (6 derecelik) Coğrafi Koordinat Noktaları Sağa (Y) Yukarı (X) Enlem Boylam 1. Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Alan: 9,82 hk no lu sahanın ÇED Gerekli Değildir Belgesi alınan alan koordinatları aşağıdaki tabloda sunulmuştur. Tablo no'lu Sahanın ÇED Gerekli Değildir Belgesi Alınan Alan Sınır Koordinatları UTM (6 derecelik) Coğrafi Koordinat Noktaları Sağa (Y) Yukarı (X) Enlem Boylam 1. Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Alan 24,67 hk Proje Kapsamındaki Ünitelerin Konumu Proje kapsamında ruhsat no lu 99,37 hektarlık sahanın, kapasite artışı ile birlikte 40,36 hektarlık kısmı projeye konu faaliyetler kapsamında kullanılacaktır. Söz konusu 40,36 hektarlık proje alanının 1,38 hektarlık kısmı kırma-eleme tesisi alanı olarak, 2,14 hektarlık kısmı stok alanı, m 2 lik kısmı bitkisel toprak döküm alanı ve kalan kısmı ise ocak alanı olarak kullanılacaktır. Proje alanı içerisindeki kullanım alanlarını gösterir 1/ ölçekli arazi mülkiyet durumunu da içerir vaziyet planı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 9.A). Proje alanında kurulu bulunan kırma eleme tesisi ve stok alanları koordinatları aşağıdaki tablolarda sunulmuştur. Tablo 6. Kırma-Eleme Tesisi Alanı Sınır Koordinatları Koordinat Noktaları Sağa (Y) Yukarı (X) Enlem Boylam 1. Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Alan: 1,38 Ha. 18

21 Tablo 7. Stok Alanı Sınır Koordinatları Koordinat Noktaları Sağa (Y) Yukarı (X) Enlem Boylam 1. Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Alan: 2,14 Ha. Tablo 8. Bitkisel Toprak Döküm Alanı Koordinatları Koordinat Noktaları Sağa (Y) Yukarı (X) Enlem Boylam 1. Nokta , , Nokta , , Nokta , , Nokta , , Alan: 2163 m 2 19

22 Ocak Ruhsat Sahası (99,37 Hk) ÇED Proje Alanı (40,36 Hk) Ocak Alanı Şekil 1. Ocak Alanını Gösterir Topografik Harita ruhsat no'lu saha içerisinde projeye konu faaliyetler kapsamında kapasite artışı ile birlikte 40,36 hektarlık proje alanı belirlenmiş olup, bu alanın yaklaşık olarak 36,6 hektarlık kısmı kalker üretimi için ocak alanı olarak kullanılacaktır. Ocak alanı Şekil 1 de verilen topografik haritada gösterilmiştir. 20

23 Kırma-Eleme Tesisi ruhsat no'lu saha içerisinde 40,36hektarlık proje alanının 1,38 hektarlık kısmı kırma-eleme tesisi alanı olarak kullanılacaktır. Tesis alanı Şekil 2 de verilen topografik haritada gösterilmiştir. Kırma Eleme Tesisi alanı koordinatları Tablo 6 da verilmiştir. Şekil 2. Kırma Eleme Tesisi ve Stok Alanlarını Gösterir Topografik Harita Stok Alanı 40,36 hektarlık proje alanının yaklaşık 2,14 hektarlık kısmı kırma eleme tesisinde boyutlandırılan malzeme için stok alanı olarak kullanılacaktır. Stok alanı koordinatları Tablo 7 de verilmiş olup, alan yerleşimi Şekil 2 de gösterilmiştir Bitkisel Toprak Depo Alanı no.lu sahada açılmış bir ocak alanı bulunmaktadır. Üretime yeni başlanacak alanlarda üretim öncesi bitkisel toprak dekapajı yapılacaktır. Alandan alınacak bitkisel toprak tabakası, bitkisel toprak döküm alanında depolanacaktır. Bitkisel Toprak Döküm Alanı koordinatları Tablo 8 de, alan yerleşimi Şekil 2 de gösterilmiştir. 21

24 Şantiye / İdari Bina Proje alanı içerisinde personel ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla sosyal tesis/şantiye binası bulunmaktadır Nakliye Güzergahı Proje alanı Gaziantep İli, Şehitkamil İlçesi, Taşlıca Mahallesi nin yaklaşık olarak 3,6 km kuzeydoğusunda yer almaktadır. Sahaya Gaziantep-Şanlıurfa karayolunun yaklaşık 5. kilometresinden kuzeydoğu yönüne ayrılan yaklaşık 2,2 km uzunluğundaki toprakstabilize niteliğindeki yol ile ulaşmak mümkündür. Sahaya ulaşımın sağlanacağı yol güzergahı ekler bölümünde sunulan yer bulduru haritasında gösterilmiştir (Bkz. EK 6). Nakliye işlemleri sırasında kullanılacak güzergah ulaşım güzergahıyla aynıdır. Ayrıca proje alanında üretim dönemlerinde nakliye güzergahı olarak kullanılabilecek bir alternatif yol güzergahı belirlenmiştir. Alternatif yol güzergahı, alandan güneybatıya doğru devam ederek, 975. metrenin sonunda ana nakliye yol güzergahına bağlanacak ve stabilize toprak yol niteliğinde olacaktır. Günün ekonomik koşulları ve mevsim şartları göz önüne alınarak belirlenen alternatif yol güzergahı nakliye işlemlerinde kullanılabilecektir. Ocaktan nakliye sırasında kullanılacak nakliye yolu güzergâhı ve alternatif nakliye yolu güzergahı ekler bölümünde sunulan topografik haritada gösterilmiştir (Bkz. EK 8). Kullanılacak nakliye yol güzergahının bakım onarımı faaliyet sahibi firma tarafından yapılacaktır Diğer Eklenecek herhangi bir husus bulunmamaktadır Proje Etki Alanının Belirlenmesi ve Etki Alanındaki Mevcut Durum Proje etki alanı, sahada gerçekleştirilecek üretim faaliyetlerinden kaynaklanan çevresel etkilerin ilgili yönetmelikler çerçevesinde değerlendirilip, söz konusu yönetmeliklerdeki sınır değerlerin altına indiği mesafeler göz önüne alınarak belirlenir. Bu tür faaliyetlerde etki alanı belirlemesindeki en önemli faktörlerden toz emisyonları ve gürültü dağılımları dikkate alınarak civardaki yerleşim yerleri ve hassas alanlara göre aşağıdaki değerlendirmeler yapılmıştır. Faaliyetin Toz Emisyonları Açısından Değerlendirilmesi : Proje alanında yapılacak üretim faaliyetlerinden kaynaklanan toz kütlesel debileri için modelleme çalışmaları yapılmış olup, Hava Kalitesi Modelleme Raporu ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 23). Modelleme çalışmaları sonucu hesaplanan UVD Uzun Vadeli Değer) ve KVD (Kısa Vadeli Değer) ler, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği UVS ve KVS sınır değerlerinin altında kalmaktadır. Sahada üretim faaliyetleri sırasında gerekli tüm önlemler alınacaktır. Üretim faaliyetleri sırasında ocak ayna önü ve ocak içi ve bağlantı yolları mevsim şartlarına uygun olarak sulanarak nemlendirilecektir. Ayrıca üretim sırasında malzemenin kamyonlara savurma yapmadan yüklenmesine, nakliye sırasında kamyonlarda malzeme üstünün branda ile örtülmesine ve 22

25 araçların hız sınırlamalarına uymasına özen gösterilecektir. Asfalt yola bağlantıyı sağlayacak, nakliye yolunun faaliyetten kaynaklı olarak bozulması durumunda, söz konusu bağlantı yolu rehabilite edilecektir. Proje kapsamındaki faaliyetler için yapılan toz modellemesi incelendiğinde toz konsantrasyonlarının proje alanı sınırında sınır değerlerin altına indiği görülmektedir (Bkz. EK 23). Faaliyetin Gürültü Kirliliği Açısından Değerlendirilmesi : Sahada yapılacak üretim faaliyetleri sırasında çalışacak makine ekipmandan kaynaklı olarak gürültü oluşması söz konusudur. Sahada oluşması muhtemel gürültünün çevreye olabilecek etkilerinin incelenebilmesi amacıyla tarih ve sayılı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği esaslarına uygun olarak arka plan ölçümleri yapılarak Akustik Rapor hazırlatılmış ve rapor içerisinde dağılım hesaplamaları verilmiştir (Bkz. EK 28). Dağılım hesapları ayrıca ilgili bölümde verilmiştir. Faaliyetten kaynaklı gürültü dağılımı incelendiğinde, oluşması muhtemel gürültü düzeyinin yaklaşık olarak 150 metre mesafede yönetmelik sınır değerlerinin altına indiği görülmüştür. Çalışma alanında gerçekleştirilecek kapasite artışı faaliyetlerinden kaynaklanan çevresel etkilerin emisyon ve gürültü dağılımları incelendiğinde yaklaşık olarak 150 metre mesafede yönetmeliklerdeki sınır değerlerinin altına inildiği görülmekte olduğundan, proje alanı sınırından itibaren etki mesafesi 150 m olarak belirlenmiştir. Proje alanı sınırından itibaren etki mesafesi olan 150 metre yarıçaplı alanda herhangi bir yerleşim birimi yoktur. Bu alan içerisinde tarım alanı, mera vasıflı arazi ve hazine arazileri bulunmaktadır. Faaliyetlerden kaynaklı toz ve gürültü hesaplamaları yapılırken etki mesafesinden daha geniş bir alan dikkate alınmış ve modelleme çalışmaları toz için m x m olmak üzere yaklaşık hektarlık alanda yapılmıştır. Bununla birlikte gürültü hesaplamaları ve dağılımı ise proje alanında itibaren m yarıçaplı bir alan dikkate alınarak gerçekleştirilmiştir. 23

26 2.3. Projenin Özellikleri Proje Kapsamında Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim Miktarları, İş Akım Şeması, Çalışacak Personel Sayısı Proje Kapsamında Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim Miktarları ruhsat no lu saha 99,37 hektarlık alanı kapsamaktadır. Ruhsatlı saha içerisinde kapasite artışı ile birlikte proje kapsamındaki faaliyetler için 40,36 hektarlık alan kullanılacaktır. Proje alanından kapasite artışı ile birlikte yıllık kalker üretim kapasitesinin ton/yıl a, kırma eleme tesisi kapasitesinin ton/yıl a çıkarılması planlanmaktadır no lu sahada kalker üretimi iş makineleri ve patlayıcı madde kullanılarak yapılmaktadır. Üretilen kalker cevheri, kamyonlar vasıtası ile proje alanı içerisinde kurulu bulunan kırma eleme tesisine nakledilmektedir. Kırma eleme tesisi'nde istenilen ebatlara getirilen malzeme tesisin yanında yer alan stok alanı nda stoklanmaktadır. Kırma-eleme tesisinde boyutlandırılan cevher ise beton santralleri ve yol yapım şantiyelerine satışa sunulacaktır. Kapasite artışı ile üretim yönteminde herhangi bir değişiklik yapılmayacaktır. Proje kapsamında ocak alanından üretimi yapılacak kalker cevherinin bir kısmı ihtiyaç doğrultusunda firmaya ait çimento fabrikasına tüvenan olarak nakledilecektir. Sahada mevcut cevherin yoğunluğu ortalama 2,5 gr/cm 3 tür. Sahada yılda 12 ay, ayda 26 gün çalışma yapılacaktır. Üretim miktarlarına yönelik ayrıntılar aşağıdaki tabloda sunulmuştur. Tablo 9. Üretim Miktarları ve Çalışma Süreleri Çalışma Süreleri Yılda Çalışılacak Ay Sayısı 12 Ay Ayda Çalışılacak Gün Sayısı 26 Gün Yılda Çalışılacak Gün Sayısı 312 Gün Vardiya Sayısı 3 Günlük Çalışma Süresi 24 Saat Üretim Miktarları (Kalker Ocağı) Yıllık Üretim Günlük Üretim (ortalama) Saatlik Üretim (ortalama) Üretim Miktarları (Kırma-Eleme Tesisi) Yıllık Üretim Günlük Üretim (ortalama) Saatlik Üretim (ortalama) Ton/yıl Ton/gün 309,38 Ton/saat Ton/yıl Ton/gün 281,25 Ton/saat 24

27 Proje alanında kalker cevherinin kalınlığı yer yer değişmekle birlikte ortalama 40 metre olarak belirlenmiştir. Üretim faaliyetlerinin gerçekleştirileceği yaklaşık olarak 36,6 hektarlık ocak alanındaki cevher yayılımı ve ortalama kalınlığı göz önüne alınarak görünür rezerv miktarı hesaplanmıştır. Bu rezervin işletilebilirlik yüzdesi yaklaşık olarak % 90 kabul edildiğinde; Toplam Rezerv Miktarı = m 2 * 40 m * 2,5 ton/m 3 * 0,9 Toplam Rezerv Miktarı = ton dur. Kapasite artışı ile birlikte proje alanından yılda Ton/Yıl ( m 3 /yıl) kalker üretimi yapılması planlanmaktadır. Sahaya ait işletme ruhsatı süresi 2018 yılına kadar devam edecektir. Süre bitimine kadar sahadan ton üretim yapılması planlanmaktadır. Ruhsatlı sahada rezerv miktarı ton olduğundan, sahanın bu projede beyan edilen maksimum üretim miktarına göre ömrü yaklaşık olarak 15 yıldır. Günün ekonomik koşulları ve rezerv durumu göz önüne alınarak ruhsat süresi sonunda temdit (süre uzatımı) taleplerinde bulunulacaktır. Böylece temdit ruhsat dönemlerinde de sahada faaliyetlere devam edilecektir. Ayrıca rezerv ve üretim miktarına bağlı olarak da proje süresi değişebilecektir ruhsat no lu saha için işletme ruhsatı alımı sırasında işletme projesi hazırlanarak Maden İşleri Genel Müdürlüğü ne sunulmuştur. İşletme projesinde beyan edilen yıllık üretim miktarının üzerinde üretim yapılması planlanması durumunda revize işletme projesi hazırlanarak Maden İşleri Genel Müdürlüğü ne sunulacaktır. Proje alanında kalker üretimi gerçekleştirilecek olup, ocak alanında istihsal edilecek kalker cevherinin büyük bir kısmı kırma eleme tesisinde boyutlandırılacaktır. Üretim yöntemine ilişkin ayrıntılı açıklama aşağıdaki bölümlerde yapılmıştır. Ocak İşletmeciliği Kalker Üretim Faaliyetleri Kalker madeni işletmeciliğinin basit açık işletme yöntemlerinden bir farkı yoktur. Proje alanında alınan izinler doğrultusunda üretim çalışmaları devam etmektedir. ÇED Olumlu Belgesinin alınması ile birlikte sahada kapasite artışı gerçekleştirilerek üretim çalışmalarına devam edilecektir. Sahada açılmış bir ocak alanı bulunmaktadır. Mevcut ocak alanını gösterir 2011 Yılı İmalat Haritası ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 15). Proje alanınında yapılacak ocak üretim faaliyetlerinin Üretim Termin Planı ve üretim sonucu sahanın nihai durumunu gösterir Son Durum Restorasyon Planı sırasıyla ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 16, EK 17). Üretimin gerçekleştirileceği ocak alanında, üretime yeni başlanacak alanlarda kalker cevherleşmesi üzerinde kalınlığı yer yer cm arasında değişen ortalama 25 cm civarında üst örtü tabakası bulunmaktadır. Üretim faaliyetleri öncesinde bu alanda üst örtü tabakası dekapajı yapılacaktır. Ocak alanından alınacak üst örtü tabakası proje alanı içerisinde belirlenen bitkisel toprak döküm alanında depolanacaktır. 25

28 Ocak alanında bulunan kalker cevherinin kalınlığı yer yer değişmekle birlikte ortalama 40 m civarındadır. Üretim teknolojisi bu tür madenler için sık olarak kullanılan açık işletme yöntemi olup, topografik yapıya uygun olarak basamaklarda delme patlatma yapılarak kalker üretimi gerçekleştirilecektir. Kalker üretimi iş makineleri ve patlayıcı madde kullanılarak yapılacaktır. Tesiste boyutlandırılarak istenilen ebatlara getirilen malzeme, tesis alanının kuzeyinde belirlenen stok alanında depolanacaktır. Kırma-eleme tesisinde boyutlandırılan cevher ise beton santralleri ve yol yapım şantiyelerine satışa sunulacaktır. Proje kapsamında ocak alanından üretimi yapılacak kalker cevherinin bir kısmı ihtiyaç doğrultusunda firmaya ait çimento fabrikasına tüvenan olarak nakledilecektir. Kapasite artışı ile birlikte ocak üretim yönteminde herhangi bir değişiklik yapılmayacaktır. Kırma Eleme Tesisi Üretim Faaliyetleri Ocak alanından üretimi gerçekleştirilecek kalker cevherinin büyük bir kısmı kırma eleme tesisinde boyutlandırılacaktır. Kırma eleme tesisinin genel anlatımı aşağıda açıklanmıştır. Tesise nakledilen cevher doğrudan kırma eleme tesisinin besleyici ünitesine getirilecektir. Besleyici ünitesine getirilen malzeme ön elekten geçirilerek 2cm den küçük malzeme ayrılarak by-pass stoğuna gönderilecektir. Kalan malzeme rotorlu kırıcıya (birinci kırıcı) gönderilecektir. Primer kırıcıdan çıkan malzeme elek ünitesine gönderilecektir. Elek ünitesinde elenen malzemenin nispeten büyük boyutlu olan elek üstü kalan kısmı buradan kum makinesine (ikinci kırıcı) gönderilecektir. Elek ünitesinde elenen malzeme boyutlarına göre ayrılarak stok alanında depolanacaktır. Kum makinesine alınan nispeten büyük boyutlu malzeme burada tekrar kırılarak istenen ebatlara getirilecek ve stok alanına nakledilecektir. Kırma Eleme Tesisi nde nihai ürün olarak; 0 5 mm, 5 12 mm ve mm olmak üzere 3 fraksiyon olacaktır. Beyleyici (Bunker) : Tesise gelen malzeme ilk olarak bunkere beslenir. Titreşimli besleyici ağır hizmet tipi çelik konstrüksiyon olarak, çelik kopresyon yayları üzerine imal edilir. Kaya beslemesinde kullanılırlar. Ağır darbeli yükleme koşullarına dayanıklıdır. Hazne hacimlerine göre besleme kapasiteleri değişebilmektedir. Özellikler Primer kırıcılara malzeme beslemekte kullanılırlar. Sabit debide malzeme beslemesi yapabilir niteliktedir. Kırma eleme tesisine, titreşimli besleyici ile girecek malzemenin boyutu maksimum 110 cm olabilecektir. Malzeme besleyiciden by-pass elek ünitesine geçecek ve burada elenecektir. Eleme işlemi sırasında malzemenin yaklaşık olarak % 10 u by-pass malzeme olarak ayrılacaktır. Dolayısıyla tesise beslenen malzemenin en fazla % 90 ı rotorlu kırıcıya (birinci kırıcı) gönderilecektir. 26

29 Rotorlu Kırıcı : Primer rotorlu kırıcılar; gövde, rotor ve çarpma plakalarından oluşurlar. Rotorda sıralı bıçaklar vardır. Kapak bölümünde kırma ve çarpma astarları vardır. Gövde içi komple aşınma astarları ile kaplıdır. Bu tip kırıcılar çarptırma ve sıkıştırma ile kırma işlemi yaptığı için çeneli kırıcılara oranla daha kaliteli (kübik) üretim yaparlar. Orta ve yüksek sertlikte malzemeleri (kireçtaşı, dolomit, granit, bazalt vb.) asfalt ve beton agregası iriliğinde kıran kırıcılardır. Üretimi gerçekleştirilen kalker cevheri, kırma eleme tesisinin besleyici ünitesine getirilecek ve by-pass eleğinde elenecektir. Malzemenin yaklaşık olarak %10 luk kısmı bypass malzeme (0-25 mm) olarak ayrılacaktır. Geriye kalan % 90 oranında malzeme rotorlu kırıcıya (birinci kırıcı) beslenecektir. Krıcıda kırılan malzeme bant konveyörler yardımıyla çok katlı elek ünitesine gönderilecek ve buradaki elek üstü malzeme (+25 mm) de kum makinesine (ikinci kırıcı) gönderilecektir. İkinci kırıcıya giren malzeme miktarı toplam malzeme miktarının % 35 i kadardır. Kum Makinesi (İkinci Kırıcı) : Primer darbeli kırıcıda kırılarak belirli ebatlara küçültülen malzeme çok katlı elek vasıtasıyla elenecektir. Elek üzerinde kalan malzeme kum makinesine gönderilecek ve boyutlandırılacaktır. Kum makinesi, geri dönüş malzemesini kırarak kum boyutunda malzeme üretebilen kırıcıdır. Bu tür makineler yüksek devirli ve çift yönlü çalışırlar. Kırıcı iç yüzeyleri aşınmaya dayanıklı astar plakalar ile kaplanmıştır. Burada kırılan ve boyutlandırılan malzeme stok alanına nakledilecektir. Kırma eleme tesisinde işlemden geçirilen malzeme hazır beton tesislerine ve piyasaya satışa sunulacaktır. Proje alanında kurulu bulunan kırma eleme tesisi üniteleri, Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı) yayımlanmış tarih ve sayılı genelge gereği kapalı sisteme alınacak ve toz indirgeme sistemi (pulvarize su sistemi) kurulacaktır Proje İş Akım Şeması Sahada gerçekleştirilen üretim faaliyetlerinin önemli adımları, aşağıda Şekil 5 te verilen iş akım şemalarında gösterilmektedir. 27

30 DEKAPAJ İŞLEMLERİ (Üst Örtü Tabakasının Dekapajı) (Toz ve Gürültü) ÜRETİM (Basamaklarda Delme Patlatma Yöntemi ile Üretim) (Toz ve Gürültü) YÜKLEME (Kepçe ile Kamyonlara Yükleme) (Toz ve Gürültü) Fabrikaya Nakil NAKİL (Kırma - Eleme Tesisi ne Nakil) (Toz ve Gürültü) KIRMA ELEME TESİSİ Titreşimli Besleyici By-pass Malzeme Izgaralı Primer Ön Elek Konveyör Bant Rotorlu Kırıcı Kum Makinesi (Besleyici) Titreşimli Elek Konveyör Bant Konveyör Bant (Toz ve Gürültü) Kum Makinesi (İkincil Kırıcı) Titreşimli Elek Konveyör Bant Boyutlandırılmış Malzeme 0-5 mm 5-12 mm mm Stok Alanı Piyasaya Satış Şekil 3. Proje Genel İş Akım Şeması 28

