HARMONİK VE SIÇRAMA İÇEREN ELEKTRİK GÜÇ ŞEBEKESİ GERİLİM İŞARETİNE KİLİTLENMENİN YİNELENEN EN KÜÇÜK KARELER METODUYLA İNCELENMESİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "HARMONİK VE SIÇRAMA İÇEREN ELEKTRİK GÜÇ ŞEBEKESİ GERİLİM İŞARETİNE KİLİTLENMENİN YİNELENEN EN KÜÇÜK KARELER METODUYLA İNCELENMESİ"

Transkript

1 P AM U K K A L E Ü N İ V E R S İ E S İ M Ü H E N D İ S L İ K F A K Ü L E S İ P A M U K K A L E U N I V E R S I Y E N G I N E E R I N G F A C U L Y M Ü H E N D İ S L İK B İ L İM L E R İ D E R G İS İ J O U R N A L O F E N G I N E E R I N G S C I E N C E S YIL CİL SAYI SAYFA : 2009 : 15 : 1 : HARMONİK VE SIÇRAMA İÇEREN ELEKRİK GÜÇ ŞEBEKESİ GERİLİM İŞAREİNE KİLİLENMENİN YİNELENEN EN KÜÇÜK KARELER MEODUYLA İNCELENMESİ *H. Hüseyi SAYAN, **İlha KOŞALAY ve *Cemal YILMAZ *Gazi Üiversitesi, ekik Eğitim Fakültesi, Elektrik Eğitimi Bölümü ekikokullar, 06500, Akara **ürkiye Radyo elevizyo Kurumu, Bilgi ekolojileri Dairesi Başkalığı, Eerji Sistemleri Müdürlüğü, 06540, Akara Geliş arihi : Kabul arihi : ÖZE Bu çalışmada, klasik uyarlaabilir metotlarda Yielee E Küçük Kareler Metodu (YEKK) kullaılmıştır. Öcelikle YEKK metodua uutma faktörü algoritması adapte edilmiştir. Geliştirile yaklaşım kullaılarak bir elektrik güç şebekesii harmoik ve sıçrama içere faz gerilim siyalii faz bilgileri elde edilerek; gerilim göçmesi, faz kayması ile ai gerilim sıçramaları a algoritmaı tepkileri icelemiştir. Bezetim işlemi MALAB yardımıyla gerçekleştirilmiş olup bezetim souçları ve metodu etkiliği icelemiştir. Aahtar Kelimeler : Yielee e küçük kareler metodu, Harmoikli gerilim siyali, Güç sistemi. INVESIGAION OF RACKING OF VOLAGE SIGNAL CONAINING HARMONICS AND SPIKE BY USING RECURSIVE LEAS SQUARES MEHOD ABSRAC I this study, recursive least squares method (RLSM) that is oe of the adaptable classical methods was used. Firstly forgettig factor was adapted to RLSM. Phase iformatio of voltage sigal belogig to a electric power etwork that cotais harmoics ad spike was obtaied by developed approach. he resposes of the algorithm were ivestigated for voltage collapse, phase shift ad spike. Simulatio was implemeted by usig MALAB code. Results of simulatio were examied ad efficiecy of method was preseted. Keywords : Recursive least squares method, Voltage sigal with harmoic, Power system. 1. GİRİŞ Elektrik şebekeleride sistem gerilimide olabilecek gerilim göçmeleri, ai faz açısı kaymaları, frekas değişimleri ve bezeri hallerde, müdahale ve kotrol açısıda faz bilgilerii hesaplaması bir ihtiyaç olarak ortaya çıkmaktadır. Güç ve kotrol sistemleride, filtre ile bazı sistem elemalarıı faz kaymaları meydaa getirdiğii bilimektedir (Sog v.d., 2002). Bu tür olaylara bağlı olarak yavaş sistem tepkileri ve bazı cihazlarda kritik zamalama hataları meydaa gelebilmektedir. Ölçme gürültülerie duyarsız yapılar oluşturmak ve hızlı faz izleme isteklerii her ikisii ayı ada gerçekleştirmek zordur. Faz bilgilerii elde edilmesi ve bu faz bilgilerii darbe gelik modülasyou (PWM) doğrultucuları, aktif güç 59

2 Harmoik ve Sıçrama İçere Elektrik Güç Şebekesi Gerilim İşaretie Kilitlemei Yielee, H. H. Saya, İ. Koşalay ve C. Yılmaz filtreleri, kesitisiz güç kayakları (UPS), aktifreaktif güç kotrolü yapa sistemler gibi daha pek çok kotrol sistemide kullaılması gereği bu koudaki çalışmaları artırmıştır (Sog v.d., 2002). Bazı çalışmalarda, faz bilgilerii dijital işaret işlemciler kullaılarak elde edilebileceği ve bu bilgileri kotrol sistemleride kullaılabileceği bezetim çalışması ile gösterilmiştir (Chug, 2000). oru gerçekleştirdiği tezide, uyku elektroasefalografi si (EEG) verilerii parametre tahmileri içi ardışık tahmi yötemlerii karşılaştırmıştır. Yaptığı çalışmada parametre tahmii içi e iyi algoritma yaklaşımıı bulmaya çalışmıştır (oru, 2005). Özer, Sağıroğlu ve Kapla geliştirdikleri sayısal tabu araştırma algoritmasıı performas aalizi içi yielee e küçük kareler (YEKK), e küçük kafes kareler gibi uyarlaabilir klasik metotları yaı sıra yapay siir ağlarıı karşılaştırmıştır. Bu çalışma soucuda uyarlaabilir klasik metotları performasıı diğerlerie göre daha iyi olduğuu belirtmişlerdir. Ayrıca çalışmalarıda uyarlaabilir klasik metotları bazı istatistikî değerleri bilimesi durumuda sistem modellemeside oldukça iyi çözümler suduğuu belirtmişlerdir (Özer v.d., 2004). Bu çalışmada YEKK metoduu uutma faktörü yaklaşımı kullaılarak bir fazlı harmoik içere ve ai sıçrama yapa elektriksel gerilim siyalii faz bilgilerii elde edilmesie çalışılmıştır. Elde edilecek faz bilgileri ile izlee siyale kilitleme süreci üzeride durulmuştur. Kilitleme süreci, siyaldeki farklı değişimler ve algoritmaı belirleyici parametreleri içi ayrı ayrı icelemiş olup,. YEKK metoduu uutma faktörü yaklaşımı içi MALAB da bir ara yüz oluşturulmuştur. Sistem parametrelerii hesabı içi çeşitli kimlikledirme metotları kullaılır. Kimlikledirme metotları, parametre hesaplamalarıı zama içeriside sürekli tekrar ederek yaparlar. Buu alamı, eğer (t-1) arta zamaıda bir ˆ (t-1) tahmiiiz varsa bu durumda ˆ (t-1) i basit bazı modifikasyoları ile ˆ (t) i hesaplaabilmesidir. Uyarlaabilir sistemler çevre şartlarıa göre kedi kedisii e iyiye doğru kaalize edebile, zamala değişe sistemlere rahatlıkla uygulaabile ve yei durumlara göre kedi kedii ayarlayabile yapılar oluştururlar. Doğrusal sistemlerde belirli girişlere karşı çıkışı istee Şekilde olması, diğer tür girişleri uyguladığı durumlarda veya kotrol edile sistemi zamala çevre şartlarıda etkileerek özelliklerii değişmesi durumuda sistemleri kararsız davraması uyarlaabilir sistemlerde daha az gözlemektedir. Bu Şekilde sistemde bekleile ile elde edile çıkış arasıdaki fark, uyarlaabilir sisteme giriş olarak verilmektedir. Bu farkı sıfır olması, sistemi arzu edile Şekilde çalışması alamıa gelir. Uyarlaabilir modelleme, sistem parametrelerii, hatayı sıfır yapacak Şekilde ayarlamak içi kullaılır (Özer v.d., 2004). Şekil 1 de gösterile uyarlaabilir kotrol sistemide olduğu gibi uyarlaabilir sistemleri çoğu yielee kimlikledirme metodu temellidir. Zamaa bağlı olarak değişe sistem modeli, regülâtörü parametrelerii belirlemeside kullaılır. Bu yolla regülatör, sistemi öceki davraışıa bağımlı olur. Eğer regülatör dizayıda uygu bir presip kullaılırsa, regülatör sistem karakteristiğideki değişimlere kolaylıkla adapte olur. Bu sistemlerde hata belirleme şemaları çeşitli yollarla yapılabilir. Buu bir yötemi, sistemde hata oluştuğuda o-lie çıkıştaki hata taı sistemidir. Hata belirleme, yaygı olarak sistemdeki ai ve beklemedik değişimleri yakalamak içi dizay edile gerçek zama kimlikledirme metotlarıda da kullaılır. Bir hata oluştuğu zama, hata belirleme algoritması sayeside bu hataı farkıa varılır. Sistem kimlikledirme algoritması kedii değiştirir. Pek çok yielee kimlikledirme metodu off-lie metotlara yakı ola metotlarda elde edilir. Böylece isteile seviyede doğruluk içi maliyet azaltılmış olur. Buula beraber kullaıcılar o-lie metotlar ile off-lie metotlar arsıda tercih yapabilirler (Söderström ve Stoica, 1989). Şekil 1. uyarlaabilir kotrol sistemi. Uyarlaabilir algoritmalar iki gruba ayrılır. Birici grup, e küçük ortalamalar karesi algoritmalarıa dayalı ola algoritmalardır. E küçük ortalamalar karesi algoritması, bir azaltım arama algoritması ile sistem hatasıı karesii ortalamasıı miimize eder ve hesap karmaşıklığıı az olmasıda dolayı Mühedislik Bilimleri Dergisi (1) Joural of Egieerig Scieces (1) 59-68

