PARA POLİTİKASININ FİYAT BİLEŞENLERİ ÜZERİNE ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ:

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "PARA POLİTİKASININ FİYAT BİLEŞENLERİ ÜZERİNE ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ: 1988-2009"

Transkript

1 Gazi Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi 11 / 3 (29) PARA POLİİKASININ FİYA BİLEŞENLERİ ÜZERİNE EKİSİ: ÜRKİYE ÖRNEĞİ: Yeliz YALÇIN * Ferhan ÇEVİK Öz: Bu çalışmada, CMB para poliikasının fiya bileşenleri üzerine ekisi işare kısılamasının kullanıldığı yapısal vekör ooregresif yönemi ile araşırılmışır. Uhlig (25) ve Mounford (25) arafından gelişirilen bu yönemde, şoklar, eki epkiler üzerine yapılan işare kısılaması ile belirlenmekedir. Calışmada, doğrudan değişkenler üzerinden bir kısılamaya gerek duymayan bu yönem kullanılmış ve gevşek para poliikası varsayımı alında şokun fiyaları arırmadığı ve döviz kurunu düşürmediği şeklindeki işare kısıları ile para poliikası şoku belirlenmeye çalışılmışır. Bu amaçla, fiyalar genel seviyesinin al kalemleri olarak gıda, giyim, ev eşyası, sağlık, ulaşım, külür ve konu ile ilgili harcamalar endeksi alınmışır. Bununla birlike sanayi üreim endeksi, parasal büyüklük olarak para arzı M1, döviz kuru olarak ABD doları saış, faiz oranı olarak bankalar arası gecelik faiz oranları konrol amaçlı analize dahil edilmişir. 1988:1 29:1 veri aralığı kullanılarak elde edilen sonuçlara göre para poliikasındaki gevşeme gıda fiyalarını kalıcı bir şekilde arırmakadır. Aynı eki giyim, ulaşım kalemlerinde de görülmesine karşın bu eki ilk birkaç dönemde isaisiksel olarak anlamlı olması dışında diğer dönemlerde anlamsızdır. Ev eşyası, sağlık ve konu kalemlerinde ise eki bazen poziif bazen negaif görünse de bu ekiler isaisiksel olarak anlamlı bulunamamışır. Anahar Kelimeler: Para poliikası ekisi, fiya bileşenleri, işare kısılaması, yapısal VAR Yrd. Doç. Dr, Gazi Üniversiesi, İkisadi ve İdari Bilmler Fakülesi, Ekonomeri Bölümü, yyeliz@gazi.edu.r ** Yrd. Doç. Dr, Gazi Üniversiesi, İkisadi ve İdari Bilmler Fakülesi, Ekonomeri Bölümü, ferhan@gazi.edu.r

2 114 / Yeliz YALÇIN, Ferhan ÇEVİK HE EFFECS OF MONEARY POLICY ON PRICE COMPONENS: URKEY CASE: Absrac: he effecs of changes in moneary policies remain always an imporan opic in macroeconomics lieraure. In he exising lieraure, here is no heoreical as well as empirical consensus regarding he effecs of moneary policies. Mos of hese sudies look a he effec of moneary policy changes o inflaion, oal oupu, exchange rae and general price level (Jang and Ogaki, 24, Dickinson and Liu, 27). Moreover, here are several sudies invesigae he effecs of moneary policy on macroeconomic variables in urkey (see Berumen, 27, Peker, 27, Berumen and Dinçer, 28, and elaar and Hasanov, 26). In hese sudies, he effecs of moneary policy have been invesigaed by using Vecor Auoregressive (VAR) or srucural VAR mehodology. In order o idenify he moneary policy shocks, differen idenificaion schemes have been used such as long run resricion, shor run resricion, and sign resricion. Moreover, differen variables have been used as a measure of moneary policy change. he innovaion in money aggregae or ineres rae as a measure of moneary policy change is used in Sims (1972, 198). Chrisiano and Eichenbaum (1992a) argue ha changes in broad aggregaes reflec boh demand and supply shocks. he ineres rae is also considered as an innovaion (see Bernanke and Blinder, 1992 and Sims, 1992). However, here seems o be lile consensus on wha kind of variables should be used as an indicaor of moneary policy (Rafiq and Mallick, 28). Unlike hese sudies, Uhlig (1994, 25) idenifies shocks by direcly resricing he signs of heir impulse responses o agree wih received opinion on wha hese signs should be. here are several advanages of his approach. Firs, by consrucion, impulse responses of a shock should agree wih received opinion on wha hese signs should be for a period of ime. Second, because of idenifying moneary policy shocks using impulse responses for several periods following he shock, a wide range of moneary policy shocks can be capured. hird, impulse responses are drawing from he poserior disribuion of he reduced form VAR covariance marix and coefficiens, and from he se of srucural marices consisen wih he assumed sign resricions. ha is, on he evidence of simulaion experimens, i performs well relaive o idenificaion mehods based on conemporaneous zero resricions (Mounford, 25). In his sudy, in order o idenify he effecs of moneary policy shocks, Uhlig s (25) sign resricion mehodology is used. We assume ha a loose

