ENERJİ TASARRUFUNDA KOMBİNE ÇEVRİM VE KOJENERASYONUN YERİ VE ÖNEMİ. Yavuz Aydın 10 Ocak 2014

Transkript

1 ENERJİ TASARRUFUNDA KOMBİNE ÇEVRİM VE KOJENERASYONUN YERİ VE ÖNEMİ Yavuz Aydın 10 Ocak 2014

2 Enerji Tasarrufunda Kombine Çevrim ve Kojenerasyon Yaşadığımız dünyada elektrik üretiminin % 80 i fosil yakıtlardan sağlanmaktadır. Türkiye de de benzer durum mevcuttur. Türkiye nin elektrik üretiminde Doğal gazın payı %40 ın üzerindedir. Temiz, verimli ama pahalı olan bu yakıtı en verimli yolla kullanıp ülkemizin enerji tasarrufu mücadelesine katkıda bulunmak hepimizin görevidir. Doğal gazın Kombine çevrim teknolojileriyle elektrik üretiminde kullanılması linyitle sağlanan %32 verimliliği %60 lara taşımıştır. 24% 2% 4% 27% 2012 Türkiye Generation by Fuel 43% Gas Coal Hydro Liquid Wind/Geo Bir üst aşama olan Kojenerasyon teknolojisiyle de verimlilik %90 lara ulaştırılmıştır. 2

3 Elektrik Üretim Sürecindeki Kayıplar Faydalı son Ürün ELEKTRİK ~18% Enerji girdisi Elektrik Üretmek için Harcanan Enerji (Yakıt) % 100 Kullanımdaki Kayıplar >14% İletim-Dagıtım Kaybı 8 % Santral İç Kullanım Kaybı 2% Elektrik Üretimindeki Kayıplar ~%58 Kayıplar Toplamı > 82% 3

4 Fosil Yakıtlarla Elektrik Üretim Verimliliği POWER GENERATION EFFICIENCY - % MAXIMUM YERLI KOMUR ITHAL KOMUR DOGALGAZ KOMBİNE ÇEVRİM DOGALGAZ KOMBİNE ÇEVRİM KOJENERASYON 4

5 Kombine Çevrim Santraller Temel amaç elektrik üretimidir En son teknolojilerle ulaşılan çevrim verimi %61 civarındadır yıllık dönemde bu rakamın en fazla %65-66 olabileceği beklenmektedir 5

6 Kojenerasyonun prensibi 6

7 Kombine Çevrim Kojenerasyon Santralleri Temel amaç Isı ve Elektriğin birlikte üretilmesidir. Kojenerasyon uygulamasında, kombine çevrimden elde edilen ısı son derecesine kadar değerlendirilip ya proses buharı olarak endustriyel tesislerde, veya ısıtma ve sıcak su olarak Ev/Ofis/Kampüs/AVM/Toplu Konut ihtiyaçlarında kullanılmaktadır. Bu yolla toplam verimde %90 ların üzerine cıkılabilmektedir. 7

8 Kurulu Güç İçinde Kombine Çevrim ve Kojenerasyon TÜRKİYE TOPLAM KURULU GÜÇ MW % KOJEN KOMB ÇEVRİM MW %38.5 DOĞALGAZ HİDROLİK İTHAL KÖMÜR DOĞALGAZ LİNYİT-TASKÖMÜR RÜZGAR FUELOİL-MOTORİN-KATI 8

9 Ko-Jenerasyon ve TriJenerasyon Tipik Uygulama Alanları Otogar Havalimanı Terminal Hastaneler Üniversite Kampüsleri Oteller Endüstriyel Tesisler Fabrikalar TOPLU KONUTLAR 9

10 Dünyada Bölgesel / Toplu Konut Isıtmasında Kojenerasyon Günümüzde Bölgesel Isıtma veya Toplu Konut Isıtması dünyada çok yaygın olarak kullanılmaktadır Sadece Avrupada 5,000 den fazla sayıda bölgesel ısıtma sistemi mevcuttur ve bu tesisler Isıtma pazarının %10 unu teşkil etmektedir. Bu tesislerin %50 den fazlası Kuzey Avrupa ülkelerinde konuşlandırılmıştır. 10

11 Kojenerasyonun Ülke Kurulu Gücüne Oranı 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% BİRLEŞİK ISI VE GÜÇ KAPASİTESİ Türkiye de Kojen için MW büyüme potansiyeli mevcut 11

12 Doğalgazın Sektörlere Göre Tüketim Oranları 2012 Yılı Doğalgaz tüketimimiz 45 Milyar Metreküp olmuştur ise yaklaşık 48 Milyar m 3 dolayındadır. Doğal gaz tüketimde en büyük pay % 47,82 ile elektrik üretim sektöründe olup, bunu % ile sanayi sektörü, % ile de konutlar izlemektedir. %6 %19.56 %22.17 %47.82 ELEKTRİK SANAYİ KONUT TİC+RESMİ RAFİNERİ DİĞER Yıllık Ortalama Sektörel Dağılım % 12

13 Kış Dönemi Doğalgaz Tüketim Oranları Kış Dönemi Sektörel Dağılım % %33 %37 ELEKTRİK SANAYİ %21 KONUT TİC+RESMİ RAFİNERİ 13

14 Sonuç ve Öneri Yıllık ortalaması %20 dolayında olan Konutların doğalgaz tüketimi Aralık- Mart kış döneminde % 33 ortalamaya ulaşmaktadır. Isınma amaçlı talebin arttığı, soğuk hava ve basınç düşümü nedeniyle tedarik ve dağıtımda darboğaz yaşanan kış döneminde tasarruf ve çözüm için Birleşik Isı ve Elektrik sistemleri -yani- Kojenerasyon sistemi anahtar önem taşımaktadır. Toplu Konut, bölge/mahalle, Kampüs, AVM, Ofis/Plaza Grupları gibi uygulama alanlarından az yatırımla kısa sürede Kojenerasyona dönüştürülebilecek bölümü kış dönemi konut pik doğalgaz tüketimini kolaylıkla % 7-12 aşağıya çekecektir. Bunun yıllık karşılığı yaklaşık %5 yakıt tasarrufudur. Böylece daha az gazla daha kaliteli ve verimli Elektrik ve Isı üretim ve kullanımı sağlanmış olacaktır. 14