3 Harmoik ve Sıçrama İçere Elektrik Güç Şebekesi Gerilim İşaretie Kilitlemei Yielee, H. H. Saya, İ. Koşalay ve C. Yılmaz çok popülerdir. Fakat e küçük ortalamalar karesi algoritmalarıı yakısama oraı sisteme ve giriş istatistiklerie bağlıdır. Sistem parametrelerii tahmiideki düşük yakısama oraıda dolayı e küçük ortalamalar karesi algoritması her zama tatmi edici çözümler vermemektedir. İkici grup, hataı karesii determiistik toplamıı e aza idire YEKK algoritmasıa dayaır. YEKK algoritması, e küçük ortalamalar karesi algoritmasıda daha hızlı yakısama özelliği göstermesie rağme hesaplama karmaşıklığı fazladır (Özer v.d., 2004). 2. YEKK MEODUNDAN UNUMA FAKÖRÜ YAKLAŞIMININ ELDE EDİLMESİ Çıktısı {y(t)} ola bir sistemi, y(t) = a 1 y(t-1)+a 2 y(t-2)+...+a y(t-)+ν(t) (1) doğrusal fark deklemleri ile modellediği kabul edilsi. Burada, {y(t)} beyaz gürültü sürecii ve t=1,2,... zama oktalarıı göstermektedir. (1) eşitliğii q -1 gecikme işleyici, q -1 y(t) = y(t-1) (2) olmak üzere, A(q -1 )y(t) = ν(t) (3) biçimide yazabiliriz. Burada; A(q -1 ) = 1+a 1 q a q - (4) ve modeli mertebesi, a 1,...,a modeli bilimeye parametreleridir. (1) veya (2) modeli = (a 1,...,a ) (5) (t) = (-y(t-1),...,-y(t-)) (6) olmak üzere, y(t) = (t) + ν(t) (7) şeklide yazılır. Eşitlik (6) ile verile modelde, parametreleri tahmi etmek amacıyla, V ( )= 1 2 (, t)[y(t) (t)] t=1,2,... (8) i1 olarak verile maliyet foksiyou ya göre miimize edilirse EKK tahmi edicisi, V ( ) 2 i1 i1 ^ () i1 = i 1 (, t)2[y(t) (t)]( (t)) =0 (9) (, t)[y(t) (t)] (t) =0 (10) (, t)y(t) (t) (, t) (t) (t) =0 (11) i1 (, t)y(t) (t) (, t) (t) (t) (12) i1 =( 1 (,t) (t) (t) ) i1 ( i 1 (, t) (t)y(t) ) (13) olarak buluur. Yei verii geçmişteki veriye göre daha çok bilgi içereceği varsayımı altıda, (t,k) = t jk 1 (j), (k,k) = 1 (14) şeklide taımlaır. Eğer her k içi (k) 1 ve (k) k alıırsa (14) eşitliğide, (t,k) = t-k (15) elde edilir. (15) eşitliği V ( ) maliyet foksiyouda kullaılırsa, yei verileri etkisii maliyet foksiyouda daha fazla olduğu varsayımı yapılır. Yai eski veriler uutuluyormuş gibi düşüülebilir. Bu edele ya uutma faktörü deir. Bulua ˆ () ardışık bir tahmi edici değildir. Ardışık tahmi ediciyi elde etmek içi, R(t) = k t 1 olarak alıırsa, ( t, k) (t) (t) (16) R(t) = (t)r(t-1)+ (t) (t) (17) elde edilir. (16) ve (17) eşitliği (13) eşitliğide kullaılarak gerekli işlemler yapıldıkta sora, ˆ (t)=ˆ (t-1)+r -1 (t) (t)(y(t)- (t) ˆ (t-1)) (18) Mühedislik Bilimleri Dergisi (1) Joural of Egieerig Scieces (1) 59-68

4 Harmoik ve Sıçrama İçere Elektrik Güç Şebekesi Gerilim İşaretie Kilitlemei Yielee, H. H. Saya, İ. Koşalay ve C. Yılmaz olarak buluur. P(t)=R -1 (t) alııp (18) eşitliğie matris tersi uygulaırsa, P(t)= 1 (t) P(t 1) (t) (t) P(t 1) P(t 1) (19) (t) (t) P(t 1) (t) elde edilir. Böylece YEKK algoritması, ˆ (t) = ˆ (t-1)+k(t)( y(t)- (t) ˆ (t-1)) (20) Burada aalizi yapıla YEKK metoduu kullaılabilir so hali aşağıdaki gibidir. ˆ (t) = ˆ (t-1)+k(t) (t) (26) (t) = y(t)- (t)ˆ (t-1) (27) K t P t P t t ( )= ( ) (t)= ( -1) ( ) /[( + ( t) P( t-1) ) ( t)] (28) K(t)=P(t) (t) = P(t 1) (t) (t) (t) P(t 1) (t) (21) P(t)={ P( t-1)- P( t-1) ( t) ( t) P( t 1) /[ ( t) P( t 1) ( t)]}/ (29) P(t)= 1 ( t) P(t 1) (t) (t) P(t 1) P(t 1) (22) (t) (t) P(t 1) (t) olarak verilir. (20)-(22) algoritması çoğulukla sistem parametreleri zamala değişe sistemler içi kullaılır. Algoritmada görüleceği gibi P matrisi küçüldüğü zama algoritma kazacı azalmakta, dolayısı ile tahmi gerçek değeride uzaklaşabilmektedir. uutma faktörü, bu problemi ortada kaldırmak amacıyla kullaılır. Uutma faktörü, 1 de küçük ama 1 e oldukça yakı bir değerdir. Sog, Nam ve Mutschler yaptıkları bir fazlı sistemlerde ola, ai faz açısı atlamalarıı hesaplama algoritmasıda uutma faktörü yı: 0,95, 0,99 ve 0,999 olarak öermişlerdir. Soderström ve Stocia da uutma faktörü yı 0,95-0,99 olarak öermişlerdir. 0 = 0,99 ve (0) = 0,95 olmak üzere (t) = 0 (t-1) + (1-0 ) (23) _ ; olarak, (t)=y(t)- (t) ˆ (t-1) ögörü hatası, (t) i beklee değeri ve =1/1000 (oldukça küçük bir değer) olmak üzere, ( t) (t) = 1- _ 2 2 (24) olarak, 0 küçük bir sabit (öreği 0 = 0.05) olmak üzere Uutma faktörü λ, 1 e oldukça yakı acak 1 de daha küçüktür. Uutma faktörü geellikle λ=0,90, λ=0,95 veya λ=0,99 olarak alımaktadır (Söderström ve Stoica, 1989; Sog v.d., 2002). Uutma faktörüü değeri bir öceki öreklemi ağırlığıı belirler. 1 e yakı uutma faktörü değerleri bir öceki öreklemi daha düşük orada ağırlıkladırır ike 0 a yakı değerleri bir öceki öreklemi daha büyük orada ağırlıkladırır. Seçilecek büyük λ değerleri YEKK hesaplama metoduu gürültü dayaıklılığıı arttırır. 3. BİR FAZLI HARMONİK İÇEREN ELEKRİKSEL GERİLİM SİNYALİNE KİLİLENME ALGORİMASININ GERÇEKLEŞİRİLMESİ YEKK metoduyla bir fazlı siyale kilitleme algoritması ile bir fazlı siyale kilitleilir olma ve siyalde olabilecek değişikliklere adaptasyo sağlamaya çalışılmıştır. Bu algoritma ai faz atlamaları olabilecek işletim şartlarıda, kesitisiz güç kayaklarıda, aktif filtrelerde kullaılabilir bir yapıya sahiptir. Bir fazlı sistemler içi faz gerilimi aşağıdaki gibi formüle edilebilir. E( t) E cos( t ) E (cos cost si si t) (30) Burada, E gerilimi maksimum değeri, ω açısal frekas ve faz açısıdır. Bu formül E d = E cos (31) [ 1 (t)k(t)] (t) (t) = 1- olarak seçilebileceği öerilmiştir (3). 0 2 (25) E q = E si (32) yazılarak yeide düzeleirse, E(t) = E d cosωt E q siωt (33) Mühedislik Bilimleri Dergisi (1) Joural of Egieerig Scieces (1) 59-68

5 Harmoik ve Sıçrama İçere Elektrik Güç Şebekesi Gerilim İşaretie Kilitlemei Yielee, H. H. Saya, İ. Koşalay ve C. Yılmaz faz gerilim formülü elde edilebilir. Burada, E, ω,, E d ve E q durum uzayıda birer sabittir. (3.1) deki ifadeyi, (t) = ( cos(ωt) -si(ωt)), (t) = (Ed(t) Eq(t)) (34) Biçimide ifade edersek, bir fazlı gerilim y(t) = (t) (t) (35) şeklide olur. Bu işlemleri ışığıda çalışma, temel olarak YEKK metoduda türetile aşağıdaki algoritma üzerie kurulmuştur. P I 0 ˆ (t) = (t)+ K(t)( y(t) (t)ˆ (t-1)) (36) r(t) = 1 + (t)p(t-1) (t) (37) K(t) = P(t-1) (t)r(t) -1 (38) r t t t t ( i) 1 ( i)p( i1) ( i) K( t ) P( t ) ( t ) r( t ) 1 i i1 i i 1 1 P( ti) P( ti 1) K( ti) ( ti)p( ti 1) ˆ ( t ) ˆ ( t ) K( t )[ y( t ) ( t ) ˆ ( t ) i i1 i i i i1 P(t) = λ -1 P(t-1) λ -1 K(t) (t)p(t-1) (39) Burada; x(t-1)=0 ve P(t-1) = π 0 I dir. π 0 başlagıç değeri sıfırda büyük bir değerdir. Bu algoritmada faz açısı (t) = ata2( Eq(t), Ed(t) ) (40) formülü ile hesaplaır. YEKK algoritmasıa hesaplama hızıı arttırmak içi kovaryas resettig tekiğii de bu çalışmada eklemiştir. Bu yötemde ai değişiklikler taımladığı zama, P büyük bir değer ile reset edilerek K kazacı belirli bir oktaya kadar arttırılır ve gerilimide oluşabilecek ai faz açısı değişimlerii hesaplama hızı arttırılmış olur. Gerilimi geliğide veya faz açısıda ai değişimler olduğu zama hata değerii hesaplaması ile bu ormal durumda ayırt edilir. Eğer hesaplaa hata öcede belirlee değerde büyükse P, başlagıç kovaryas değeri ola π 0 I değeri ile reset edilir. Öcede belirlee hata değeri omial gerilimi tepe değerii % 20 ila % 40 ı arasıdaki bir değerdir (Chug, 2000). Ayrıca bu metotta λ ı seçilecek büyük değerleri içi hesaplamaı gürültüye karşı dayaıklılığı arttırılabilir. Şekil 2 de YEKK metoduda yararlaılarak geliştirile faz açısı hesaplama algoritmasıı akış diyagramı gösterilmiştir. ( t ) a ta 2(E ( t ),E ( t ) ) i q i d i Şekil 2. YEKK metoduda türetile faz açısı hesaplama algoritması akış diyagramı Algoritmaı Harmoik İçere Siyale epkisii İcelemesi Algoritma tepkisii icelemeside kullaılacak siyal içeriside; % 15 değeride 3. derecede (150 Hz), % 8 değeride 5. derecede (250 Hz) ve %7 değeride 7. derecede (350 Hz) harmoikler mevcuttur. Harmoikli kayak gerilimii deklemi aşağıdaki gibidir. E( t) 311,1[cos( t) 0,15cos(3 t) 0,08cos(5 t) 0,07 cos(7 t)] (41) Harmoikli siyaldeki toplam harmoik bozulma % 30 a eşittir. Geelde bu harmoik bozulma % 5 civarıdadır. Acak, ağır saayi bölgelerideki bozulma miktarı % 5 değeride yukarılarda olabilir (Chug, 2000). Şekil 3 de harmoik içere siyali değişimi gösterilmiştir. Mühedislik Bilimleri Dergisi (1) Joural of Egieerig Scieces (1) 59-68

6 Harmoik ve Sıçrama İçere Elektrik Güç Şebekesi Gerilim İşaretie Kilitlemei Yielee, H. H. Saya, İ. Koşalay ve C. Yılmaz Şekil 3. % 15 oraıda 3. derece, % 8 oraıda 5. derece, % 7 oraıda 7.derece harmoik içere siyal Algoritmaı, Şekil 3 de belirtile derecelerde harmoik içere siyaldeki faz açısı kaymasıa ve gerilim göçmesie asıl tepki verdiğii icelemek içi kayak gerilimide t = 0,025 te 30 Voltluk bir gerilim göçmesi ve 60 lik bir faz açısı kayması yaratılmıştır. Algoritmaı tepkisi Şekil 4 deki gibi olmuştur. Şekil 4. % derece, % 8 5. derece, % 7 7.derece harmoik içere siyalde yaratıla faz açısı ve gerilim göçmesie algoritmaı tepkisi. Mühedislik Bilimleri Dergisi (1) Joural of Egieerig Scieces (1) 59-68