3 Para Poliikasının Fiya Bileşenleri Üzerine Ekisi: / 115 ürkiye Örneği: moneary shock does no lead o decrease in prices, income and money supply firs six quarers following he shock. In addiion o he exising lieraure, in his sudy, he effecs of moneary policy changes on price componens are invesigaed. urkey is an ineresing example of a small open economy and has been experiencing a high and persisen level of inflaion wihou running ino hyperinflaion. Moreover, he Cenral Bank of he Republic of urkey (CBR) unlike he some oher cenral banks was involved in an acive moneary policy. herefore, his paper adops Uhlig s (25) sign resricion idenificaion mehodology o invesigae he effecs of urkish moneary policy on price componens. Food, clohing, housing furniure expenses, medical healh and personal care, ransporaion, culure and enerainmen are used as componens of price. Moreover, inerbank ineres rae as ineres rae, indusrial producion index, M1 as money supply, L value of US dollar as exchange rae are used. For he monhly daa from 1988:1 o 29:1, his sudy finds ha moneary policy shock affecs urkish price componens differenly. Moneary loosening inroduces a saisically significan increase in he food prices. Also, loose moneary policy has a permanen effec on food bu for clohing and ransporaion componens, he effecs are ransiory. For house furniure, healh and housing, he effec is no saisically significan. Keywords: he effecs of moneary policy, price componens, sign resricion, srucural VAR GİRİŞ ürkiye Cumhuriye Merkez Bankası (CMB) nın birincil amacı fiya isikrarını korumak ve sürdürmekir. Bu amaç doğrulusunda, CMB, kendi para poliikası araçlarını (kısa vadeli faiz oranları, döviz kuru veya (ve) dar anlamda para arzı) kullanarak, hükümele oraklaşa belirlenen fiya seviyesine ulaşmaya çalışmakadır. CMB belirlenen fiya seviyesine ulaşmaya çalışırken aynı zamanda gerek döviz gerek ürk lirası piyasalarındaki fiyaların, ekonominin genel dengeleri ile uyum içinde gerçekleşmesini gözeerek, kısa dönemde oluşabilecek hızlı fiya harekelerinin önüne geçmeye çalışmakadır. Piyasalardaki isikrar, faiz ve döviz kuru harekelerinden gözlenebilmekedir. Nihai hedef olarak enflasyon ya da genel fiya düzeyindeki değişme de para poliikası sonuçlarının değerlendirilmesi açısından önemli bir değişkendir. Para poliikasının enflasyon, gelir, döviz kuru, faiz oranı gibi makroekonomik değişkenler üzerine ekisini inceleyen lieraürde pek çok çalışma mevcuur. Berumen (27) çalışmasında, para poliikası olarak Merkez Bankası faiz oranı ile yerel paradaki değer kaybı arasındaki farkı alarak, para poliikasındaki poziif

4 116 / Yeliz YALÇIN, Ferhan ÇEVİK bir arışın gelir ve fiyaları arırdığını, yerel parada ise değer kazandırdığını gözlemlemişir. 1986:5 2:1 dönemi için VAR analizi ile elde eiği bu bulgularda Berumen (27), para poliikasının fiyalar ve döviz kuruna olan ekisini kalıcı bulurken, gelire olan ekisini geçici bulmuşur. Peker (27), ürkiye ekonomisi için para poliikasının reel ekilerini 1988:1-23:12 dönemi verileriyle incelemişir. VAR modelini emel alan Cochrane (1998) yönemini kullanarak elde eiği bulgulara göre hem öngörülmeyen hem de öngörülen para poliikasının reel ekileri olduğu gözlemişir. Sıkı para poliikasının ekilerini 1986:5-2:1 dönemi için VAR analizini kullanarak inceleyen Berumen ve Dinçer (28), çıkı üzerinde geçici faka fiyalar üzerinde kalıcı eki bulmuşlardır. Bahsedilen çalışmalarla birlike lieraürde bulunan çalışmaların çoğunda para poliikası ekileri VAR analizi ile incelenmişir. Bunlardan farklı olarak elaar ve Hasanov (26) çalışması, para şokunun çıkı ve fiyalar üzerine asimerik ekisini SAR modeli ile incelemişlerdir. Elde eikleri sonuçlarla negaif şokun poziif şoka göre çıkı üzerinde daha büyük fiyalar üzerinde daha küçük bir ekisinin olduğu gözlemlemişlerdir. Para poliikası şokları üzerine yapılan çalışmalarda, değişkenlerin para poliikası şokuna verdiği epkilerin ya eşzamanlı ya da uzun dönemde sıfır olduğu varsayımı yapılmakadır. Bu varsayımın yapılmasındaki sakınca, para poliikası şoku üzerinde eşzamanlı ya da uzun dönemli kısılamanın ekonomik olarak açıklanmamasıdır. Parasal ve makroekonomik değişkenlerdeki değişimin büyük bir kısmı sadece parasal şoklardan değil aynı zamanda yapısal makroekonomik şoklardan da kaynaklanmakadır. Dolayısıyla, para poliikasının ekilerini araşırırken parasal şokların anımlanması gerekmekedir. Lieraürde para poliikası şoklarının anımlanmasında kullanılan farklı birçok yönem mevcuur. - Uzun dönem ikisa eorisi kısıları - Kısa dönem ikisa eorisi kısıları - İşare kısıı Bunlar arasında, işare kısılamasında emel düşünce eki epkilerin işarelerinin nasıl olacağını söyleyen önsel bilginin kullanılmasıdır. Çalışmada, Uhlig (25) ve Mounford (25) un işare kısıı alında yapısal VAR modeli (SVAR) kullanılacakır. Uhlig (25) yaklaşımında ikisa eorisi kullanılarak sisemdeki bazı değişkenlerin şoka olan epkilerinin işarei belirlenerek, verilen zaman dönemi için bu olası durumu sağlayacak ağırlıkların ne olacağına karar verilir. Böylece eki üzerine geirilen kısılama ve epkilerin uygunluğunun sınanmasıyla şok belirlenmiş olur. Uhlig (25) işare kısılı ile SVAR yönemi sandar VAR yönemine göre birçok avanaja sahipir. Sandar VARda değişkenlere eş zamanlı veya uzun dönemli sıfır kısılaması geirilmekedir. İşare kısılamasında ise değişkenler üzerinde herhangi bir sıfır kısılaması yokur ve kısılama eki vekörü üzerine yapılmakadır. Böylece varyans-

