İstihdam küçüklerin sırtında kazanç büyüklerin cebinde

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "İstihdam küçüklerin sırtında kazanç büyüklerin cebinde"

Umut Derviş
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Tarih: Sayı: 2011/ Büyük Sanayi Firması ve Türkiye Ekonomisinin Gerçekleri raporu İstihdam küçüklerin sırtında kazanç büyüklerin cebinde Türkiye ekonomisine yön veren, bünyesinde 746 bin çalışanı olan 1000 büyük sanayi kuruluşu 13 yılda istihdamını azaltırken, çalışan başına elde ettiği karı 21 e katladı. Dev firmalar çalışan başına karı 1998 yılında 577 liradan, 2010 yılında 12 bin 178 liraya çıkardı. İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Başkanı Yahya Arıkan sayıları 412 bini bulan KOBİ ve Anadolu Kaplanları nın da dev sanayi firmaları karşısında adeta havlu attığını belirterek, Türkiye ekonomisini aslında 50 şirket yönlendiriyor diye konuştu. İSMMMO BASIN- Türkiye nin ilk 1000 büyük sanayi firması son 13 yıllık dönemde istihdamda cimrileşip ekonomide daha da devleşirken, KOBİ ler ve Anadolu Kaplanları ise adeta havlu attı. İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası nın (İSMMMO) 1000 Büyük Sanayi Firması ve Türkiye Ekonomisinin Gerçekleri araştırmasına göre, son 13 yıllık dönemde dev firmaların çalışan sayısı azalırken, karları sürekli arttı. Rapora gore; 1000 büyük sanayi firması 1998 yılında 746 bin 614 kişi çalıştırırken, aradan geçen onca yıla karşın 2010 yılında istihdamda artış bir yana 500 kişiye yakın azalma oldu. Firmaların çalışan başına elde ettiği karlar ise

çalışanı olan 1000 büyük sanayi kuruluşu 13 yılda istihdamını azaltırken, çalışan başına elde ettiği karı 21 e katladı.

2 adeta patladı. Dev sanayi firmaları 1998 yılında çalıştırdıkları kişi başına 577 lira kar elde ederken 2010 yılında bu tutar 12 bin 178 liraya ulaştı. Diğer bir ifadeyle dev firmalar bir çalışanın üzerinden kazandığı parayı 13 yılda ortalama 21 kat artırdı. İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Başkanı Yahya Arıkan KOBİ ler ve Anadolu Kaplanları diye ifade edilen firmalara sağlanan destekler, teşvikler ve kredilere rağmen Türkiye ekonomisinde, istenen rekabetçi ve eşitlikçi yapının kurulmasında zorluklar yaşandığını dile getirdi. Raporu değerlendiren Arıkan, üretim ve istihdamın kaynağı olarak görülen küçük ve orta ölçekli şirketlerde beklenen hızlı büyümenin gerçekleşmemesine karşın, dev şirketlerin ekonomideki ağırlıklarını düzenli olarak arttırdığına vurgu yaptı. Türkiye de kurumlar vergisinin yüzde 52 sini 50 şirketin ödediği de anımsatan Arıkan, Türkiye de 2010 yılı sonu itibariyle 650 bin kurumlar vergisi mükellefi var. verilere gore bu şirketlerin 50 si toplam verginin yüzde 52 sini ödedi firma sanayiye hükmediyor ama esas hakim güç 50 firmayı geçmez diye konuştu DEV FİRMADA ÇALIŞAN SAYISI AZALDI, KAZANÇLAR KATLANDI Yıllar Çalışan sayısı Kişi başı kar (TL) , , , ,183-2, ,396 1, ,146 1, ,649 3, ,068 3, ,119 4, ,606 9, ,363 2, ,161 11, ,179 12,178 TÜRK SANAYİSİ Mİ, DEVLERİN EKONOMİSİ Mİ!

İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Başkanı Yahya Arıkan KOBİ ler ve Anadolu Kaplanları diye ifade edilen firmalara sağlanan destekler, teşvikler ve kredilere rağmen Türkiye

3 Türkiye İstatistik Kurumu, Hazine, İstanbul Sanayi Odası ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği verileri üzerinden yapılan çalışmaya gore; sanayi sektörünün yarattığı milli gelir içinde ilk bin firmanın payı ise yüzde ye ulaşıyor. Bir başka ifadeyle Türkiye de imalat, madencilik ve taşocakçılığı, elektrik-gaz üretim ve dağıtımı sektörlerinden oluşan sanayi sektörünün yarattığı milli gelirin yarısından fazlası Türkiye nin en büyük 1000 sanayi kuruluşu tarafından ortaya çıkartılıyor. Geri kalan ve sayıları yüzbinlerle ifade edilebilen KOBİ olarak tanımlanan küçük ve orta ölçekli sanayi kuruluşları ise pastanın ancak yüzde lük bölümünü yaratmak için çalışıyor. TÜRK SANAYİNİN YARISI 1000 FİRMAYA AİT Yıllar Milli Gelirdeki (*) Payı (%) (*) İmalat, madencilik, enerji sektörlerinin yarattığı GSYİH içindeki pay KOBİ LER KAN KAYBEDİYOR İSMMMO nun yayınladığı 1000 Büyük Sanayi Firması ve Türkiye Ekonomisinin Gerçekleri araştırmasına gore Türkiye'de sanayi sektöründe faaliyet gösteren yaklaşık 412 bin KOBİ nin 1000 dev firma karşısındaki güçleri de giderek eriyor. Sanayi sektörünün toplam katma değerinin yarısı 1000 büyük işletme tarafından sağlanırken geri kalan yarısı da 412 bin küçük ve orta ölçekli işletme

