Paket Anahtarlamalı Radyo Hizmetleri. Sevil Yıldırım Mehmet Fatih Camcı Emrah Gündüz İlker Akarsu

Transkript

1 Paket Anahtarlamalı Radyo Hizmetleri Sevil Yıldırım Mehmet Fatih Camcı Emrah Gündüz İlker Akarsu

2 General Packet Radio Service Temel İlkleri Bu sunumda GPRS in temel ilkelerini, sistem özelliklerini, uygulama alanlarını ve Dünya da ve Türkiye de GPRS i çeşitli örneklemelerle anlatmaya çalışacağız. Özellikleri Uygulamaları Dünya da ve Türkiye de GPRS

3

4 GPRS Nedir? Kısaltma anlamı: General Packet Radio Service Türkçe anlamı: Paket Anahtarlamalı Radyo Hizmetleri GPRS fikri 1992'de ortaya çıktı yıllında uygulamalarına başlandı. ETSI tarafından hazırlanmış bir standarttır. TIA tarafından TDMA/136 sistemleri içinde paket veri standardı olarak kabul edilmiştir. PLMN'e göre GPRS IP tabanlı çalşmaktadır. GPRS hava arayüzü hızı 115 kbps'ye çıkarabilir. GSM de de kullanılan GMSK modülasyonu kullanılır. Kısaca GPRS, GSM sistemine paket bağlaşmasını getirir diyebiliriz ETSI: Avrupa Telekomünikasyon Standartları Enstitüsü GMSK: Gaussian Minimum Shift Keying - Gaussian Minimum Kaydırmalı Anahtarlama TIA: Telecommunications Industry Association-Telekomünikasyon Endüstrisi Birliği PLMN: Public Land Mobile Network -Yerel Mobil Telefon Ağı IP: Internet Protocol - İnternet Protokolü

5 GPRS ETSI Tanımı GPRS, aşağıdaki karakteristiklere sahip uygulamalar için şebeke kaynaklarının verimli ve ekonomik kullanımına olanak sağlar: - Aralıklı, peryodik olmayan (örneğin patlamalı) veri iletimi - Küçük veri miktarlarının sık iletimi - Büyük veri miktarlarının sık olmayan iletimi GPRS'te PTP destek servis tipi tanımlanmıştır. PTP servisi iki kullanıcı arasında bir veya daha fazla paketin iletimini sağlar. İki çeşit PTP servisi vardır: - PTP bağlantısız şebeke servisi (PTP-CLNS) - PTP bağlantı yönelimli şebeke servisi (PTP-CONS) PTP: Point-to-Point Noktadan noktaya PTP-CLNS: PTP Connectionless - PTP bağlantısız şebeke servisi PTP-CONS: PTP Connection Oriented - PTP bağlantı yönelimli şebeke servisi

6 GPRS'e Neden İhtiyaç Vardır? GPRS'in İlkesi İnternet ile mobil haberleşme arasında bir direkt link imkanı verir. Kullanıcı istediği her an GPRS'e bağlı kalabilir. GPRS ücretlendirilmesi bağlı kalınan süre değil aktarılan veri miktarına göre yapılır. GPRS uygulamasını sunmamak, operatörler açısından, yarışın dışında kalmak ve pazar payının azalması demektir. Çünkü 2001 itibariyle GSM şebekelerindeki trafiğin %30'unun veri uygulamaları tarafından oluşturulacağı düşünülmektedir. GPRS, fazla olan ses kapasitesini veri için kullanır. Örneğin; Bir TRX hücresi 15 Erlang'lık bir ses trafiğini taşıyabilir, ancak %2 blokaj ile sadece 9 Erlang'lık ses trafiği taşınabilir.böylece kapasitenin %40'ı kullanılmamış olur.gprs bu fazla kapasitenin bir kısmını kullanabilir. GPRS 3. nesil hücresel sistemlere bir geçiş yoludur. UMTS'nin gelişi GSM şebekesini tamamlayacaktır. Erlang: GSM'de kullanılan trafik hesabı birimi. En basit anlatımla bir abonenin bir saat şebekede konuşması (ya da 6 abonenin 10'ar dakika konuşması) UMTS: Universal Mobile Telecommunications System - Uluslararası Mobil Telekomünikasyon Sistemi

7

8 GPRS Sistem Özellikleri GPRS sistemi GSM sistemine ek bir servistir. Internet'e yada bir LAN ağına erişimde kullanılır. MS, MT ve TE olan bir cihazı kapsar. Internet protokolüne dayanır. Hava arayüzünü kullanır, uçtan uca yöntemiyle çalışır. GSM, telefon için devre bağlaşmalı hava arayüzü kullanırken, GPRS, paket bağlaşmalı hava arayüzünü kullanır. Paket veriler, GSM sistemindeki devre bağlaşmalı veriler ile karışmaz. Bir MS, bir veri paketi oluşturduğunda, şebeke paketi uygun olan ilk radyo kanalından gönderir. GSM: Global System for Mobile Communications Mobil İletişim için Küresel Sistem LAN: Local Area Network Yerel Alan Şebekesi MS: Mobile Station - Mobil İstasyon MT: Mobile Terminal - Mobil Terminal TE:Terminal Equipment Terminal Teçhizatı

9 GPRS Sistem Özellikleri Büyük veriler transfer edileceğinde pek çok paketlere bölünür ve bu paketler hedefe ulaştığında tekrar birleştirilir. İletim esnasında farklı paketler farklı radyo kanallarını kullanabilirler. GPRS sisteminde MS, sadece paket bağlaşmalı haberleşme için kullanılacağı gibi hem paket hem devre bağlaşmalı haberleşmeler içinde kullanılabilir.