7 Harmoik ve Sıçrama İçere Elektrik Güç Şebekesi Gerilim İşaretie Kilitlemei Yielee, H. H. Saya, İ. Koşalay ve C. Yılmaz Şekil 4 deki grafik uutma faktörü λ=0,9 değeri içi elde edilmiştir. λ ı farklı değerleride algoritmaı tepkisi, Şekil 5 ve 6 da λ = 0,8 ve 0,95 değerleri içi icelemiştir. λ ı değeri, algoritmaı kilitleme hızıı değiştirmektedir. Şekillerde de alaşılacağı gibi λ ı küçük değerleri kilitlemeyi hızladırır. λ ı büyük değerleride ise adaptasyo süresi uzamıştır. Farklı değerleri içi elde edile faz açısı değişimi, Şekillerde de görüldüğü gibi uutma faktörüü değeri 1 e yaklaştıkça hesaplaa faz açısı değerlerideki dalgalama azalacaktır. Buu sebebi siyaldeki harmoikler edei ile oluşa ai değişimleri, algoritmaı daha yavaş tepki göstermesi edei ile azalmasıdır. Uutma faktörüü değeri 1 e yaklaştıkça bir alamda filtreleme yapılır. Bu özelliği edei ile bu algoritma parametre tahmii ve parametre hesabıı yaı sıra adaptif filtrelerde de kullaılmaktadır. Şekil 5. λ = 0,8 değeri içi algoritmaı tepkisi. Mühedislik Bilimleri Dergisi (1) Joural of Egieerig Scieces (1) 59-68

8 Harmoik ve Sıçrama İçere Elektrik Güç Şebekesi Gerilim İşaretie Kilitlemei Yielee, H. H. Saya, İ. Koşalay ve C. Yılmaz Şekil 6. λ=0,99 değeri içi algoritmaı tepkisi Algoritmaı Belirli Bir Noktada Ai Sıçraması Ola Siyale epkisii İcelemesi Şebeke gerilimide olabilecek durumlarda biri de gerilimdeki ai sıçramalardır. Bu ai sıçramalar birkaç yüz volt olabileceği gibi birkaç bi volt da olabilir. Bu tür sıçramalarda algoritmaı asıl tepki verdiğii görmek içi t = 0,02 de 0,2ms lik 1000V luk bir ai sıçrama yaratılmıştır. Bu ai sıçrama uutma faktörüü 0,90 ve 0,99 değerleri içi Şekil 7 de icelemiştir. Şekil 7. Algoritmaı uutma faktörü λ=0,90 değeri içi ai sıçraması ola siyale tepkisi. Mühedislik Bilimleri Dergisi (1) Joural of Egieerig Scieces (1) 59-68

9 Harmoik ve Sıçrama İçere Elektrik Güç Şebekesi Gerilim İşaretie Kilitlemei Yielee, H. H. Saya, İ. Koşalay ve C. Yılmaz Şekil 8. Algoritmaı uutma faktörü λ=0,99 değeri içi ai sıçraması ola siyale tepkisi. Şekil 8 de algoritmaı uutma faktörü λ=0,99 değeri içi, ai sıçraması ola siyale tepkisi gösterilmiştir. Şekil 7 ve Şekil 8 icelediğide 0,2ms lik bir sıçramada algoritma, uutma faktörüü büyük değerleri içi bu sıçramaya duyarsız kalmıştır. Buu edeleri, bu ai sıçramaı çok kısa süreli olması, uutma faktörüü bir öceki bilgiyi düşük değerde ağırlıkladırması ve algoritmaı hesaplama yapabilmesi içi zama ihtiyacı olması olarak gösterilebilir. Bularda e öemlileri sıçramaı süresi ve hesaplama içi gereke süredir. Uutma faktörüü 1 e yakı değerleri içi bir öceki hata bilgisi düşük değerde ağırlıkladırır. Bu da bir alamda filtre etkisi sağlamasıa ede olur. Şekil 9 da ise sıçrama süresii 0,2 ms de 1ms ye çıkartarak algoritmaı tepkisi icelemiştir. Şekil 9. 1ms lik sıçrama süresi içi uutma faktörü yaklaşımıı tepkisi. Siyaldeki sıçramaı süresi arttırıldığıda algoritmaı bua tepkisi yukarıdaki gibi olmuştur. Sıçrama süresii ispete uzu olması edei ile algoritma bu sıçramayı takip etmeye çalışmıştır. Düşük uutma faktörleride algoritmaı hesapladığı siyal değerii gerçek siyale daha da yaklaşacağı açıktır. Bu tip durumlarda istee, oluşacak ai sıçramaları mümkü olduğuca etkisii azaltılmasıdır. Buu içi filtreler kullaılabilir. Kulladığımız algoritmada ise bu durumlar içi alıabilecek ölemler; uutma faktörüü mümkü olduğuca 1 e yakı olması, P değerii öcede belirlee hata değeride daha küçük değerlerle reset edilmesi olabilir. Simülasyo çalışmasıda resetleme değerii ve uutma faktörüü farklı değerleri içi yapıla deemelerde 0,2 ms ve daha kısa süreli sıçramalarda duyarsızlık gözlemiştir. 4. SONUÇLAR Harmoik içere şebeke gerilimii, faz açısıda kayma oluşması, gerilimi göçmesi ile harmoik içermeye gerilim siyalideki ai gerilim sıçraması durumları içi YEKK metoduu uutma faktörü yaklaşımlarıa göre bezetimler gerçekleştirilmiştir. Harmoikli durumda, uutma faktörü λ ı değeri algoritmaı kilitleme hızıı değiştirmektedir. λ ı küçük değerleri kilitlemeyi hızladırmıştır. λ ı büyük değerleride ise adaptasyo süresi uzamıştır. Uutma faktörüü değeri 1 e yaklaştıkça hesaplaa faz açısı değerlerideki dalgalama azalmıştır. Buu sebebi siyaldeki harmoikler edei ile oluşa ai değişimleri, algoritmaı daha yavaş tepki göstermesi olarak düşüülebiliir. Uutma faktörüü değeri 1 e yaklaştıkça bir alamda filtreleme yapılmaktadır. Bu özelliği edei ile bu algoritma parametre tahmii ve parametre hesabıı yaı sıra adaptif filtrelerde de kullaılabilir. Saf siüs formua sahip gerilim işaretide 0,2ms lik bir sıçramada algoritma, uutma faktörüü büyük değerleri içi bu sıçramaya duyarsız kalmıştır. Buu edeleri, bu ai sıçramaı çok kısa süreli olması, uutma faktörüü bir öceki bilgiyi düşük değerde ağırlıkladırması ve algoritmaı hesaplama yapabilmesi içi zama ihtiyacı olması olarak gösterilebilir. Sıçrama süresi göreceli olarak uzu olduğuda algoritma bu sıçramayı takip etmeye çalışmıştır. Düşük uutma faktörleride algoritmaı hesapladığı siyal değerii gerçek siyale daha da yaklaşacağı açıkça görülmektedir. Bu tip durumlarda istee, oluşacak ai sıçramaları mümkü olduğuca etkisii azaltılmasıdır. Buu içi filtreler kullaılabilir. Mühedislik Bilimleri Dergisi (1) Joural of Egieerig Scieces (1) 59-68

10 Harmoik ve Sıçrama İçere Elektrik Güç Şebekesi Gerilim İşaretie Kilitlemei Yielee, H. H. Saya, İ. Koşalay ve C. Yılmaz 5. KAYNAKLAR Chug, S A phase trackig system for three phase utility iterface ıverters, IEEE rasactios O Power Electroics. 15 (3): Özer, Ş., Sağıroğlu, Ş. ve Kapla, A Ar sistem modelide farklı algoritmaları karşılaştırılması, Gazi Üiversitesi Mühedislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 19 (4): Sog, H., Nam, K., Mutschler, P Very fast phase agel estimatio algorithm for a sigle phase system havig sudde phase agel jumps, Coferece Record of 2002 IEEE Idustry Aplicatios Söderström,. ad Stoica, P System idetificatio, Pritice Hall, New York , oru, S Uyku EEG side karşılaşıla iğcikleri (spidle) sezimi üzerie bir çalışma, Yüksek lisas tezi, Akara Üiversitesi Fe Bilimleri Estitüsü. Akara. Mühedislik Bilimleri Dergisi (1) Joural of Egieerig Scieces (1) 59-68

Yinelenen En Küçük Kareler Metoduyla Elektrik Güç Şebekesi Gerilim İşaretine Kilitlenmenin Benzetimi

Yinelenen En Küçük Kareler Metoduyla Elektrik Güç Şebekesi Gerilim İşaretine Kilitlenmenin Benzetimi Politekik Dergisi Joural of Polytechic Cilt:1 Sayı: 1 s.1-6, 009 Vol: 1 No: 1 pp.1-6, 009 Yielee E Küçük Kareler Metoduyla Elektrik Güç Şebekesi Gerilim İşaretie Kilitlemei Bezetimi H.Hüseyi SAYAN, İlha

Detaylı

KALMAN FİLTRESİ TABANLI YİNELENEN EN KÜÇÜK KARELER METODUYLA ELEKTRİKSEL GERİLİM İŞARETİNİN İZLENMESİ

KALMAN FİLTRESİ TABANLI YİNELENEN EN KÜÇÜK KARELER METODUYLA ELEKTRİKSEL GERİLİM İŞARETİNİN İZLENMESİ KALMAN FİLRESİ ABANLI YİNELENEN EN KÜÇÜK KARELER MEODUYLA ELEKRİKSEL GERİLİM İŞAREİNİN İZLENMESİ H. Hüseyin SAYAN 1, İlhan KOŞALAY, Mesut KAHRAMAN 3 1 Gazi Üniversitesi, eknik Eğitim Fakültesi, Elektrik

Detaylı

Tümevarım_toplam_Çarpım_Dizi_Seri. n c = nc i= 1 n ca i. k 1. i= r n. Σ sembolü ile bilinmesi gerekli bazı formüller : 1) k =1+ 2 + 3+...

Tümevarım_toplam_Çarpım_Dizi_Seri. n c = nc i= 1 n ca i. k 1. i= r n. Σ sembolü ile bilinmesi gerekli bazı formüller : 1) k =1+ 2 + 3+... MC formülüü doğruluğuu tümevarım ilkesi ile gösterelim. www.matematikclub.com, 00 Cebir Notları Gökha DEMĐR, gdemir@yahoo.com.tr Tümevarım_toplam_Çarpım_Dizi_Seri Tümevarım Metodu : Matematikte kulladığımız

Detaylı

Ki- kare Bağımsızlık Testi

Ki- kare Bağımsızlık Testi PARAMETRİK OLMAYAN İSTATİSTİKSEL TEKNİKLER Prof. Dr. Ali ŞEN Ki- kare Bağımsızlık Testi Daha öceki bölümlerde ölçümler arasıdaki ilişkileri asıl iceleeceğii gördük. Acak sıklıkla ilgileile veriler ölçüm

Detaylı

DENEYĐN AMACI: Bu deneyin amacı MOS elemanların temel özelliklerini, n ve p kanallı elemanların temel uygulamalarını öğretmektir.