31 Dekapaj İşlemleri : Kalker üretiminin gerçekleştirileceği ocak alanında, üretime yeni başlanacak alanlarda kalker cevherleşmesi üzerinde yer yer cm (ort. 25 cm) kalınlığında üst örtü tabakası bulunmaktadır. Önceki üretim faaliyetlerinde proje alanının küçük bir kısmında üst örtü tabakası dekapajı yapılmıştır. Dekapaj işlemleri sırasında patlayıcı madde kullanılmayacaktır. Ocak alanından dekapajı yapılacak üst örtü tabakası proje alanı içerisinde belirlenen bitkisel toprak döküm alanına depolanacaktır. Kalker Cevheri Üretimi : Sahada üst örtü dekapajı yapıldıktan sonra üretim faaliyetlerinde bulunulacaktır. Kalker cevheri sert bir yapı arz ettiğinden, proje alanında basamaklarda delme patlatma yapılarak cevher üretimi gerçekleştirilecektir. Kalker üretimi iş makineleri ve patlayıcı madde kullanılarak yapılacaktır. Sahada açılmış bir ocak alanı bulunmaktadır. Mevcut ocak alanını gösterir 2011 Yılı İmalat Haritası ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 15). Üretimin gerçekleşeceği ocak alanında bulunan kalker cevherinin kalınlığı yer yer değişmekle birlikte ortalama 40 m civarındadır. Topografik yapı ve cevher kalınlığının değişimi dikkate alınarak proje alanında güneyde 4, kuzeyde 6 basamak oluşturulabileceği öngörülmektedir. Basamak genişliklerinin iş makinelerinin rahatlıkla hareket edebileceği genişlikte ve basamak yüksekliklerinin de kepçe bom yüksekliğini geçmeyecek şekilde olmasına özen gösterilecektir. Sahada nihai durumda basamak yüksekliklerinin 7 m civarında olması, basamak genişliklerinin 7 m olması öngörülmektedir. Ayrıca nihai durumda zeminin duraylı olması nedeniyle sahada basamak şev açısının 65-70, genel şev açısının 35 dereceyi geçmemesine özen gösterilecektir. Proje alanınında yapılacak ocak üretim faaliyetlerinin Üretim Termin Planı ve üretim sonucu sahanın nihai durumunu gösterir Son Durum Restorasyon Planı sırasıyla ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 16, EK 17). Ocak alanından delme-patlatma ile üretilen cevher iş makineleri ile kamyonlara yüklenecektir. Cevher kamyonlar vasıtasıyla kırma-eleme tesisine beslenecektir. Kırma Eleme Tesisi : Ocak alanından üretimi gerçekleştirilen kalker cevherinin büyük bir kısmı kırma eleme tesisinde boyutlandırılacaktır. Kırma eleme tesisine girecek malzemenin boyutu maksimum 110 cm olabilecektir. Üretimi gerçekleştirilen kalker cevheri, kırma eleme tesisinin besleyici ünitesine (bunker) getirilecek ve by-pass eleğinde elenecektir. Malzemenin yaklaşık olarak %10 luk kısmı by-pass malzeme (0-25 mm) olarak ayrılacaktır. Geriye kalan % 90 oranında malzeme rotorlu kırıcıya (birinci kırıcıya) beslenecektir. Primer kırıcıda kırılan malzeme bant konveyörler yardımıyla çok katlı elek ünitesine gönderilecek ve buradaki elek üstü 29

32 malzeme (+25 mm) de kum makinesine (ikinci kırıcı) gönderilecektir. Elek ünitesinde elenen malzeme boyutlarına göre ayrılarak stok alanında depolanacaktır. Kum makinesine alınan nispeten büyük boyutlu malzeme burada tekrar kırılarak istenen ebatlara getirilecek ve stok alanına nakledilecektir. Kum makinesine gönderilecek malzeme miktarı toplam malzeme miktarının % 35 i kadardır. Kırma Eleme Tesisi nde nihai ürün olarak; 0 5 mm, 5 12 mm ve mm olmak üzere 3 fraksiyon olacaktır. Kırma eleme tesisinde işlemden geçirilen malzeme hazır beton tesislerine ve piyasaya satışa sunulacaktır Çalışacak Personel Sayısı Sahada üretim faaliyetleri maden mühendisi nezaretinde yapılacaktır. Ünvanlarına göre çalışacak personel sayısı aşağıdaki tabloda özetlenmiştir. Tablo 10. Çalışacak Personel Listesi Ünvan Personel Sayısı Maden Mühendisi (Nezaretçi) 1 Operatör 7 Kamyon Şoförü 8 Ateşçi 1 Ateşçi Yardımcısı 1 İdari Personel 2 Arazöz şöförü 1 Bekçi 1 İşçi 8 TOPLAM 30 Kapasite artışı ile birlikte sahada üretim faaliyetleri sırasında toplam 30 kişi çalışaçaktır. Proje alanında üretim faaliyetleri taşeron firma tarafından yapılmakta olup personel gideri de taşeron firma tarafından karşılanmaktadır. Sahada çalışacak olan personelin sosyal ihtiyaçları, sahada bulunan sosyal tesis / şantiye binasından karşılanacaktır. 30

33 Üretimde Kullanılacak Makinelerin, Araçların ve Aletlerin Miktar ve Özellikleri Kalker cevheri üretimi sırasında ocakta kullanılacak makine ekipman ile tesisin makine ekipman listeleri aşağıda verilmiştir. Tablo 11. Proje Kapsamında Ocak Alanında Kullanılacak Makine Ekipman Listesi Makine-Ekipman Adedi Delici Makine 1 Loder 3 Ekskavatör 3 Kırma-Eleme Tesisi 1 Arazöz 1 Kamyon 8 Tablo 12. Kırma-Eleme Tesisi Makine Ekipman Listesi Makine-Ekipman Adedi Bunker 2 Titreşimli Besleyici 1 Vibromotorlu Besleyici 2 Izgaralı Primer Ön Elek 1 Üç Katlı Titreşimli Elek 3 Rotorlu Kırıcı 1 Kum Makinesi 2 Lastik Bantlı Konveyörler 7 Kumanda Kabini ve Panosu Üretim Sırasında Tehlikeli, Toksik, Parlayıcı ve Patlayıcı Maddelerin Kullanım Durumları, Taşınmaları ve Depolanmaları ruhsat no lu sahada kalker cevherleşmesi sert bir yapı gösterdiğinden ocak işletmeciliği delme patlatma yöntemi kullanılarak gerçekleştirilecektir. Patlayıcı madde ocakta kalker üretiminde kullanılacak olup, ruhsat alanında depolanması söz konusu değildir. Patlayıcı madde, yetkili firmalardan ihtiyaca göre temin edilecektir. Patlatmaların amacı kazıcı-yükleyici makineler ile kazılamayan sert kaya formasyonlarının patlayıcı maddelerle gevşetilmesi ve kolay taşınabilir hale getirilmesidir. Bu işlem yapılırken en ekonomik delme maliyeti ile en uygun patlayıcı madde ve ateşleme sistemlerinin kullanılması, patlatma sonrası en iyi ve ekonomik sonucun en hızlı şekilde alınmasını ve tüm bu işlemler sırasında iş yerinde çalışan başta personelin sonrasında makinelerin emniyetinin sağlanması ve çevreye zarar vermeden faaliyetlerin sürdürülmesini sağlamaktadır. 31

34 Ocak alanında kalker üretimi için gecikmeli sistem patlatma yöntemi kullanılacaktır. Gecikmeli Sistem olarak adlandırılan patlatma yöntemi yaygın olarak açık maden işletmeciliğinde kullanılmaktadır. Patlatmalarda gecikmeli kapsül kullanılmasının başlıca amacı her delik için bir serbest yüzey oluşturarak sıralı patlamaları sağlamak, sıkışmayı önlemek ve patlatma verimini artırmaktır. Patlatmalarda birim gecikme başına patlayan patlayıcı madde miktarı çevresel etkilerin temelini oluşturmaktadır. Bu sistemde her bir delik ayrı ayrı patlatıldığı ve delikler arası milisaniye cinsinden gecikme verilerek patlatma işlemi gerçekleştirildiğinden patlatmanın çevreye olan etkisi çok daha az hissedilmektedir. Patlatma sonrası malzemenin kolay ve emniyetli yüklenmesi sağlanır, patlatma gürültüsü, hava şoku ve yer sarsıntısı azalır. Patlatma Paterni : Şekil 4. Patlatma Dizayn Parametreleri Proje alanı için tanımlanan üretim yönteminde, dört sıra olarak tanımlanan delikler delindikten sonra ateşleme yapılarak bir patlatmadan ortalama ton malzeme ana kayadan koparılmış olacaktır. Yaklaşık ton olarak hedeflenen yıllık üretimin gerçekleşebilmesi için yılda yaklaşık 144 kez patlatma yapılması gerekecektir. Yıllık çalışma süresi içinde yaklaşık olarak 2 günde bir patlatma yapılacaktır. Patlatma paterninde kullanılan dizayn parametreleri aşağıda açıklanmıştır; 32

35 1. Dilim Kalınlığı-Yük Mesafesi (B max ) Dilim kalınlığı delik ekseni ile basamak ayna yüzeyi arasındaki en kısa mesafedir. Çok sıralı atımlarda ön sıra delikleri dilim kalınlığının çok fazla olmamasına özen gösterilmelidir. Ön sıra deliklerin dilim kalınlığı sıralar arası dilim kalınlığı ile aynı olmaktadır. Söz konusu patlatma düzeninde dilim kalınlığı 2 m olarak seçilmiştir. 2. Basamak Yüksekliği (K) Patlatmalarda basamak yüksekliği, çalışma yapılan basamağın ayna yüksekliğidir. Basamak yüksekliği için delici makinelerinin optimum verimle çalıştığı derinlik önerilir. Normal patlatmalarda kural olarak basamak ayna yüksekliğinin dilim kalınlığının (B max ) en az 2,5, en fazla 6 katı alınması doğru bir seçimdir. 2,5 x B max K 6 x B max 2,5 x 2 m K 6 x 2 m 5 m K 12 m Bu patlatma dizaynı için basamak yüksekliğinin 5 m ile 12 m arasında değişmesi gerekmektedir. Çalışmalar sırasında oluşturulacak basamak yüksekliği 7 m.yi geçmeyecek olup, yükseklik seçimi uygundur. 3. Delikler Arası Mesafe (B) Delikler arası mesafe paralel bir hat üzerindeki iki delik arasındaki uzaklıktır. Söz konusu patlatma düzeninde delikler arası mesafe 2,5 m olarak alınmıştır. 4. Delik Çapı (R) Patlatılacak kaya yapılarının içerisine patlayıcı madde yerleştirmenin en verimli yolu kaya yapılarına delik delmektir. Genelde açık işletmelerde delik çapları 50 mm ile 450 mm arasında değişir. Söz konusu patlatma düzeninde delik çapı 89 mm alınmıştır. 5. Delik Taban Payı-Topuk Payı-Dip Delgi (u) Aynaların tabanında kırılması güç bir kısım vardır. Basamaklara delinen delikler tam basamak yüksekliğinde delinirse kırılmanın tam 90 derece olmaması nedeni ile tabanda tırnak denilen sert bir kısım kalacaktır. Bu nedenle delikler, aynayı tam tabandan kesecek gibi biraz derin delinir. Bu fazlalığa da taban (topuk) payı denir. Verimli bir patlatma için delik boyunun, basamak yüksekliğinin % 10 fazlası kadar olması gerekir. Dolayısıyla taban payı basamak yüksekliğinin % 10 una eşittir. Delik Taban Payı (u)= Basamak Yüksekliği (K) x 0,1 Delik Taban Payı (u)= 7 m x 0,1 = 0,7 m 1 m Delik taban payı 1 m olarak ayarlanacaktır. 33

36 6. Delik Boyu (H) Delik boyu basamak boyu ile delik taban payının toplamıdır. Delik Boyu (H)= Basamak Yüksekliği (K) + Delik Taban Payı (u) Delik Boyu (H)= 7 m + 1 m = 8 m 7. Sıkılama Payı (h 0 ) Delik içerisine patlayıcı madde (anfo) konulduktan sonra kalan üst bölümün delikten çıkan malzeme ile kapatılması işlemine sıkılama denir. Sıkılama patlatma sonrası oluşan yüksek basınçlı gazları hapsederek gazın serbest yüzeye doğru yönlenmesini ve malzemenin öne doğru ötelenmesini sağlar. İyi bir şekilde yapılmış sıkılama ile patlatma verimliliği artar. Söz konusu patlatma dizaynında 1,75 m olarak belirlenmiştir. 8. Şarj Boyu (D y ) Patlatma düzeninde şarj boyu, patlayıcı maddenin (anfo) doldurulacağı delik boyudur. Şarj boyu delik boyundan sıkılama payı çıkartılarak hesaplanır. D y = H h 0 D y = 8 m 1,75 m = 6,25 m Bir Delikten Alınacak Malzeme Miktarı Teorik Hacim (V) : V = B max x B x K V = 2,5 m x 2,0 m x 7 m V = 35 m 3 Üretimi yapılacak kalker cevheri yoğunluğu 2,5 ton/ m 3 tür. Bir delikten alınacak malzeme tonajı aşağıda hesaplanmıştır. 35 m 3 x 2,5 ton / m 3 = 87,5 ton / delik Bir Patlatmada Delinecek Delik Sayısı : Bir patlatmada sahadan ton malzeme alınması planlanmaktadır. Bir delikten alınacak malzema miktarı 87,5 ton olarak hesaplanmış olup, bir patlatmada delinmesi gereken delik sayısı (D patlatma ) aşağıda hesaplanmıştır. D patlatma = ton / 87,5 ton D patlatma 184 adet 4 sıra halinde delinecek delik sayısı toplam 184 olup, bir sırada 46 adet delik delinecektir. Yıllık üretim miktarı üzerinden delinecek delik sayısı aşağıda hesaplandığı gibidir. 34

37 D yıl = ton / 87,5 ton D yıl = adet / yıl Bir Yılda Yapılacak Patlatma Sayısı : Patlatma Sayısı = D yıl / D patlatma Patlatma Sayısı = / 184 = 144 patlatma/yıl Bir Ayda Yapılacak Patlatma Sayısı : D ay = Patlatma Sayısı / Yılda Çalışılacak Ay Sayısı D ay = 144 / 12 = 12 Yıllık çalışma süresi içerisinde aynı ay için 12 patlatma yapılacaktır. Deliklerin Delinmesi Delik Düzeni : Basamaklar oluşturularak gerçekleştirilen üretimlerde, işin ilk aşamasını patlatma deliklerinin delinmesi işlemi oluşturmaktadır. Delik paterni, patlatma parametrelerine uygun olarak seçilmelidir. Ocak üretiminde delik dizaynı belirlendikten sonra, delik çapı, delikler arası mesafe ve delik boyları hesaplanır. Pnömatik deliciler vasıtasıyla delme işlemi gerçekleştirilir. Deliklerin delinmesi sırasında toz ve gürültü oluşacaktır. Her patlatma grubu 4 sıradan teşekkül edecek olup, sıralar arası mesafe (dilim kalınlığı - B max ) 2 m olarak ayarlanacaktır. Her sırada delikler arası mesafe (B) 2,5 metre olacaktır. Delik boyları (H) 8 m ve delik çapları (R) 89 mm olacaktır. Patlatma delikleri oluşturulduktan sonra, deliklerin patlayıcı ile doldurulması işlemi gerçekleşmektedir. Ortalama 8 m. derinliğinde açılacak patlatma deliklerine, kapsül, yemleyici, çoğunlukla anfo, gerek duyulduğu takdirde emulite 150 kullanılacak ve sıkılama malzemesi yerleştirildikten sonra ateşleme işlemi yapılacaktır. Ateşlemede Excel veya Nonel elektriksiz kapsüller kullanılmaktadır. Bu sistemde tüm delikler tek tek patlatılarak delikler arasında gecikme verilmektedir. Ateşleme düzeni, çevresel etkileri azaltmak ve iş güvenliğini artırmak amacıyla elektriğe duyarsız Excel elektriksiz kapsülleri (30 ms gecikmeli) kullanılarak yapılacaktır. Sadece ilk ateşleme sırasında elektrikli kapsül kullanılacaktır. Kullanılacak Patlayıcı Madde Miktarı : Patlatma işlemi sırasında delinecek deliklere ait delik geometrisinden patlayıcı madde (anfo) miktarı hesaplanır. Bir Delikteki Şarj Miktarı (m 3 ) = π x (R/2) 2 x D y Bir Delikteki Şarj Miktarı (m 3 ) = 3,14 x (0,089 m/2) 2 x 6,25 m Bir Delikteki Şarj Miktarı (m 3 ) = 0,0389 m 3 Sahada patlayıcı madde olarak anfo kullanılacaktır. Kullanılacak anfonun yoğunluğu 0,9 gr/cm 3 dir. 35

38 Bir Delikteki Şarj Miktarı (kg) = 0,0389 m 3 * 0,9 gr/cm 3 Bir Delikteki Şarj Miktarı (kg) 35 kg / delik Patlatmada delikte kullanılan anfonun ateşlenmesi için her delikte 1 kg kapsüle duyarlı dinamit (powerjell) ve iki adet kapsül kullanılacaktır. Ayrıca sıralar arası gecikmeyi sağlayabilmek için her patlatmada sıra başına 1 adet gecikmeli kapsül kullanılacaktır. Dolayısıyla her patlatmada 4 adet gecikme kapsülü kullanılacaktır. Yıllık Kullanılacak Patlayıcı Madde Miktarı : Yılda kullanılacak ANFO miktarı = Delik Başı Anfo Miktarı x Delinecek Yıllık Sayısı Yılda kullanılacak ANFO miktarı = 35 kg x = kg/yıl Yılda kullanılacak olan dinamit miktarı = Delik Başı Dinamit Miktarı x Delinecek Yıllık Sayısı Yılda kullanılacak olan dinamit miktarı = 1 kg x = kg/yıl Yılda kullanılacak olan kapsül adedi = Delik Başı Kapsül Adedi x Delinecek Yıllık Sayısı Yılda kullanılacak olan kapsül adedi = 2 adet x = adet/yıl Ayrıca sıralar arası gecikmede kullanılacak kapsül sayısı sıra başına 1 olup, her patlatmada 4 adet gecikme aralıklı kapsül kullanılacaktır. Buna göre, deliklerde kullanılan kapsüllerin dışında yıllık 576 adet gecikme aralıklı kapsül ihtiyacı olacaktır. Patlatma dizayn parametreleri tablosu aşağıda sunulmuştur. Tablo 13. Patlatma Dizayn Parametreleri PARAMETRELER MEVCUT DURUM TALEP EDİLEN BİRİM Formasyon Kayaç Yoğunluğu : 2,7 2,5 kg/m 3 Yıllık Çalışma Süreleri : gün/yıl Yıllık Üretim Miktarı : ton/yıl Aylık Üretim Miktarı : , ton/ay Aylık Üretim Miktarı : m 3 /ay Günlük Üretim Miktarı : ton/gün Günlük Üretim Miktarı : m 3 /gün Kaç Günde Bir Patlatma Yapılacağı : 3 2 gün Aylık Patlatma Sayısı : 9 12 adet Yıllık Patlatma Sayısı : adet Delik Paterni Delik Çapı : mm Delik Eğimi : Basamak Boyu : 7 7 m Dip Delgi : 1 1 m Delik Boyu : 7 8 m Sıkılama Boyu : 2,5 1,75 m Yük Mesafesi : 2 2 m Delikler Arası Mesafe : 2,3 2,5 m Bir Delikteki Yüzey / Delik İçi Gecikme : 30 / / 475 ms 36

39 Süreleri Sıralar Arası Gecikme Süresi : ms Bir Delikten Elde Edilen Teorik Hacim : 32,2 35 m 3 Bir Delikten Elde Edilen Teorik Hacim : 87 87,5 ton Bir Deliğe Doldurulan Patlayıcı Madde Miktarı Ana Şarj (ANFO) Miktarı : kg Yemleyici (Dinamit) Miktarı : 0,19 1 kg Elektriksiz Kapsül Miktarı : 2 2 adet Bir Delikteki Toplam Patlayıcı Miktarı : 25,19 36 kg Birim Tüketimler ANFO : 0,78 1 kg/m 3 Yemleyici (Dinamit) : 0,006 0,029 kg/m 3 Elektriksiz Kapsül : 0,062 0,057 ad/m 3 Elektrikli Kapsül : --- 1,55 x 10-4 ad/m 3 Sıralar Arası Gecikme Kapsülü : 0,0015 6,21 x 10-4 ad/m 3 Fitil (sadece ön kesme uygulamaları için) : m/m 3 Delgi : 0,22 0,23 m/m 3 Bir Atımdaki Tüketimler Bir Atımdaki Üretim : m 3 /atım ANFO : kg/atım Yemleyici (Dinamit) : 15,2 184 kg/atım Elektriksiz Kapsül : adet/atım Elektrikli Kapsül : adet/atım Sıralar Arası Gecikme Kapsülü : 4 4 adet/atım Fitil (sadece ön kesme uygulamaları için) : m/m 3 Bir Atımdaki Delinmesi Gereken Delik Sayısı Delik Sayısı : adet/atım Projenin Toplam Patlayıcı Madde Miktarı ANFO : kg/yıl Dinamit : 1.580, kg/yıl Elektriksiz Kapsül : adet/yıl Elektrikli Kapsül : adet/yıl Sıralar Arası Gecikme Kapsülü : adet/yıl Fitil (sadece ön kesme uygulamaları için) : m/yıl Kullanılması Planlanan Patlayıcı Maddelerin Teknik Bilgileri Ateşleme : EXEL Handidet Kapsül Gecikme : Yüzey gecikmesi = 25 ms 42 ms Delik içi gecikme = 475 ms Sıralar arası gecikme = ms (EXEL Kapsül) Yemleme : Powergel Magnum Kartuş Boyutları = 50 x 225 mm Kartuş Ağırlığı = 500 gr 1000 gr Yoğunluk = 1,2 gr/cm 3 37