5 Para Poliikasının Fiya Bileşenleri Üzerine Ekisi: / 117 ürkiye Örneği: kovaryans marisinde hangi Cholesky ayrışırmanın kullanılacağı başka bir ifadeyle değişken sıralamasına gerek duyulmamakadır. Ayrıca kısılama orogonal bir maris üzerinde yapıldığından indirgenmiş VAR modelinin şokları yapısal şok bilgilerine sahip olmakadır. Bir diğer avanajı, VAR yöneminde ikisa eorisi değişkenleri sıralamada kullanılırken işare kısıında sadece işarelerin ne olması gerekiği nokasında kullanılmakadır. Böylece dışsallık problemiyle de karşılaşılmamakadır. Lieraürde para poliikası ekilerinin incelendiği çalışmalara bakıldığında meo benzerliği yanında kullanılan değişkenlerin de benzer olduğu görülmekedir. Genellikle çalışmalarda para poliikasının fiyalar genel seviyesi üzerine ekisi incelenmişir. Faka para poliikasındaki beklenmedik değişim, fiyalar genel seviyesini oluşuran fiya al kalemlerini aynı şekilde ekilemeyebilmekedir. Bu çalışmanın amacı, CMB nin para poliikasının bu fiya genel seviyesinin al kalemlerini nasıl ekilediğini Uhlig (25) işare kısılaması alında SVAR analizi ile incelemekir. Şaye, farklı fiya gruplarındaki fiya seviyeleri, para poliikasından farklı ekileniyorsa, bu durum fiya genel seviyesi içindeki grupların göreceli fiyalarını da ekileyecekir. Bu ise fiyaları, mal ve hizmelere ai görece kılığını göseren bir göserge olmakan çıkarıp, görece fiya seviyesinde bir belirsizlik yaraacakır. Bu ise kaynakların ekin dağılımında bazı sorunlar yaraacak ve uzun dönemde yaırımların düşmesinden dolayı para poliikası oynaklığının fazla olduğu yerlerde geliri düşüren bir fakör olacakır. Bu çerçevede çalışmada, 1988:1 29:1 dönemine ai verileri kullanılarak Uhlig (25) işare kısılaması alında SVAR analizi yardımıyla para poliikasının fiyalar genel seviyesini oluşuran fiya al kalemleri üzerine ekisi ürkiye Ekonomisi için araşırılacakır. Çalışmanın bundan sonraki kısmı 3 bölümden oluşmakadır. 1. bölümde meodoloji anlaılacak, 2. bölümde ampirik bulgular olan para poliikasının fiya bileşenleri üzerine ekileri arışılacakır ve son bölümde genel bir değerlendirme yer alacakır. I) İŞARE KISILAMASI İLE YAPISAL VAR İşare kısılamasında emel düşünce eki epkilerin işarelerinin nasıl olacağını söyleyen ekonomik eorinin önsel bilgi olarak kullanılmasıdır. İşare kısılaması lieraürde üç yolla yapılmakadır. i. Karesel programlama yönemi (Faus, 1998) ii. Bayesian yönem (Uhlig, 25) iii. Kayıp fonksiyonu yönemi (Uhlig, 25) Bu çalışmada işare kısılamasında, Uhlig (25) arafından gelişirilen kayıp fonksiyonu kullanılarak elde edilen meodoloji kullanılacakır. Mehodun

6 118 / Yeliz YALÇIN, Ferhan ÇEVİK anlaşılmasında ilk olarak yapısal VAR ın bir adım ileri öngörü haaları ile yapısal şoklar arasındaki ilişkiyi anımlamak gerekecekir. m-ane değişken içeren VAR modeli Y = c( ) + B1 Y BkY k + u (1) şeklindedir. Burada B j ler m m boyulu kasayı marisi, c () sabi ve olası rendi içeren erim ve u, E [ u u ] = varyans-kovaryanslı bir dönem ileri öngörü haasıdır. (1) eşiliğini B(L) gecikirme operaörü kullanarak ekrar yazmak mümkündür. Y = c( ) + B( L) Y + u (2) VAR modelinin paramereleri ahmin edildiken sonra bazı emel şoklar için eki-epkileri yorumlamak önemlidir. Dolayısıyla yapısal yorumlar yapabilmek için (2) eşiliğindeki u nin ekonomik olarak anlamlı şoklar olarak ayrışırılması gerekmekedir. Dolayısıyla, m ane yapısal şoku birbirinden bağımsız ve varyanslarını bir olacak şekilde normalleşirecek A marisine ihiyaç vardır. Başka bir ifadeyle bir dönem ileri öngörü haaları ile yapısal şoklar arasında u = Av ilişkisi olmalıdır. v ler ise E [ vv ] = I m birim varyans-kovaryans marisine sahip yapısal şoklardır. VAR ahminlerinde yapılan varsayımlardan biri şokların birbirleriyle ilişkisiz olduğudur ki aksi durumda birbirleri arasında açıklanamayan nedensel ilişkiler oraya çıkacakır. Burada A marisinin j-inci kolonu, j-inci şokun üm değişkenler üzerindeki hızlı ekisini gösermekedir. = E[ u u ] = AE[ vv ] A = AA, A = A ~ Q (3) Burada şokun belirlenebilmesi için A anımlanmasında m(m-1)/2 ane kısılama yapılmakadır. Lieraürde birçok farklı kısılama yönemi bulunmakadır. Bunlardan en sık kullanılanı Cholesky ayrışırmasıdır. Uhlig (25) meodunda Q orogonal bir marisir ve dolayısıyla A marisinin serbesçe dolaşan elemanlarına karar vermek Q orogonal kümesinde eleman seçimi problemine dönüşmekedir. (3) eşiliğinde A marisinin a kolonu eki vekörü olup, AA = dır. A ~ A ~ =, nın Cholesky ayrışırması olmak üzere a eki vekörüdür. ~ a = Aα (4) Burada α, m boyulu birim uzunlukur ve Q nun bir kolonudur. Çalışmada, para poliikası epki vekörü olarak a epki vekörü fiyaların, gelirin ve para arzının negaif olmadığı eki epkiler * olarak anımlanmışır. Ayrıca, ekonominin para * Kısılar kümülaif eki epki yerine direk olarak eki epkilere koyulduğundan, eki epkiler düzeyde VAR siseminden elde edilmekedir (Sims, Sock ve Wason, 199 ve Lukepohl ve Reimers, 1992).