DENEYĐN AMACI: Bu deneyin amacı MOS elemanların temel özelliklerini, n ve p kanallı elemanların temel uygulamalarını öğretmektir. DENEY NO: 7 MOSFET ÖLÇÜMÜ ve UYGULAMALARI DENEYĐN AMACI: Bu deeyi amacı MOS elemaları temel özelliklerii, ve p kaallı elemaları temel uygulamalarıı öğretmektir. DENEY MALZEMELERĐ Bu deeyde 4007 MOS paketi

Detaylı

Doç. Dr. M. Mete DOĞANAY Prof. Dr. Ramazan AKTAŞ

Doç. Dr. M. Mete DOĞANAY Prof. Dr. Ramazan AKTAŞ TAHVİL DEĞERLEMESİ Doç. Dr. M. Mee DOĞANAY Prof. Dr. Ramaza AKTAŞ 1 İçerik Tahvil ve Özellikleri Faiz Oraı ve Tahvil Değeri Arasıdaki İlişki Tahvili Geiri Oraı ve Vadeye Kadar Geirisi Faiz Oraı Riski Verim

Detaylı

LİNEER OLMAYAN DENKLEMLERİN SAYISAL ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ-2

LİNEER OLMAYAN DENKLEMLERİN SAYISAL ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ-2 LİNEER OLMAYAN DENKLEMLERİN SAYISAL ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ SABİT NOKTA İTERASYONU YÖNTEMİ Bu yötemde çözüme gitmek içi f( olarak verile deklem =g( şeklie getirilir. Bir başlagıç değeri seçilir ve g ( ardışık

Detaylı

DENEY 4 Birinci Dereceden Sistem

DENEY 4 Birinci Dereceden Sistem DENEY 4 Birici Derecede Sistem DENEYİN AMACI. Birici derecede sistemi geçici tepkesii icelemek.. Birici derecede sistemi karakteristiklerii icelemek. 3. Birici derecede sistemi zama sabitii ve kararlı-durum

Detaylı

Obje Tabanlı Sınıflandırma Yöntemi ile Tokat İli Uydu Görüntüleri Üzerinde Yapısal Gelişimin İzlenmesi

Obje Tabanlı Sınıflandırma Yöntemi ile Tokat İli Uydu Görüntüleri Üzerinde Yapısal Gelişimin İzlenmesi Obje Tabalı Sııfladırma Yötemi ile Tokat İli Uydu Görütüleri Üzeride Yapısal Gelişimi İzlemesi İlker GÜNAY 1 Ahmet DELEN 2 Mahmut HEKİM 3 1 Gaziosmapaşa Üiversitesi, Mühedislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi,

Detaylı

MAK312 ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME OTOMATİK KONTROL LABORATUARI 1. Elektriksel Ölçümler ve İşlemsel Kuvvetlendiriciler

MAK312 ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME OTOMATİK KONTROL LABORATUARI 1. Elektriksel Ölçümler ve İşlemsel Kuvvetlendiriciler MAK32 ÖLÇME ve DEĞELENDİME OTOMATİK KONTOL LABOATUAI Elektriksel Ölçümler ve İşlemsel Kuvvetlediriciler AMAÇLA:. Multimetre ile direç, gerilim ve akım ölçümleri, 2. Direç ölçümüde belirsizlik aalizii yapılması

Detaylı

Görüntü Stabilizasyonu İçin Paralel İşlev Gören İki Kalman Filtresiyle İşlem Gürültü Varyansının Adaptifleştirilmesi

Görüntü Stabilizasyonu İçin Paralel İşlev Gören İki Kalman Filtresiyle İşlem Gürültü Varyansının Adaptifleştirilmesi Görütü Stabilizasyou İçi Paralel İşlev Göre İki Kalma Filtresiyle İşlem Gürültü Varyasıı Adaptifleştirilmesi Eylem Yama, Sarp Ertürk Kocaeli Üiversitesi Elektroik ve Haberleşme Müh. Bölümü eylem@kou.edu.tr,

Detaylı

TAHMİNLEYİCİLERİN ÖZELLİKLERİ Sapmasızlık 3.2. Tutarlılık 3.3. Etkinlik minimum varyans 3.4. Aralık tahmini (güven aralığı)

TAHMİNLEYİCİLERİN ÖZELLİKLERİ Sapmasızlık 3.2. Tutarlılık 3.3. Etkinlik minimum varyans 3.4. Aralık tahmini (güven aralığı) 3 TAHMİNLEYİCİLERİN ÖZELLİKLERİ 3.1. Sapmasızlık 3.. Tutarlılık 3.3. Etkilik miimum varyas 3.4. Aralık tahmii (güve aralığı) İyi bir tahmi edici dağılımı tahmi edilecek populasyo parametresie yakı civarda

Detaylı

El Hareketini Takip Eden Vinç Sisteminin Giriş Şekillendirici Denetimi

El Hareketini Takip Eden Vinç Sisteminin Giriş Şekillendirici Denetimi Karaelmas Fe ve Mühedislik Dergisi / Karaelmas Sciece ad Egieerig Joural 3 (2), 43-47, 2013 Karaelmas Sciece ad Egieerig Joural Joural home page: http://fbd.beu.edu.tr Araştırma Makalesi El Hareketii Takip

Detaylı

İKİ ÖLÇÜTLÜ PARALEL MAKİNELİ ÇİZELGELEME PROBLEMİ: MAKSİMUM TAMAMLANMA ZAMANI VE MAKSİMUM ERKEN BİTİRME

İKİ ÖLÇÜTLÜ PARALEL MAKİNELİ ÇİZELGELEME PROBLEMİ: MAKSİMUM TAMAMLANMA ZAMANI VE MAKSİMUM ERKEN BİTİRME V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstabul Ticaret Üversitesi, 25-27 Kasım 2005 İKİ ÖLÇÜTLÜ PARALEL MAKİNELİ ÇİZELGELEME PROBLEMİ: MAKSİMUM TAMAMLANMA ZAMANI VE MAKSİMUM ERKEN BİTİRME Tamer EREN

Detaylı

4/16/2013. Ders 9: Kitle Ortalaması ve Varyansı için Tahmin

4/16/2013. Ders 9: Kitle Ortalaması ve Varyansı için Tahmin 4/16/013 Ders 9: Kitle Ortalaması ve Varyası içi Tahmi Kitle ve Öreklem Öreklem Dağılımı Nokta Tahmii Tahmi Edicileri Özellikleri Kitle ortalaması içi Aralık Tahmii Kitle Stadart Sapması içi Aralık Tahmii

Detaylı

BÖLÜM 3 YER ÖLÇÜLERİ. Doç.Dr. Suat ŞAHİNLER

BÖLÜM 3 YER ÖLÇÜLERİ. Doç.Dr. Suat ŞAHİNLER BÖLÜM 3 YER ÖLÇÜLERİ İkici bölümde verileri frekas tablolarıı hazırlaması ve grafikleri çizilmesideki esas amaç; gözlemleri doğal olarak ait oldukları populasyo dağılışıı belirlemek ve dağılışı geel özelliklerii

Detaylı

YENĐ BĐR ADAPTĐF FĐLTRELEME YÖNTEMĐ: HĐBRĐD GS-NLMS ALGORĐTMASI

YENĐ BĐR ADAPTĐF FĐLTRELEME YÖNTEMĐ: HĐBRĐD GS-NLMS ALGORĐTMASI Uludağ Üiversitesi ühedislik-imarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 3, Sayı, 008 YENĐ BĐR ADAPĐF FĐLRELEE YÖNEĐ: HĐBRĐD GS-NLS ALGORĐASI Sedat ĐRYAKĐ * eti HAUN ** Osma Hilmi KOÇAL ** Özet: Bu makalede, adaptif

Detaylı

İNTERNET SERVİS SAĞLAYICILIĞI HİZMETİ SUNAN İŞLETMECİLERE İLİŞKİN HİZMET KALİTESİ TEBLİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM

İNTERNET SERVİS SAĞLAYICILIĞI HİZMETİ SUNAN İŞLETMECİLERE İLİŞKİN HİZMET KALİTESİ TEBLİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM 17 Şubat 01 CUMA Resmî Gazete Sayı : 807 TEBLİĞ Bilgi Tekolojileri ve İletişim Kurumuda: İNTERNET SERVİS SAĞLAYICILIĞI HİZMETİ SUNAN İŞLETMECİLERE İLİŞKİN HİZMET KALİTESİ TEBLİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam,

Detaylı

NİĞDE İLİ RÜZGAR ENERJİSİ POTANSİYELİ WIND ENERGY POTENTIAL OF NIGDE PROVINCE

NİĞDE İLİ RÜZGAR ENERJİSİ POTANSİYELİ WIND ENERGY POTENTIAL OF NIGDE PROVINCE Niğde Üiersitesi Mühedislik Bilimleri Dergisi, Cilt 1, Sayı, (1), 37-47 NİĞDE İLİ RÜZGAR ENERJİSİ POTANSİYELİ Uğur YILDIRIM 1,* Yauz GAZİBEY, Afşi GÜNGÖR 1 1 Makie Mühedisliği Bölümü, Mühedislik Fakültesi,

Detaylı

ˆp x p p(1 p)/n. Ancak anakütle oranı p bilinmediğinden bu ilişki doğrudan kullanılamaz.

ˆp x p p(1 p)/n. Ancak anakütle oranı p bilinmediğinden bu ilişki doğrudan kullanılamaz. YTÜ-İktisat İstatistik II Aralık Tahmii II 1 ANAKÜTLE ORANININ (p GÜVEN ARALIKLARI (BÜYÜK ÖRNEKLEMLERDE Her birii başarı olasılığı p ola birbiride bağımsız Beroulli deemeside öreklemdeki başarı oraıı ˆp

Detaylı

ISF404 SERMAYE PİYASALARI VE MENKUL KIYMETYÖNETİMİ

ISF404 SERMAYE PİYASALARI VE MENKUL KIYMETYÖNETİMİ 8. HAFTA ISF404 SERMAYE PİYASALARI VE MENKUL KIYMETYÖNETİMİ PORTFÖY YÖNETİMİ II Doç.Dr. Murat YILDIRIM muratyildirim@karabuk.edu.tr Geleeksel Portföy Yaklaşımı, Bu yaklaşıma göre portföy bir bilim değil,

Detaylı

İSTATİSTİKSEL TAHMİNLEME VE HİPOTEZ TESTİ

İSTATİSTİKSEL TAHMİNLEME VE HİPOTEZ TESTİ İSTATİSTİKSEL TAHMİNLEME VE HİPOTEZ TESTİ Bu bölümdeki yötemler, bilimeye POPULASYON PARAMETRE değeri hakkıda; TAHMİN yapmaya yöelik ve, KARAR vermekle ilgili, olmak üzere iki grupta icelemektedir. Parametre

Detaylı

HİPOTEZ TESTLERİ. İstatistikte hipotez testleri, karar teorisi olarak adlandırılır. Ortaya atılan doğru veya yanlış iddialara hipotez denir.

