MATÜR T- HÜCRELİ LENFOMALAR TANISI PATOLOG GÖZÜYLE

Transkript

1 4. ULUSAL LENFOMA MYELOMA KONGRESİ 2-5 MAYIS 2013, ANTALYA MATÜR T- HÜCRELİ LENFOMALAR TANISI PATOLOG GÖZÜYLE DR. NALAN AKYÜREK GAZİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ PATOLOJİ ANABİLİM DALI

2 Matür T- Hücre ve NK- Hücreli Neoplaziler 2008 WHO Sınıflaması Lösemik veya yaygın T- hücreli prolenfositik lösemi T- hücreli büyük granüler lenfositik lösemi NK hücreli kronik lenfoproliferatif hastalıklar Agresif NK- hücreli lösemi Adult T- hücreli lenfoma lösemi Çocukluk çağının sistemik EBV- pozitif T- hücreli lenfoproliferatif hastalıkları Ekstranodal Ekstranodal NK T- hücreli lenfoma, nazal tip Enteropati- ilişkili T- hücreli lenfoma Hepatosplenik T- hücreli lenfoma Kutanöz Mikozis fungoides Sezary sendromu Primer kutanöz anaplastik büyük hücreli lenfoma Lenfomatoid papülozis Subkutanöz pannikülit benzeri T- hücreli lenfoma Primer kutanöz γδ T- hücreli lenfoma Primer kutanöz agresif epidermotropik CD8+ sitotoksik T- hücreli lenfoma Primer kutanöz küçük/orta CD+ T- hücreli lenfoma Hydroa vacciniforme- benzeri lenfoma

3 Matür T- Hücre ve NK- Hücreli Neoplaziler 2008 WHO Sınıflaması Nodal Anjioimmünoblastik T- hücreli lenfoma ALK- pozitif, Anaplastik büyük hücreli lenfoma ALK- negatif, Anaplastik büyük hücreli lenfoma Periferik T- hücreli lenfoma, daha ileri sınıflanamayan (NOS)

4 Uluslararası T- Hücreli Lenfoma Çalışması Alt tiplerin Sıklığı (1314 olgunun dağılımı) Vose et al. International T-Cell Lymphoma Project, JCO 2008;26:

5 Matür T- hücreli NK hücreli neoplaziler Batı toplumlarında %10-15 Türkiye de %8,5 Asya da göreceli daha sık Coğrafik farklılıklar var. Etyopatogenezde önemli farklılılar - HTLV-1 - EBV Genetik özellikler Tanıda morfolojik ve immünfenotipik özellikler kadar KLİNİK ÖZELLİKLER VE LOKALİZASYON göz önünde bulundurulur.

6 Matür T- hücreli NK hücreli neoplaziler Her antite için morfolojik bulgular bir spektrum gösterir. Aberran immünfenotip malign bir olayın göstergesi Klonalite: - T hücreli neoplaziler: TCR gen rearranjmanları - NK hücreli neoplaziler: Sitogenetik çalışmalar

7 Nodal Periferik T- hücreli lenfomalar PTHL, NOS AITL TFH PTHL, Folliküler varyant PTHL, Lenfoepitelyal varyant

8 Anjioimmünoblastik T- hücreli Klinik özellikler: Daha yaşlı erişkinler, Yaygın lenfadenopati Hepatosplenomegali lenfoma (AITL) Deri döküntüleri, efüzyonlar, ateş Poliklonal hipergammaglobulinemi, hemolitik anemi Agresif klinik gidiş, tedavi ile yüksek enfeksiyon komplikasyonları riski Karakteristik klinik tablo yokluğunda AITL tanısı?