7 Para Poliikasının Fiya Bileşenleri Üzerine Ekisi: / 119 ürkiye Örneği: poliikası şoklarına olan epkisi incelenmek isendiğinden önsel olarak kalan diğer m-1 ane şokun ekonomiye ekisinin olmadığı varsayılır ve problem α birim vekörünün ne olacağına dönüşür. r i ( k ), nın Cholesky ayrışırmasında i-inci şoka verilen k- dönem cevap olmak üzere, a için ( k ) eki epki aşağıdaki gibi elde edilmekedir. r m a ( k ) = ir i( k ) i= 1 r a α (5) A epki vekörü verildiğinde veya A marisi verildiğinde hesaplanabilmekedir. A marisi A [ a A ], B marisi B [ b B ] marisi [ ] ( a ) = 2 olmak üzere [ ] v = 2 = A 1 u ve v 1 v = v V2 v = A u = b u B2V2 olacakır. Böylece a eki epki vekörü için u nun bir kısmı v ( a ) a ile anımlanmakadır. B kasayılar marisi, varyans kovaryans marisi için önsel ve sonsal dağılım Normal-Wishar ailesindendir (Uhlig, 1994). B oralama marisi, poziif anımlı S kovaryans marisi ve v serbeslik derecesi ile paramerelendirilen dağılım: 1 W m ( S / v,v ) (6) şeklindedir. B, N, S ve v önsel olarak alındığında sonsal B, N, S ve v aşağıdaki gibidir v N B S = N = N v = v = + v 1 + X X ( N Bˆ S + v + X XBˆ ) ˆ 1 Σ + v ( Bˆ B ) N N 1 X X( Bˆ B Şokların anımlanan işare kısııyla ilişkili olan eki epkilere sahip birden fazla eki epki vardır. Dolayısıyla meodolojide kayıp fonksiyonunu minimum yapan vekör seçilir. Kayıp fonksiyonunu aşağıdaki gibi anımlamak mümkündür: ( k) r ( k) r jav jav Γ ( Av) = f + f (7) j J S, + k = s j j J S, k = s j Kayıp fonksiyonunda kısılarla uyuşmayan epkiler cezalandırılır, diğerleri ödüllendirilir. Dolayısıyla, seçilen şok, kayıp fonksiyonu arafından en büyük marjin krierini sağlayan şokur. (7) eşiliğinde r jav ( k), şokan k dönem sonra, Av eki veköründe j-inci değişkenin epkisidir. )

8 12 / Yeliz YALÇIN, Ferhan ÇEVİK 1 xrj ε ( k) / s j, anımlanan isare kısıları uygun değilse f = rj ε ( k)/ sj, diğer durumlarda Burada s j j-inci değişkenin sandar haası, J s,+ poziif işare kısıı, J s,- negaif işare kısııdır. Belirlenecek birden fazla şok olduğunda, şokun diğer şoklarla orogonal olacak şekilde sınırlandırılması gerekmekedir. Mounford (25) ve Uhlig (25) çalışmalarında bu sınırlandırma ardışık olarak yapılmakadır. İlk şok üzerinde herhangi bir orogonal kısıı bulunmazken ve en büyük serbeslik derecesine sahip iken, ikinci şokun ilk şok ile orogonal olma kısıı bulunmakadır ve ilk şokan sonra en büyük serbeslik derecesine sahipir. Daha sonra gelen 3. şok da bu ilk iki şokla orogonal olmak durumundadır ve bu sınırlandırma ardışık olarak devam emekedir. Uhlig (25) in işare kısıı alında SVAR modeli ile eki epkilerin elde edilmesinde kullanılan algorima şöyledir: 1. adım: B kasayılar marisi ve varyans kovaryans marisi EKK yardımı ile ahmin edilir. 2. adım: Normal-Wishar sonsal dağılımının paramereleri (B, ) nın EKK ahminleri olmak üzere bu dağılımdan n 1 ane B kasayılar marisi ve kovaryans marisi üreilir. 3. adım: Her biri için A ~ Cholesky ayrışırması elde edilir 4. adım: Her bir A ~ için rassal olarak n 2 ane α lar üreilir ve kendi normuyla α = ~ α / ~ ) olacak şekilde normalleşirilir. 5. adım: Böylece n 1 x n 2 ane a = A ~ α ve r a ( k ) eki epki elde edilir. ( α 6. adım: Eki epkilerin belirlenen ilk birkaç dönem için işare kısılarına uyup uymadıkları konrol edilir. İşare kısıını sağlayan eki epkiler alınır diğerleri göz ardı edilir. 7. adım: n 3 ade eki epki elde edildiken sonra bunların medyan değeri ve uygun anlamlılık düzeyi için yüzdelik değerleri alınarak eki epki ve güven aralığı elde edilir. n 1 =n 2 =2 alınmışır ve oplamda 4 ade eki epki elde edilmişir. n 3 =1 alınmışır.

9 Para Poliikasının Fiya Bileşenleri Üzerine Ekisi: / 121 ürkiye Örneği: II) PARA POLİİKASININ FİYA BİLEŞENLERİ ÜZERİNE EKİSİ Çalışmada, fiya genel seviyesinin al kalemleri olarak gıda, giyim, ev eşyası, sağlık, ulaşım, külür ve konu ile ilgili harcamalar indeksi alınmışır. Bununla birlike gelir olarak Sanayi Üreim Endeksi (SÜE), parasal büyüklük olarak para arzı M1, döviz kuru olarak ABD doları saış, faiz oranı olarak bankalar arası gecelik faiz oranları konrol amacı ile analizde kullanılmışır. Veriler 1988:1 29:1 dönemine ai olup, CMB elekronik veri dağıım siseminden derlenmişir. Çalışma kapsamındaki değişkenlerden faiz oranı dışında büün değişkenler logarimik formda kullanılmışır. Bununla birlike değişkenlerdeki mevsimsel ekiyi yansımak amacıyla aylık kukla değişkenleri de modele dahil edilmişir. Uhlig (25) meodolojisi, değişkenlerin düzeyde kullanıldığı ve Bayesian ahmin yönemine dayanan bir yönemdir. Dolayısıyla çalışmada değişkenler, durağanlığına ve eşbüünleşik olup olmadıklarına bakılmaksızın düzeyde kullanılmışır (Sims, Sock, and Wason, 199 and Lukepohl and Reimers, 1992). Para poliikasının fiya bileşenleri üzerine ekisinin incelenmesinde gevşek para poliikasının ekileri işare kısıı olarak kullanılmışır. Kısılar ablo: 1 verilmişir. ablo : 1 İşare Kısıları Şoklar Geniş para poliikası SÜE Fiya M1 Döviz Kuru Faiz NR NR No: ablo, her bir anımlanmış şok için eki epki üzerine geirilen kısıları gösermekedir. +, denklemde bulunan değişkenin eki epkisi üzerine şoku akip eden iki dönem boyunca poziif kıslama geirildiğini ifade emekedir. Benzer şekilde, -, negaif kısılamayı gösermekedir. NR ise herhangi bir kısılama yapılmadıgını ifade emekedir. Kısılar, para poliikası epki vekörü olarak a epki vekörü, fiyaların, gelirin ve para arzının negaif olmadığı eki epkiler olarak anımlanmışır. Siseme bir sandar sapmalık şok verildiğinde gıda, giyim, ev eşyası, sağlık, ulaşım, külür ve konu indeksleri için 6 dönemlik eki epki değerleri grafik olarak Şekil 1 de verilmişir.