HİPOTEZ TESTLERİ. İstatistikte hipotez testleri, karar teorisi olarak adlandırılır. Ortaya atılan doğru veya yanlış iddialara hipotez denir. HİPOTEZ TETLERİ İstatistikte hipotez testleri, karar teorisi olarak adladırılır. Ortaya atıla doğru veya yalış iddialara hipotez deir. Öreği para hilesizdir deildiğide bu bir hipotezdir. Ortaya atıla iddiaya

Detaylı

ÖRNEKLEME TEORİSİ VE TAHMİN TEORİSİ

ÖRNEKLEME TEORİSİ VE TAHMİN TEORİSİ İSTATİSTİKSEL TAHMİNLEME VE İSTATİSTİKSEL YORUMLAMA TAHMİNLEME SÜRECİ VE YORUMLAMA SÜRECİ ÖRNEKLEME TEORİSİ VE TAHMİN TEORİSİ ÖRNEKLEME VE ÖRNEKLEME ÖRNEKLEME DAĞILIMLARI VE ÖRNEKLEME DAĞILIMLARI Yorumlama

Detaylı

AKIŞKAN BORUSU ve VANTİLATÖR DENEYİ

AKIŞKAN BORUSU ve VANTİLATÖR DENEYİ AKIŞKA BORUSU ve ATİLATÖR DEEYİ. DEEYİ AMACI a) Lüle ile debi ölçmek, b) Dairesel kesitli bir borudaki türbülaslı akış şartlarıda hız profili ve eerji kayıplarıı deeysel olarak belirlemek ve literatürde

Detaylı

ISF404 SERMAYE PİYASALAR VE MENKUL KIYMETLER YÖNETİMİ

ISF404 SERMAYE PİYASALAR VE MENKUL KIYMETLER YÖNETİMİ 4. HAFTA ISF44 SERMAYE PİYASALAR VE MENKUL KIYMETLER YÖNETİMİ PARANIN ZAMAN DEĞERİ VE GETİRİ ÇEŞİTLERİ Doç. Dr. Murat YILDIRIM muratyildirim@karabuk.edu.tr 2 Paraı Zama Değeri Paraı Zama Değeri Yatırım

Detaylı

AÇIK ĐŞLETME BASAMAKLARI TENÖR KONTROLÜNDE JEOĐSTATĐSTĐKSEL TAHMĐN MODELĐ SEÇĐMĐ

AÇIK ĐŞLETME BASAMAKLARI TENÖR KONTROLÜNDE JEOĐSTATĐSTĐKSEL TAHMĐN MODELĐ SEÇĐMĐ Eskişehir Osmagazi Üiversitesi Müh.Mim.Fak.Dergisi C.XXI, S., 2008 Eg&Arch.Fac. Eskişehir Osmagazi Uiversity, Vol..XXI, No:, 2008 Makalei Geliş Tarihi : 2.02.2007 Makalei Kabul Tarihi : 23.03.2007 AÇIK

Detaylı

İstatistik ve Olasılık

İstatistik ve Olasılık İstatistik ve Olasılık Ders 3: MERKEZİ EĞİLİM VE DAĞILMA ÖLÇÜLERİ Prof. Dr. İrfa KAYMAZ Taım Araştırma souçlarıı açıklamasıda frekas tablosu ve poligou isteile bilgiyi her zama sağlamayabilir. Verileri

Detaylı

ANA NİRENGİ AĞLARINDA NİRENGİ SAYISINA GÖRE GPS ÖLÇÜ SÜRELERİNİN KURAMSAL OLARAK BULUNMASI

ANA NİRENGİ AĞLARINDA NİRENGİ SAYISINA GÖRE GPS ÖLÇÜ SÜRELERİNİN KURAMSAL OLARAK BULUNMASI TMMOB Harita ve Kadastro Mühedisleri Odası 13. Türkiye Harita Bilimsel ve Tekik Kurultayı 18 22 Nisa 2011, Akara ANA NİRENGİ AĞLARINDA NİRENGİ SAYISINA GÖRE GPS ÖLÇÜ SÜRELERİNİN KURAMSAL OLARAK BULUNMASI

Detaylı

NOT: BU DERS NOTLARI TEMEL EKONOMETRİ-GUJARATİ KİTABINDAN DERLENMİŞTİR. HAFTA 1 İST 418 EKONOMETRİ

NOT: BU DERS NOTLARI TEMEL EKONOMETRİ-GUJARATİ KİTABINDAN DERLENMİŞTİR. HAFTA 1 İST 418 EKONOMETRİ NOT: BU DERS NOTLARI TEMEL EKONOMETRİ-GUJARATİ KİTABINDAN DERLENMİŞTİR. KULLANILAN ŞEKİLLERİN VE NOTLARIN TELİF HAKKI KİTABIN YAZARI VE BASIM EVİNE AİTTİR. HAFTA 1 İST 418 EKONOMETRİ Ekoometri: Sözcük

Detaylı

ALTERNATİF SİSTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI

ALTERNATİF SİSTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI µ µ içi Güve Aralığı ALTERNATİF İTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMAI Bezetimi e öemli faydalarıda birisi, uygulamaya koymada öce alteratifleri karşılaştırmaı mümkü olmasıdır. Alteratifler; Fabrika yerleşim tasarımları

Detaylı

ALTERNATİF SİSTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI

ALTERNATİF SİSTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI ALTERNATİF SİSTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI Bezetimi e öemli faydalarıda birisi, uygulamaya koymada öce alteratifleri karşılaştırmaı mümkü olmasıdır. Alteratifler; Fabrika yerleşim tasarımları Alteratif üretim

Detaylı

DİKDÖRTGEN SPİRAL ANTENLER ÜZERİNE BİR İNCELEME

DİKDÖRTGEN SPİRAL ANTENLER ÜZERİNE BİR İNCELEME DİKDÖRTGEN SPİRAL ANTENLER ÜZERİNE BİR İNCELEME Uğur SAYNAK ve Alp KUŞTEPELİ Elektrik-Elektroik Mühedisliği Bölümü İzmir Yüksek Tekoloji Estitüsü, 35430, Urla, İZMİR e-posta: ugursayak@iyte.edu.tr e-posta:

Detaylı

Vektör bileşenleri için dikey eksende denge denklemi yazılırak, aşağıdaki eşitlik elde edilir. olarak elde edilir. 2

Vektör bileşenleri için dikey eksende denge denklemi yazılırak, aşağıdaki eşitlik elde edilir. olarak elde edilir. 2 Açıklama Sorusu : V kayışlar, ayı mekaizma büyüklükleride düz kayışlara göre daha yüksek dödürme mometlerii taşıyabildikleri bilimektedir. V kayışları düz kayışlara göre gözlee bu üstülüğü sebebi "kama

Detaylı

Kontrol Sistemleri Tasarımı

Kontrol Sistemleri Tasarımı Kotrol Sistemleri Tasarımı Frekas Yaıtı Prof. Dr. Bület E. Plati 3 Ağustos 0 Eylül 06 Taım Kararlı bir sistemi siüs girdisie sürekli rejim yaıtı Bu taımda 3 temel boyut bulumaktadır:. Kararlı bir sistem

Detaylı

ISF404 SERMAYE PİYASALAR VE MENKUL KIYMETLER YÖNETİMİ

ISF404 SERMAYE PİYASALAR VE MENKUL KIYMETLER YÖNETİMİ .4.26 5. HAFTA ISF44 SERMAYE PİYASALAR VE MENKUL KIYMETLER YÖNETİMİ Mekul Kıymet Yatırımlarıı Değerlemesi Doç. Dr. Murat YILDIRIM muratyildirim@karabuk.edu.tr 2 Temel Değerleme Modeli Mekul Kıymet Değerlemesi

Detaylı

FİBER BRAGG IZGARA TABANLI OPTİK SENSÖRÜN ANALİZİ

FİBER BRAGG IZGARA TABANLI OPTİK SENSÖRÜN ANALİZİ FİER RAGG IZGARA TAANLI OPTİK SENSÖRÜN ANALİZİ Lale KARAMAN 1 N. Özlem ÜNVERDİ Elektroik ve Haberleşme Mühedisliği ölümü Elektrik-Elektroik Fakültesi Yıldız Tekik Üiversitesi, 34349, eşiktaş, İstabul 1

Detaylı

TOPLAM KOLESTEROL, LDL, HDL VE TRİGLİSERİT SEVİYELERİNİN YAŞA GÖRE DEĞİŞİMİNİN DEĞİŞİK REGRESYON MODELLERİYLE İNCELENMESİ

TOPLAM KOLESTEROL, LDL, HDL VE TRİGLİSERİT SEVİYELERİNİN YAŞA GÖRE DEĞİŞİMİNİN DEĞİŞİK REGRESYON MODELLERİYLE İNCELENMESİ T.C. İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TOPLAM KOLESTEROL, LDL, HDL VE TRİGLİSERİT SEVİYELERİNİN YAŞA GÖRE DEĞİŞİMİNİN DEĞİŞİK REGRESYON MODELLERİYLE İNCELENMESİ YÜKSEK LİSANS TEZİ EMRE DİRİCAN

Detaylı

REGRESYON DENKLEMİNİN HESAPLANMASI Basit Doğrusal Regresyon Basit doğrusal regresyon modeli: .. + n gözlem için matris gösterimi,. olarak verilir.

REGRESYON DENKLEMİNİN HESAPLANMASI Basit Doğrusal Regresyon Basit doğrusal regresyon modeli: .. + n gözlem için matris gösterimi,. olarak verilir. 203-204 Bahar REGRESYON DENKLEMİNİN HESAPLANMASI Basit Doğrusal Regresyo Basit doğrusal regresyo modeli: y i = β 0 + β x i + ε i Modeli matris gösterimi, y i = [ x i ] β 0 β + ε i şeklidedir. x y 2 gözlem

Detaylı

KİMYASAL DENGE (GİBBS SERBEST ENERJİSİ MİNİMİZASYONU) MODELLEMESİ

KİMYASAL DENGE (GİBBS SERBEST ENERJİSİ MİNİMİZASYONU) MODELLEMESİ KİMYASAL DENGE (GİBBS SERBEST ENERJİSİ MİNİMİZASYONU) MODELLEMESİ M. Turha ÇOBAN Ege Üiversitesi, Mühedislik Fakultesi, Makie Mühedisliği Bölümü, Borova, İZMİR Turha.coba@ege.edu.tr Özet: Kimyasal degei

Detaylı

SAÜ. Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü DİFERENSİYEL DENKLEMLER Dönemi Ders Notları. Prof. Dr.

