Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı. EGZERSİZ Fizyolojisi. Dr. Sinan Canan

Transkript

1 Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı EGZERSİZ Fizyolojisi Dr. Sinan Canan

2 Kaslarda güç, kuvvet ve dayanıklılık Maksimum kasılma kuvveti 3-4 kg/cm2 kesit alanı Gergin tutma kuvveti Max. Kasılma kuvvetinden %40 fazla Güç: belirli sürede yapabileceği iş (kg-m/dk) Kasılma kuvvet, kasılma mesafesi, dakikadaki kasılma sayısı İlk 10 sn den sonra azalır Dayanıklılık Kasın beslenmesi ve glikojen deposu

3 İskelet Kasının Kasılmasında Enerji ATP Fosfokreatin Oksijenli (aerobik) yollar Oksijensiz (anaerobik) yollar (glikolitik metabolizma)

4 Metabolizmanın entegrasyonu: Kas Kasılmasında Görevli Sistemlere Genel Bakış

5 Enerji transfer sistemleri ve Egzersiz 100% Anaerobik Glikoliz Aerobik Enerji Sistemi ATP - CP 10 sn 30 sn 2 dk 5 dk +

6 Uzun Süreli Kas Kasılması: ATP kaynakları/zaman Fosfokreatin: En yüksek çaba ile kısa boşalımlar Oksijensiz: Orta süreli yoğun çaba Oksijenli: Az çabayla uzun süreli aktivite

7 ATP Kaynaklarının Düzenlenmesi ( Devasa depolar glukoz 2000 Serbest yağ asitleri 70,000 Kilokalori) Egzersiz yoğunluğu önemli!

8 ATP Kaynaklarının Düzenlenmesi

9 ATP Kaynaklarının Hormonlarla Düzenlenmesi Metabolik kaymalar Glukagon Kortizol Epinefrin (E) / Norepinefrin (NE) Büyüme Hormonu (GH) İnsülin salgısı [Sinirsel sinyallerle]? Glikoz ihtiyacı?

10 Kas glikojeninin yenilenmesi

11 Egzersizde O2 alımı Oksijen Alımı: Aerobik metabolizma için hücrelerin kullandığı oksijen. VO2 ml O2/Kg/dk. VO2 max = bireysel mümkün olan max. O2 alımı Aerobik Kapasitenin ölçüsü

12 Oksijen Tüketimi: Egzersizi Uzatan veya Sınırlayan Faktörler Egzersiz artışıyla O2 tüketimi Sınırlayıcı faktörler: VO2max O2 mevcudiyeti, (O2 yetmezliği) O2 taşınması: mitokondrilere, hücreye, kana, veya akciğerlere O2 difüzyon kapasitesi

13 Oksijen Tüketimi: Egzersizi Uzatan veya Sınırlayan Faktörler

14 Depo Oksijen 0.5 litre akciğerlerde 0.25 litre vücut sıvılarında 1 litre hemoglobine bağlı 0.3 litre miyoglobine bağlı

15 Oksijen Açığı 4 dakikalık maksimum egzersiz sırasında ve sonrasında oksijen alımı

16 Solunum ve Havalanma (ventilasyon): Egzersize Bağlı Aşırı Havalanma (hiperventilasyon) İleriye dönük refleksler: M.S.S. Geri-bildirimli refleksler: Motor algılayıcılar Eklem hareket reseptörleri Kas kasılması Kimyasal algılayıcılar O2 ve CO2 düzeyleri Eş-zamanlı düzenlenmeler Plazmada: [O2], [CO2] ve [ ph]

17 Solunum ve Havalanma (ventilasyon): Egzersize Bağlı Aşırı Havalanma (hiperventilasyon)

18 Egzersizde Kalp-Damar Sistemi Yanıtları Kalp çıkışı (kardiyak output) 5 ila 35 L/dk Kalp hızı X 2-3 Vücuttaki kan dağılımı Kaslar, tüm kanın % 88 ini alır! Diğer dokularda

19 Egzersizde Kalp-Damar Sistemi Yanıtları

20 Egzersizde Homeostatik Denge: Kontrollü Bozukluk İleriye dönük refleksler Beklenti, ihtiyacı artırır Kalp ve akciğerler Koruyucu refleksler Sıcaklık Terleme Periferik kan akımı Dağılımın düzenlenmesi Kan basıncı sabit kalır!

21 Egzersizde Homeostatik Denge: Kontrollü Bozukluk

22 Düzenli Egzersizin Yararları: Yaşam Kalitesi Kalp-damar hastalıkları riski : Kalp krizi, inme, yüksek tansiyon vb. Kan basıncı LDL ve trigliseridler HDL ; diyabet riski Şişmanlık Stres Bağışıklık sistemi işlevleri (bir dereceye kadar)

23 Düzenli Egzersizin Yararları: Yaşam Kalitesi

24 Düzenli Egzersizin Yararları: Yaşam Kalitesi

25 Özet Egzersizde bir çok metabolik sistem özel bir uyarlanma sergiler. Kas için en çabuk ATP sağlayan kaynak fosfokreatindir; oksijensiz glikoliz orta derecede fayda sağlar Uzun süreli egzersiz için oksijenli ATP üretimi gereklidir.

26 Özet Artan ihtiyaçlara karşı, akciğer havalanması ve dolaşım sistemi, önemli değişikliklere uğrayarak, özel reflekslerle kan basıncı ve homeostazisi korurlar Egzersiz, başta kalp hastalıkları, şişmanlık ve stres olmak üzere bir çok yaygın sağlık problemini önleyici etkiye sahiptir.

27 Son Söz Hayal gücü derin olup da bilgisi olmayan kimsenin, kanatları var, fakat ayakları yok demektir Joseph Jaubert