10 122 / Yeliz YALÇIN, Ferhan ÇEVİK a. Para Poliikasının Gıda Fiyalarına Ekisi b. Para Poliikasının Giyim Fiyalarına Ekisi.5 Gida icin Eki epkiler.3 Giyim icin Eki epkiler c. Para Poliikasının Ev Eşyası Fiyalarına Ekisi d. Para Poliikasının Sağlık Fiyalarına Ekisi.4 Ev Esyasi için Eki epkiler.3 Saglik için Eki epkiler e. Para Poliikasının Ulaşım Fiyalarına Ekisi f. Para Poliikasının Külür Fiyalarına Ekisi.5 Ulasim için Eki epkiler.3 Külür için Eki epkiler g. Para Poliikasının Konu Fiyalarına Ekisi.5 Konu için Eki epkiler Şekil : 1 Para Poliikası Şokunun Fiya Bileşenlerine Ekisi

11 Para Poliikasının Fiya Bileşenleri Üzerine Ekisi: / 123 ürkiye Örneği: Şekil: 1 a. da para poliikasındaki gevşemenin gıda fiyaları üzerindeki ekisini vermekedir. Para poliikasındaki gevşeme gıda fiyalarını ele alınan 6 dönem için kalıcı bir şekilde arırmakadır. Şekil 1 b. de verilen giyim ve e. de verilen ulaşım grafiklerine bakıldığında bu kalemdeki fiyaların para poliikasındaki gevşemeye benzer epkiler verdiği görülmekedir. İlk birkaç dönem ararak ve daha sonra azalma eğilimine giren epkiler yine ilk birkaç dönemden sonra isaisiksel olarak anlamlılığını da yiirmekedir. Ev eşyası, sağlık, külür ve konu kalemlerinin epkisi de benzerdir ve ilk birkaç dönemdeki azalışı arışlar akip emekedir. Ev eşyası, sağlık ve konu fiyalarının para poliikasındaki gevşemeye verdikleri epkiler isaisiksel olarak anlamsız olmakla birlike külür kalemindeki fiyaların verdiği epkiler 4 ile 8 dönemi arasında anlamlı görülmekedir. Şekil: 1 e genel olarak bakıldığında para poliikasındaki gevşemenin fiya genel seviyesi al kalemlerini farklı ekilediği görülmekedir. Bu da fiya genel seviyesi içindeki grupların göreceli fiyalarını da ekileyerek görece fiya seviyesinde bir belirsizlik yaraığı düşünülmekedir. Fiyalardaki belirsizlik yapısının incelenmesi de lieraürde ayrı bir çalışma konusu oluşurmaka ve konuyla ilgili ürkiye için de yapılan çalışmalar geniş yer umakadır (bknz. Özer ve ürkyılmaz, 25; Berumen vd., 21; Nas ve Perry, 2). Fiyalardaki belirsizlik, kaynakların ekin dağılımında bazı sorunlar yaraacakır. Bu da, uzun dönemde yaırımların düşmesinden dolayı para poliikası oynaklığının fazla olduğu yerlerde geliri düşüren bir fakör olacakır. SONUÇLAR Çalışmada, para poliikasının fiya bileşenleri üzerine ekisi Uhlig (25) in işare kısıı alında gelişirdiği yapısal VAR analizi ile incelenmişir. Eki epkilere geirilen işare kısılaması sayesinde sandar VAR yöneminde önemli bir noka olan değişken sıralaması ve dışsallık problemlerinin üsesinden gelinmişir. Ayrıca bu yönem ile para poliikası üzerinde eşzamanlı veya uzun dönem sıfır kısılaması yapılmaksızın para poliikası şoku belirlenmeye çalışılmışır. 1988:1 29:1 veri aralığı ile yapılan çalışmada elde edilen bulgulara göre para poliikası şokunun fiyalar genel seviyesi al kalemleri üzerinde ekisi farklılık gösermekedir. Para poliikasındaki gevşeme gıda fiyalarını kalıcı bir şekilde armakadır. Aynı eki giyim, ulaşım kalemlerinde de görülse de bu eki birkaç periyoluk anlamlı olması dışında diğer dönemlerde anlamsızdır. Ev eşyası, sağlık ve konu kalemlerinde eki bazen poziif bazen negaif görülse de bu ekiler isaisiksel olarak anlamlı bulunamamışır. Sonuç olarak gevşek para poliikasının fiya genel seviyesi bileşenleri üzerinde farklı ekilere sahip olduğu gözlenmişir. Farklı fiya