40 Şarj : ANFO Yoğunluk = 0,9 gr/cm 3 Patlayıcı maddelerin kullanımlarında, taşıma ve depolanmalarında "Tekel dışı bırakılan patlayıcı maddelerle av malzemesi ve benzerlerinin üretimi, ithali, taşınması, saklanması, depolanması, satışı, kullanılması, yok edilmesi, denetlenmesi usul ve esasları" na ilişkin tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanan 87/12028 karar sayılı Tüzük hükümlerine uygun şekilde çalışılacaktır. Patlatma işlemi sırasında, çevresel düzenleme ve yaptırımlara uyulacak, her deliğe farklı gecikme süresi ile ateşleme imkanı tanıyan kısa gecikmeli elektriksiz kapsül (Nonelectric) kullanılacak ve sadece ilk ateşleme sırasında elektrikli kapsül kullanılacaktır. Patlatmalardan kaynaklı sarsıntı ölçümleri ilk patlatmada ve yılda bir periodik olarak yapılacak, sonuçların cihaz çıktıları ile birlikte rapor halinde Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ne sunulacaktır sayılı Çevre Kanununa istinaden yürürlüğe giren ilgili yönetmeliklere uyulacak ve diğer meri mevzuat kapsamında çevrenin korunması ve kirliliğin önlenmesi önlenmesi için gerekli izinler alınacaktır. Patlatma işlemlerinde aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir; Faaliyet alanı çevresindeki atımlardan etkilenebilecek yakın çevredeki yerleşim birimlerine patlatmaların yapılacağı tarih ve saat bildirilecektir. Ateşleme sahasına yetkililerden başkası kesinlikle girmeyecektir. Patlamayan delikler içindeki patlayıcı madde gerekli emniyet tedbirleri alındıktan sonra etkisiz hale getirilecektir. Patlayıcı malzemelerin patlatma yapılacak alana getirilmesinde bu iş için yetişmiş ehliyetli personel görevlendirilecektir. Patlatma işlemi ateşleme ehliyetine sahip kişilerce yapılacaktır. Dinamit ve kapsüllerin ayrı ayrı taşınmasına özen gösterilecektir. Ateşleme yapıldıktan sonra bölgenin sorumlu nezaretçisi gerekli kontrolü yapacak ve iş makinelerini tehlikeye sokacak bloklar, basamak şevinde askıda kalmış ise önlemi alınacaktır. Tatil günlerinde ve hafta sonları patlatma işlemi yapılmayacaktır. Patlatma işlemi hafta içi 08:00 19:00 saatleri arasında gerçekleştirilecektir. 38

41 Şekil 5. Örnek patlatma tasarımı ve delik geometrisi şematiksel anlatımı 39

42 Proje Kapsamındaki Ulaştırma Altyapısı Planı (Ulaştırma Güzergahı, Güzergah Yollarının Mevcut Durumu ve Kapasitesi, Hangi Amaçlar İçin Kullanıldığı, Mevcut Trafik Yoğunluğu, Yerleşim Yerlerine Göre Konumu, Yapılması Düşünülen Tamir, Bakım ve İyileştirme Çalışmaları vb.) Proje alanı Gaziantep İli, Şehitkamil İlçesi, Taşlıca Mah. civarında yer almaktadır. Proje alanına en yakın yerleşim birimi sahanın kuş uçuşu yaklaşık olarak 300 m doğusunda yer alan meskun mahal dir. Ayrıca alanın kuş uçuşu yaklaşık 350 m güneyinde bir meskun mahal ve 3,6 km güneybatısında Taşlıca Mahallesi bulunmaktadır. Proje alanının Gaziantep şehir merkezine kuş uçuşu mesafesi 9 km dir. Proje alanının bulunduğu bölgenin Ulaşım Ağı Haritası ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 7). Proje alanı Gaziantep İli, Şehitkamil İlçesi, Taşlıca Mahallesi nin yaklaşık olarak 3,6 km kuzeydoğusunda yer almaktadır. Sahaya Gaziantep-Şanlıurfa karayolunun yaklaşık 5. kilometresinden kuzeydoğu yönüne ayrılan yaklaşık 2,2 km uzunluğundaki toprak-stabilize niteliğindeki yol ile ulaşmak mümkündür. Sahaya ulaşımın sağlanacağı yol güzergahı ekler bölümünde sunulan yer bulduru haritasında gösterilmiştir (Bkz. EK 6). Nakliye işlemleri sırasında kullanılacak güzergah ulaşım güzergahıyla aynıdır. Ayrıca proje alanında üretim dönemlerinde nakliye güzergahı olarak kullanılabilecek bir alternatif yol güzergahı belirlenmiştir. Alternatif yol güzergahı, alandan güneybatıya doğru devam ederek, 975. metrenin sonunda ana nakliye yol güzergahına bağlanacak ve stabilize toprak yol niteliğinde olacaktır. Günün ekonomik koşulları ve mevsim şartları göz önüne alınarak belirlenen alternatif yol güzergahı nakliye işlemlerinde kullanılabilecektir. Ocaktan nakliye sırasında kullanılacak nakliye yolu güzergâhı ve alternatif nakliye yolu güzergahı ekler bölümünde sunulan topografik haritada gösterilmiştir (Bkz. EK 8). Kullanılacak nakliye yol güzergahının bakım onarımı faaliyet sahibi firma tarafından yapılacaktır. Nakliye yol güzergahı olarak belirlenen hat, toz oluşumunu önlemek amacıyla kapasite artışının gerçekleştirilmesi ile birlikte faaliyet dönemi içerisinde asfaltlanacaktır. T.C Ulaştırma Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen Trafik Hacim Haritası çalışması kapsamında proje alanı civarındaki karayolları 2012 yılı trafik hacmi haritası aşağıda verilmiştir. 40

43 2 1 3 Şekil Yılı Trafik Hacmi Haritası Projeye konu alanda yapılacak çalışmalar sırasında taşıt yükünün 254 taşıt/gün (248 kamyon, 6 özel araç) olması beklenmektedir. Projeye konu alandaki mevcut çalışmalar sırasında üretilen malzemenin tesis dışına nakliyesi için günlük ortalama taşıt yükü 100 taşıt (sefer)/gün civarındadır. Kapasite artışı sonrası yapılacak çalışmalar neticesinde tesis dışına nakliye sırasında taşıt yükünün 254 taşıt(sefer)/gün olması beklenmektedir. Dolayısıyla malzemenin nakli için kullanılacak yollarda toplam 154 taşıt/gün lük bir artış olması beklenmektedir. Proje alanında, kırma eleme tesisinde boyutlandırılmış cevherin bir kısmı, hazır beton ve asfalt piyasaya sunulacaktır. Ocak alanından alınacak malzemenin kırma eleme tesisine nakledilmeyen kısmı ise çimento fabrikasına nakledilecektir. Proje alanından nakliye sırasında çoğunlukla Şanlıurfa - Gaziantep karayolu kullanılacaktır. Söz konusu karayolunun Gaziantep teki yükü yukarıda verilen trafik hacmi haritasında işaretlenmiştir. İşaretlenen her üç yolda da üretilen malzemenin nakli ile yük artışı gerçekleşecektir. Yük artışı yüzdeleri aşağıda hesaplanmıştır; 1. Güzergah için : (154 / ) * 100 = % 1,37 lik bir artış 2. Güzergah için : (154 / ) * 100 = % 0,93 lik bir artış 3. Güzergah için : (154 / ) * 100 = % 1.02 lik bir artış oluşması beklenmektedir. Tesiste proje kapsamında yeni herhangi bir makine-ekipman eklenmesi düşünülmemektedir. Dolayısıyla faaliyet kapsamında ağır ve geniş araçların kullanılması söz konusu değildir. 41

44 Faaliyetler sırasında çalışacak işçilerin tamamı yakın yerleşim birimlerinden geleceği için servis saatlerinde ana ulaşım yollarındaki yoğunluğa olumsuz bir katkı söz konusu olmayacaktır. Sahada yapılacak faaliyetler sırasında 2918 sayılı Trafik Kanunu ve Karayolları ile ilgili tüm kanun ve yönetmeliklere riayet edilecektir tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Trafikte Seyreden Motorlu Kara Taşıtlarından Kaynaklanan Egzoz Gazı Emisyonlarının Kontrolüne Dair Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Nakliye esnasında gerekli bütün emniyet tedbirleri alınacaktır. Bu doğrultuda kamyon şoförlerine gerekli eğitimler verilecektir. Nakliye esnasında kamyonların hız sınırlarına uymasına dikkat edilecek ve malzemenin üzeri branda ile örtülecektir. Kamyonlara aks yükü doğrultusunda yükleme yapılacak olup, aşırı yükleme söz konusu olmayacaktır. 42

45 BÖLÜM 3: PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI 3.1. Proje ve Etki Alanının Mevcut ve Planlanan Sosyo-Ekonomik Özellikleri Ekonomik Özellikler (Yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler) Gaziantep, sanayi ve ticaret yapısı ile Türkiye ekonomisinde önemli bir yere sahiptir. Coğrafi konumu itibariyle Gaziantep ili Türkiye batısındaki sanayi şehirleri ile güneyin irtibatını sağlayan ve Güneydoğu Anadolu ile Doğu ve Güney Anadolu bölgelerinin her türlü ihtiyaçlarını karşılayan bir üretim ve ticaret merkezidir. Gaziantep teki büyük sanayi işyerleri sayısı, Türkiye toplamının % 4 ünü, küçük sanayi işyerleri sayısının % 6 sını oluşturmaktadır. Bu yapı ile sağladığı geniş istihdam olanaklarıyla ildeki faal nüfusun % 28,72 sinin imalat sanayi kollarında çalıştığı görülmekte ve bu oran her geçen yıl artmaktadır. Tarım, hayvancılık ve ormancılık : Gaziantep ilinde orman ve fundalık olarak nitelendirilen arazi hektarlık bir alan ile yüzölçümünün %15 ini kapsamaktadır. Bu alanlar kereste ve diğer orman ürünleri üretimine elverişli ağaçların sık veya seyrek olarak bulunduğu alanlar ile kereste üretimine elverişli olmayan ancak yakacak olarak değerlendirilebilen bodur ağaç ve çalılardan ibaret olan ve fundalık olarak nitelendirilen arazilerdir. İl içinde meraların yüzölçümü hektar ve oranı % 8 olup bu alanlar üzerinde hayvancılık yapılmaktadır. Gaziantep ilinde çeşitli şekilde tarım uygulaması yapılan arazi hektar tutmakta ve % 60 lık bir oran teşkil etmektedir. Bu arazilerden % 69,73 ünü teşkil eden hektarlık kısmı sulu tarıma ayrılmıştır. Dörtte biri tarıma elverişli ovalardan oluşan ve bir bölümü Fırat nehrinin sularıyla sulanan Gaziantep, Antepfıstığı, zeytin, pamuk, üzüm, kırmızıbiber, keten gibi ekonomik değeri yüksek sanayi bitkileri ile mercimek, buğday ve arpa gibi ürünleriyle zengin bir tarım yöresidir. Enerji : Gaziantep ili Türkiye nin enerji potansiyeli yüksek olan bölgelerinden biridir. Ortalama güneş radyasyonu kwh/m 2 -yıl seviyelerinde bulunmakta olup su ısıtma sistemlerinde güneş enerjisinden az da olsa faydalanılmaktadır. Gaziantep ilinin kuzeybatısındaki Nurdağı ve İslahiye ilçe sınırlarında kurulu ve halihazırda üretim yapan rüzgar tribünleri mevcuttur. Burada toplam 54 tribün bulunmakta olup milyon kwh üretim yapılmaktadır. Gaziantep ili içerisinde tek enerji santrali Karkamış Hidroelektrik Santralidir. Bunun dışında sulama amaçlı barajlar bulunmaktadır. Karkamış HES nin gücü 189 MW olup yıllık üretimi 653 GWh dir. 43

46 Madencilik : Gaziantep madencilik bakımından gelişmiş bir il konumunda değildir. Ancak şehrin bazı yörelerinde maden rezervlerine rastlanmaktadır. Şehrin batı kısmında bulunan Şahinbey ilçesinin bazı bölgelerinde mangan rezervi bulunmaktadır. İslahiye de demir ve krom, Nurdağı nda ise krom yatakları mevcuttur. İslahiye nin bazı yörelerinde ise boksit rezervine rastlanmaktadır. Birçok bölgede rezerv yeterli olmadığından işletmeye alınmamaktadır. İlde sanayi maden işletmeleri (çimento hammaddesi, kil, kireç, taşocağı) bulunmaktadır. İlde enerji madenlerine rastlanmamıştır. Su kaynakları : Fırat Nehri, Nizip Çayı, Afrin Çayı, Merziman Çayı ve Alleben Deresi ilin önemli akarsularını oluşturmaktadır. Karasu, Araban ovasından geçip batıdan Fırat a katılır. Sof Dağında kaynaklanan Bozatlı (Merzimen) Deresi ise Yavuzeli nin güneyinden geçip Fırat a karışır. İl ve Türkiye sınırlarından çıkmadan Fırat a karışan son önemli akarsu Nizip Çayıdır. Sof Dağından doğan Alleben Deresi ve İslahiye nin kuzeyindeki Karagöl den çıkan Karaçay ve Gaziantep platosunun güneybatısından kaynaklanan Balık Suyu diğer önemli akarsulardır. Gaziantep te çok sayıda pınar bulunmasına karşın hiç doğal göl bulunmamaktadır. Bu yüzden şehrin birçok yerine yapay göller ve barajlar inşa edilmiştir. Sanayi : Son yıla kadar her biri küçük atölyelerde dağınık bir üretim sergileyen şehirdeki küçük sanayi birimleri bugün üretimlerini pamuk ipliği, akrilik iplik, halı, un, irmik, makarna, gıda maddeleri, bitkisel yağ, plastik, deterjan, kimyevi maddelere, metal eşya, makine imalatı, orman ürünleri, inşaat yan malzeme üretimi, deri ve deri eşya üretimi yönünde yoğunlaşmıştır. İl merkezinde çok değişik konularda toptan ve perakende ticaret yapan 25 binin üzerinde işyeri vardır. Buralarda iş yapan 45 bin dolayında vergi mükellefi bulunmaktadır. toptan ticaret kesimi içerisinde mensucat ve giyim eşyası ile toptan gıda ticareti yapan firmalar çoğunluğu oluşturmaktadır. Ayrıca çeşitli konularda binin üzerindeki esnaf hiz met sektöründe faaliyet göstermektedir yılında kurulan 1. Organize Sanayi Bölgesi nde orta ve büyük ölçekte 138 firma faaliyet göstermekte olup kişi istihdam etmektedir. 2. Organize Sanayi Bölgesi, 1986 yılında kurulmuş olup 265 firma faaliyettedir ve kişi istihdam etmektedir yılında ise 3. Organize Sanayi Bölgesi kurulmuştur. Bu bölgede 275 sanayiciye yer tahsisi yapılmış olup kişi istihdam etmektedir. 4. Organize Sanayi Bölgesi ise 2002 yılında faaliyete başlamış ve 38 adet firma faaliyettedir. Bu bölgede 140 sanayiciye yer tahsisi yapılmış olup kişi istihdam etmektedir. Gaziantep Organize Sanayi Bölgelerinde faaliyet gösteren işletmelerin sektörel dağılımı incelendiğinde tekstil ve gıda sektörleri öne çıkmaktadır. İşletmelerin % 43 ü tekstil sektöründe, % 22 si gıda sektöründe, % 9 u boya-kimya sektöründe, % 7 si plastik sektöründe, % 3 ü temizlik-hijyen sektöründe, % 16 sı ise diğer sektörlerde faaliyet göstermektedir. 44

47 Gaziantep ilinde yer alan sanayi kuruluşlarının büyük bir kısmı, Projeye konu ruhsatlı sahanın bağlı bulunduğu Şehitkamil İlçesi nde bulunmaktadır. Şehitkamil İlçesi Gaziantep İli nin merkezini oluşturan ilçelerden biridir. İlçede sanayi dışında tarım ve hayvancılık yapılmaktadır Nüfus (Yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfusun yaş sınıflarına göre dağılımı, hane halkı yapısı) Gaziantep İli 36 42' ve 37 26' kuzey enlemleri ile 36 26' ve 36 42' doğu boylamları arasında yer almaktadır. İlin büyük bir kısmı Güney Doğu Anadolu Bölgesi nde, Akdeniz Bölgesi ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi nin kesiştiği noktada bulunmaktadır. Proje alanının içerisinde yer aldığı Gaziantep İli ve Şehitkamil İlçesi ne ait ADNKS (Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi) verilerine göre 2012 yılı nüfus verileri ile Türkiye nin nüfus verileri aşağıdaki tabloda karşılaştırmalı olarak verilmiştir. Tablo 14. Türkiye, Gaziantep ve Şehitkamil İlçesi ne Ait Kentsel ve Kırsal Nüfus Verileri Şehir Nüfusu Belde/Köy Nüfusu Toplam Kadın Erkek Toplam Kadın Erkek Toplam Kadın Erkek Toplam Türkiye Gaziantep Şehitkamil *Kaynak: TUİK ADNKS, TÜİK Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) verilerine göre, Gaziantep ilinin toplam nüfusu kişi; nüfus yoğunluğu ise 264 kişi/km 2 dir yılı verilerine göre, yıllık nüfus artış hızı 25,87 olarak ölçülmüştür. Gaziantep ilinde ortalama hanehalkı büyüklüğü 4,6 kişidir. Nüfusun % 50,4 ü erkekler, % 49,6 sı kadınlardan oluşmaktadır. Nüfusun % 34,4 ü 0-14 yaş grubunda, % 60,9 u yaş grubunda, % 4,7 si ise 65 yaş üstü grupta yer almaktadır. İldeki genç nüfus oranı (15-24 yaş grubu) ise, % 17,6 dır. Gaziantep nüfusunun % 89,18 ini kentsel nüfus, % 10,82 sini kırsal nüfus oluşturmaktadır. Gaziantep 2012 yılında kişilik göç almış, kişilik göç vermiştir. İlin net göç hızı 1,26 olmuştur. 45

48 Tablo 15. Seçili Demografik Göstergeler Tablosu - GAZİANTEP Nüfus kişi Nüfus Yoğunluğu 264 kişi/km 2 Yıllık Nüfus Artış Hızı 25,87 Ortalama Hanehalkı Büyüklüğü 4,6 kişi Cinsiyet Gruplarının Nüfus Oranı Kadın Oranı % 49,6 Erkek Oranı % 50,4 Yaş Gruplarının Nüfus Oranı 0-14 Yaş % 34, Yaş % 60,9 65 Yaş Üstü % 4,7 Genç Nüfus Oranı (15-24 Yaş) % 17,6 Kentsel-Kırsal Nüfus Oranları Kentsel Nüfus % 89,18 Kırsal Nüfus % 10,82 Alınan-Verilen Göç Sayıları Alınan Göç Verilen Göç Net Göç Hızı 1,26 Kaynak: İpekyolu Kalkınma Ajansı Sağlık (Bölgede mevcut endemik hastalıklar) 2010 yılında Gaziantep İli nde görülen bulaşıcı hastalıklar ve vaka sayıları aşağıda verilmiştir. Tablo 16. Gaziantep İli'nde Görülen Hastalıklar ve Vakalar Hastalıklar Vaka Sayısı Hepatit-A 292 Hepatit-B 144 Neonatal Tetanoz 1 Burusella 11 Kızamıkçık 1 Kuduz Şüpheli Isırık 2737 Şark Çıbanı 23 Hepatit-C 30 AİDS 8 Kaynak: 2011 Yılı Gaziantep İl Çevre Durum Raporu Şehitkamil Belediyesi resmi WEB sitesinden alınan bilgilere göre, ilçe merkezinde 2 devlet hastanesi bulunmaktadır. Bunlar Şehitkamil Devlet Hastanesi (300 yataklı) ve 25 Aralık Devlet Hastanesi (382 yataklı) dır. Bunların dışında ilçe sınırları içerisinde 17 sağlık ocağı ile 1 ana çocuk sağlığı merkezi faaliyet göstermektedir. Bu ocaklara bağlı 25 adet sağlık evi bulunmaktadır. Ayrıca ilçe sınırları içerisinde 3 özel hastane, 25 özel poliklinik, 119 eczane ile 5 özel hemodiyaliz merkezi bulunmaktadır. Şehitkamil İlçesi Taşlıca Mahallesi nde sağlık evi bulunmaktadır, fakat aktif değildir. Taşlıca Mahallesi ile ilgili olarak belirlenen bir bulaşıcı hastalık verisine ulaşılamamıştır. 46