SAÜ. Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü DİFERENSİYEL DENKLEMLER Dönemi Ders Notları. Prof. Dr. SAÜ. Mühedislik Fakültesi Edüstri Mühedisliği Bölümü DİFERENSİYEL DENKLEMLER - Döemi Ders Notları Pro. Dr. Cemaletti KUBAT .Çok Değişkeli Foksiolarda Talor-McLauri Açılımları, Ekstremum Noktalar..Talor-McLauri

Detaylı

ŞEKER PANCARI KÜSPESİ KARBOKSİMETİL SELÜLOZUNUN GÖRÜNÜR VİSKOZİTESİNE SICAKLIK VE KONSANTRASYONUN ETKİSİ

ŞEKER PANCARI KÜSPESİ KARBOKSİMETİL SELÜLOZUNUN GÖRÜNÜR VİSKOZİTESİNE SICAKLIK VE KONSANTRASYONUN ETKİSİ ŞEKER PACARI KÜSPESİ KARBOKSİMETİL SELÜLOZUU GÖRÜÜR VİSKOZİTESİE SICAKLIK VE KOSATRASYOU ETKİSİ Hasa TOĞRUL, urha ARSLA Fırat Üiversitesi, Mühedislik Fakültesi, Kimya Mühedisliği Bölümü-ELAZIĞ ÖZET Şeker

Detaylı

Robot Navigasyonunda Potansiyel Alan Metodlarının Karşılaştırılması ve Đç Ortamlarda Uygulanması

Robot Navigasyonunda Potansiyel Alan Metodlarının Karşılaştırılması ve Đç Ortamlarda Uygulanması Robot Navigasyouda Potasiyel Ala Metodlarıı Karşılaştırılması ve Đç Ortamlarda Uygulaması Eyüp Çıar 1 Osma Parlaktua Ahmet Yazıcı 3 1, Elektrik-Elektroik Mühedisliği Bölümü, Eskişehir Osmagazi Üiversesi,

Detaylı

SAYISAL ÇÖZÜMLEME. Sayısal Çözümleme

SAYISAL ÇÖZÜMLEME. Sayısal Çözümleme SAYISAL ÇÖZÜMLEME Saısal Çözümleme SAYISAL ÇÖZÜMLEME 8. Hafta İNTERPOLASYON Saısal Çözümleme 2 İÇİNDEKİLER Ara Değer Hesabı İterpolaso Doğrusal Ara Değer Hesabı MATLAB ta İterpolaso Komutuu Kullaımı Lagrace

Detaylı

AFYONKARAHİSAR İLİ YENİLENEBİLİR ENERJİ POTANSİYELİ. Ziya DEMİRKOL 1 Mehmet ÇUNKAŞ 2

AFYONKARAHİSAR İLİ YENİLENEBİLİR ENERJİ POTANSİYELİ. Ziya DEMİRKOL 1 Mehmet ÇUNKAŞ 2 S.Ü. Müh. Bilim ve Tek. Derg., c.2, s.1, 2014 Selcuk Uiv. J. Eg. Sci. Tech., v.2,.1, 2014 ISSN: 2147-9364 (Elektroik) AFYONKARAHİSAR İLİ YENİLENEBİLİR ENERJİ POTANSİYELİ Ziya DEMİRKOL 1 Mehmet ÇUNKAŞ 2

Detaylı

İşlenmemiş veri: Sayılabilen yada ölçülebilen niceliklerin gözlemler sonucu elde edildiği hali ile derlendiği bilgiler.

İşlenmemiş veri: Sayılabilen yada ölçülebilen niceliklerin gözlemler sonucu elde edildiği hali ile derlendiği bilgiler. OLASILIK VE İSTATİSTİK DERSLERİ ÖZET NOTLARI İstatistik: verileri toplaması, aalizi, suulması ve yorumlaması ile ilgili ilkeleri ve yötemleri içere ve bu işlemleri souçlarıı probabilite ilkelerie göre

Detaylı

BASAMAK ATLAYARAK VEYA FARKLI ZIPLAYARAK İLERLEME DURUMLARININ SAYISI

BASAMAK ATLAYARAK VEYA FARKLI ZIPLAYARAK İLERLEME DURUMLARININ SAYISI Projesii Kousu: Bir çekirgei metre, metre veya 3 metre zıplayarak uzuluğu verile bir yolu kaç farklı şekilde gidebileceği ya da bir kişii veya (veya 3) basamak atlayarak basamak sayısı verile bir merdivei

Detaylı

İki Serbestlik Dereceli Mekanizmalarla İşlev Sentezinde Tasarım Noktalarının Eşit ve Çebişev Aralıklandırması ile Seçiminin Karşılaştırılması

İki Serbestlik Dereceli Mekanizmalarla İşlev Sentezinde Tasarım Noktalarının Eşit ve Çebişev Aralıklandırması ile Seçiminin Karşılaştırılması Uluslararası Katılımlı 7. Makia Teorisi Sempozyumu, İzmir, -7 Hazira 05 İki Serbestlik Dereceli Mekaizmalarla İşlev Setezide Tasarım oktalarıı Eşit ve Çebişev Aralıkladırması ile Seçimii Karşılaştırılması

Detaylı

Cebirsel Olarak Çözüme Gitmede Wegsteın Yöntemi

Cebirsel Olarak Çözüme Gitmede Wegsteın Yöntemi 3 Cebirsel Olarak Çözüme Gitmede Wegsteı Yötemi Bu yötem bir izdüşüm tekiğie dayaır ve yalış pozisyo olarak isimledirile matematiksel tekiğe yakıdır. Buradaki düşüce f() çizgisi üzerideki bilie iki oktada

Detaylı

İstatistik ve Olasılık

İstatistik ve Olasılık İstatistik ve Olasılık Ders 3: MERKEZİ EĞİLİM VE DAĞILMA ÖLÇÜLERİ Prof. Dr. İrfa KAYMAZ Taım Araştırma souçlarıı açıklamasıda frekas tablosu ve poligou isteile bilgiyi her zama sağlamayabilir. Verileri

Detaylı

Tahmin Edici Elde Etme Yöntemleri

Tahmin Edici Elde Etme Yöntemleri 6. Ders Tahmi Edici Elde Etme Yötemleri Öceki derslerde ve ödevlerde U(0; ) ; = (0; ) da¼g l m da, da¼g l m üst s r ola parametresi içi tahmi edici olarak : s ra istatisti¼gi ve öreklem ortalamas heme

Detaylı

İÇİNDEKİLER. Ön Söz Polinomlar II. ve III. Dereceden Denklemler Parabol II. Dereceden Eşitsizlikler...

İÇİNDEKİLER. Ön Söz Polinomlar II. ve III. Dereceden Denklemler Parabol II. Dereceden Eşitsizlikler... İÇİNDEKİLER Ö Söz... Poliomlar... II. ve III. Derecede Deklemler... Parabol... 9 II. Derecede Eşitsizlikler... 8 Trigoometri... 8 Logaritma... 59 Toplam ve Çarpım Sembolü... 7 Diziler... 79 Özel Taımlı

Detaylı

Kuyruk Teorisi Ders Notları: Bazı Kuyruk Modelleri

Kuyruk Teorisi Ders Notları: Bazı Kuyruk Modelleri uyruk Teorisi Ders Notları: Bazı uyruk Modelleri Mehmet YILMAZ mehmetyilmaz@akara.edu.tr 10 ASIM 2017 11. HAFTA 6 Çok kaallı, solu N kapasiteli, kuyruk sistemi M/M//N/ Birimleri sisteme gelişleri arasıdaki

Detaylı

TUTGA ve C Dereceli Nokta Koordinatlarının Gri Sistem ile Tahmin Edilmesi

TUTGA ve C Dereceli Nokta Koordinatlarının Gri Sistem ile Tahmin Edilmesi TMMOB Harita ve Kadastro Mühedisleri Odası, 5. Türkiye Harita Bilimsel ve Tekik Kurultayı, 5 8 Mart 5, Akara. TUTGA ve C Dereceli Nokta Koordiatlarıı Gri istem ile Tahmi Edilmesi Kürşat Kaya *, Levet Taşcı,

Detaylı

Termik Üretim Birimlerinden Oluşan Çevresel-Ekonomik Güç Dağıtım Probleminin Genetik Algoritma Yöntemiyle Çözümü

Termik Üretim Birimlerinden Oluşan Çevresel-Ekonomik Güç Dağıtım Probleminin Genetik Algoritma Yöntemiyle Çözümü ermik Üretim Birimleride Oluşa Çevresel-Ekoomik üç Dağıtım Problemii eetik Algoritma Yötemiyle Çözümü Celal YAŞAR, Serdar ÖZYÖN, Hasa EMURAŞ 3, Mühedislik Fakültesi, Elektrik-Elektroik Müh. Bölümü, Dumlupıar

Detaylı

HARMONİK DİSTORSİYONUNUN ÖLÇÜM NOKTASI VE GÜÇ KOMPANZASYONU BAKIMINDAN İNCELENMESİ

HARMONİK DİSTORSİYONUNUN ÖLÇÜM NOKTASI VE GÜÇ KOMPANZASYONU BAKIMINDAN İNCELENMESİ HARMONİK DİSORSİYONUNUN ÖLÇÜM NOKASI VE GÜÇ KOMPANZASYONU BAKIMINDAN İNCELENMESİ Celal KOCAEPE Oktay ARIKAN Ömer Çağlar ONAR Mehmet UZUNOĞLU Yıldız ekik Üiversitesi Elektrik-Elektroik Fakültesi Elektrik

Detaylı

GAZİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK - MİMARLIK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. KM 482 Kimya Mühendisliği Laboratuarı III

GAZİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK - MİMARLIK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. KM 482 Kimya Mühendisliği Laboratuarı III GAZİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENİSLİK - MİMARLIK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENİSLİĞİ BÖLÜMÜ KM 482 Kimya Mühedisliği Laboratuarı III eey No : 2-a eeyi adı : Kesikli istilasyo eeyi amacı : a) Kolodaki basıç kaybıı belirlemek,

Detaylı

MEKANİK TESİSATTA EKONOMİK ANALİZ

MEKANİK TESİSATTA EKONOMİK ANALİZ MEKANİK TESİSATTA EKONOMİK ANALİZ Mustafa ÖZDEMİR İ. Cem PARMAKSIZOĞLU ÖZET Düya çapıda rekabeti ö plaa çıktığı bu gükü şartlarda, e gelişmiş ürüü, e kısa sürede, e ucuza üretmek veya ilk yatırım ve işletme

Detaylı

İŞLETİM KARAKTERİSTİĞİ EĞRİSİ VE BİR ÇALIŞMA THE OPERATING CHARACTERISTIC CURVE AND A CASE STUDY

İŞLETİM KARAKTERİSTİĞİ EĞRİSİ VE BİR ÇALIŞMA THE OPERATING CHARACTERISTIC CURVE AND A CASE STUDY Süleyma Demirel Üiversitesi Vizyoer Dergisi Suleyma Demirel Uiversity The Joural of Visioary İŞLETİM KARAKTERİSTİĞİ EĞRİSİ VE BİR ÇALIŞMA ÖZET Yrd. Doç. Dr. Halil ÖZDAMAR 1 İstatistiksel kalite kotrol

Detaylı

SAÜ. Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü DİFERENSİYEL DENKLEMLER Dönemi Karma Eğitim Ders Notları. Doç. Dr.