12 124 / Yeliz YALÇIN, Ferhan ÇEVİK gruplarındaki fiya seviyelerinin gevşek para poliikasından farklı ekilenmesi ise fiya genel seviyesi içindeki grupların göreceli fiyalarını ekilemekedir. Dolayısıyla, görece fiya seviyesinde bir belirsizlik meydana gelmekedir ki bu sonuç bir çok çalışmayla deseklenmekedir (bknz. elaar ve elaar, 23; Ozer ve urkyılmaz, 25; Berumen ve Dinçer, 25; Berumen v.d., 21, 25, 21). KAYNAKÇA BERNANKE, B., ve A. BLINDER (1992) Federal funds rae and he channels of moneary ransmission, American Economic Review, 82(4): BERUMEN, H., K. MEIN-OZCAN ve B. NEYAPI. (21), Modelling Inflaion Uncerainy Using EGARCH: An Applicaion o urkey. hp:// kivil2.pdf. BERUMEN, H. (27), "Measuring Moneary Policy For A Small Open Economy: urkey,". Journal of Macroeconomics, Elsevier, vol. 29(2), pp , June. BERUMEN, H. ve N.N. DİNCER. (28), Measuring he Effecs of Moneary Policy For urkey, Journal of Economic Cooperaion, 29, 1, pp COCHRANE, J. H. (1998), Wha Do he VARs Mean? Measuring he Oupu Effecs of Moneary Policy, Journal of Moneary Economics, 41, pp CHRISIANO, L.J. ve M. EICHENBAUM (1992a) Liquidiy effecs and he moneary ransmission Mechanism, American Economic Review 82: DICKINSON, D.G. ve J. LIU (27) he Real Effecs of Moneary Policy in China: An Empirical Analysis, China Economic Review, 18, 1, pp FAUS, J. (1998), On he Robusness of he Idenified VAR conclusions abou money, Carnegie Rocheser Conference Series on Public Policy, vol.49, pp JANG, K. ve M. OGAKI (24) he Effecs of Moneary Policy Shocks on Exchange Raes: A Srucural Vecor Error Correcion Model Approach, Journal of Japanese and Inernaional Economies, 18, pp LUKEPHOL, H. ve H.E. REIMERS (1992) Granger Causaliy in Coinegraed VAR Processes: he Case of he erm Srucure Economics Leers, 4, pp MOUNFORD, A. (25), Leaning ino he Wind: A Srucural VAR Invesigaion of UK Moneary Policy, Oxford Bullein of Economics and Saisics, 67, 5, pp NAS,. F. ve M. J. PERRY. (2), Inflaion, İnflaion Uncerainy, And Moneary Policy in urkey: Conemporary Economic Policy, 18, 2, pp

13 Para Poliikasının Fiya Bileşenleri Üzerine Ekisi: / 125 ürkiye Örneği: OZER, M. ve S. A. URKYILMAZ. (25), ime Series Analysis of Inflaion and Inflaion Variabiliy in urkey. Journal of Economics, Managemen and Finance, 2, 229. PEKER, O. (27), Para Poliikası Ekilerinin Ölçümü: ürkiye Örneği, Celal Bayar Üniversiesi İ.İ.B.F., Cil: 14, Sayı: 1, pp RAFIQ, M.S. ve S.K. Mallick (28) he effec of moneary policy on oupu in EMU3 A sign resricion approach, Journal of Macroeconomics 3 (28) ELAAR E. ve M. HASANOV. (26), he Asymmeric Effecs of Moneary Shocks: he Case of urkey, Applied Economics, 26, 38, pp SIMS, C.A. (1972) Money, income and causaliy. American Economic Review 62: SIMS, C.A. (198) Macroeconomics and realiy, Economerica 48, SIMS, C. A., SOCK, J. H. ve WASON, M. (199). Inference in linear ime series models wih some uni roos, Economerica, Vol. 58, pp UHLIG, H. (1994), Wha Macroeconomiss Should Know Abou Uni Roos: A Bayesian Perspecive, Economeric heory, 1, pp UHLIG, H. (25), Wha Are he Effecs Of Moneary Policy On Oupu? Resul s From An Agnosic İdenificaion Procedure, Journal of Moneary Economics, 52, pp

14 126 / Yeliz YALÇIN, Ferhan ÇEVİK

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI Türkiye Cumhuriye Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI TCMB Faiz Kararlarının Piyasa Faizleri Ve Hisse Senedi Piyasaları Üzerine Ekisi Mura Duran Refe Gürkaynak Pınar Özlü Deren

Detaylı

TCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ PĐYASALARI ÜZERĐNE ETKĐSĐ

TCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ PĐYASALARI ÜZERĐNE ETKĐSĐ Cenral Bank Review Vol. 10 (July 2010), pp.23-32 ISSN 1303-0701 prin / 1305-8800 online 2010 Cenral Bank of he Republic of Turkey hp://www.cmb.gov.r/research/review/ TCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ

Detaylı

BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI

BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI Arş. Gör. Furkan EMİRMAHMUTOĞLU Yrd. Doç. Dr. Nezir KÖSE Arş. Gör. Yeliz YALÇIN

Detaylı

PARA ARZININ ÇIKTI ÜZERİNE ETKİLERİ

PARA ARZININ ÇIKTI ÜZERİNE ETKİLERİ Marmara Üniversiesi İ.İ.B.F. Dergisi YIL 2007, CİLT XXIII, SAYI 2 PARA ARZININ ÇIKTI ÜZERİNE ETKİLERİ Öze Araş. Gör. Burak Güriş * Araş. Gör. Burcu Kıran * Çalışmada para arzının çıkı üzerindeki ekileri

Detaylı

Türkiye nin Kabuklu Fındık Üretiminde Üretim-Fiyat İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi

Türkiye nin Kabuklu Fındık Üretiminde Üretim-Fiyat İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi TÜRK TARIM ve DOĞA BİLİMLERİ DERGİSİ TURKISH JOURNAL of AGRICULTURAL and NATURAL SCIENCES www.urkjans.com Türkiye nin Kabuklu Fındık Üreiminde Üreim-Fiya İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi Şenol ÇELİK*

Detaylı

TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU KANALININ İŞLEYİŞİ: VAR MODELİ İLE BİR ANALİZ. Seyfettin ERDOĞAN * Durmuş Çağrı YILDIRIM **

TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU KANALININ İŞLEYİŞİ: VAR MODELİ İLE BİR ANALİZ. Seyfettin ERDOĞAN * Durmuş Çağrı YILDIRIM ** 95 İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakülesi Dergisi No:39 (Ekim 2008) TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU KANALININ İŞLEYİŞİ: VAR MODELİ İLE BİR ANALİZ Seyfein ERDOĞAN * Durmuş Çağrı YILDIRIM ** Öze Para poliikası kararlarındaki

Detaylı

HİSSE SENEDİ FİYATLARI VE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ

HİSSE SENEDİ FİYATLARI VE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ The Journal of Academic Social Science Sudies Inernaional Journal of Social Science Doi number:hp://dx.doi.org/10.9761/jasss2963 Number: 37, p. 399-408, Auumn I 2015 Yayın Süreci Yayın Geliş Tarihi Yayınlanma

Detaylı

YÜKSEK ENFLASYON ENFLASYON BELİRSİZLİĞİNİ ARTIRIYOR MU?