49 İnsan Sağlığı ve Çevre Açısından Riskli ve Tehlikeli Faaliyetler Proje alanında kalker cevheri üretimi açık işletme yöntemi ile gerçekleştirilecektir. Kapasite artışı ile birlikte sahadan yıllık maksimum ton kalker üretimi yapılması planlanmaktadır. Ocak alanında üretim faaliyetleri açık işletme yöntemi ile basamaklarda delme-patlatma yapılarak gerçekleştirilecektir. Sahada patlatma işlemi sırasında ve sonrasında aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir: 1. Kapsül kablolarına ilave edilecek uzatma kablolarının bağlantıları itina ile yapılacak ve izole bantla iyi bir şekilde izole edilecektir. 2. Yemleyici dinamitin kartuşları kablo ile bir demet şeklinde bağlanacak ve bu demet, kablo yardımı ile sarkıtılarak indirilecektir. 3. Sıkılama sırasında elektrik kablolarının zedelenmemesine dikkat edilecektir. 4. Ateşleme devresi kabloları manyetoya bağlanmadan önce ohm-metreyle devrenin direnç kontrolü yapılacaktır. 5. Ateşleme yapmadan önce siren ile alarm verilecek ve ayrıca flamalı gözcüler önemli noktalara dikilecektir. 6. Ateşleme kablosu uygun bir uzaklıktaki ateşleme cebine kadar uzatılarak vakit geçirmeden ateşleme yapılacaktır. 7. Yağışlı havalarda statik elektrik tehlikesi göz önüne alınarak gerektiğinde ateşlemeden vazgeçilecektir. 8. Ateşleme sahasına yetkililerden başkası girmeyecektir. 9. Patlatma işlemi uzman kişiler tarafından yapılacaktır. 10. Patlayıcı maddeler ateşleme yerine özel bir araçta getirilecek, dinamit ve kapsüller ayrı ayrı araçlarda nakledilecektir. 11. Patlamayan delikler için gereken emniyet tedbirleri alınacak ve usulüne uygun olarak zararsız hale getirilecektir. 12. Ateşleme yapıldıktan sonra ateşleme bölgesi sorumlu kişiler tarafından kontrol edilecek ve iş makinelerini tehlikeye sokacak bloklar, basamak şevinde askıda kalmış ise gerekli önlemler alınacaktır. Patlatma işlemleri sırasında, faaliyet alanında Parlayıcı, Patlayıcı ve Tehlikeli Zararlı Maddelerle Çalışan İşyerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük ün ilgili hükümlerine uyulacaktır. Ocaktan üretilen kalker cevherinin tamamı kırma eleme tesisinde boyutlandırılacaktır. Boyutlandırılan malzeme stok alanında depolanacak ve buradan piyasaya satışa sunulacaktır. Proje alanında üretim, kırma-eleme tesisi faaliyetleri ile yükleme ve nakliyeden dolayı tozuma söz konusudur. İşletme faaliyetleri sırasında oluşması muhtemel tozdan dolayı yakın çevrenin olumsuz yönde etkilenmelerin en aza indirilmesi için; Sayılı İş Kanunu ve İş Kanunu uyarınca çıkartılan yönetmelik, tüzük, genelge ve yönergelere vb. uyulacaktır. Ayrıca 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ilgili hükümlerine uyulacaktır. 47

50 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği nde belirtilen ilgili hususlara uyulacaktır. - İşçilerin toz ve gürültüden etkilenmemeleri için gerektiğinde toz maskesi ve kulaklık kullanmaları sağlanacaktır. - Kapasite artışı ile birlikte kırma eleme tesisi üniteleri kapalı sisteme alınacak olup, tesise toz indirgeme sistemi (pulvarize su sistemi) kurulacaktır. Kırma eleme tesisi çalışmalarında pulvarize su sistemi düzenli olarak çalıştırılacaktır. Ayrıca personel çalışma saatleri 8 saat ile sınırlıdır. Bundan sonraki faaliyet dönemlerinde makine ve ekipman sürekli bakımda tutulacak ve gerekli önlemler alınacaktır. Çalışanların sağlık ve güvenliklerini sağlayabilmek için 4857 ve 6331 sayılı yasalara ve bu yasalara bağlı olarak hazırlanıp yayınlanmış olan ve yürürlükte bulunan mevzuata uyulacaktır. Kullanılan teknoloji ve malzemelerden kaynaklanabilecek kaza riskine karşı tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Maden İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güzenliği Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Bu tüzüğe göre sahanın teknik nezaretçisi, işçi sağlığı ve iş güvenliği gereklerinin yerine getirilmesinden ve işletmenin teknik esaslar çerçevesinde çalıştırılmasından sorumlu olacaktır. Tesiste çalışacak personel için yeterli sayıda sosyal tesis bulunmaktadır. Bu tesislerin devamlılığı sağlanacaktır. Tesiste çalışan personel için sağlık karneleri (portör muayene kartları) bulundurulacaktır. Personelin yılda iki kez portör muayeneleri, yılda bir kez akciger grafileri yaptırılacaktır Gerçekleşmesi Beklenen Gelir Artışları; Yaratılacak İstihdam İmkanları, Nüfus Hareketleri Sahada üretim faaliyetleri maden mühendisi nezaretinde yapılmaktadır no lu sahada yapılacak kapasite artışı ile birlikte, ocak üretim faaliyetleri ve kırma-eleme tesisinin işletilmesi sırasında toplam 30 personel sahada çalışacaktır. Personelin görev dağılımları (ünvanları) Bölüm Tablo 10 da verilmiştir. İnşaat sektöründeki gelişmelere paralel olarak hammadde ihtiyacı gün geçtikçe önem kazanmakta, gelişen inşaat ve altyapı yatırımları doğrultusunda hızla artmaktadır. Sektörde artan talebi karşılamak için mevcut yatırımlarda kapasite artırımına ve yeni işletme çalışmalarına ağırlık verilmiştir. Söz konusu faaliyet nüfus hareketine neden olacak kadar büyük bir istihdam yaratmayacaktır. Projeye konu faaliyetlerin gerçekleştirilmesi çerçevesinde mal ve hizmet sektöründe (lojistik, yedek parça, konaklama, araç bakım ve onarım atölyesi, restaurant, kafeterya, market, kantin, dinlenme tesis, akaryakıt istasyonu, v.b.) yörede ilave bir hareketlilik olacaktır. 48

51 Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, Sağlık, Kültür Hizmetleri) Proje alanına en yakın yerleşim birimi sahanın kuş uçuşu yaklaşık olarak 300 m doğusunda yer alan meskun mahal dir. Ayrıca alanın kuş uçuşu yaklaşık 350 m güneyinde bir meskun mahal ve 3,6 km güneybatısında Taşlıca Mahallesi bulunmaktadır. Proje alanının Gaziantep şehir merkezine kuş uçuşu mesafesi 9 km dir. İlçe merkezinde Devlete ait 4 anaokulu, 51 ilköğretim okulu, 3 özel eğitim ilköğretim okulu, 8 genel lise, 3 Anadolu Lisesi, 1 Çok Programlı Lise, 1 Fen Lisesi ile 8 Mesleki ve Teknik Lise bulunmaktadır. Bu okullarımıza devam eden öğrenci sayısı olup, öğretmen görev yapmaktadır. Bunun yanısıra 1 özel anaokulu, 5 özel ilköğretim okulu ile 4 özel lise de mevcuttur. Bu okullarımızın öğrencisi olup, 255 öğretmen görev yapmaktadır. Proje alanına en yakın yerleşim birimi olan Taşlıca Mahallesi nde Taşıca İlköğretim Okulu ve Taşlıca Anadolu Lisesi bulunmaktadır. Ayrıca mahallede taşımalı eğitimden de yararlanılmaktadır. Mahallenin içme suyu şebekesi yoktur, ancak kanalizasyon şebekesi vardır Çalışacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut ve Diğer Teknik / Sosyal Altyapı İhtiyaçları Kapasite artışı ile birlikte sahada üretim faaliyetleri sırasında toplam 30 kişi çalışacaktır. Proje alanında üretim faaliyetleri taşeron firma tarafından yapılmakta olup personel gideri de taşeron firma tarafından karşılanmaktadır. Sahada çalışacak olan personelin sosyal ihtiyaçları, sahada bulunan sosyal tesis / şantiye binasından (WC, Lavabo, Mutfak vs.) karşılanacaktır. Ruhsatlı sahada işletilen kırma eleme tesisi için ihtiyaç duyulan elektrik enerjisi hat çekilmek suretiyle karşılanmaktadır. Elektrik hattının çekilmesi için Toroslar Elektrik Dağıtım A. Ş. Gaziantep İl Müdürlüğü ile satış sözleşmesi yapılmıştır. Proje alanı Gaziantep İli, Şehitkamil İlçesi, Taşlıca Mahallesi nin yaklaşık olarak 3,6 km kuzeydoğusunda yer almaktadır. Sahaya Gaziantep-Şanlıurfa karayolunun yaklaşık 5. kilometresinden kuzeydoğu yönüne ayrılan yaklaşık 2,2 km uzunluğundaki toprak-stabilize niteliğindeki yol ile ulaşmak mümkündür. Nakliye işlemleri sırasında kullanılacak güzergah ulaşım güzergahıyla aynıdır. Ayrıca proje alanında üretim dönemlerinde nakliye güzergahı olarak kullanılabilecek bir alternatif yol güzergahı belirlenmiştir. Alternatif yol güzergahı, alandan güneybatıya doğru devam ederek, 975. metrenin sonunda ana nakliye yol güzergahına bağlanacak ve stabilize toprak yol niteliğinde olacaktır. Günün ekonomik koşulları ve mevsim şartları göz önüne alınarak belirlenen alternatif yol güzergahı nakliye işlemlerinde kullanılabilecektir no lu sahayı gösterir Yer Bulduru Haritası ve Topografik Harita sırasıyla ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz EK 6, EK 8). 49

52 Projenin Fayda-Maaliyet Analizi Proje kapsamında kapasite artışı ile birlikte yılda ton kalker üretimi yapılacaktır. Proje sahasından kalker üretimi iş makineleri ve patlayıcı madde kullanılarak yapılacaktır. Üretilen kalker cevheri, kamyonlar vasıtası ile içerisinde kurulan Kırma-Eleme Tesisi ne nakledilecekdir. Tesiste boyutlandırılarak istenilen ebatlara getirilen malzeme, tesis alanının kuzeyinde belirlenen stok alanında depolanacaktır. Kırma-eleme tesisinde boyutlandırılan cevher ise beton santralleri ve yol yapım şantiyelerine satışa sunulacaktır. Kırma-Eleme Tesis Kapasitesi ton/yıl olacaktır. Ocak alanında üretilecek ton malzeme tüvenan olarak sahadan nakledilecektir. Üretilen ton kalkerin kırma-eleme tesisinde % 10 unun by-pass malzeme olacağı kabul edildiğinde agrega olarak ton/yıl malzeme elde edilmiş olacaktır. Kırma-eleme tesisinde boyutlandırılan cevher ise beton santralleri ve yol yapım şantiyelerine satışa sunulacaktır. Satış fiyatları günün ekonomik koşullarına göre farklılık gösterebilmektedir. Mali yönden söz konusu proje kapsamında yapılacak yatırım tutarı ve giderlere ait tahmini hesaplamalar aşağıya çıkarılmış olup, milli gelire katkısı ifade edilmiştir. Tablo 17. Yatırım Analiz Tablosu YATIRIM TUTARI HARCAMA ÇEŞİDİ Ruhsat için harç, teminat, çevre uyum teminatı vs. Etüt, Plan, Faal.Rap., Proje ve Harita Hazırlanması vs. Numune alma, analiz ve Teknolojik Etüt Gideri Beklenmeyen Proje Giderleri MADEN YATIRIM GİDERLERİ Arsa alımı, Mülkiyet İzni (Mera Tahsis Değişiklik İşlemleri) Tesis -Makine- Ekipman, İş Makineleri Bakım, Onarım Yedek Parça Altyapı-Ulaştırma yatırımları ARA TOPLAM BEKLENMEYEN GİDERLER SABİT SERMAYE YAT. TUTARI TOPLAM YATIRIM TUTARI TUTAR TL TL TL TL TL TL TL TL TL TL TL TL TL Yıllık giderler belirlenirken işletme giderleri ve yıllık yapılacak resmi harcamalar (harç, çevre teminatı, vs.) ile beklenmeyen giderler dikkate alınmıştır. 50

53 Tablo 18. Yıllık İşletme Giderleri Tablosu Gider Cinsi Akaryakıt Gideri Elektrik Gideri İşçilik-Personel Gideri Bakım-Onarım Gideri Patlayıcı Gideri Genel Giderler Amostisman Gideri Yedek Parça-Malzeme Alımı TOPLAM Tutarı (TL) TL TL TL TL TL TL TL TL TL Yıllık İşletme Gelirleri Proje kapsamında ocak alanından ton/yıl kalker üretimi yapılacaktır. Ocak üretiminin ton/yıl ı tesise nakledilecek, geriye kalan kısmı sahadan tüvenan gönderilecektir. Tesiste işlemden geçirilecek malzemenin % 10 u by-pass olarak ayrılacaktır. Bu durumda toplam gelir aşağıda hesaplandığı gibidir; Tüvenan Satış = Ton x 6,00 TL/Ton = TL Agrega Satış Geliri = Ton x 6,00 TL/Ton = TL By-Pass Malzeme Geliri = Ton x 1,50 TL/Ton = TL TOPLAM GELİR = TL TL Yıllık İşletme Karı Yıllık İşletme Karı = Yıllık İşletme Geliri Yıllık İşletme Gideri Yıllık İşletme Karı = TL TL = TL Tablo 19. Proforma Gelir Tablosu AÇIKLAMALAR TUTAR Proje Gelirleri TL Proje Giderleri Toplamı TL Proje Karı TL Uzun Vadeli Borç ---- Brüt Kar TL Kurumlar Vergisi (% 20) TL Net Kar TL 51

54 Yatırımın Kendini Geri Ödeme Süresi: Toplam yatırımın, projenin sağlayacağı net karın amortisman tutarı ile toplamından elde edilen nakit gelirine oranı suretiyle yatırımın geri dönüş süresi bulunmuştur. ToplamYatırıı TL Tesis Geri Ödeme Süresi 0, 92YIL Net Kar Amortismanlar TL Milli Gelire Katkı: Milli Gelire Katkı = Brüt Kar + İşçilik-Personel Gideri = TL TL = TL Yukarıdaki yapılan hesaplamaların sonuçlarından projenin rantabl olduğu anlaşılmaktadır. Çevresel Fayda-Maliyet Analizi: Madenler ancak bulundukları yerde üretilebilmektedir. Bu nedenle başka bir alanda üretme imkanı yoktur. Bu yer altı servetlerinin işletilerek ekonomiye kazandırılmasının yanı sıra çevreye karşı gerekli duyarlılığın gösterilmesi önemlidir. Bu nedenle söz konusu proje kapsamında bir tarafta ilgili kanun ve yönetmeliklere uygun olarak üretim faaliyetlerinde bulunarak ekonomiye katkı sağlanırken diğer taraftan söz konusu çevrenin yeniden düzenlenerek; çevresel etkilerin minimuma indirilmesi için gerekli tedbirler alınacaktır. Zaten tarih ve sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Maden Kanununda Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun un ilgili maddesi gereği her bir ruhsat için yıllık ruhsat harcı kadar Çevre Uyum Teminatı yatırılması zorunlu hale getirilmiştir. Bu doğrultuda her yıl söz konusu proje alanı (ruhsat sahası) için yıllık Çevre Uyum Teminatı yatırılacaktır. Ayrıca tarih ve sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Madencilik Faaliyetleri İle Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliği nin kapsamı dışında kalan mera sayılan alanların rehabilitasyon çalışmaları için sunulan Rehabilitasyon Planı doğrultusunda gerçekleştirilecektir. Proje alanının Helen ocak alanı olarak kullanılan kısmı için mera vasfı değişikliği yapılmıştır. Bu alan dışında mera vasfı kaldırılacağı zaman 20 yıllık ot bedelleri ve teminat ilgili kurum tarafından belirlenen değer üzerinden ödenecektir. Ayrıca bu alanlar için ek devlet hakları yıllık olarak ödenecektir. Sonuç olarak bu alanlarda yapılacak kalker işletmeciliğinin bölge ekonomisine katkısı daha fazla olacaktır. Yürürlükteki ilgili kanun ve yönetmelikler çerçevesinde projeye konu faaliyet için ilgili kurumların öngördüğü bedeller süresinde ödenecektir. Tahmini çevreye geri kazanımla ilgili olarak TL lik bir bütçe öngörülmektedir. 52

55 Bu projenin gerçekleştirilmesi ile inşaat sektörünün hammadde ihtiyacının karşılanması sağlanacak, ayrıca yöre halkına sağladığı istihdam imkanları ve bölgesel olarak yaratacağı ek katma değerler ile ülke ekonomisine önemli katkısı olacaktır. Proje alanında, ocak üretim faaliyetleri sırasında toplam olarak 30 personel çalıştırılmaktadır. Personelin sosyal ihtiyaçlarının yöreden karşılanması, yöre ekonomisine katkı sağlayacaktır. Her bir personelin ortalama 4 kişilik bir aileye katkı sağlayacağı düşünüldüğünde toplam 120 kişi geçimini bu işletmeden sağlamış olacaktır Projeden Etkilenen Yerleşim Yerleri Proje alanına en yakın yerleşim birimi sahanın kuş uçuşu yaklaşık olarak 300 m doğusunda yer alan meskun mahal dir. Ayrıca alanın kuş uçuşu yaklaşık 350 m güneyinde bir meskun mahal ve 3,6 km güneybatısında Taşlıca Mahallesi bulunmaktadır. Proje alanının Gaziantep şehir merkezine kuş uçuşu mesafesi 9 km dir Projenin Ekonomik Ömrü Proje kapsamında kapasite artışı ile birlikte ocak alanından yılda yaklaşık ton kalker üretimi yapılması planlanmaktadır. Proje alanı için belirlenen toplam rezerv miktarı tondur. Kapasite artışı ile birlikte proje alanından yılda Ton/Yıl ( m 3 /yıl) kalker üretimi yapılması planlanmaktadır. Sahaya ait işletme ruhsatı süresi 2018 yılına kadar devam edecektir. Süre bitimine kadar sahadan ton üretim yapılması planlanmaktadır. Ruhsatlı sahada rezerv miktarı ton olduğundan, sahanın bu projede beyan edilen maksimum üretim miktarına göre ömrü yaklaşık olarak 15 yıldır. Günün ekonomik koşulları ve rezerv durumu göz önüne alınarak ruhsat süresi sonunda temdit (süre uzatımı) taleplerinde bulunulacaktır. Böylece temdit ruhsat dönemlerinde de sahada faaliyetlere devam edilecektir. Ayrıca rezerv ve üretim miktarına bağlı olarak da proje süresi değişebilecektir. Projenin ekonomiye katkı değeri Bölüm de açıklanmıştır Zamanlama Tablosu Proje kapsamındaki zamanlama tablosu Bölüm Tablo 1 de verilmiştir Diğer Hususlar Bu bölümde belirtilecek başka bir husus bulunmamaktadır. 53

56 BÖLÜM 4: MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLER VE DOĞAL KAYNAKLARIN KULLANIMI (Bölgesel ve çalışma alanı baz alınarak mevcut ve planlanan durum verilmelidir) 4.1. Arazi Kullanım ve Mülkiyet Durumu Proje kapsamında nolu 99,37 hektarlık sahanın ÇED Gerekli Değildir kararı alınan kalker ocağı ve kırma eleme tesisi işletmeciliğinde kapasite artışına gidilecektir. Kapasite artışı ile birlikte ruhsat nolu 99,37 hektarlık sahanın 40,36 hektarlık kısmı proje alanı olarak belirlenmiş olup, bu alanda kalker üretim kapasitesinin ton/yıl a, kırma-eleme tesisi kapasitesinin ton/yıl a çıkarılması planlanmaktadır. Söz konusu 40,36 hektarlık proje alanının 1,38 hektarlık kısmı kırma-eleme tesisi alanı olarak, 2,14 hektarlık kısmı stok alanı, m 2 lik kısmı bitkisel toprak döküm alanı ve kalan kısmı ise ocak alanı olarak kullanılacaktır. Proje alanı içerisindeki kullanım alanlarını gösterir 1/ ölçekli arazi mülkiyet durumunu da içerir vaziyet planı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 9.A). Ayrıca kırma-eleme tesisi, stok alanı ve bitkisel toprak döküm alanı ekler bölümünde sunulan 1/5.000 ölçekli vaziyet planında gösterilmiştir (Bkz. EK 9.B). 40,36 hektarlık proje alanının 27,80 hektarlık kısmı mera vasıflı arazi, 12,56 hektarlık kısmı ise hazine arazisi niteliğindedir. Ruhsat sahası içerisinde bulunan 1403 parsel numaralı mera vasıflı arazinin 9,055 hektarlık kısmında İl Mera Komisyonu kararı ile mera vasfı değişikliği yapılmış olup, bu alanda üretim faaliyetlerinde bulunulmuştur. Gaziantep Valiliği, İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü nden alınan mera vasıf değişikliği ile ilgili yazı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 18). Kapasite artışının gerçekleştirilmesi ile birlikte mera vasıf değişikliği yapılan alanda üretim faaliyetlerine devam edilecektir. İlerleyen faaliyet dönemlerinde proje alanı içerisindeki diğer mera vasıflı arazilerde çalışılması durumunda, bu alanlar için mera vasıf değişikliği yapılacaktır. Arazi mülkiyet durumunu gösterir vaziyet planı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 9.A). Ayrıca proje kapsamında belirlenen cevher stok alanının büyük bir kısmı mera vasıflı arazi içerisinde kalmaktadır. Bu alanın stok sahası olarak kullanılması için de mera vasıf değişikliği yapılacaktır. Kapasite artışının gerçekleştirilmesi ile birlikte mera vasıf değişikliği yapılan alanda üretim faaliyetlerine devam edilecektir. İlerleyen faaliyet dönemlerinde proje alanı içerisindeki diğer mera vasıflı arazilerde çalışılması durumunda, bu alanlar için 4342 sayılı Mera Kanunu kapsamında mera vasıf değişikliği yapılacaktır. 4.1.a. Tarım ve Hayvancılık 4.1.a.1. Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü Gaziantep İli nde orman ve fundalık olarak nitelendirilen arazi hektarlık bir alan ile il yüzölçümünün % 15 ini kapsamaktadır. İl içinde meraların yüzölçümü hektar ve oranı %8 olup bu alanlar üzerinde hayvancılık yapılmaktadır. Çıplak kaya ve molozlor, ırmak taşkın yatakları ve sazlıkbataklıklar gibi toprak örtüsünün bulunmadığı araziler ile su yüzeyleri ve yerleşim alanlarının bulunduğu alanlar hektar olup il yüzölçümünün %16 sını oluşturmaktadır. 54