SAÜ. Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü DİFERENSİYEL DENKLEMLER Dönemi Karma Eğitim Ders Notları. Doç. Dr. SAÜ. Mühedislik Fakültesi Edüstri Mühedisliği Bölümü DİFERENSİYEL DENKLEMLER 9- Döemi Karma Eğitim Ders Notları Doç. Dr. Cemaletti KUBAT .Çok Değişkeli Foksiolarda Talor-McLauri Açılımları, Ekstremum Noktalar..Talor-McLauri

Detaylı

5. BORULARDAKİ VİSKOZ (SÜRTÜNMELİ) AKIM

5. BORULARDAKİ VİSKOZ (SÜRTÜNMELİ) AKIM 5. ORURKİ İSKOZ (SÜRTÜNMEİ) KIM 5.0. oru Sistemleri Çözüm Yötemleri oru sistemleriyle ilgili problemleri çözümüde tip çözüm yötemi vardır. ular I. Tip, II. Tip ve III. Tip çözüm yötemleridir. u çözüm yötemleride

Detaylı

ON THE TRANSFORMATION OF THE GPS RESULTS

ON THE TRANSFORMATION OF THE GPS RESULTS Niğde Üiversitesi Mühedislik Bilimleri Dergisi, Cilt 6 Sayı -, (00), 7- GPS SONUÇLARININ DÖNÜŞÜMÜ ÜZERİNE BİR İNCELEME Meti SOYCAN* Yıldız Tekik Üiversitesi, İşaat Fakültesi, Jeodezi Ve Fotogrametri Mühedisliği

Detaylı

İstanbul Göztepe Bölgesinin Makine Öğrenmesi Yöntemi ile Rüzgâr Hızının Tahmin Edilmesi

İstanbul Göztepe Bölgesinin Makine Öğrenmesi Yöntemi ile Rüzgâr Hızının Tahmin Edilmesi Makie Tekolojileri Elektroik Dergisi Cilt: 8, No: 4, 011 (75-80) Electroic Joural of Machie Techologies Vol: 8, No: 4, 011 (75-80) TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR www.tekolojikarastirmalar.com e-issn:1304-4141

Detaylı

İSTATİSTİK 2. Tahmin Teorisi 07/03/2012 AYŞE S. ÇAĞLI. aysecagli@beykent.edu.tr

İSTATİSTİK 2. Tahmin Teorisi 07/03/2012 AYŞE S. ÇAĞLI. aysecagli@beykent.edu.tr İSTATİSTİK 2 Tahmi Teorisi 07/03/2012 AYŞE S. ÇAĞLI aysecagli@beyket.edu.tr İstatistik yötemler İstatistik yötemler Betimsel istatistik Çıkarımsal istatistik Tahmi Hipotez testleri Nokta tahmii Aralık

Detaylı

Hassas Bir Reaktif Güç Kompanzasyonu İçin Gerekli Güçlerin Hesabında Temel Bileşenlerin Kullanılması

Hassas Bir Reaktif Güç Kompanzasyonu İçin Gerekli Güçlerin Hesabında Temel Bileşenlerin Kullanılması KÜ. Fe ve ühedislik Dergisi, 9(), 006 66 KU. Joural of iee ad Egieerig 9(), 006 Hassas Bir Reaktif Güç Kompazasyou İçi Gerekli Güçleri Hesabıda Temel Bileşeleri Kullaılması ustafa ŞEKKELİ KÜ, imarlık-ühedislik

Detaylı

Diferansiyel Gelişim Algoritmasının Valf Nokta Etkili Konveks Olmayan Ekonomik Güç Dağıtım Problemlerine Uygulanması

Diferansiyel Gelişim Algoritmasının Valf Nokta Etkili Konveks Olmayan Ekonomik Güç Dağıtım Problemlerine Uygulanması 6 th Iteratioal Advaced Techologies Symposium (IATS ), 6-8 May 0, Elazığ, Turkey Diferasiyel Gelişim Algoritmasıı Valf Nokta Etkili Koveks Olmaya Ekoomik Güç Dağıtım Problemlerie Uygulaması S. Özyö, C.

Detaylı

İZMİR İLİNDEKİ ELLİ YATAKLI BİR OTEL İÇİN GÜNEŞ ENERJİSİ DESTEKLİ ISITMA VE ABSORBSİYONLU SOĞUTMA SİSTEMİNİN TEORİK İNCELENMESİ

İZMİR İLİNDEKİ ELLİ YATAKLI BİR OTEL İÇİN GÜNEŞ ENERJİSİ DESTEKLİ ISITMA VE ABSORBSİYONLU SOĞUTMA SİSTEMİNİN TEORİK İNCELENMESİ _ 163 İZMİR İLİNDEKİ ELLİ YATAKLI BİR OTEL İÇİN GÜNEŞ ENERJİSİ DESTEKLİ ISITMA VE ABSORBSİYONLU SOĞUTMA SİSTEMİNİN TEORİK İNCELENMESİ Emi Fuad KENT İbrahim Necmi KAPTAN ÖZET Bu çalışmada güeş eerjisi destekli

Detaylı

7. Ders. Bazı Kesikli Olasılık Dağılımları

7. Ders. Bazı Kesikli Olasılık Dağılımları Hatırlatma: ( Ω, U, P) bir olasılık uzayı ve 7. Ders Bazı Kesikli Olasılık Dağılımları : Ω ω R ( ω) foksiyou Borel ölçülebilir, yai B B içi { ω Ω : ( ω) B } U oluyorsa foksiyoua bir Rasgele Değişke deir.

Detaylı

20 (1), 109-115, 2008 20(1), 109-115, 2008. kakilli@marmara.edu.tr

20 (1), 109-115, 2008 20(1), 109-115, 2008. kakilli@marmara.edu.tr Fırat Üiv. Fe ve Müh. il. Dergisi Sciece ad Eg. J of Fırat Uiv. 0 (), 09-5, 008 0(), 09-5, 008 Harmoikleri Reaktif Güç Kompazasyo Sistemlerie Etkilerii İcelemesi ve Simülasyou da KKİİ, Koray TUNÇP ve Mehmet

Detaylı

HARDY-CROSS METODU VE UYGULANMASI

HARDY-CROSS METODU VE UYGULANMASI HRY-ROSS MTOU V UYGUNMSI ğ şebekelerde debi bir oktaya çeşitli yollarda gelebildiği içi, şebekei er agi bir borusua suyu agi yolda geldiğii ilk bakışta söyleyebilmek geellikle mümkü değildir. Çözümleme

Detaylı

İSTATİSTİKSEL TAHMİN. Prof. Dr. Levent ŞENYAY VIII - 1 İSTATİSTİK II

İSTATİSTİKSEL TAHMİN. Prof. Dr. Levent ŞENYAY VIII - 1 İSTATİSTİK II 8 İSTATİSTİKSEL TAHMİN 8.. İstatistiksel tahmileyiciler 8.. Tahmileyicileri Öellikleri 8... Sapmasılık 8... Miimum Varyaslılık 8..3. Etkilik 8.3. Aralık Tahmii 8.4. Tchebysheff teoremi Prof. Dr. Levet

Detaylı

SİSTEMLERİN ZAMAN CEVABI

SİSTEMLERİN ZAMAN CEVABI DÜZCE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MM306 SİSTEM DİNAMİĞİ SİSTEMLERİN ZAMAN CEVABI Kutuplar, Sıfırlar ve Zama Cevabı Kavramı Birici Mertebede Sistemleri Zama Cevabı İkici

Detaylı

ARAŞTIRMA MAKALESİ /RESEARCH ARTICLE

ARAŞTIRMA MAKALESİ /RESEARCH ARTICLE ANADOLU ÜNİVERSİESİ BİLİM VE EKNOLOJİ DERGİSİ A Uygulamalı Bilimler ve Mühedislik ANADOLU UNIVERSIY JOURNAL OF SCIENCE AND ECHNOLOGY A Applied Scieces ad Egieerig Cilt/Vol.: 4-Sayı/No: : 67-74 (23) ARAŞIRMA

Detaylı

FREKANS CEVABI YÖNTEMLERİ FREKANS ALANI CEVABI VEYA SİNUSOİDAL GİRİŞ CEVABI

FREKANS CEVABI YÖNTEMLERİ FREKANS ALANI CEVABI VEYA SİNUSOİDAL GİRİŞ CEVABI FREKANS CEVABI YÖNEMLERİ FREKANS ALANI CEVABI VEYA SİNUSOİDAL GİRİŞ CEVABI G(s (r(t ı Laplace döüşümü; A(s B(s A(s (s p (s p L(s p C(s G(sR(s R(s R s A(s B(s R(s A(s R a C(s L B(s s s j s j s p a b b s

Detaylı

WEIBULL DAĞILIM PARAMETRELERİNİ BELİRLEME METODLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

WEIBULL DAĞILIM PARAMETRELERİNİ BELİRLEME METODLARININ KARŞILAŞTIRILMASI VII. Ulusal Temiz Eerji Sempozyumu, UTES 008 7-9 Aralı 008, İstabul WEIBULL DAĞILIM PARAMETRELERİNİ BELİRLEME METODLARININ KARŞILAŞTIRILMASI Seyit Ahmet AKDAĞ, Öder GÜLER İstabul Tei Üiversitesi, Eerji

Detaylı

TEMEL KAVRAMLAR GİRİŞ

TEMEL KAVRAMLAR GİRİŞ TEMEL KAVRAMLAR GİRİŞ İstatistik kelimesii kökei Almaca olup devlet alamıa gelmektedir. İstatistik kelimesi gülük hayatta farklı alamlarda kullaılmaktadır. Televizyoda bir futbol müsabakasıı izleye bir

Detaylı

Elektrik Enerji Sistemlerinde Oluşan Harmoniklerin Filtrelenmesinde Pasif Filtre ve Filtreli Kompanzasyonun Kullanımı ve Simülasyon Örnekleri

Elektrik Enerji Sistemlerinde Oluşan Harmoniklerin Filtrelenmesinde Pasif Filtre ve Filtreli Kompanzasyonun Kullanımı ve Simülasyon Örnekleri Politekik Dergisi Joural of Polytechic ilt: 9 Sayı: 4 s.63-69, 006 Vol: 9 No: 4 pp.63-69, 006 Elektrik Eerji Sistemleride Oluşa Harmoikleri Filtrelemeside Pasif Filtre ve Filtreli Kompazasyou Kullaımı

Detaylı

Diferansiyel Gelişim Algoritmasının Termik Birimlerden Oluşan Çevresel Ekonomik Güç Dağıtım Problemlerine Uygulanması

Diferansiyel Gelişim Algoritmasının Termik Birimlerden Oluşan Çevresel Ekonomik Güç Dağıtım Problemlerine Uygulanması Diferasiyel Gelişim Algoritmasıı Termik Birimlerde Oluşa Çevresel Ekoomik Güç Dağıtım Problemlerie Uygulaması Differetial evolutio algorithm applied to evirometal ecoomic power dispatch problems cosistig

Detaylı

ÖĞRENME ETKİLİ HAZIRLIK VE TAŞIMA ZAMANLI PARALEL MAKİNELİ ÇİZELGELEME PROBLEMİ

ÖĞRENME ETKİLİ HAZIRLIK VE TAŞIMA ZAMANLI PARALEL MAKİNELİ ÇİZELGELEME PROBLEMİ Öğreme Etkili Hazırlık ve Taşıma Zamalı Paralel Makieli Çizelgeleme Problemi HAVACILIK VE UZAY TEKNOLOJİLERİ DERGİSİ TEMMUZ 2006 CİLT 2 SAYI 4 (67-72) ÖĞRENME ETKİLİ HAZIRLIK VE TAŞIMA ZAMANLI PARALEL

Detaylı

ÖZET Doktora Tezi KISITLI DURUM KALMAN FİLTRESİ VE BAZI UYGULAMALARI Esi KÖKSAL BABACAN Akara Üiversitesi Fe Bilimleri Estitüsü İstatistik Aabilim Dal

ÖZET Doktora Tezi KISITLI DURUM KALMAN FİLTRESİ VE BAZI UYGULAMALARI Esi KÖKSAL BABACAN Akara Üiversitesi Fe Bilimleri Estitüsü İstatistik Aabilim Dal ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ KISITLI DURUM KALMAN FİLTRESİ VE BAZI UYGULAMALARI Esi KÖKSAL BABACAN İSTATİSTİK ANABİLİM DALI ANKARA 2009 Her hakkı saklıdır ÖZET Doktora Tezi

Detaylı

MONTE CARLO BENZETİMİ

MONTE CARLO BENZETİMİ MONTE CARLO BENZETİMİ U(0,) rassal değişkeler kullaılarak (zamaı öemli bir rolü olmadığı) stokastik ya da determiistik problemleri çözümüde kullaıla bir tekiktir. Mote Carlo simülasyou, geellikle statik