Bir başka ifadeyle Türkiye de imalat, madencilik ve taşocakçılığı, elektrik-gaz üretim ve dağıtımı sektörlerinden oluşan sanayi sektörünün yarattığı milli gelirin yarısından fazlası Türkiye nin en

4 tarafından yaratılıyor. Bu 412 bin işletmenin toplam GSYİH içindeki payı ise yüzde 10 düzeyinde bulunuyor. İSTANBUL, ANADOLU KAPLANLARI NI YUTUYOR Rapora gore; uzun yıllardır devam eden Anadolu Kaplanları söylemine karşılık yaratılan katma değerde de İstanbul merkezli sanayi kuruluşlarının payının arttığı gözleniyor de ilk 500 firma içindeki İstanbul merkezli 220 firmanın yarattığı brüt katma değerin GSYİH içindeki payı yüzde 4,46 dan 2010 da yüzde 5.04 e çıkmış durumda. İstanbul firmalarıyla Kocaeli firmaları birlikte düşünüldüğünde ise aynı yıllar itibariyle pay yüzde 6.25 ten yüzde 6.79 a tırmanıyor. Türkiye deki sanayi sektörünün yarattığı milli gelir içinde İstanbul ve Kocaeli merkezli firmaların payı da 1998 de yüzde 23,32 düzeyindeyken 2010 de yüzde 35,3 e yükselmiş. Rapordaki tespite gore bu durum söylenenlerin aksine ekonomide Anadolu sermayesinin değil İstanbul merkezli sermayenin ağırlığının arttığını gösteriyor. İHRACAT DEVLERİN İŞİ OLDU 2010 da 114 milyar dolara ulaşan Türkiye nin toplam ihracatının yaklaşık 109 milyar doları sanayi ürünlerinden oluşuyor. Rapora gore madencilik ve taşocakçılığı, elektrik ve gaz üretim-dağıtımı ile imalat sanayiinden oluşan sanayi sektörü 2010 verileriyle ihracattta yüzde 95 lik paya sahip. Türkiye nin en büyük bin sanayi kuruluşu ise Türkiye nin toplam ihracatının yüzde 54,4 ünü gerçekleştiriyor. İlk 500 kuruluşun ihracattaki ağırlığı ise hayli fazla de toplam ihracatın yüzde 43,3 ünü gerçekleştiren ilk 500 kuruluş 2010 da ihracattaki payını yüzde 47,2 ye yükseltmiş durumda. İHRACAT PASTASI DA DEVLERİN Yıllar 1000 firmanın ihracatı (Bin USD) Türkiye ihracatındaki payları (%) ,247, ,182,

gözleniyor. 1998 de ilk 500 firma içindeki İstanbul merkezli 220 firmanın yarattığı brüt katma değerin GSYİH içindeki payı yüzde 4,46 dan 2010 da yüzde 5.04 e çıkmış durumda.

5 ,487, ,528, ,488, ,750, ,647, ,777, ,176, ,278, ,717, ,478, ,950, İkinci 500 sanayi kuruluşunun payının ise 1998 deki yüzde 9,52 düzeyinden 2010 da yüzde 7,2 ye gerilediği görülüyor. Bu veriler, yıllar içinde artan ihracat hacminde büyük şirketlerin paylarını düzenli şekilde artırdıklarını kanıtlıyor. İSMMMO raporunun sonuç bölümünde ise Türkiye nin en büyük 500 sanayi kuruluşu, katma değerde, ihracatta ve karlılıkla hemen ardından gelen diğer 500 sanayi kuruluşuna dahi açık ara fark atarken Türkiye de istihdamın kaynağı olarak görülen yüzbinlerce KOBİ ve onbinlerce Anadolu Kaplanı ancak büyüklerin tozunu yutmakla yetiniyor değerlendirmesinde bulunuluyor.

Bu veriler, yıllar içinde artan ihracat hacminde büyük şirketlerin paylarını düzenli şekilde artırdıklarını kanıtlıyor.

Benzer belgeler

TOPLUMSAL RAPORLAR YATIRIM TEŞVİKLERİ VE İSTİHDAM - 2010 (05.12.2010) Yatırımlar büyürken istihdam küçülüyor

TOPLUMSAL RAPORLAR YATIRIM TEŞVİKLERİ VE İSTİHDAM - 2010 (05.12.2010) Yatırımlar büyürken istihdam küçülüyor TOPLUMSAL RAPORLAR 15 YATIRIM TEŞVİKLERİ VE İSTİHDAM - 2010 (05.12.2010) Yatırımlar büyürken istihdam küçülüyor 10 yıllık dönemler itibariyle teşvik sisteminin istihdama etkisi Yıllık Yıllık Yıllık Yıl