57 Gaziantep İli nde çeşitli şekilde tarım uygulaması yapan arazi hektar tutulmakta ve %60 lık bir oran teşkil etmektedir. Bu arazilerden %69.73 ünü teşkil eden hektarlık kısmı sulu tarıma ayrılmıştır. Bunun hektarı sulanabilir araziyi oluşturmaktadır. Sulanan arazinin hektarı DSİ. Tarafından, hektarı İl Özel İdaresi tarafından, hektarı halk tarafından yapılmaktadır. Tablo 20. Tarım Topraklarının Sulanabilme Durumu ARAZİ VARLIĞI YÜZÖLÇÜMÜ % TARIM ARAZİSİ SULANABİLİR ARAZİ SULANAN ARAZİ A-DSİ SULAMALARI B-KÖY HİZMETLERİ SULAMALARI C-HALK SULAMALARI SULANAN ARAZİNİN TARIM ARAZİSİNE ORANI DEVLET SULAMALARININ SULANABİLİR ARAZİYE ORANI HALK SULAMALARININ SULANABİLİR ARAZİYE ORANI Kaynak: 2011 Yılı Gaziantep İl Çevre Durum Raporu İl toplamının 61,40 Tarım arazisinin 69,73 Sulanabilir Arazinin 17,92 Sulanan Arazinin 17,9 Sulanan Arazinin 28,2 Sulanan Arazinin 56, / , / , / İl genelinde hektar olan bağ ve bahçeler %5,5 lik bir oran teşkil etmektedir. İlde hektar Antep fıstığı ve hektar zeytin dikili alan bulunamakta olup bunların toplam alanı %17 dir. Gaziantep İli genel ve Şehitkamil İlçesi tarım arazilerinin dağılımı aşağıda verilmiştir. Tablo 21. Tarım Arazilerinin İlçeler İtibarı İle Dağılımı Yüzölçümü Tarım alanı Orman ve Tarım Dışı Çayır ve Mera Fundalık Arazi Yüz Yüz Yüz İL/İLÇE Yüz Yüz Ölçüm Ölçüm Ölçüm Miktar Miktar Miktar Ölçüm Miktar ölçümü Oran Oran Oran Oran % % % % Şehitkamil Gaziantep Kaynak: 2011 Yılı Gaziantep İl Çevre Durum Raporu 55

58 İL/İLÇE Tablo 22. Tarım Arazilerinin Dağılımı Toplam Alan (Dekar) Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünlerin Ekilen Alanı (Dekar) Nadas Alanı (Dekar) Sebze Bahçeleri Alanı (Dekar) Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkilerinin Alanı (Dekar) GAZİANTEP Şehitkamil Kaynak: TUİK-Bitkisel Üretim İstatistikleri-Tarım Alanları-2012 Projeye konu 40,36 hektarlık proje alanının büyük bir kısmı mera vasıflı arazi, geri kalan kısmı ise hazine arazisi niteliğindedir. Ruhsat sahası içerisinde bulunan mera vasıflı arazinin 9,055 hektarlık kısmı için mera vasfı değişikliği yapılmış olup, bu alanda üretim faaliyetlerinde bulunulmuştur. Kapasite artışının gerçekleştirilmesi ile birlikte mera vasıf değişikliği yapılan alanda üretim faaliyetlerine devam edilecektir. İlerleyen faaliyet dönemlerinde proje alanı içerisindeki diğer mera vasıflı arazilerde çalışılması durumunda, bu anlalar için mera vasıf değişikliği yapılacaktır. Proje alanı içinde sulu tarım yapılan arazi yoktur. 4.1.a.2. Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları Gaziantep İli nde yetiştirilen ürünlere ait bilgiler aşağıdaki tablolarda verilmiştir. Tablo 23. İldeki Tarla Ürünleri Üretim Tablosu (2012 Yılı) Grup adı Ürün adı Ekilen Hasat edilen alan(dekar) alan(dekar) Üretim(ton) Verim(kg/da) İşlenmemiş Tütün Tütün Parfümeri-Eczacılık Vb.Bitkiler- Sekerpancarı Ve Yem Bitkileri Tohumları Fiğ (Dane) Patates-Kuru Baklagiller-Yenilebilir Kök Ve Yumrular Saman Ve Ot Fasulye (Kuru) Mercimek (Kırmızı) Mercimek (Yeşil) Nohut Patates (Diğer) Fiğ (Yeşil Ot) Mısır (Silajlık) Yonca (Yeşil Ot) Şeker İmalatında Kullanılan Bitkiler Şekerpancarı Tahıllar Tekstilde Kullanılan Ham Bitkiler Yağlı Tohumlar Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu-Bitkisel Üretim İstatistikleri,2012 Arpa (Biralık) Arpa (Diğer) Buğday (Diğer) Buğday (Durum) Mısır (Dane) Pamuk (Kütlü) Pamuk (Lif) Ayçiçeği (Yağlık) Pamuk Tohumu (Çiğit) Soya Yerfıstığı

59 Grup adı Tablo 24. İldeki Meyve Ağaçları Üretim ve Veri Tablosu (2012) Ürün adı Toplu meyveliklerin alanı(dekar) Üretim(ton) Ağaç başına ortalama verim(kg) Meyve veren yaşta ağaç sayısı Meyve vermeyen yaşta ağaç sayısı Toplam ağaç sayısı Üzüm (Sofralık- Çekirdekli) Üzüm Üzüm (Sofralık- Çekirdeksiz) Üzüm (Kurutmalık Çekirdekli) Üzüm (Diğer) Üzüm (Şaraplık) Muz-İncir-Avokado- Kivi Diğer Meyveler-Taş Çekirdekliler Ve Yumuşak Çekirdekliler Zeytin Ve Diğer Sert Kabuklular İncir Elma (Golden) Elma (Starking) Elma (Grannysmith) Elma (Diğer) Armut Ayva Şeftali (Diğer) Erik Kayısı Zerdali Kiraz Vişne Çilek Dut Nar Trabzon Hurması Zeytin (Sofralık) Zeytin (Yağlık) Badem Ceviz Antep Fıstığı Kırmızı Biber Baharat Bitkileri (Baharatlık- (İşlenmemiş) İşlenmemiş) Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu-Bitkisel Üretim İstatistikleri,

60 Tablo 25. İlde Sebze Üretimi ve Miktarı (2012) Grup adı Kök Ve Yumru Sebzeler Meyvesi İçin Yetiştirilen Sebzeler Ürün adı Ekilen Alan(Dekar) Üretim(Ton) Soğan (Taze) Soğan (Kuru) Sarımsak (Taze) Sarımsak (Kuru) Havuç Turp (Kırmızı) Domates (Sofralık) Domates (Salçalık) Hıyar (Sofralık) Hıyar (Turşuluk) Acur Biber (Salçalık) Biber (Dolmalık) Biber (Sivri) Bamya Patlıcan Kabak (Sakız) Kabak (Çerezlik) 42 1 Bezelye (Taze) Fasulye (Taze) Kavun Karpuz Diğer Sebzeler (Başka Yerde Sınıflandırılmamış) Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu-Bitkisel Üretim İstatistikleri,2012 Marul (Göbekli) Maydonoz Tere 10 4 Nane Proje alanının sınırları içerisinde bulunduğu Şehitkamil İlçesi ne ait 2012 yılı tarım alanı istatistikleri aşağıdaki tabloda sunulmuştur. Tablo 26. Şehitkamil İlçesi Tarım Alanı İstatistikleri Tarım Alanları Ekilen alan (dekar) Tahıllar ve diğer bitkisel ürünler Nadas alanı Sebze bahçeleri alanı Meyveler, içecek ve baharat bitkileri TOPLAM Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu-Tarım Alanı İstatistikleri

61 İlçede 2012 yılı itibariyle bitkisel ürünlerin önemli ekilişleri ve verim miktarları aşağıda tablo olarak verilmiştir. Tablo 27. Şehitkamil İlçesi nde Üretilen Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler (CPA Sınıflamasına Göre) Grup adı Tahıllar Ürün adı Ekilen alan(dekar) Hasat edilen alan(dekar) Üretim(ton) Verim(kg/da) Buğday (Durum) Buğday (Diğer) Mısır (Dane) Arpa (Diğer) Patates-Kuru Baklagiller-Yenilebilir Kök Ve Yumrular Yağlı Tohumlar Nohut Mercimek (Kırmızı) Pamuk Tohumu (Çiğit) İşlenmemiş Tütün Tütün Saman Ve Ot Fiğ (Yeşil Ot) Tekstilde Kullanılan Ham Bitkiler Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu-Bitkisel Üretim İstatistikleri,2012 Pamuk (Kütlü) Pamuk (Lif) Yukarıdaki tablo incelendiği zaman, ilçede birinci sırada buğday üretimi, ikinci sırada ise arpa üretiminin ön planda olduğu görülmektedir. İlçede yetiştirilen ürünlerden en fazla verim fiğ (yeşil ot) den alınmaktadır. Tablo 28. Şehitkamil İlçesi nde Üretilen Sebzeler (CPA Sınıflamasına Göre) Grup adı Ürün adı Ekilen Alan(Dekar) Üretim(Ton) Kök Ve Yumru Sebzeler Soğan (Kuru) Sarımsak (Taze) Sarımsak (Kuru) Domates (Sofralık) Hıyar (Sofralık) Acur Biber (Salçalık) Biber (Dolmalık) Meyvesi İçin Yetiştirilen Sebzeler Biber (Sivri) Bamya Patlıcan Kabak (Sakız) Fasulye (Taze) Kavun Karpuz Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu-Bitkisel Üretim İstatistikleri,

62 Grup adı Tablo 29. Şehitkamil İlçesi nde Üretilen Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkileri (CPA Sınıflamasına Göre) Ürün adı Toplu meyveliklerin alanı(dekar) Üretim(ton) Ağaç başına ortalama verim(kg) Meyve veren yaşta ağaç sayısı Meyve vermeyen yaşta ağaç sayısı Toplam ağaç sayısı Üzüm (Sofralık- Çekirdekli) Üzüm Üzüm (Kurutmalık Çekirdekli) Muz-İncir-Avokado-Kivi İncir Diğer Meyveler-Taş Çekirdekliler Ve Yumuşak Çekirdekliler Zeytin Ve Diğer Sert Kabuklular Elma (Golden) Elma (Starking) Elma (Grannysmith) Elma (Diğer) Armut Erik Kayısı Zerdali Kiraz Vişne Dut Nar Trabzon Hurması Zeytin (Sofralık) Zeytin (Yağlık) Badem Ceviz Antep Fıstığı Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu-Bitkisel Üretim İstatistikleri,2012 Projeye konu alanın çevresinde tarım alanları bulunmaktadır. Bununla birlikte sahanın 3 km çevresinde zeytinlik ve fıstıklıklar bulunmaktadır. Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü nün görüşü doğrultusunda, tarih ve 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılatılması Hakkında Kanun un tarij ve 4086 sayılı Kanun la değişik 17. Maddesi hükmüne istinaden hazırlanan Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkındaki Yönetmeliğin değişik ( RG ve RG) 23. Maddesi gereği, bitkilerin vegetatif ve generatif gelişimize zarar verilmeyeceğine dair üniversite tarafından rapor hazırlatılarak Bakanlıktan kamu yararı kararı alınacak ve ÇED Raporu na uygun çalışmalarda bulunulacaktır. 60

63 4.1.a.3. Hayvancılık Türleri, Adetleri ve Beslenme Alanları Gaziantep İl geneli ve Şehitkamil İlçesi için Türkiye İstatistik Kurumundan alınan 2012 yılına ait veriler aşağıda verilmiştir. Büyük Baş Hayvancılık Gaziantep İli a- Sığır (Kültür) Adet b- Manda 128 Adet c- Sığır (Melez) Adet d- Sığır (Yerli) Adet Şehitkamil İlçesi a- Sığır (Kültür) Adet b- Sığır (Melez) Adet c- Sığır (Yerli) 765 Adet Küçük Baş Hayvancılık Gaziantep İli a- Koyun (Yerli) Adet b- Keçi (Kıl) Adet c- Koyun (Merinos) 238 Adet Şehitkamil İlçesi a- Koyun (Yerli) Adet b- Keçi (Kıl) Adet Kümes Hayvancılığı ( Kanatlı Üretimi ) Gaziantep İli a- Et Tavuğu Adet b- Yumurta Tavuğu Adet c- Hindi Adet d- Kaz Adet e- Ördek Adet Şehitkamil İlçesi a- Et Tavuğu Adet b- Yumurta Tavuğu Adet c- Hindi Adet d- Kaz 550 Adet e- Ördek 160 Adet Arıcılık Gaziantep İli a- Yeni Kovan Adet b- Eski Kovan Adet 61

64 c- Toplam Kovan Ton d- Bal Üretimi 148,888 Ton e- Balmumu Üretimi 5,735 Ton Şehitkamil İlçesi a- Yeni Kovan Adet b- Eski Kovan 480 Adet c- Toplam Kovan Ton d- Bal Üretimi 46,6 Ton e- Balmumu Üretimi 0,45 Ton Tek Tırnaklılar Gaziantep İli a- At Adet b- Katır 420 Adet c- Eşek Adet Şehitkamil İlçesi a- At 730 Adet b- Katır 249 Adet c- Eşek 459 Adet Gaziantep İli nde hayvancılık, genellikle işletme anlayışından uzak ev hayvancılığı şeklinde iken son 10 yılda çiftlik tarzında işletmeler yaygınlaşmıştır. İlde koyun ve keçi varlığının tamamı yerli koyun ırklarından oluşmaktadır. İlde koyun yetiştiriciliği genellikle et üretimi amacı ile yapılmaktadır. Gaziantep İli nde genelde küçük aile işletmeleri şeklinde, eti ve sütü için sığır yetiştiriciliği yapılmaktadır ve işletmelerdeki hayvan sayısı ortalama 1-5 arasındadır. Ayrıca küçükbaş hayvancılık da aile tipi işletmecilik tipinde sürdürülmekte olup üretim amacı et üzerindedir. Kanatlı üretiminde ise ilde 15 etçi ve 11 yumurtacı çiftlik bulunmaktadır. 4.1.b. Orman Alanları Proje alanı ÇED Başvuru Dosyasında 42,45 hektar olarak belirlenmiştir. Söz konusu aian için Orman Bölge Müdürlüğü tarafından ÇED İnceleme Değerlendirme Formu hazırlanmış ve 42,45 hektarlık alanın 2,18 hektarlık kısmı tahsisli ağaçlandırma alanı olarak tespit edilerek bu alanın proje alanında çıkarılması talep edilmiştir (Bkz. EK 19). ÇED İnceleme Değerlendirme Formu doğrultusunda 2,18 hektarlık kısım proje alanından çıkartılarak, proje alanı 40,36 hektara küçültülmüştür. Sonuç olarak proje alanı içerisinde ormanlık alan bulunmamaktadır. Proje alanının 28,80 hektarlık kısmı mera vasıflı arazi, 12,56 hektarlık kısmı ise hazine arazisi niteliğindedir. 4.1.b.1. Ağaç Türleri ve Miktarları veya Kapladığı Alan Büyüklükleri Projeye konu alan yukarıda belirtildiği üzere ormanlık bölge kapsamında değildir. 62

65 4.1.b.2. Ocak Yerinin İşlediği Mescere Haritası ve Yorumu Proje alanı ormanlık bölge kapsamına girmemektedir. Bu sebeple bölgeye ait mescere haritası bulunmamaktadır. 4.1.b.3. Sahanın Yangın Görüp Görmediği Proje alanı ormanlık bölge kapsamına girmemektedir. Bu sebeple proje alanının yangın görüp görmediği hususunda bilgi bulunmamaktadır. Faaliyetler kapsamında proje alanında olası bir yangına karşı gerekli tüm tedbirler alınarak çalışılacaktır. 4.1.c Proje Yerinde Elden Çıkarılacak Alanın Değerlendirilmesi Proje kapsamında ruhsat nolu 99,37 hektarlık sahanın 40,36 hektarlık kısmı projeye konu faaliyetler kapsamında kullanılacaktır nolu 40,36 hektarlık proje alanının 1,38 hektarlık kısmında kırma-eleme tesisi, 2,14 hektarlık kısmında stok alanları, m 2 lik kısmında bitkisel toprak döküm alanı ve kalan kısımda ise ocak alanı yer almaktadır. Sahada prefabrik bir konteyner bulunmaktadır. Ayrıca kurulmakta olan kırma-eleme tesisi alanı içerisine de seyyar bir şantiye binası kurulacaktır. Proje alanı içerisindeki kullanım alanlarını gösterir 1/ ölçekli arazi mülkiyet durumunu da içerir vaziyet planı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 8.A). Ayrıca kırma-eleme tesisi, stok alanı ve bitkisel toprak döküm alanı ekler bölümünde sunulan 1/5.000 ölçekli vaziyet planında gösterilmiştir (Bkz. EK 8.B). 40,36 hektarlık proje alanının 27,80 hektarlık kısmı mera vasıflı arazi, 12,56 hektarlık kısmı ise hazine arazisi niteliğindedir. Ruhsat sahası içerisinde bulunan mera vasıflı arazinin 9,055 hektarlık kısmında İl Mera Komisyonu kararı ile mera vasfı değişikliği yapılmış olup, bu alanda üretim faaliyetlerinde bulunulmuştur. Gaziantep Valiliği, İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü nden alınan mera vasıf değişikliği ile ilgili yazı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 18). Kapasite artışının gerçekleştirilmesi ile birlikte mera vasıf değişikliği yapılan alanda üretim faaliyetlerine devam edilecektir. İlerleyen faaliyet dönemlerinde proje alanı içerisindeki diğer mera vasıflı arazilerde çalışılması durumunda, bu alanlar için mera vasıf değişikliği yapılacaktır. Arazi mülkiyet durumunu gösterir vaziyet planı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 8.A). Ayrıca proje kapsamında belirlenen cevher stok alanının büyük bir kısmı mera vasıflı arazi içerisinde kalmaktadır. Bu alanın stok sahası olarak kullanılması için de mera vasıf değişikliği yapılacaktır. 4.1.c.1 Proje Sırasında Kesilecek Ağaçların Tür ve Sayıları, Orman Yangınları ve Alınacak Önlemler Üretim faaliyetlerinin gerçekleştirildiği proje alanı mera vasıflı arazilerden ve hazine arazilerinden oluşmaktadır. ÇED İnceleme Değerlendirme Formuna göre revize edilen 40,36 hektarlık proje alanı orman sayılmayan alan kapsamındadır. Sahada faaliyetler kapsamında kesilmesi gereken ağaç bulunmamaktadır. 63

66 4.1.c.2 Elden Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Arazi Kullanım Kabiliyeti nolu sahanın yaklaşık 29,25 hektarlık kısmını kaplayan tapulu sahış arazileri bulunmaktadır. 29,25 hektarlık alanı kaplayan tapulu şahıs arazilerinde üretim faaliyetlerinde bulunulması düşünülmemekte olup, bu alanlar çalışma alanı kapsamında değerlendirilmemiş ve belirlenen proje alanı dışında bırakılmıştır. Yukarıda belirtildiği gibi proje alanının büyük bir kısmı mera vasıflı arazi, geri kalan kısmı ise hazine arazisi niteliğindedir. Proje alanı içinde tarım arazisi bulunmamaktadır. 4.1.c.3 Etkilenecek Tabii Bitki Türleri ve Ne Kadar Alanda Bu İşlerin Yapılacağı Çalışma yapılacak sahanın bulunduğu bölgeye ait flora listesi Bölüm 4.7 de verilmiştir. Proje kapsamında ruhsat nolu 99,37 hektarlık sahanın 40,36 hektarlık kısmı projeye konu faaliyetler kapsamında kullanılacaktır. Proje alanının büyük bir kısmı mera vasıflı arazi niteliğindedir. Çalışma alanının mera vasıflı arazi niteliğinde olan kısmı tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Madencilik Faaliyetleri İle Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliği nin kapsamı dışında yer almakta olup, üretim faaliyetleri sonrasında alanın İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü nün görüşleri doğrultusunda rehabilite edilmesi sağlanacaktır. Ayrıca proje alanının geri kalan kısmı hazine arazisi niteliğinde olduğu için bu alanlar tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Madencilik Faaliyetleri İle Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliği kapsamında kaldığı için Doğaya Yeniden Kazandırma Planı hazırlanacak ve bu plan doğrultusunda hazine arazileri rehabilite edilecektir. Böylece proje alanında doğal bitki örtüsünün geri kazanılması sağlanacaktır. 4.1.c.4. Proje Alanında Kültür ve Tabiat Varlıkları Durumu Proje alanı içerisinde ve yakın civarında herhangi bir kültür ve tabiat varlığı bulunmamaktadır. Proje alanı ve yakın civarının Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği nin EK-V Duyarlı Yöreler Listesi dikkate alınarak yapılan değerlendirmesi Bölüm de detaylı olarak açıklanmıştır. 4.1.c.5. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) ruhsat nolu sahada mevcut ocak alanında ve kırma eleme tesisinde yıllık üretim miktarında kapasite artışına gidileceği için herhangi bir arazi hazırlık ve inşaat faaliyeti gerçekleştirilmeyecektir ruhsat nolu 99,37 hektarlık sahanın kapasite artışı kapsamında 40,36 hektarlık kısmı proje alanı olarak belirlenmiştir. Söz konusu 40,36 hektarlık proje alanının 1,38 hektarlık kısmı kırma-eleme tesisi alanı olarak, 2,14 hektarlık kısmı stok alanı olarak, m 2 lik kısmı bitkisel toprak döküm alanı olarak ve kalan kısmı ise ocak alanı olarak kullanılacaktır. 64