Detaylı

ÇOK SERBESTLĐK DERECELĐ SĐSTEMLERĐN ZAMAN TANIM ARALIĞINDA DĐNAMĐK ANALĐZĐ

ÇOK SERBESTLĐK DERECELĐ SĐSTEMLERĐN ZAMAN TANIM ARALIĞINDA DĐNAMĐK ANALĐZĐ DOKUZ EYLÜL ÜNĐVERSĐTESĐ FEN BĐLĐMLERĐ ENSTĐTÜSÜ ÇOK SERBESTLĐK DERECELĐ SĐSTEMLERĐN ZAMAN TANIM ARALIĞINDA DĐNAMĐK ANALĐZĐ Kerem GÜRBÜZ Hazira, 011 ĐZMĐR ÇOK SERBESTLĐK DERECELĐ SĐSTEMLERĐN ZAMAN TANIM

Detaylı

MACH SAYISININ YAPAY SİNİR AĞLARI İLE HESAPLANMASI

MACH SAYISININ YAPAY SİNİR AĞLARI İLE HESAPLANMASI V. ULUSAL HAVACILIK VE UZAY KONFERANSI UHUK-014-065 8-10 Eylül 014, Erciyes Üiversitesi, Kayseri MACH SAYISININ YAPAY SİNİR AĞLARI İLE HESAPLANMASI İlke TÜRKMEN 1 Erciyes Üiversitesi, Kayseri Seda ARIK

Detaylı

BİYOİSTATİSTİK İstatistiksel Tahminleme ve Hipotez Testlerine Giriş Dr. Öğr. Üyesi Aslı SUNER KARAKÜLAH

BİYOİSTATİSTİK İstatistiksel Tahminleme ve Hipotez Testlerine Giriş Dr. Öğr. Üyesi Aslı SUNER KARAKÜLAH BİYOİSTATİSTİK İstatistiksel Tahmileme ve Hipotez Testlerie Giriş Dr. Öğr. Üyesi Aslı SUNER KARAKÜLAH Ege Üiversitesi, Tıp Fakültesi, Biyoistatistik ve Tıbbi Bilişim AD. Web: www.biyoistatistik.med.ege.edu.tr

Detaylı

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNA ELEMANLARI LABORATUARI DENEY FÖYÜ

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNA ELEMANLARI LABORATUARI DENEY FÖYÜ SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK AKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNA ELEMANLARI LABORATUARI DENEY ÖYÜ DENEY I VİDALARDA OTOBLOKAJ DENEY II SÜRTÜNME KATSAYISININ BELİRLENMESİ DERSİN

Detaylı

Bir Biyoreaktör Sisteminin Gürbüz Nörokontrolü

Bir Biyoreaktör Sisteminin Gürbüz Nörokontrolü OK'7 Bildiriler Kitab stabul, 5-7 Eylül 7 Bir Biyoreaktör Sistemii Gürbüz Nörokotrolü Başak Üal ve Mehmet Öder Efe Makia Mühedisliği Bölümü OBB Ekoomi ve ekoloji Üiversitesi, Söğütözü, Akara bual@etu.edu.tr

Detaylı

TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR

TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR www.tekolojikarastirmalar.com e-issn:134-4141 Makie Tekolojileri Elektroik Dergisi 28 (3) 41-48 TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR Makale Düşük Sıcak Kayaklı Isı Pompaları Eerji Maliyet Aalizi Özet Murat KAYA Hitit

Detaylı

GENEL YÜK VEKTÖRLERİ İLE ÇOK MODLU İTME ANALİZİ (GENEL İTME ANALİZİ)

GENEL YÜK VEKTÖRLERİ İLE ÇOK MODLU İTME ANALİZİ (GENEL İTME ANALİZİ) . Türkiye Deprem Mühedisliği ve Sismoloi Koferası - Ekim ODTÜ ANKARA ÖZET: GENEL YÜK VEKTÖRLERİ İLE ÇOK MODLU İTME ANALİZİ (GENEL İTME ANALİZİ) F.S. Alıcı, K. Kaatsız ve H. Sucuoğlu Araştırma Görevlisi,

Detaylı

İleri Diferansiyel Denklemler

İleri Diferansiyel Denklemler MIT AçıkDersSistemi http://ocw.mit.edu 18.034 İleri Diferasiyel Deklemler 2009 Bahar Bu bilgilere atıfta bulumak veya kullaım koşulları hakkıda bilgi içi http://ocw.mit.edu/terms web sitesii ziyaret ediiz.

Detaylı

YER ÖLÇÜLERİ. Yer ölçüleri, verilerin merkezini veya yığılma noktasını belirleyen istatistiklerdir.

YER ÖLÇÜLERİ. Yer ölçüleri, verilerin merkezini veya yığılma noktasını belirleyen istatistiklerdir. YER ÖLÇÜLERİ Yer ölçüler, verler merkez veya yığılma oktasıı belrleye statstklerdr. Grafkler bze verler yığılma oktaları hakkıda ö blg vermede yardımcı olurlar. Acak bu değerler gerçek değerler değldr,

Detaylı

Yatırım Projelerinde Kaynak Dağıtımı Analizi. Analysis of Resource Distribution in Investment Projects

Yatırım Projelerinde Kaynak Dağıtımı Analizi. Analysis of Resource Distribution in Investment Projects Uşak Üiversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (2012) 5/2, 89-101 Yatırım Projeleride Kayak Dağıtımı Aalizi Bahma Alp RENÇBER * Özet Bu çalışmaı amacı, yatırım projeleride kayak dağıtımıı icelemesidir. Yatırım

Detaylı

Hibrit (Rüzgâr-Güneş) Enerji Sistemlerinin Çevresel Ekonomik Güç Dağıtımı üzerine Etkilerinin İncelenmesi

Hibrit (Rüzgâr-Güneş) Enerji Sistemlerinin Çevresel Ekonomik Güç Dağıtımı üzerine Etkilerinin İncelenmesi IMCOFE 15 : INERNAIONAL MULIDISCIPLINARY CONGREE of EURASIA Hibrit (Rüzgâr-Güeş) Eerji Sistemlerii Çevresel Ekoomik Güç Dağıtımı üzerie Etkilerii İcelemesi ÖZYÖN S 1. YAŞAR C. 2 EMURAŞ H. 3 1 serdar.ozyo@dpu.edu.tr,

Detaylı

Öğrenci Numarası İmzası: Not Adı ve Soyadı

Öğrenci Numarası İmzası: Not Adı ve Soyadı Öğreci Numarası İmzası: Not Adı ve Soyadı SORU 1. a) Ekoomii taımıı yapıız, amaçlarıı yazıız. Tam istihdam ile ekoomik büyüme arasıdaki ilişkiyi açıklayıız. b) Arz-talep kauu edir? Arz ve talep asıl artar

Detaylı

(3) Eğer f karmaşık değerli bir fonksiyon ise gerçel kısmı Ref Lebesgue. Ref f. (4) Genel karmaşık değerli bir fonksiyon için. (6.

(3) Eğer f karmaşık değerli bir fonksiyon ise gerçel kısmı Ref Lebesgue. Ref f. (4) Genel karmaşık değerli bir fonksiyon için. (6. Problemler 3 i Çözümleri Problemler 3 i Çözümleri Aşağıdaki özellikleri kaıtlamaızı ve buu yaıda daha fazla soyut kaıt vermeizi isteyeceğiz. h.h. eşitliğii ölçümü sıfır ola bir kümei tümleyei üzeride eşit

Detaylı

YAPISAL ELEMANLARIN TİTREŞİM FREKANSLARININ ANALİZİ İÇİN ÜÇ BOYUTLU TIMOSHENKO KİRİŞ ELEMANI

YAPISAL ELEMANLARIN TİTREŞİM FREKANSLARININ ANALİZİ İÇİN ÜÇ BOYUTLU TIMOSHENKO KİRİŞ ELEMANI 2. Türkiye Deprem Mühedisliği ve Sismoloji Koferası YAPISAL ELEMANLARIN TİTREŞİM FREKANSLARININ ANALİZİ İÇİN ÜÇ BOYUTLU TIMOSHENKO KİRİŞ ELEMANI ÖZET: O. Soydaş 1 ve A. Sarıtaş 2 1 Doktora Öğrecisi, İşaat

Detaylı

Doğrusal Olmayan Etkiler Altındaki Bir WDM Sistemin Farklı Veri İletim Hızları İçin Performans Analizi

Doğrusal Olmayan Etkiler Altındaki Bir WDM Sistemin Farklı Veri İletim Hızları İçin Performans Analizi ELECO '1 Elektrik - Elektroik ve Bilgisayar Mühedisliği Sempozyumu, 9 Kasım - 1 Aralık 1, Bursa Doğrusal Olmaya Etkiler Altıdaki Bir WDM Sistemi Farklı Veri İletim Hızları İçi Performas Aalizi Performace

Detaylı

x 2$, X nın bir tahminidir. Bu durumda x ile X arasındaki farka bu örnek için örnekleme hatası x nın örnekleme hatasıdır. X = x - (örnekleme hatası)

x 2$, X nın bir tahminidir. Bu durumda x ile X arasındaki farka bu örnek için örnekleme hatası x nın örnekleme hatasıdır. X = x - (örnekleme hatası) 4 ÖRNEKLEME HATASI 4.1 Duyarlılık 4. Güveilirik 4.3 Örek hacmi ve uyarlılık arasıaki ilişki 4.4 Örek hacmi ve göreceli terimler ile uyarlılık arasıaki ilişki 4.5 Hata kareler ortalaması Örekte ele eile

Detaylı

Enflasyon nedir? Eşdeğer hesaplamalarında enflasyon etkisini nasıl hesaba katarız? Mühendislik Ekonomisi. (Chapter 11) Enflasyon Nedir?

Enflasyon nedir? Eşdeğer hesaplamalarında enflasyon etkisini nasıl hesaba katarız? Mühendislik Ekonomisi. (Chapter 11) Enflasyon Nedir? Elasyo ve Nakit Akışlarıa Etkisi (Chapter 11) TOBB ETÜ Örek 2015 Yılıda Çocuğuuzu Üiversiteye Gödermei Maliyeti Ne Kadar Olacak? 2005 yılıda 1 yıllık üiversite masraı $17,800. Elasyo edeiyle üiversite

Detaylı

Bileşik faiz hesaplamalarında kullanılan semboller basit faizdeki ile aynıdır. Temel formüller ise şöyledir:

Bileşik faiz hesaplamalarında kullanılan semboller basit faizdeki ile aynıdır. Temel formüller ise şöyledir: 1 BİLEŞİK FAİZ: Basit faiz hesabı kısa vadeli(1 yılda az) kredi işlemleride uygulaa bir metot idi. Ayrıca basit faiz metoduda her döem içi aapara sabit kalmakta olup o döem elde edile faiz tutarı bir soraki

Detaylı

sorusu akla gelebilir. Örneğin, O noktasından A noktasına hareket, OA sembolü ile gösterilir

sorusu akla gelebilir. Örneğin, O noktasından A noktasına hareket, OA sembolü ile gösterilir BÖLÜM 1: VEKTÖRLER Vektörleri taımlamak içi iki yol vardır: uzayda oktalara karşılık gele bir koordiat sistemideki oktalar veya büyüklük ve yöü ola eseler. Bu kısımda, ede iki vektör taımıı buluduğu açıklaacak

Detaylı