9 Anjioimmünoblastik lenfoma (AITL) Morfolojik özellikler: Dallanan damarlar Şeffaf sitoplazmalı atipik T- lenfositler Dağınık B- immünoblastlar Plazma hücre artışı, eozinofili Çoğu vakada regresif veya yokolmuş folliküller Bazı vakalarda folliküler hiperplazi, hiperplastik folliküller (erken tip)

10

11

12

13 Anjioimmünoblastik lenfoma (AITL) Şeffaf hücreler Bazofilik immünoblastlar

14 Anjioimmünoblastik lenfoma (AITL) İmmünfenotipik özellikler: - CD4+, CD10+, PD-1+ (T folliküler) - CXCL 13 ekspresyonu - High endotelyal venülleri çevreleyen yaygın CD21 FDH ağı - Dağınık büyük B hücre blastları (genellikle EBV pozitif) - Poliklonal, nadiren monokonal plazma hücreleri Genotipik özellkler: - >%90 T hücre rearranjmanı, %10-20 IgH rearranjmanı

15 Anjioimmünoblastik lenfoma (AITL) CD3

16 CD20

17 CD21

18 Anjioimmünoblastik lenfoma (AITL) Anjioimmünoblastik T- hücreli lenfoma, germinal merkez kökenli T- hücrelerin (TFH) bir hastalığıdır.

19 Neoplastik T lenfoid hücrelerde CD10 ekspresyonu

20

21 CXCL 13

22 CXCL 13 ve germinal merkez TFH hücreleri Folliküler dendritik hücrelerin indüksiyonu ve proliferasyonuna neden olur. Lenf nodu germinal merkezlerine B- hücrelerin çağrılmasında ve B hücrelerin aktivasyonunda rol oynar. (Hipergamaglobulinemi) B- hücrelerin high endotelyal venüllerde adezyonu ve duraklaması için gereklidir. Gen ekspresyon profilinde AITL de aşırı ekspresyonu mevcuttur. Grogg, Attygalle & Doğan, Mod Pathol 2006 Dupuis & Gaulard, AJSP 2006

23 Anjioimmünoblastik lenfomada B- hücrelerinin proliferasyonu CD20 + B- immünoblastlar EBER - ISH

24 AITL - Histolojik Paternler Patern 1 Patern 2 Patern 3 %15 %20 %65 Attygalle & Dogan, Blood 2002

25 Genotipik analiz T hücre reseptörγgen rearranjmanı (%90) - CD10+/PD-1+ bazı vakalarda hücrelerin küçük bir bölümünde bulunabilir. - Bazı vakalar yanlış tanı alabilmektedir. - Atipik parakortikal hiperplazi ve AITL ayırımı zor - PCR ile az oranda yanlış negatiflik IgH Rearranjmanı % B- hücre/plazma hücre proliferasyonu AITL de sürekli bir bulgu; klonal olabilir - EBV pozitif B hücrelerin genişlemesi B h,cre klonlarına yol açabilir.

26 AITL de B-hücre proliferasyonları Sıktır Geniş morfolojik spektrum - Plazma hücreleri (plazmasitom) - İmmunoblastlar (DBHL) - RS hücreleri veya varyantları (Hodgkin lenfoma) Sıkıkla EBV ilişkili

27 Periferik T- hücreli lenfoma, daha ileri Heterojen bir grup sınıflanamayan (NOS) Özel T hücreli lenfomlar ayrıldıktan sonra geriye kalan lenfomalar Tüm PTHL ların yaklaşık %30 unu oluşturur. Orta ve ileri yaşlarda (çocuklarda nadir) İleri evre, yaygın hastalık Eozinofili, kaşıntı, hemofagositik sendrom gibi paraneoplastik sendromlar Genellikle nodal; Ekstranodal (GIS ve deri sık)

28 Periferik T- hücreli lenfoma, daha ileri sınıflanamayan (NOS) Morfoloji Normal yapının bozulması Parakortikal veya diffüz infiltrasyon Sitolojk özellikler geniş bir spektrum gösterir Polimorfik inflamatuar zemin Diğer PTHL ların ekarte edilmesi önemli

29 Periferik T- hücreli lenfoma, daha ileri sınıflanamayan (NOS) CD4+>CD8+; CD4+ ve CD8+; CD4- ve CD8-,negatif CD30, CD56, sitotoksik fenotip pozitif olabilir. CD10, Bcl-6, CXCL 13 ve PD-1 genel olarak negatif Ki-67, prognostik önemi var (%70 in üzeri kötü prognoz) TCR klonal Kompleks karyotip, trizomi 3 (Lennert lenfoma)