67 Ocaktaki üretim aşamalarında; delme-patlatma, yükleme, taşıma faaliyetleri ile tesisin çalışması esnasında toz çıkışı söz konusu olacaktır. Patlatmalar sonrası oluşacak toz iri taneli olacağı için fazla dağılmadan ocak sahası içerisinde çökecektir. Tozlanmaya karşı önlem olarak savurma yapılmadan yükleme-boşaltma yapılmasına dikkat edilecektir. Malzeme nakil işlemleri sırasında oluşacak tozlanmaya ilişkin olarak, nakil işlemleri sırasında hız sınırlamalarına dikkat edilecek, kamyonların üzeri branda ile kapatılacak ve tesis bağlantı yolları düzenli olarak temizlenecek ve sulanacaktır. Bu doğrultuda kamyon şoförlerine gerekli eğitimler verilecektir. Kamyonlara aks yükü doğrultusunda yükleme yapılacak olup, aşırı yükleme söz konusu olmayacaktır. Ayrıca kırma eleme tesisi çalışmaları sırasında oluşan tozlanmaya ilişkin olarak tesis tamamen kapatılacak ve toz indirgeme sistemi kurulacaktır. Nakliye yol güzergahı olarak belirlenen hat, toz oluşumunu önlemek amacıyla kapasite artışının gerçekleştirilmesi ile birlikte faaliyet dönemi içerisinde asfaltlanacaktır. Ocaktan alınan malzeme stok alanında depolanacaktır. Depolanan malzemede toz oluşumunun engellenmesi amacıyla malzeme yüzeyi düzenli aralıklarla sulanacaktır. Ayrıca sahadan üretilecek malzemenin nakli sırasında yerleşim yeri, tarım alanları ve hayvanların otlatıldığı bölgelerden geçilirken hız sınırlamalarına riayet edilecektir. Üretim faaliyetleri için mera alanları ile ilgili izin alınırken verilecek geri kazanım ve toprak koruma projelerine uygun olarak rehabilitasyon çalışmalarında bulunulacaktır. Ocak üretiminin yapıldığı veya tamamlandığı alanlarda çevre ve insan güvenliliğini tehlikeye sokabilecek yüksek şevlerin veya çukur alanların oluşmaması sağlanacaktır. Oluşması halinde bu alanların çevresi tel çitle çevrilerek, uyarı levhaları konacak ve gerekli güvenlik tedbirleri alınacaktır.böylelikle av ve yaban hayatının korunması da sağlanmış olacaktır. Sahada üretim çalışmaları sırasında sahaya yabancı kişilerin girmesi önlenecektir. Sahada bekçi bulundurulacaktır. Ocak alanı ve etrafına gerekli uyarı levhaları konacaktır Toprak Özellikleri 4.2.a. Toprak Yapısı ve Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıflaması Toprak bünyesi, toprak verimlilik düzeyini belirleyen önemli fiziksel özelliklerdendir. Gübreleme yönünden büyük önem taşır. Su tutma kapasitesi, havalanma, KDK, toprak amenajmanı vs. gibi verimlilik faktörlerinin üzerinde direk etkisi vardır. Bunun yanında ph, % kireç içeriği, organik madde kapsamı, bitki besin maddeleri içeriklerinin miktarı ve % tuzluluk durumları da toprakların verimliliğinde baz alınan kriterler olup gübreleme yönünden bilinmesi gereken kriterlerdir. Gaziantep İli genelinde iklim, topoğrafya ve ana madde farklılıkları nedeniyle zamana bağlı olarak çeşitli büyük toprak grupları oluşmuştur. İlde büyük toprak gruplarının yanı sıra, toprak örtüsünden yoksun bazı arazi tipleri de görülmektedir. Gaziantep İli nde toprak işlemeye ve bitki gelişmesine zarar verecek derecede taşlık ve kayalık ihtiva eden topraklar toplam arazinin %31,8 ini oluşturmaktadır. İşlenmeye ve bitki gelişimine müsait olan 65

68 razilerde ise toprak sığlığı ne yazık ki yeterli derinlikte değildir. İl topraklarının %82,8 i derinlikten yoksundur. Gaziantep İli ne ait büyük toprak gruplarının dağılımı aşağıdaki grafik ile gösterilmiştir. Şekil 7. Gaziantep İli Büyük Toprak Gruplarının Dağılımı Projeye konu 40,36 hektarlık proje alanı mera vasıflı arazi ve hazine arazisi içerisinde kalmaktadır. Projeye konu alanın tamamı kırmızımsı kahverengi topraklar üzerinde bulunmaktadır. Bu toprak gurubunun A horizonu tipik olarak kırmızımsı kahverengi veya kırmızı ve yumuşak kıvamdadır. B horizonu kırmızı veya kırmızımsı kahverengi, daha ağır bünyeli ve oldukça sıkıdır. B horizonunun altında CaCO 3 birikme horizonu bulunur. Beyazımsı renkli olan bu horizon yumuşak veya çimentolaşmış olabilir. Bu toprak grubunun doğal drenajları iyidir. Arazi kullanımı kabiliyeti bakımından, proje alanının tamamı VII. sınıf (toprak işlemeli tarıma elverişsiz araziler) araziler kapsamında kalmaktadır. Bu sınıftaki toprakların fiziksel koşulları, tohumlama, kireçleme, gübreleme ve hendekler, saptırma yapıları veya su dağıtıcıları ile su kontrolü gibi çayır ve mera iyileştirmelerinin uygulanmasının pratik olmasını önler. İlimizde ha yüzölçümle ilin %45,2 sini oluşturmaktadır. En çok bulundukları ilçeler Şehitkamil, Şahin bey, İslahiye ve Nizip ilçeleridir. 66

69 Tablo 30. Gaziantep İli Büyük Toprak Gruplarına Göre Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları (AKK) (ha) Büyük Toprak Grubu Arazi Sınıfları (Hektar) I II III IV V VI VII VIII Toplam Alüvyal Kolüvyal Organik Kahverengi Orman Kireçsiz Kahverengi Orman Kırmızı Akdeniz Kırmızı Kahverengi Akdeniz Kahverengi Kireçsiz Kahverengi Kırmızı Kahverengi Bazaltik Sazlık-Bataklık Irmak Taşkın Yatakları Çıplak Kaya Toplam Kaynak: Gaziantep İli Arazi Varlığı-Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları-1992 Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıflaması I-II-III-IV V-VI-VII VIII : Toprak İşlemeli Tarıma Elverişli Araziler : Toprak İşlemeli Tarıma Elverişsiz Araziler : Tarıma Elverişsiz Araziler 67

70 4.2.b. Yamaç Stabilitesi Proje alanının genel arazi yapısı ve topografisi incelendiğinde, sahanın orjinalinde eğimli bir arazi yapısına sahip olduğu görülmektedir. Bugüne kadarki faaliyetler sonucunda proje alanındaki topografik durumda değişiklikler meydana gelmiştir. Mevcut durumda veya kapasite artışı sonrası dönemde kalker üretim faaliyetleri topografik yapı dikkate alınarak basamaklar şeklinde üst kotlardan alta doğru gerçekleştirilecektir. 4.2.c. Erozyon Gaziantep İli nde en yaygın ve ciddi problemlerden bir tanesini erozyon teşkil etmektedir. Su erozyonu düz-düze yakın eğimli, taban araziler hariç hemen her yerde az veya çok kendini göstermektedir. Sazlık-bataklıklar, ırmak taşkın yatakları ve çıplak kayalıkların dışında kalan hektar arazinin, hektarı (%11,2) hiç erozyona uğramamış veya çok az uğramıştır. Orta derecede erozyona uğramış topraklar hektar ile %32,2 lik bir oran teşkil etmektedir. Orta erozyon hafif eğimlerden başlayıp çok dik eğimlere kadar kendini göstermektedir hektar, %30,6 lık oranla ildeki araziler şiddetli erozyonun etkilerini göstermektedir. Doğal örtünün iyice tahrip olduğu mera, orman ve fundalıklar ile az bir kısım tarım arazisinde erozyon çok şiddetlidir. Bu kısımlar %26 lık bir oranla hektardır. Çok az bir kısmı ise IV. Sınıf arazi özelliği göstermekle birlikte hemen hepsi VI. ve VII. sınıf arazilerdir. Proje alanındaki topraklar % 6-12 arasında eğime sahip, toprak derinliği 0-20 cm arasında değişen çok sığ olan, erozyon derecesi bakımından şiddetli erozyon sorunu olan bir yapıdadır. Proje alanı içerisinde sürekli akışı olan herhangi bir dere bulunmamaktadır. Ancak içerisinde ve çevresinde yağışlara bağlı olarak geçici akış gösteren kuru dere yatakları bulunmaktadır. Faaliyet alanının yağış olduğu zamanlarda yüzeysel su erozyonuna maruz kalabileceği düşüncesi ile aşağıda su erozyonu tanımlanmış ve alınacak önlemler açıklanmıştır. Su Erozyonu Su erozyonu diğer erozyon çeşitleri içerisinde en yaygın ve etkilisidir. Eğimli arazilerde vejetasyon zayıflığı veya vejetasyonun tamamı yok olduğu zaman yere düşen yağmur damlaları darbe etkisi ile toprak parçalarını yerinden koparır, parçalar ve yüzeysel akışa geçen yağmur suları bu toprak parçalarını sürükleyerek aşağılara taşırlar. Su erozyonunu meydana getiren ana faktörler, hareket halinde bulunan suyun hidrolik, mekanik ve çözücü (eritici) etkileridir. Su erozyonuna etki eden faktörler ise iklim, topografya, vejetasyon, toprak ve insandır. 68

71 Yüzey Erozyonu Yüzey erozyonu, eğimli bir arazi üzerinde toprak parçacıklarının yağmur sularının etkisi ile yerlerinden oynatılıp, eğim yönünde aşağıya doğru taşınması olayıdır. Arazi eğiminin muntazam ve yüzeyin düz olduğu yerlerde, yüzeysel akışın çizgi halinde veya derecikler şeklindeki belli kanallarda yoğunlaşmadığı durumlarda, yağmur damlacıklarının etkisi ile yerinden kopan toprak parçacıklarının, yüzeysel akışa geçen suların taşınması ile meydana gelen erozyondur. Değişik kullanımlar altındaki yamaç arazilerde, erozyon olayının durdurulmasında genellikle iki ilkeden hareket edilmektedir: - Yağmur damlasının toprak yüzeyi üzerindeki tahripkar etkisini ortadan kaldırmak, - Yüzeysel akışın tehlikesiz bir şekilde akmasını ve toprak içine infiltrasyonunu sağlamak. Bu ilkelerden yola çıkarak faaliyet sahasında üretim aşamasında erozyonla mücadele ile ilgili gerekli önlemler alınacaktır. Ocak alanında açık işletme yöntemi ile basamaklar oluşturularak üretim yapılmaktadır. Basamakların şev açıları kaymaya mahal vermeyecek şekilde ayarlanacaktır. Basamakların nihai genel şev açısı 35 derece civarında olacaktır. Yağış sularının üretim alanına gelmesini engellemek amacıyla en üst kotlarda yaklaşık % 0,5 1,0 eğimli, çevirici-akıtıcı kanal yapılacaktır. Bu sayede çevirici kanaldan akacak olan yağış sularının topraktaki infiltrasyon süresi uzatılacağı gibi üretim nedeniyle açılan alandan malzemenin yağış etkisiyle sürüklenmesi önlenmeye çalışılacaktır. Ayrıca çevirici kanala girmesi engellenemeyen ve üretim alanına düşen yağış sularının erozyon etkisini azaltmak amacıyla basamaklar şevlere doğru % 0,5-1,0 eğimli olarak yapılacaktır. Böylece üst kotlardan alt kotlara doğru akışa geçecek olan yağış suları her basamaktaki içe doğru % 0,5-1,0 lik eğimin etkisiyle kendisine topografyaya paralel bir akış kanalı oluşturacaktır. Böylece faaliyet alanında oluşabilecek suyun yüzey erozyonu etkisi en aza indirilmeye çalışılacaktır. 4.2.d. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Toprağa Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) ruhsat nolu sahada mevcut ocak alanında ve kırma eleme tesisinde yıllık üretim miktarında kapasite artışına gidileceği için herhangi bir arazi hazırlık ve inşaat faaliyeti gerçekleştirilmeyecektir ruhsat no lu 99,37 hektarlık sahanın kapasite artışı kapsamında 40,36 hektarlık kısmı proje alanı olarak belirlenmiştir. Söz konusu 40,36 hektarlık proje alanının 1,38 hektarlık kısmı kırma-eleme tesisi alanı olarak, 2,14 hektarlık kısmı stok alanı olarak, m 2 lik kısmı bitkisel toprak döküm alanı olarak ve kalan kısmı ise ocak alanı olarak kullanılacaktır. Proje alanının büyük bir kısmı mera vasıflı arazilerden oluşmaktadır. Diğer kısımlarında ise hazine arazileri bulunmaktadır. Ruhsat sahası içerisinde bulunan 1403 parsel numaralı mera vasıflı arazinin 9,055 hektarlık kısmı için mera vasfı değişikliği yapılmış olup, bu alanda üretim faaliyetlerinde bulunulmuştur. Gaziantep Valiliği, İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü nden alınan mera vasıf değişikliği ile ilgili yazı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 18). Kapasite artışının gerçekleştirilmesi ile birlikte mera vasıf 69

72 değişikliği yapılan alanda üretim faaliyetlerine devam edilecektir. İlerleyen faaliyet dönemlerinde proje alanı içerisindeki diğer mera vasıflı arazilerde çalışılması durumunda, bu alanlar için mera vasıf değişikliği yapılacaktır. Üretilen kalker cevherinin büyük bir kısmı, kamyonlar vasıtası ile proje alanı içerisinde kurulu bulunan kırma eleme tesisine nakledilmektedir. İşletme aşamasında tesisin makine, ekipmanlarının yağlanması sırasında atık yağ oluşabilecektir. Oluşması muhtemel atık yağlar tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ilgili hükümlerine ve ayrıca tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyularak bertaraf edilecektir. Faaliyetler kapsamında oluşacak atık yağlar ve tehlikeli atıkların depolanması için sahada geçici atık depolama alanı oluşturulacaktır. Söz konusu atıklar bu alanda sızdırmasız beton zemin üzerinde depolanacaktır. Proje alanında kurulu bulunan kırma eleme tesisi üretim çalışmaları bittikten sonra kaldırılacaktır. Proje alanında yapılacak çalışmalar fiziksel nitelikte olduğu için, üzerinde yer aldığı toprağın yapısını bozacak nitelikte değildir. İşletme faaliyete kapandıktan sonra ve işletme sırasında herhangi bir yan ürün olmadığından toprağa herhangi bir etki, katkı veya madde karışımı söz konusu olmayacaktır Jeolojik Özellikler Ruhsatlı alanın içinde yer aldığı Gaziantep N38 paftasının MTA tarafından yapılan genel jeolojik etüd durumu aşağıda özetlenmiştir. Bölgede yüzeyleyen alloktan kaya birimleri, bölgeye Maestrihtiyen de yerleşmiş olan ve karmaşık bir istif gösteren kaya topluluklarıyla temsil edilir. Bu birimler çoğunlukla serpantinit, volkanik kaya, kumtaşı, silisli şeyl, killi kireçtaşı, radyolarit ve yabancı bloklardan oluşan Karadut ve Koçali karmaşıkları ile bunları tektonik olarak üzerleyen Ofiyolit napından ibarettir. Otokton birimler Maestrihtiyen-Alt Miyosen yaşlı ve yaklaşık 1800 m kalınlıkta bir istifle temsil edilir. İstif tabanda Maestrihtiyen-Alt Paleosen yaşlı, çakıltaşı, kumtaşı ve kumlu kireçtaşından oluşan Besni Formasyonu ile başlar. Bu birim uyumlu olarak kumtaşı ve killi kiraçtaşı ara katkılı marndan oluşan Germav Formasyonu tarafından izlenir. Orta Paleosen- Alt Eosen yaşlı yanal ve düşey geçişli iki birim, çakıllı kireçtaşı ve kireç taşından oluşan Belveren formasyonu ile killi kireçtaşı ve marn ardalanmasından ibaret Beşenli formasonu yerel bir uyumsuzlukla önceki birimleri üzerler. Alttan üste doğru; Alt Eosen yaşlı, çakıltaşı, kumtaşı ve çakıllı marn-kireçtaşından oluşan Gercüş Formasyonu; Eosen yaşlı, killi çakıllı marn ve çakıllı kireçtaşından oluşan Ardıçlıtepe Formasyonu ve dolomitik-çörtlü kireçtaşından oluşan Hoya Formasyonu; Üst Eosen-Oligosen yaşlı, killi kireçtaşı ile tebeşirli kireçtaşından oluşan Gaziantep Formasyonu ve Oligosen-Alt Miyosen yaşlı resifal kireçtaşından oluşan Fırat Formasyonu yerel bir uyumsuzlukla önceki birimleri izler, Ort-Üst Miyosen akarsu-göl çökellerinden oluşan Şelmo Formasyonu, Üst Miyosen yaşlı Yavuzeli Bazaltı ve Pliyosen akarsu-göl çökellerinden oluşan Harabe Formasyonu yaşlı birimler üzerinde uyumsuz olarak yer alırlar. Gaziantep N38 paftası, Güneydoğu Anadolu da Arap Otoktonu ile kenar kıvrımlarını kapsayan kuşak boyunca yer almaktadır. Harita alanının çeşitli kesimlerinde Gregory (1929), Otrynski (1945)i Wilson ve Krummenacher (1957), Ekim ve Gönül den (1958),Güleç 70

73 Hatunoğlu (1961), Oral (1972), Güvenç (1973), Şeno (1973), Perinçek (1980), Tekeli ve Erendil (1987), Yoldemir (1987, 1988), Aksay ve diğerleri (1988) Duran ve diğerleri (1988) farklı ölçekli jeolojik harita çalışmaları ve farklı amaçlı jeolojik çalışmalar yapmışlardır. Yapılan bu çalışmalara göre bölgede stratigrafik olarak; en altta alloktan konumlu Karadut Karmaşığı, Koçali Karmaşığı ve Ofiyolit napı; bunların üzerinde de otokton konumlu Kretase yaşlı Besni ve Germav formasyonları, Tersiyer yaşlı Belveren, Beşenli, Aslansuyu ve Ardıçlıtepe formasyonları, Midyat grubu (Gercüş, Hoya, Gaziantep ve Fırat formasyonu), Şelmo formasyonu ve Yavuzeli bazaltı yüzeylenir. Gaziantep N38 Paftası Genelleştirilmiş Dikme Kesiti aşağıda verilmiştir. 71

74 Şekil 8. Gaziantep N38 Paftası Genelleştirilmiş Dikme Kesiti 72

75 4.3.a. Bölge Jeolojisi Ruhsat sahası, proje alanı ve çevresini gösterir jeoloji haritası ve kesitleri ekler kısmında sunulmuştur (Bkz. EK 11). Ruhsatlı saha Gaziantep İli, Şehitkamil İlçesi, Taşlıca Mahallesi nin yaklaşık m kuzeydoğusunda bulunmaktadır. Çalışma alanı N38 c3 paftasında yer almaktadır. Saha ve civarında Tersiyer ve Kuvaterner yaşlı çökeller yüzeylenmektedir. Bölgenin genel stratigrafisini Eski Alüvyon, Fırat Formasyonu ve Gaziantep Formasyonu oluşturmaktadır. Ruhsat sahası ve yakın çevresinde yer alan bu birimlerle ilgili açıklamalar aşağıda verilmiştir. Eski Alüvyon (Qe): Genellikle nehirlerin eski yataklarında ve yüksek tepelerle çevrili ovalarda gevşek tutturulmuş çakıl, kum, kil ve çamurdan oluşur. Fırat Formasyonu (Tmf): Yer yer resifal karakterli kireçtaşlarından oluşan bu birim, Midyat Grubu içersinde yer almaktadır. Formasyon, altta beyazımsı krem-kirli sarı renkli, orta kalın tabakalı, yer yer tabakasız kireçtaşı ile başlamakta, bunların üzerine kirli sarı renkte, orta kalın tabakalı bol çört yumrulu ve bol fosil kavkılı kireçtaşı gelmektedir. En üst bölümünü ise beyazımsı krem- kirli sarı renkli, kalın-çok kalın tabakalı, az çört yumrulu, bol ekinit, ostrea, gasropod ve lamelli içeren biyoklastik kireçtaşlarından oluşmaktadır. Üst yüzeylerinin gösterdiği karstik topografya ile Hoya Formasyonuna benzerlik gösterir. Birimi oluşturan kireçtaşları çalkantılı sığ su fasiyes ortamına çökelmiştir. Formasyon, Gaziantep ilinin kuzeyinde metre, güneyinde ise metre arasında kalınlıklar sunmakta ve Gaziantep Formasyonu üzerine uyumlu bir dokanakla gelmekte olup, Şelmo Formasyonu ve Yavuzeli Bazaltı tarafından açılı uyumsuz olarak örtülmektedir. Formasyonun saptanan fosillere göre yaşı, Alt Oligosen-Alt Miyosendir. Gaziantep Formasyonu (Tmga): Killi kireçtaşı, kireçtaşı ve tebeşirden oluşan bu birim, Midyat Formasyonunun bir üyesi olarak kabul edilmiştir. Formasyon yumuşak topografya gösteren killi kireçtaşı (kalker) ve tebeşirli kireçtaşı (kalker) şeklinde yüzeylenmektedir. Bazı yerlerde ise bu killi ve tebeşirli kireçtaşları yerine kalın tabakalı kireçtaşları gözlenmektedir. Killi kireçtaşları beyazımsı grikrem, kirli sarı renkli, ince-orta tabakalı çok az çört ve tebeşirli düzeyler içermektedir. Tebeşirli kireçtaşları kirli beyaz-açık sarı renkte, orta tabakalı çok az çört yumruludur. Kireçtaşları ise gri-bej sarımsı gri renkli, orta-kalın yer yer çok kalın tabakalı, taneli yapılı, çok bol bentik fosilli, yer yer alg ve mercanlıdır. Killi kireçtaşları, tebeşirli kireçtaşları Havza kenarı veya derin şelf kenarı mikro fasiyes ortamında, kireçtaşları ise Çalkantılı sığ su mikro fasiyes ortamında çökelmişlerdir. Formasyonun olasılı kalınlığı kuzeyde metre, güneyde sie metre arasında değişmekte ve Hoya Formasyonu ile Ardıçlıtepe Formasyonu üzerine uyumlu bir dokanakla gelmektedir. Üzerinde ise Fırat Formasyonu uyumlu bir dokanakla yer almaktadır. Formasyonun saptanan fosillere göre yaşı, Üst Eosen- Alt Oligosendir. (Kaynak: 1/ Ölçekli Türkiye Jeoloji haritaları Gaziantep N3 (K24) paftası, MTA-Ankara) 73