10 BSC: Baz İstasyonu Kontrolörü - Base Station Controller MSC: Mobile Switching Center - Mobil Bağlaşma Merkezi VLR:Visitor Location Register - Ziyaretçi Yerleşim Kütüğü HLR: Home Location Register - Ev Yerleşim Kütüğü GGSN: Gateway GPRS Support Node - Geçit GPRS Destek Düğümü SGSN: GPRS Destek Düğüm Servisi PLMN:Yerel Mobil Telefon Ağı - Public Land Mobile Network ISS: İnternet Servis Sağlayıcı

11 Kullanıcı Özellikleri GPRS verinin mobil telefon şebekesi aracılığıyla alımını ve gönderimini yapan bir sistemdir. Günümüzde kullanılan bazı eksiklikleri giderir. Hız: Max. hız kbps'dir. Bu hız, sabit şebekelerdeki veri aktarımından (dial-up) 3 kat, GSM şebekelerindeki devre bağlaşmalı veri servislerinden 10 kat hızlıdır. Anında Erişim: İhtiyaç olduğunda hemen bağlanılabilir. IP tabanlı bir uygulama olduğu için çevirmeli modem bağlantısına gerek yoktur. Kullanıcı "daima bağlı" olarak adlandırılabilir. Yeni ve Daha İyi Uygulamalar: Mevcut GSM şebekeleri üzerinden devre bağlaşmalı veri gönderimi hızının 9.6 kbps olması ve SMS mesaj uzunluğunun 160 karakterle sınırlandırılması nedeniyle uygulanamayan pek çok uygulamaya olanak sağlar. GPRS Uygulamaları bölümünde bunlara kısaca değinilecektir.

12 Kullanıcı Özellikleri Servis Erişimi: GPRS'in kullanılabilmesi için; 1. GPRS uyumlu bir mobil telefon (piyasadaki bütün GSM telefonlarından bazıları GPRS uyumludur.) 2. GPRS desteği sağlayan bir mobil telefon şebekesine abonelik. 3. Telefondan GPRS verisinin alınması ve gönderilmesi hakkında bilgi sahibi olmak. 4. GPRS üzerinden verinin gönderildiği veya alındığı bir hedef. SMS'te bu hedef genellikle bir mobil telefon olurken GPRS'te bu bir internet adresidir.

13 Sınıflar Download Upload Aktif Slot Class Class Class Class Class Class Class Class Class Class Class Class Class A: Aynı anda hem GPRS hem de GSM hizmetleri Class B: Dönüşümlü olarak GPRS / GSM hizmetleri Class C: Aynı anda GPRS yada GSM hizmetlerinden biri

14

15 GPRS Uygulamaları Diz üstü bilgisayarlardaki haberleşme imkanlarından düşük hızlı özel uygulamaları kapsar. Mobil ofis için aracı olarak kullanılabilir. Ücretlendirme veri akışına paralel olduğu için mobil uygulamalarda bu oranda geliştirilmiş ve küçük veri boyutlarında tasarlanmışlardır. GPRS özelliğini kullanan bir çok cihaz mevcuttur. GPRS kablosuz bir servis olduğu için cihaz mobil yada sabit olabilir. Parasal işlemlerde, GPRS elektronik para için bir destek olabilir. Fotoğraf, resim, internet sayfaları vb. gibi işlemler sabit telefon şebekelerinde olduğu gibi mobil telefon şebekeleri üzerinden alınıp gönderilebilir.

16 GPRS Uygulamaları Chat (Sanal Muhabbet) Yazılı ve Görsel Bilgi Transferi Sabit Resim Transferi Hareketli Resim Transferi WEB Gösterimi Doküman Paylaşımı ve Ortak Çalışma Müzik yayını Araç Takip Sistemi, Sağlık Hizmetleri, Harita Kadastro (bir bölgenin haritalandırılması) vb. hizmetler

17 GPRS Uygulamaları

18 GPRS Uygulamaları

19

20 Dünya'da ve Türkiye'de GPRS İlker Akarsu'nun konusu: KAYNAK BULUNAMAMIŞTIR

21 Paket Anahtarlamalı Radyo Hizmetleri Konu Anlatımları: GPRS'in Temel İlkeleri: Sevil Yıldırım GPRS'in Özellikleri: Mehmet Fatih Camcı GPRS Uygulamaları: Emrah Gündüz Dünya'da ve Türkiye'de GPRS: İlker Akarsu Hazırlayan: Mehmet Fatih Camcı