30

31

32

33 PERİFERİK T-HÜCRELİ LENFOMA

34

35

36 Periferik T- hücreli lenfoma, daha ileri sınıflanamayan (NOS) Varyantlar: Lenfoepiteloid (Lennert lenfoma) Folliküler T zon: - Küçük hücreler, minimal sitolojik atipi - Folliküller çevresinde T zonda genişleme - Yavaş seyirli - Parakortikal hiperplazi ile karışır

37 Lenfoepiteloid (Lennert Lenfoma)

38 Periferik T- hücreli lenfoma- Folliküler varyant TFH hücrelerinden köken alan intrafolliküler T- hücreli lenfomalar Genellikle CD4+, Bcl-6+ ve CD10+ Germinal merkezler içinde şeffaf hücre kümeleri Folliküler lenfomaya benzeyebilir. AITL nin tipik klinik bulguları yok ITK ve SYK tirozin kinazların füzyonuna neden olan t(5;9)(q33;q22), folliküler PTCL ile ilişkilidir. (Streubel ve ark., Leukemia, 2006)

39 CD20 De Leval, AJSP, 2001

40 Anaplastik Büyük Hücreli Lenfoma (ABHL) ALK- pozitif, Anaplastik büyük hücreli lenfoma ALK- negatif, Anaplastik büyük hücreli lenfoma (Geçici antite) Primer kutanöz anaplastik büyük hücreli lenfoma

41 ALK pozitif ABHL %3 NHL %10-20 çocukluk çağı lenfomaları İlk 3 dekadda en sık E:K =1,5:1 Lenf nodları ve ekstranodal bölge tutulumu o Deri, kemik, yumuşak doku, akciğer, KC o GIS ve SSS nadir. o Mediastinel tutulum HL>ALCL Sık sistemik semptomlar Diğer PTHL lardan daha iyi prognoz

42 Anaplastik Büyük Hücreli Lenfoma (ABHL) Morfoloji Geniş morfolojik spektrum At nalı veya böbrek şeklinde, kenarında eozinofilik bölge bulunan nükleuslar. Hallmark hücreler = Belirleyici hücreler deniyor. Tüm morfolojik varyantlarda var.

43 Anaplastik Büyük Hücreli Lenfoma (ABHL) 6 patern: 1) Klasik Patern: %70. Hallmark hücreler 2) Lenfohistiyositik Patern: %10 3) Küçük Hücreli Patern: %5-10 4) Hodgkin Benzeri Patern: %3 5) Kompozit Patern: % ) Sarkomatoid Patern.

44 ABHL klasik patern

45 ABHL klasik patern

46 ABHL klasik patern

47 ABHL kemik iliği tutulumu

48 İmmünfenotip CD30 pozitif (hücre membranı ve Golgi zonu) ALK pozitif Bazı hücrelerde EMA (+) CD3 %75 negatif, CD2, CD5, CD4 daha yararlı. Granzim B, Perforin, TIA-1 pozitif EBV negatif, EBER, LMP-1 negatif

49 ABHL klasik patern

50 ALK translokasyon ve füzyon proteinleri

51

52

53

54

55 ALK negatif ABHL (Geçici antite) ALK pozitif ABHL ile benzer morfoloji yaş (ALK pozitif ABHL den daha ileri yaş) Lenf nodları ve ekstranodal tutulum. o Kemik, yumuşak doku, deri. o Kutanöz vakalar primer kutanöz ABHL den o GIS vakaları da CD30 + enteropati ilişkili T- hücreli lenfomalardan ayrılmalıdır.

56 İmmünfenotip Tüm tümör hücreleri CD30 pozitif. Güçlü ve eşit yoğunlukta CD30 pozitifliği önemli!!!! CD43 hemen her zaman pozitif EMA pozitif olabilir. ALK negatif

57

58 Savage ve ark. Blood 2008

59

60 Seroma ilişkili anaplastik büyük hücreli lenfoma, ALK negatif Çeşitli meme implantlarından (salin, silikon) yıllar sonra ortaya çıkar Thompson ve ark. Haematologica, 2010

61

62 Teşekkürler.