76 4.3.b. Çalışma (Proje) Alanı Jeolojisi Projeye konu alan 99,37 hektarlık sahanın 40,36 hektarlık kısmını kapsamaktadır. Kalker ocağı işletmeciliğinin yapıldığı ocak alanı ve civarının incelenmesi sonucunda, cevherleşmenin geniş bir alana yayıldığı gözlemlenmiştir. Kalker cevherleşmesi yüzeyde mostra vermekle birlikte, üzerinde kalınlığı yer yer cm arasında değişen ortalama 25 cm civarında üst örtü tabakası bulunmaktadır. Mevcut ocak yarmaları dikkate alındığında Kalker cevherleşmesinin rengi altta beyazımsı krem-kirli sarı renkli, orta kalın tabakalı, yer yer tabakasız kireçtaşı şeklinde olup, bunların üzerine kirli sarı renkte, orta kalın tabakalı kireçtaşı gelmektedir. Kalker cevherleşmesi yer yer çatlaklı bir yapı arz etmekte olup, sedimanter bir oluşumdur. Cevherleşmeyi ve ocak alanını gösterir fotoğraflar ekler kısmında sunulmuştur. (Bkz.Ek.13-A,B) Proje alanının, çok büyük bir kısmı Fırat formasyonu içerisinde ve geri kalan az bir kısmı ise (kuzeydoğu ucunda) Gaziantep formasyonu içerisinde bulunmaktadır. Söz konusu jeolojik birimlerin detaylı açıklaması yukarıda verilmiştir. 4.3.c. Cevherleşme Projeye konu alanda kalker cevherleşmesi geniş bir alana yayılmış durumdadır. Üretimin gerçekleştirileceği ocak alanında, üretime yeni başlanacak alanlarda kalker cevherleşmesi üzerinde kalınlığı yer yer cm arasında değişen ortalama 25 cm civarında üst örtü tabakası bulunmaktadır. Üretim faaliyetleri öncesinde bu alanda üst örtü tabakası dekapajı yapılacaktır. Ocak alanından alınacak üst örtü tabakası proje alanı içerisinde belirlenen bitkisel toprak döküm alanında depolanacaktır. Proje alanında kalker cevherinin kalınlığı yer yer değişmekle birlikte ortalama 40 metre olarak belirlenmiştir. Üretim faaliyetlerinin gerçekleştirileceği yaklaşık olarak 36,6 hektarlık ocak alanındaki cevher yayılımı ve ortalama kalınlığı göz önüne alınarak görünür rezerv miktarı hesaplanmıştır. Bu rezervin işletilebilirlik yüzdesi yaklaşık olarak % 90 kabul edildiğinde; Toplam Rezerv Miktarı = m 2 * 40 m * 2,5 ton/m 3 * 0,9 Toplam Rezerv Miktarı = ton dur. Sahadaki kalker cevherinin yoğunluğu ortalama 2,5 ton/m 3 kabul edilmiştir. Kalker Madeni Genel Tanımı : Genel olarak, kimyasal bileşiminde en az % 90 oranında CaCO3 (kalsiyum karbonat) içeren kayaçlara kalker ya da kireçtaşı adı verilmektedir. Ayrıca mineralojik bileşiminde en az % 90 kalsit minerali bulunan kayaçlar da kireçtaşı olarak adlandırılmaktadır. Kireçtaşı saf halde kalsit ve çok az miktarda aragonit kristallerinden oluşur. Kalsit ve aragonit kalsiyum karbonatın iki ayrı kristal şekli olup teorik olarak % 56 CaO ve % 44 CO 2 içerir. Ancak doğada hiçbir zaman saf olarak bulunmaz. İkincil derecede değişik madde bileşiklerin içinde yer alması nedeniyle orijinal halde sarı, kahverengi ve siyah renklerde de görülebilmektedir. 74

77 Kireçtaşının özgül ağırlığı 2,5 2,7 gr/cm 3 arasındadır. Kireçtaşının sertlik derecesi 3, kabarma katsayısı 1,6 dır. Kırılma dayanımı (basma dayanımı) kg/cm 2, kırılma indeksi 60 kg/cm 2, elastisite modülü kg/mm 2, genleşme katsayısı 0,00022, 1santigrad derece ( derece için) reaksiyon ısısı 426 kcal/gr mol (25 santigrad derece) dir. 4.3.d. Depremsellik Türkiye, Alp-Himalaya (Akdeniz Çevresi) Deprem Kuşağında, sığ odaklı, sık ve büyük depremlerin olduğu, yerkabuğunun aktif tektonik kesimlerinden biri üzerinde yer almaktadır. Türkiye tektoniğinin ana unsurları, Kuzey Anadolu Fayı (KAF), Doğu Anadolu Fayı (DAF) ve Ege Graben Sistemi (EGS) dir. Ayrıca Kırıkkale-Erbaa (K-EF) Fayı, Tuz Gölü Fay Zonu ile Eskişehir Fay Zonu da bu ana unsurlara dahil edilebilir. Gaziantep İl Merkezi, Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasında 3. Deprem kuşağında yer almaktadır. Doğu Anadolu Fay Sistemi nin etkisinde olup bölgede tarihsel ve aletsel dönemde hasar yapıcı deprem kayıt edilmemiştir. Kent merkezi aktif bir fay üzerinde yer almamaktadır. Kent merkezine en yakın deprem riski taşıyan bölge Gaziantep in kuzeydoğusundaki Olüdeniz, Reyhanlı, Kırkhan, Islahiye, Türkoğlu, Kahramanmaraş, Gölbaşı ve Adıyaman üzerinden geçen Doğu Anadolu Fay Hattı nın yer aldığı alandır. Gaziantep İli Doğu Anadolu Fayına 50 km kadar uzaklıkta yer almaktadır. Bu ana fay ile Gaziantep arasında yer alan tali fayların bulunması ve bunların aktif olmaları Gaziantep in bu fayların üzerinde olabilecek daha büyük depremlerden ciddi olarak etkilenebileceğini göstermektedir. 75

78 Not: Diri Faylar MTA dan Alınmıştır Kaynak: Şekil 9. Gaziantep İli Dirifay Haritası (ELBİSTAN- (NJ 37-5 Paftası)) Bölgedeki diri fayların proje alanına mesafesi oldukça uzaktır. Bununla birlikte ocak alanında basamaklar şeklinde şev stabilitesi sağlanacak şekilde üretim faaliyetlerinde bulunulacaktır. Gaziantep İli ne ait yerleşim yerlerinin deprem bölgesi dereceleri aşağıda verilmiştir. 76

79 Tablo 31. Gaziantep İli Yerleşim Yerleri Deprem Bölgesi Dereceleri Yerleşim Yeri Deprem Bölgesi Gaziantep (M) 3 Araban, Yavuzeli 3 Islahiye, Fevzipaşa Bel. 1 Nizip, Karkamış 4 Salkım Bel. 3 Nurdağı, Sakçagözü 1 Oğuzeli, Doğanpınar 4 Şahinbey, Burç Mah. 3 Şehitkamil 3 Projeye konu alan Gaziantep İli, Şehitkamil İlçesi nde yer almaktadır. Çalışma sahasının bulunduğu alan depremsellik açısından 3. derece deprem bölgesi içinde yer almaktadır. T.C. Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığı Deprem Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanan Gaziantep İli ne ait Deprem Haritası ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 12). Şehitkamil İlçesi nde meydana gelen depremlerde zarar gören yerleşim alanları aşağıda verilmiştir. Uçgöze Köyü 1986 Yeşilce Köyü 1986 Karadede Köyü e. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Jeolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Kapasite artışı ile birlikte alanda açık işletme yöntemi ile basamaklar şeklinde kalker cevheri üretimi gerçekleştirilecektir. Cevher yataklanmasına, topografik ve jeolojik yapıya uygun olarak basamak duraylılığı sağlanacaktır. Basamak yükseklikleri, basamak genişlikleri ve genel şev açısı basamakların kaymadan durmasını sağlayacak şekilde düzenlenecektir. Arazinin üretim sonrası durumunu gösterir Son Durum İmalat Haritası ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 17). Nihai durumda söz konusu proje alanında güneyde 4, kuzeyde 6 basamak oluşturulması planlanmaktadır. Basamak uzunlukları topografik yapıya uygun olarak düzenlenecektir. Basamak genişliklerinin 7 m ve yüksekliklerinin de 7 şer metre olması öngörülmektedir. Ayrıca nihai durumda sahada genel şev açısının 35 derece civarında olmasına dikkat edilecektir. Dolayısıyla heyelan ve basamaklarda kayma olması önlenecektir. Proje alanında kurulu bulunan kırma eleme tesisi ve sosyal tesisler bu tür tesislerin kurulmasında öngörülen yapılaşmaya uygun olarak inşa edilmiştir. Üretim sona erdiğinde bu tesislerin sahadan sökülerek uzaklaştırılması sağlanacaktır. 77

80 4.4. Hidrojeolojik Özellikler 4.4.a. Bölge ve Proje Alanı Hidrojeolojik Özellikler Gaziantep İli nde toplam su potansiyeli aşağıda verilmiştir. Tablo 32. Gaziantep İli Su Yüzeyleri ve Su Potansiyeli SU POTANSİYELLERİ (hm 3 /yıl) Yerüstü Su Potansiyeli Yeraltı Su Potansiyeli Toplam Su Potansiyeli ,60 517,60 Kaynak: T. C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, TRC Güneydoğu Anadolu Bölgesi Tarım Master Planı Projeye konu alana ait Hidrojeolojik Etüt Raporu ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 24). Rapora göre inceleme alanını oluşturan eosen yaşlı kireçtaşı çatlaklı, boşluklu ayrışmış özelliklere sahiptir. Kalınlığı m arasında değişmekte ve KB-GD doğrultulu 30 derece GB eğilimlidir. Kireçtaşları ayrıştığından dolayı permaibilitesi yüksektir. Alanda yapılan ölçümler sonucunda kireçtaşı akiferinde yer altı suyunun seviyesi m arasında değişmektedir. Suyun debisi 1,28 lt/sn olarak ölçülmüştür. Yer altı suyu hareket yönü akiferi oluşturan tabakaların eğim yönündedir. Çalışma alanında yer üstü suyu olarak aktif olan herhangi bir dere yatağı, göl ve kaynak suyuna rastlanmadığı hidrojeolojik etüt raporunda belirtilmiştir. Çalışma alanında bir adet sondaj kuyusu bulunmaktadır. Bu kuyunun derinliği yaklaşık 150 m, statik su seviyesi 100 m ve dinamik su seviyesi 110 m dir. 78

81 4.4.b. Yüzeysel Su Kaynaklarının Hidrolojik Özellikleri Gaziantep İli nde yer alan su kaynakları potansiyeli aşağıda verilmiştir. Tablo 33. DSİ Tarafından Gaziantep İl Sınırları İçerisinde Debi Ölçümleri Yapılan Su Kaynakları Yerüstü suyu (İl Çıkışı Toplam) Ortalama Akım 439 hm 3 /yıl Ardıl Çayı 36 hm 3 /yıl Karasu (Aşağımülk) 38 hm 3 /yıl Merzimen Çayı 40 hm 3 /yıl Nizip Çayı 62 hm 3 /yıl Sacır Suyu 130 hm 3 /yıl Karasu Çayı 133 hm 3 /yıl Yer altı suyu (İldeki Toplam Emniyetli Rezerv) 78,6 hm 3 /yıl Toplam Su Potansiyeli 517,6 hm 3 /yıl Doğal Göl Yüzeyleri 50 ha Emen Gölü 50 ha Baraj rezervuar yüzeyleri ha Tahtaköprü Barajı ha Hancağız Barajı 870 ha Kayacık Barajı Gölet Rezervuar Yüzeyleri 175 ha Zülfikar Göleti (DSİ) 12 ha Çakmak Göleti (KHGM) 10 ha Burç Göleti 90 ha Nogaylar Göleti 9 ha Balıkalan Göleti (KHGM) 35 ha Gölühöyük Göleti (KHGM) 9 ha Akarsu Yüzeyleri ha Fırat Nehri Ana Kolu 788 ha Karasu Çayı 60 ha Merzimen Çayı 60 ha Nizip Çayı 75 ha Diğerleri 252 ha Kaynak: Gaziantep İl Çevre Durum Raporu-2011 Çalışma alanının kuş uçuşu yaklaşık 8,5 km kuzeyinden Nizip Çayı geçmektedir. Nizip Çayı sulama suyu temini amaçlı kullanılmaktadır. Ayrıca alanın kuş uçuşu yaklaşık 33 km doğusundan Fırat Nehri geçmektedir. Fırat Nehri nin Türkiye sınırları içerisinde kalan bölümünün uzunluğu km dir km 2 su toplama havzasına sahip olan nehrin rejimi Türkiye deki diğer akarsulara göre daha düzenlidir. Proje alanı içerisinde ve çevresinde yapılan gözlemlere dayanarak alan içerisinde herhangi bir yüksek debili akarsu, göl, gölet ve baraj bulunmamaktadır. Proje alanı içerisinde akar dere yatağı bulunmamaktadır. Ancak proje alanı içerisinde ve çevresinde mevsimlik yağışlarla beslenen kuru dere yatakları bulunmaktadır. 79

82 Proje alanı içerisinde, mevsimsel yağışlarla beslenen kuru dere niteliğindeki Uzun Deresi ile Dutluca Deresi nin bir kolu bulunmaktadır. Ayrıca proje alanının kuş uçuşu yaklaşık 200 m kuzeybatısından kuru dere niteliğindeki Dutluca Deresi ve 625 m batısından kuru dere niteliğindeki Buzlu Deresi geçmektedir. Proje alanı içerisinde herhangi bir göl, gölet, baraj ve su toplama havzası bulunmamaktadır. Proje alanı çevresinde bulunan su yüzeylerini (kuru dere yataklarını)gösterir harita aşağıda verilmiştir. Şekil 10. Proje Alanı ve Çevresi Su Kaynaklarını Gösterir Harita 80

83 4.4.c. Yeraltı ve Termal Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri (Su Seviyeleri, Miktarları, Emniyetli Çekim Değerleri, Kaynakların Debileri, Mevcut ve Planlanan Kullanımı) Gaziantep İli ndeki yer altı suyu (toplam emniyetle rezerv) 78,6 hm 3 /yıl olup toplam su potansiyeli 517,6 hm 3 /yıl dır. Kahramanmaraş-Narlı ovasındaki Mizmilli kaynağının kuzeydoğusunda Yuvalıdere vadisinde 30 adet sondaj kuyusundan alınan m 3 /gün kapasiteli su, mm çaplı ve m uzunluğunda çelik borudan oluşmuş terfi ve isale hattı ile şehre iletilmektedir. Mizmilli kuyularından Gaziantep e pompalarla 525 m yüksekliğe su basılmaktadır. Şehrin çeşitli bölgelerinde 14 kuyu mevcuttur. kuyulardan m 3 /gün kapasiteli su şebekeye verilmektedir (Kaynak: Gaziantep İl Çevre Durum Raporu 2011). Projeye konu alan ile ilgili olarak yaptırılan Hidrojeoloji Etüd Projesi ne göre yer altı suyunu bünyesinde tutan akifer kireçtaşıdır. Yer altı su statik seviyesi 100 m., dinamik seviyesi ise 110 m olarak ölçülmüştür. Yer altı su akış yönü KD-GB yönündedir. Çalışma alanında bir adet sondaj kuyusu bulunmakta olup bu kuyunun derinliği yaklaşık 150 m., statik su seviyesi 100 m., dinamik su seviyesi ise 110 m. dir. Gaziantep İli nde jeotermal kaynak bulunmamaktadır (Kaynak: Gaziantep İli Çevre Durum Raporu 2011). Proje alanı içerisinde ve yakın civarında herhangi bir termal su kaynağı bulunmamaktadır. 4.4.d. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Hidrojeolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) nolu sahada kalker ocağı işletmeciliği yapılmaktadır. Kapasite artışı ile birlikte proje alanında kalker ocağı işletmeciliği yapılacaktır. Hidrojeoloji etüt raporuna göre sahadaki birim eosen yaşlı ayrışmış çatlaklı boşluklu yüksek geçirgenliğe sahip kireçtaşı olduğu belirtilmiştir. Kireçtaşı KB-GD doğrultulu 30 derece GB eğimli, yaklaşık m kalınlığındadır. Hidrojeolojik Etüt Raporuna göre çalışma alanı içerisinde bir adet sondaj kuyusu bulunmaktadır. Proje alanında patlatma yapılarak üretim faaliyetlerinde bulunulacaktır. Patlatmaya ilişkin vibrasyon hesaplamaları ilgili bölümde yapılmıştır. Patlatma işlemleri gecikmeli sistem kullanılarak yapılacak olup yer altı suyunun yapılacak faaliyetlerden etkilenmemesi için gerekli önlemler alınacaktır. Proje kapsamındaki faaliyetler sırasında 167 Sayılı Yeraltısuları Hakkında Kanun ve tarih ve sayılı resmi gazetede yayımlanan Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik ilgili hükümlerine uyulacaktır. Proje kapsamındaki faaliyetler sırasında tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği nin ilgili hükümlerine uyulacaktır. 81

84 4.5. Hidrolojik Özellikler 4.5.a. Bölge ve Proje Alanı Hidrolojik Özellikleri Proje alanı ve çevresinde yapılan gözlemlere dayanarak proje alanı içerisinde bir akarsu, göl, gölet, baraj, sulak alan, bataklık vs. bulunmamaktadır. Gaziantep İli nin en önemli akarsuları Fırat Nehri, Nizip Çayı, Afrin Çayı, Merzimen Çayı ve Alleben Deresi dir. Fırat Nehri Erzincan, Tunceli, Elazığ, Malatya, Diyarbakır, Adıyaman ve Gaziantep il sınırlarını belirledikten sonra Suriye, daha sonra Irak topraklarına girer. Irak ta denize uzak olmayan bir noktada Dicle Nehri ile birleşerek Basra Körfezi ne dökülür. İldeki en önemli akarsu Fırat Irmağı dır. Karasu, Araban ovasından geçip batıdan Fırat a katılır. Sof Dağı ndan kaynaklanan Bozatlı (Merzimen) Deresi yse Yavuzeli nin güneyinden geçip Fırat a karışır. İl ve Türkiye sınırlarından çıkmadan Fırat a karışan son önemli akarsu Nizip Çayı dır. Sof Dağı ndan doğan Alleben Deresi ve İslahiye nin kuzeyinde ki Karagöl den çıkan Karaçay ve Gaziantep platosunun güneybatısından kaynaklanan Balık Suyu diğer önemli akarsulardır. Tilbaşar Ovasını Alleben - Sacır Suyu, Barak Ovasını Nizip Çayı, Yavuzeli Ovasını Bozatlı Deresi ve Araban Ovasını da Karaçay sulamaktadır. Araban Ovası nda batıdan doğuya doğru akan 64 km. boyunda Karasu, Yavuzeli Ovası ndan akan Merzimen Deresi, kollarıyla birlikte 100 km.den uzun olan Nizip çayı, il içinde kolları ile beraber 80 km. uzunlukta bulunan Sacır Suyu, Fırat Nehri ne dökülen başlıca akarsulardır. Çalışma sahası Fırat Nehri ne kuş uçuşu yaklaşık 33 km, Nizip Çayı na 8,5 km, Allaben Deresi ne 19 km, Balık Suyu na 35 km, Merzimen Deresi ne 23 km., Karasu Çayı na 34 km uzaklıktadır. Gaziantep te çok sayıda pınar bulunmasına karşın hiç doğal göl bulunmamaktadır. Bu yüzden şehrin birçok yerine yapay göller ve barajlar inşa edilmiştir. Gaziantep İli nde yer alan barajlar Hancağız, Karkamış ve Kayacık Barajı dır. 82

85 Tablo 34. Gaziantep İli nde yer alan Barajlar Hancağız Barajı Barajın Yeri Gaziantep Akarsuyu Nizip Amacı Sulama İnşaatın (başlama-bitiş) yılı Gövde dolgu tipi Toprak Gövde hacmi 3,021 hm 3 Yükseklik (talvegden) 45 m Normal su kotunda göl hacmi 100 hm 3 Normal su kotunda göl alanı 4,33 km 2 Sulama alanı ha Güç - MW Yıllık Üretim - GWh Karkamış Barajı ve HES Barajın Yeri Gaziantep Akarsuyu Fırat Amacı Enerji + Taşkın Kontrol İnşaatın (başlama-bitiş) yılı Gövde dolgu tipi Zonlu Dolgu Gövde hacmi 2,10 hm 3 Yükseklik (talvegden) 21,2 m Normal su kotunda göl hacmi 157 hm 3 Normal su kotunda göl alanı 28,4 km 2 Sulama alanı - ha Güç 189 MW Yıllık Üretim 653 GWh Kayacık Barajı Barajın Yeri Gaziantep Akarsuyu Aynifar Deresi Amacı Sulama İnşaatın (başlama-bitiş) yılı Gövde dolgu tipi Zonlu Toprak Dolgu Gövde hacmi 1,853 hm 3 Yükseklik (talvegden) 45 m Normal su kotunda göl hacmi 116,77 hm 3 Normal su kotunda göl alanı 10,53 km 2 Sulama alanı ha Güç - MW Yıllık Üretim - GWh Kaynak: DSİ 20. Bölge Genel Müdürlüğü Bu barajların dışında ilde sulama amaçlı kullanılan Zülfikar Göleti, Allaben Göleti ve Yamaçoba Göleti bulunmaktadır. Zülfikar Göleti: 0,80 hm 3 depolama hacmine sahip, yaklaşık 77 hektarlık alanın sulanması için inşa edilmiş bir gölettir. Allaben Göleti: İlin Merkez İlçesi nde yer almakta olup Allaben Deresi üzerine kurulmuştur. 2,54 hm 3 depolama hacmine sahip olan gölet yaklaşık 149 hektarlık alanı sulamaktadır. Yamaçoba Göleti: İlin Merkez İlçesi nde yer alan gölet Çay Deresi üzerine inşa edilmiş olup yaklaşık 77 hektarlık alanı sulamaktadır. 83

86 Proje alanı ve yakın çevresinin yeraltı suyu ve yüzey sularının durumunu belirlemek amacıyla saha çalışması yapılarak proje alanına ilişkin Hidrojeolojik Etüt Projesi hazırlatılmış olup, rapor ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 24). 4.5.b. Projenin Göl, Baraj, Gölet, Akarsu ve Diğer Sulak Alanlara Göre Konumu Proje alanı içerisinde ve çevresinde yapılan gözlemlere dayanarak alan içerisinde herhangi bir yüksek debili akarsu, göl, gölet ve baraj bulunmamaktadır. Proje alanı içerisinde akar dere yatağı bulunmamaktadır. Ancak proje alanı içerisinde ve çevresinde mevsimlik yağışlarla beslenen kuru dere yatakları bulunmaktadır. Proje alanı içerisinde, mevsimsel yağışlarla beslenen kuru dere niteliğindeki Uzun Deresi ile Dutluca Deresi nin bir kolu bulunmaktadır. Ayrıca proje alanının kuş uçuşu yaklaşık 200 m kuzeybatısından kuru dere niteliğindeki Dutluca Deresi ve 625 m batısından kuru dere niteliğindeki Buzlu Deresi geçmektedir. Gaziantep İli nin en önemli akarsuları Fırat Nehri, Nizip Çayı, Afrin Çayı, Merzimen Çayı ve Alleben Deresi dir. Gaziantep te çok sayıda pınar bulunmasına karşın hiç doğal göl bulunmamaktadır. Bu yüzden şehrin birçok yerine yapay göller ve barajlar inşa edilmiştir. Gaziantep İli nde yer alan barajlar Hancağız, Karkamış ve Kayacık Barajı dır. Bu barajların dışında ilde sulama amaçlı kullanılan Zülfikar Göleti, Allaben Göleti ve Yamaçoba Göleti bulunmaktadır. Tablo 35. Proje Alanının Gaziantep İli nde Yer Alan Su Yüzeylerine Mesafesi Su Yüzeyi Nizip Çayı Fırat Nehri Allaben Deresi Balık Suyu Merzimen Deresi Karasu Çayı Hancağız Barajı Karkamış Barajı Kayacık Barajı Allaben Göleti Yamaçoba Göleti Uzaklık 8,5 km 33 km 19 km 35 km 23 km 34 km 32 km 44 km 26 km 19 km 38 km Proje alanının çevresinde bulunan su yüzeyleri ve proje alanına mesafeleri aşağıdaki haritada verilmiştir. Yapılan toz hesaplamaları sonucunda söz konusu yüzey sularının faaliyetten etkilenmeyeceği tahmin edilmektedir. 84

87 Proje Alanı Proje Aşamasında Olan Barajlar İşletmede Olan Barajlar Havza Sınırı Şekil 11. Proje Alanı Çevresi Su Yüzeylerini Gösterir Harita 85

88 4.5.c. Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı (İçme, Kullanma, Sulama Suyu, Su Ürünleri İstihsali, Ulaşım, Turizm, Elektrik Üretimi, Diğer Kullanımlar) Ruhsat sahası içerisinde sahadaki personel kullanımı için gerekli su ihtiyacı ile kırmaeleme tesisi ve ocak içi bağlantı yollarında kullanılacak su ihtiyacının karşılanması amacıyla bir adet yer altı suyu kuyusu mevcuttur. Mevcut kuyuya ait Yeraltısuyu Arama Belgesi ve Yeraltısuyu Kullanma Belgesi ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek 25). Proje alanı içerisinde kaynak (pınar) bulunmamaktadır. Alana en yakın kaynak, alanın kuş uçuşu yaklaşık 1,8 km güneydoğusunda yer almaktadır. Ayrıca alanın kuş uçuşu yaklaşık 1,3 km kuzeybatısında bir adet çeşme bulunmaktadır. Proje alanı içerisinde herhangi bir göl, gölet, baraj ve su toplama havzası bulunmamaktadır. Proje alanı içerisinde, mevsimsel yağışlarla beslenen kuru dere niteliğindeki Uzun Deresi ile Dutluca Deresi nin bir kolu bulunmaktadır. Ayrıca proje alanının kuş uçuşu yaklaşık 200 m kuzeybatısından kuru dere niteliğindeki Dutluca Deresi ve 625 m batısından kuru dere niteliğindeki Buzlu Deresi geçmektedir. Proje alanı içerisinde ve çevresinde yer alan kuru dere yataklarına pasa, hafriyat vb. malzeme atılmayacak ve dere yataklarının doğal hallerine müdahale edilmeyecektir. Proje alanı ve yakın civarını içerir Hidrojeoloji Etüd Projesi yaptırılmış olup, ekler kısmında sunulmuştur (Bkz. EK 24). Gaziantep İli içme suyu su kaynakları aşağıda verilmiştir. Kartalkaya Barajı; Kahramanmarış ın Pazarcık İlçesi sınırları içerisinde bulunmaktadır. İsale hattı 53,7 km uzunluğundadır. Gaziantep i besleyen iki isale hattı mevcuttur. 1. İsale hattı 1400 mm çapında beton boru, 2. İsale hattı 1. İsale hattına paralel 1800 mm çapında içi özel katkılı beton, dışı cam elyaflı bitum izoledir. İsale hattı üzerinde 3 metre yüksekliğe su basılmaktadır. Bu sistemle Kartalkaya Barajı ndan, kurulu pompalarla 4,0 m 3 /sn su üç arıtma tesisine gelmektedir. Gaziantep İçme, Kullanma ve Endüstri Suyu Temini III. Kısım İsale Hattı; Kahramanmaraş-Narlı ovasındaki Mizmilli kaynağının kuzeydoğusunda Yuvalıdere vadisinde 30 adet sondaj kuyusundan alınan 1,5 m 3 /sn kapasiteli su, 1200 mm çaplı ve m uzunluğunda çelik borudan oluşmuş terfi ve isale hattı ile şehre iletilmektedir. Mizmilli kuyularından Gaziantep e pompalarla 525 m yüksekliğe su basılmaktadır. Şehiriçi kuyuları; Şehrin çeşitli bölgelerinde 14 kuyu ile şebekeye verilen su miktarı m 3 /gün dür. Proje alanı yukarıda verilen alanlara uzak mesafede yer almaktadır. Gaziantep sınırları içerisinde yer alan Hancağız Barajı ile Kayacık Barajı sulama amaçlı kullanılırken, Karkamış Barajı enerji ve taşkın kontrolü amaçlı kullanılmaktadır. 86

89 Ayrıca Zülfikar Göleti, Allaben Göleti ve Yamaçoba Göleti de sulama amaçlı kullanılan göletlerdir. Proje alanı yakın çevresinde içme suyu, ulaşım, turizm, elektrik üretimi amaçlı su yüzeyi bulunmamaktadır. 4.5.d. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Hidrolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) Proje alanı içerisinde ve çevresinde tespit edilen yüzey sularına müdahale edilmeyecek, çalışmalardan etkilenmemesi için gerekli tedbirler alınacaktır. Yapılacak çalışmalar sırasında ve sonrasında proje alanının içerisinde bulunan kuru dere yatakları ile çevresinde bulunan akar ve kuru dere yataklarına müdahale edilmeyecek, herhangi bir atık, pasa bırakılmayacak ve atık su deşarjı olmayacaktır. İşletme faaliyete kapandıktan sonra ve işletme esnasında herhangi bir yan ürün oluşmadığından civarda yer alan kuru dere yataklarına herhangi bir etki, katkı veya madde karışımı söz konusu olmayacaktır Meteorolojik ve İklimsel Özellikler 4.6.a. Bölgesel ve Proje Alanı Meteorolojik ve İklimsel Özellikler 1. Bölgenin Genel İklim Şartları Projeye konu sahanın bulunduğu bölgenin iklimsel özellikleri incelenirken, bölgenin iklimsel özeliklerini en iyi yansıtan Meteoroloji Genel Müdürlüğü Gaziantep Meteoroloji İstasyonu uzun süreli rasat verilerine dayalı yılı Meteorolojik Bülten verileri kullanılmıştır. MGM den (Meteoroloji Genel Müdürlüğü) alınan veriler ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 20). Gaziantep Meteoroloji İstasyonu yılı arası uzun yıllar meteorolojik kayıtları incelenmiş ve proje alanının bulunduğu bölgenin genel iklim durumu ortaya çıkarılmıştır. Gaziantep in güneyinde ve batısında Akdeniz ikliminin mudetil yarı karasal iklim tipi gözlenirken il merkezi ve çevresinde özellikle doğu ve kuzey kesimlerinde mutedil karasal iklim özellikleri görülmüştür. Tespit edilen ılımanlıktan karasallığa geçiş bölgenin coğrafik ve topoğrafik yapısından kaynaklanmaktadır. Gaziantep, Akdeniz ve kara ikliminin geçiş noktasında yer almaktadır. İlin güney kesimleri Akdeniz ikliminin etkisinde olmakla beraber, genel olarak yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise soğuk ve yağışlıdır. İlde yağış en çok kış ve ilkbahar aylarında görülür. Aylık en yüksek yağış Aralık, en düşük yağış ise Temmuz ayında görülür. 87

90 2. Bölgenin Basınç Dağılımı Gaziantep Meteoroloji İstasyonu yılları arası 43 yıllık rasat verilerine göre ortalama basıncın yıllık ortalama değeri 916,1 hpa dır. Yıllık maksimum basınç Şubat ayında tespit edilmiş olup, 938,7 hpa dır. Yıllık minimum basınç 897,9 hpa olarak belirlenmiş olup, Şubat ayında gözlemlenmiştir. Uzun süreli rasat verilerine basınç ölçüm (ortalama basınç, maksimum basınç, minimum basınç) değerleri Tablo 36 ve Şekil 12 de verilmiştir. Tablo 36. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Basınç Dağılımı (hpa) Ortalama Basınç Maksimum Basınç Minimum Basınç AYLAR (hpa) (hpa) (hpa) Ocak 919,7 934,5 898,3 Şubat 917,9 938,7 897,9 Mart 916,5 929,9 900,3 Nisan 915,5 927,1 899,0 Mayıs 914,8 926,6 903,6 Haziran 912,3 920,4 901,2 Temmuz 910,0 917,5 902,6 Ağustos 911,3 917,7 903,5 Eylül 915,5 922,4 907,7 Ekim 919,2 929,3 908,1 Kasım 920,5 932,7 899,6 Aralık 920,4 933,1 900,1 YILLIK 916,1 938,7 897,9 Kaynak: MGM (Gaziantep Meteoroloji İstasyonu Yılı Rasat Değerleri) Şekil 12. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Aylık Basınç (hpa) Değerleri Grafiği. 88

91 3. Bölgenin Sıcaklık Dağılımı Gaziantep Meteoroloji İstasyonu 43 yıllık rasat verilerine göre bölgede yıllık ortalama sıcaklık 15,1 C dir. Rasat sonuçlarına göre ( yılları arası) ölçülen en yüksek sıcaklık 44 C olup, Temmuz ayında tespit edilmiştir. En düşük sıcaklık ise 16,8 C ile Ocak ayında kaydedilmiştir. Uzun yıllar rasat verilerine göre Gaziantep İli ne ait aylık sıcaklık değerleri Tablo 37 de özetlenmiş ve Şekil 13 de verilen grafik üzerinde gösterilmiştir. Tablo 37. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Sıcaklık Dağılımı ( C) Ortalama Sıcaklık Maksimum Sıcaklık Minimum Sıcaklık AYLAR ( C) ( C) ( C) Ocak 3, ,8 Şubat 4,3 21,0-15,6 Mart 8,4 27,4-11,0 Nisan 13,3 34,0-2,5 Mayıs 18,7 37,8 3,2 Haziran 24,2 39,6 7,1 Temmuz 27,9 44,0 11,8 Ağustos 27,5 42,0 12,7 Eylül 23,0 40,8 6,4 Ekim 16,4 34,4-1,3 Kasım 9,3 27,3-7,0 Aralık 4,8 25,2-13,4 YILLIK 15,1 44,0-16,8 Kaynak: MGM (Gaziantep Meteoroloji İstasyonu, Yılı Rasat Değerleri) Şekil 13. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Aylık Sıcaklık ( C) Dağılımı. 89

92 4. Bölgenin Yağış Dağılımı Gaziantep Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar rasat verilerinde tespit edilen ortalama yıllık toplam yağış 559,2 mm olarak ölçülmüştür. Günlük maksimum yağış miktarı 66,5 mm ile Aralık ayında kaydedilmiştir. Gaziantep Meteoroloji İstasyonuna ait yılları arasındaki karakteristik yağış değerleri, aşağıdaki tablo ve grafikte verilmiştir. Tablo 38. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Yağış Dağılımı Ortalama Toplam Yağış Miktarı Günlük Maksimum Miktarı AYLAR (mm) (mm) Ocak 93,4 51,5 Şubat 83,5 49,5 Mart 72,9 63,8 Nisan 57,6 54,2 Mayıs 29,4 36,3 Haziran 6,8 28,6 Temmuz 2,7 46,0 Ağustos 2,6 42,8 Eylül 6,1 27,4 Ekim 39,0 60,8 Kasım 68,4 58,0 Aralık 96,8 66,5 YILLIK 559,2 66,5 Kaynak: MGM (Gaziantep Meteoroloji İstasyonu Yılı Rasat Değerleri) Şekil 14. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Ortalama Toplam Yağış ve Maksimum Yağış Dağılımı Grafiği 90

93 5. Standart Zamanlarda Gözlenen En Büyük Yağış Değerleri ve Tekerrür Grafikleri Gaziantep Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar rasat verilerine göre yağış-şiddet-tekerrür eğrileri grafiğinde 100 yıllık 24 saat yağış değerleri dikkate alındığında toplam yağış miktarı 78,9 mm olarak tespit edilmiştir. Proje alanında üretim faaliyetleri sırasında yukarıdaki yağış değerleri dikkate alınarak uygun çalışma yapılacaktır. Standart zamanlarda gözlenen en büyük yağış değerleri ve yağış-şiddet-süre tekerrür eğrileri ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 21). Gaziantep İli için Olağanüstü Meteorolojik Olaylar (FEVK) bilgileri alınmış olup, ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. EK 22). 6. Bölgenin Nem Dağılımı Gaziantep Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar rasat verilerine göre tespit edilen yıllık ortalama nispi nem % 61 dir. Bölgede minimum nispi nem ise % 2 ile Ocak, Mayıs, Ağustos ve Aralık aylarında tespit edilmiştir. Uzun yıllar rasat verilerine göre nem dağılımı Tablo 39 da verilmiş ve Şekil 15 te verilen grafik üzerinde gösterilmiştir. Tablo 39. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Nispi Nem Dağılımı AYLAR Ortalama Nispi Nem Minimum Nispi Nem (%) (%) Ocak 74,5 2 Şubat 72,2 8 Mart 67,3 8 Nisan 64 8 Mayıs 56,9 2 Haziran 48,5 6 Temmuz 45,6 6 Ağustos 48,3 2 Eylül 50,6 4 Ekim 60 5 Kasım 70,1 4 Aralık 74 2 YILLIK 61,0 2 Kaynak: MGM (Gaziantep Meteoroloji İstasyonu Yılı Rasat Değerleri) 91

94 Şekil 15. Gaziantep İli Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Bağıl Nemin Aylara Göre Değişimi 7. Bölgenin Buharlaşma Durumu Gaziantep Meteoroloji İstasyonu yılları arası verilerine göre bölgede tespit edilen yıllık ortalama açık yüzey buharlaşması 1390,8 mm olup, günlük maksimum açık yüzey buharlaşması 90 mm ile Temmuz ayında gözlenmiştir. Tablo 40. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Buharlaşma Dağılımı AYLAR Ortalama Açık Yüzey Günlük Maksimum Açık Yüzey Buharlaşması ( mm ) Buharlaşması (mm ) Ocak - - Şubat 0 0 Mart 1,6 5,6 Nisan Mayıs ,8 Haziran Temmuz 297,7 90 Ağustos 268,6 15 Eylül 188,1 12 Ekim 104,2 9,3 Kasım 21,2 8 Aralık 0,4 2,5 YILLIK 1390,8 90 Kaynak:MGM (Gaziantep Meteoroloji İstasyonu Yılı Rasat Değerleri) 92

95 Şekil 16. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Aylık Buharlaşma Dağılımı 8. Bölgenin Sayılı Günler Dağılımı Sayılı günlerin aylara göre dağılımı Tablo 40 da ve sayılı günlerin grafiksel gösterimi ise Şekil 17 de sunulmuştur. Gaziantep Meteoroloji İstasyonu yılları arasındaki verilere göre ilde ortalama kar yağışlı gün sayısı toplam 11,9 gün, ortalama kar örtülü günler sayısı toplam 10,4 gün, ortalama sisli günler sayısı toplam 10,8 gün, ortalama dolulu günler sayısı 1,8 gün, ortalama kırağılı günler sayısı toplamı 36,5 gün ve ortalama orajlı günler sayısı 14,3 gündür. AYLAR Tablo 41. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Aylık Sayılı Günler Dağılımı Ortalama kar yağışlı günler sayısı Ortalama kar örtülü günler sayısı Ortalama sisli günler sayısı Ortalama dolulu günler sayısı Ortalama kırağılı günler sayısı Ortalama orajlı günler sayısı Ocak 4,5 4,8 3,3 0 10,4 0,1 Şubat 3,6 3,2 2,1 0,2 6,9 0,4 Mart 1,1 0,5 0,9 0,5 3,6 1,2 Nisan 0,1 0 0,1 0,5 0,1 2,6 Mayıs ,2-2,9 Haziran ,1-1,7 Temmuz ,6 Ağustos ,7 Eylül ,1-1 Ekim - - 0,1 0,1 0,3 2,1 Kasım 0,5 0,3 0,8 0,1 5,1 0,7 Aralık 2,1 1,6 3,5-10,1 0,3 YILLIK 11,9 10,4 10,8 1,8 36,5 14,3 Kaynak: MGM (Gaziantep Meteoroloji İstasyonu Yılı Rasat Değerleri) 93

96 Şekil 17. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Sayılı Günler Grafiği. Maksimum Kar Kalınlığı Gaziantep Meteoroloji İstasyonu verilerine göre yıllık toplam kar kalınlığı 148 cm olup, maksimum kar kalınlığı ise Şubat ayında 47 cm olarak gözlemlenmiştir. Tablo 42. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Aylık Maksimum Kar Kalınlığı AYLAR Maksimum Kar Kalınlığı ( cm ) Ocak 35 Şubat 47 Mart 15 Nisan 6 Mayıs - Haziran - Temmuz - Ağustos - Eylül - Ekim - Kasım 15 Aralık 30 YILLIK 148,0 Kaynak: MGM (Gaziantep Meteoroloji İstasyonu Yılı Rasat Değerleri) 94

97 Şekil 18. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Maksimum Kar Kalınlığı Grafiği. 9. Bölgenin Rüzgar Dağılımı (Yıllık, Mevsimlik, Aylık Rüzgâr Yönü Dağılımı; Yönlere Göre Rüzgâr Hızı; Aylık Ortalama Rüzgâr Hızı Dağılımı Grafiği; En Hızlı Esen Rüzgâr Yön ve Hızı, Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgârlı Gün Sayısı) Gaziantep Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar verilerine göre kaydedilen aylık ve yıllık rüzgâr esme sayı ve hız dağılımları aşağıdaki tablolarda verilmektedir. Buna göre, ildeki hâkim rüzgâr yönü Batı-Kuzeybatı (WNW) yönünde esmektedir. Diğer hâkim rüzgâr yönleri incelendiğinde 2.derece hâkim rüzgâr yönü Batı-Güneybatı (WSW), 3.derece hâkim rüzgâr yönünün Batı (W) olduğu MGM verilerinden tespit edilmiştir. Bölgenin rüzgar dağılımına ait tablo ve grafikler aşağıda verilmiştir. 95

98 Tablo 43. Yönlere Göre Rüzgârın Aylık, Mevsimlik ve Yıllık Esme Sayılarının Dağılımları ESME SAYILARI TOPLAMI Rüzgar Yönü Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık YILLIK İlkbahar Yaz Sonbahar Kış N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW Kaynak: MGM (Gaziantep Meteoroloji İstasyonu Yılı Rasat Değerleri) 96

99 Tablo 44. Yönlere Göre Rüzgârların Aylık, Mevsimlik ve Yıllık Esme Hızları Dağılımları (m/sec) ORTALAMA RÜZGAR HIZLARI Rüzgar Yönü Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık YILLIK N 1,1 1,1 1,3 1,4 1,6 2,0 2,2 1,9 1,6 1,1 1,0 1,1 1,5 NNE 1,1 1,1 1,2 1,2 1,3 1,3 1,5 1,3 1,2 1,1 1,0 1,0 1,2 NE 1,1 1,2 1,3 1,4 1,4 1,4 1,5 1,4 1,3 1,1 1,0 1,1 1,3 ENE 1,3 1,4 1,4 1,4 1,4 1,3 1,4 1,2 1,2 1,1 1,1 1,2 1,3 E 1,3 1,6 1,7 1,7 1,5 1,4 1,5 1,4 1,2 1,2 1,1 1,3 1,4 ESE 1,2 1,3 1,5 1,7 1,4 1,3 1,4 1,4 1,2 1,1 1,0 1,2 1,3 SE 1,2 1,3 1,5 1,7 1,5 1,6 1,4 1,4 1,3 1,1 1,0 1,2 1,4 SSE 1,1 1,3 1,3 1,4 1,4 1,3 1,4 1,4 1,1 1,0 0,9 1,1 1,2 S 1,3 1,4 1,5 1,7 1,6 1,6 1,5 1,4 1,4 1,2 1,0 1,1 1,4 SSW 1,1 1,2 1,4 1,4 1,4 1,3 1,4 1,2 1,2 1,0 0,9 1,0 1,2 SW 0,9 1,1 1,3 1,4 1,3 1,4 1,3 1,3 1,1 0,9 0,9 0,9 1,2 WSW 0,9 1,0 1,1 1,3 1,3 1,4 1,4 1,3 1,1 0,9 0,8 0,8 1,1 W 0,8 0,9 1,1 1,3 1,3 1,7 1,6 1,5 1,2 0,9 0,7 0,8 1,2 WNW 0,9 1,0 1,2 1,4 1,4 1,8 1,9 1,7 1,4 1,0 0,8 0,8 1,3 NW 1,0 1,2 1,3 1,5 1,5 2,0 2,2 1,9 1,5 1,0 0,9 0,9 1,4 NNW 1,1 1,3 1,4 1,5 1,6 2,0 2,2 1,9 1,6 1,2 1,0 1,1 1,5 Kaynak: MGM (Gaziantep Meteoroloji İstasyonu Yılı Rasat Değerleri) 97

100 Şekil 19. Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı Şekil 20. Esme Hızlarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı 98