YÜKSEK ENFLASYON ENFLASYON BELİRSİZLİĞİNİ ARTIRIYOR MU? YÜKSEK ENFLASYON ENFLASYON BELİRSİZLİĞİNİ ARTIRIYOR MU? Doç. Dr. Harun TERZİ Karadeniz Teknik Üniversiesi İİBF İkisa Bölümü Öğreim Üyesi 618 Trabzon Tel : (462) 3773311 Fax : (462) 3257281 e-mail : herzi@ku.edu.r

Detaylı

Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri

Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, InroducoryEconomericsA Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

Reel ve Nominal Şokların Reel ve Nominal Döviz Kurları Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği

Reel ve Nominal Şokların Reel ve Nominal Döviz Kurları Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği Reel ve Nominal Şokların Reel ve Nominal Döviz Kurları Üzerindeki Ekileri: Türkiye Örneği Öze Ahme Mura ALPER Bu çalışma Türkiye deki reel döviz kuru dalgalanmalarının kaynaklarını açıklamayı amaçlamakadır.

Detaylı

KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ

KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ İsmail KINACI 1, Aşır GENÇ 1, Galip OTURANÇ, Aydın KURNAZ, Şefik BİLİR 3 1 Selçuk Üniversiesi, Fen-Edebiya Fakülesi İsaisik

Detaylı

RASYONEL BEKLENTLER DOAL ORAN HPOTEZ Türkiye çin Zaman Serisi Bulguları 1950-1995 1

RASYONEL BEKLENTLER DOAL ORAN HPOTEZ Türkiye çin Zaman Serisi Bulguları 1950-1995 1 RASYONEL BEKLENTLER DOAL ORAN HPOTEZ Türkiye çin Zaman Serisi Bulguları 950-995 Rahmi YAMAK * Yakup KÜÇÜKKALE ** ÖZET Bu çalımada, Rasyonel Bekleniler Doal Oran Hipoezinin, Çıkı (ya da isizliin) alep (ya

Detaylı

İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferhat TOPBAŞ *

İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferhat TOPBAŞ * İşsizlik ve İnihar İlişkisi: 1975 2005 Var Analizi 161 İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferha TOPBAŞ * ÖZET İşsizlik, birey üzerinde olumsuz birçok soruna neden olan karmaşık bir olgudur.

Detaylı

TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU KANALI: 2002-2008 DÖNEMİ 1 EXCHANGE RATE CHANNEL IN TURKEY: 2002-2008 PERIOD

TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU KANALI: 2002-2008 DÖNEMİ 1 EXCHANGE RATE CHANNEL IN TURKEY: 2002-2008 PERIOD Uluslararası Yöneim İkisa ve İşleme Dergisi, Cil 9, Sayı 18, 2013 In. Journal of Managemen Economics and Business, Vol. 9, No. 18, 2013 TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU KANALI: 2002-2008 DÖNEMİ 1 Yrd. Doç. Dr. Özer

Detaylı

White ın Heteroskedisite Tutarlı Kovaryans Matrisi Tahmini Yoluyla Heteroskedasite Altında Model Tahmini

White ın Heteroskedisite Tutarlı Kovaryans Matrisi Tahmini Yoluyla Heteroskedasite Altında Model Tahmini Ekonomeri ve İsaisik Sayı:4 006-1-8 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ EKONOMETRİ VE İSTATİSTİK DERGİSİ Whie ın Heeroskedisie Tuarlı Kovaryans Marisi Tahmini Yoluyla Heeroskedasie Alında Model Tahmini

Detaylı

Faiz Oranı Kanalının 2001 2008 Döneminde Türkiye de Etkinliğinin Değerlendirilmesi* The Evaluation of Interest Rate Channel in Turkey 2001 2008

Faiz Oranı Kanalının 2001 2008 Döneminde Türkiye de Etkinliğinin Değerlendirilmesi* The Evaluation of Interest Rate Channel in Turkey 2001 2008 Anadolu Üniversiesi Sosyal Bilimler Dergisi Anadolu Universiy Journal of Social Sciences Faiz Oranı Kanalının 200 2008 Döneminde Türkiye de Ekinliğinin Değerlendirilmesi* The Evaluaion of Ineres Rae Channel

Detaylı

ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI

ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI ÇOKLU DOĞRUSALLIĞIN ANLAMI Çoklu doğrusal bağlanı; Bağımsız değişkenler arasında doğrusal (yada doğrusala yakın) ilişki olmasıdır... r xx i j paramereler belirlenemez hale gelir.

Detaylı

Araşırma Makaleleri REEL DÖVİZ KURU BELİRSİZLİĞİ İ TİCARET PERFORMA SI A ETKİSİ: TÜRKİYE UYGULAMASI Erşan SEVER ÖZET Bu çalışmada reel döviz kuru belirsizliğinin Türkiye nin icare performansına ekisi araşırılmışır.

Detaylı

FAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI?

FAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI? FAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI? Ehem ESEN, Zekeriya YILDIRIM, S. Faih KOSTAKOĞLU FAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI? Ehem ESEN Yrd.Doç.Dr. Anadolu Üniversiesi,

Detaylı

Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama

Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi (6) 2003 / 2 : 49-62 Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama Hüdaverdi Bircan * Yalçın Karagöz ** Öze: Bu çalışmada geleceği

Detaylı

FARKLI BELİRSİZLİK DÜZEYLERİNDE FAİZ ORANININ MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLERE ETKİLERİ: TÜRKİYE ÜZERİNE ETKİLEŞİMLİ VEKTÖR OTOREGRESİF MODELİ UYGULAMASI

FARKLI BELİRSİZLİK DÜZEYLERİNDE FAİZ ORANININ MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLERE ETKİLERİ: TÜRKİYE ÜZERİNE ETKİLEŞİMLİ VEKTÖR OTOREGRESİF MODELİ UYGULAMASI Cenral Bank Review Vol. 15 (January 215), pp.65-93 ISSN 133-71 prin 135-88 online 215 Cenral Bank of he Republic of Turkey hps://www3.cmb.gov.r/cbr/ FARKLI BELİRSİZLİK DÜZEYLERİNDE FAİZ ORANININ MAKROEKONOMİK

Detaylı

TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE KISA VE UZUN VADELİ SERMAYE HAREKETLERİ İLİŞKİSİ

TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE KISA VE UZUN VADELİ SERMAYE HAREKETLERİ İLİŞKİSİ Marmara Üniversiesi İ.İ.B.F. Dergisi YIL 2007, CİLT XXII, SAYI 1 TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE KISA VE UZUN VADELİ SERMAYE HAREKETLERİ İLİŞKİSİ Araş. Gör. Burcu KIRAN * Öze Bu çalışmada, reel döviz kuru

Detaylı

Dolar Kurundaki Günlük Hareketler Üzerine Bazı Gözlemler

Dolar Kurundaki Günlük Hareketler Üzerine Bazı Gözlemler Dolar Kurundaki Günlük Harekeler Üzerine Bazı Gözlemler Türkiye Bankalar Birliği Ekonomi Çalışma Grubu Toplanısı 28 Nisan 2008, İsanbul Doç. Dr. Cevde Akçay Koç Finansal Hizmeler Baş ekonomis cevde.akcay@yapikredi.com.r

Detaylı

Rasyonel Beklentiler Hipotezinin Testi: Enflasyon, Faiz ve Kur 1

Rasyonel Beklentiler Hipotezinin Testi: Enflasyon, Faiz ve Kur 1 Çukurova Üniversiesi İİBF Dergisi Cil:17 Sayı:1 Haziran 2013 ss.17-35 Rasyonel Bekleniler Hipoezinin Tesi: Enflasyon, Faiz ve Kur 1 Tes of he Raional Expecaions Hypohesis: Inflaion, Ineres Rae and Exchange

Detaylı

A nonlinear estimation of monetary policy reaction function for Turkey

A nonlinear estimation of monetary policy reaction function for Turkey MPRA Munich Personal RePEc Archive A nonlinear esimaion of moneary policy reacion funcion for Turkey Tolga Omay Omay and Mubariz Hasanov Çankaya Üniversiesi 6. July 006 Online a hp://mpra.ub.uni-muenchen.de/054/

Detaylı

ÜRETİCİ FİYATLARINA GEÇİŞ ETKİSİNDE ARA MALLARI İTHALATININ ROLÜ

ÜRETİCİ FİYATLARINA GEÇİŞ ETKİSİNDE ARA MALLARI İTHALATININ ROLÜ ÜRETİCİ FİYATLARINA GEÇİŞ ETKİSİNDE ARA MALLARI İTHALATININ ROLÜ Şenkan ALDEMİR (*) Öze: Döviz kuru değişimlerinin TÜFE ve ÜFE bazlı yuriçi fiyalara geçiş süreci, son yıllarda üzerinde önemle durulan konulardan

Detaylı

THE CAUSALITY RELATION BETWEEN CONSUMER CONFIDENCE AND STOCK PRICES: CASE OF TURKEY. Abstract

THE CAUSALITY RELATION BETWEEN CONSUMER CONFIDENCE AND STOCK PRICES: CASE OF TURKEY. Abstract Ekonomik ve Sosyal Araşırmalar Dergisi, Bahar 20, Cil:7, Yıl:7, Sayı:, 7:53-65 TÜKETİCİ GÜVENİ VE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ * Yusuf Volkan TOPUZ ** THE CAUSALITY

Detaylı

VAR YAKLAŞIMI İLE VERİMLİLİK ŞOKLARININ ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ

VAR YAKLAŞIMI İLE VERİMLİLİK ŞOKLARININ ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ VAR YAKLAŞIMI İLE VERİMLİLİK ŞOKLARININ ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ Leven ERDOĞAN ÖZET. Bu çalışmada verimliliğin devrevi harekei, ekonomik faaliyelerle ilişkisi ve verimliliği nelerin belirlediği açıklanmaya

Detaylı

TÜRKİYE NÜFUSU İÇİN STOKASTİK ÖLÜMLÜLÜK MODELLERİ

TÜRKİYE NÜFUSU İÇİN STOKASTİK ÖLÜMLÜLÜK MODELLERİ Nüfusbilim Dergisi\Turkish Journal of Populaion Sudies, 2012, 34, 31-50 31 TÜRKİYE NÜFUSU İÇİN STOKASTİK ÖLÜMLÜLÜK MODELLERİ Ölümlülük ahminleri, demografi ve aküerya bilimlerinde önemli bir rol oynamakadır.

Detaylı

İŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH

İŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH Doğuş Üniversiesi Dergisi, (), 57-65 İŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH Serve CEYLAN Giresun Üniversiesi İİBF, İkisa

Detaylı

EŞANLI DENKLEMLİ MODELLER

EŞANLI DENKLEMLİ MODELLER EŞANLI DENKLEMLİ MODELLER EŞANLI DENKLEMLİ MODELLER Eşanlı denklem siseminde, Y den X e ve X den Y ye karşılıklı iki yönlü eki vardır. Y ile X arasındaki karşılıklı ilişki nedeniyle ek denklemli bir model

Detaylı

C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 11, Sayı 1, 2010 141

C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 11, Sayı 1, 2010 141 C.Ü. İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cil 11, Sayı 1, 2010 141 BİR MALİYE POLİTİKASI ARACI OLARAK BORÇLANMA VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1990 2009) Hali ÇİÇEK *, Süleyman GÖZEGİR ** ve

Detaylı

Turizm Talebi ve Döviz Kuru Şokları: Türk Turizm Sektörü İçin Ekonometrik Bir Analiz

Turizm Talebi ve Döviz Kuru Şokları: Türk Turizm Sektörü İçin Ekonometrik Bir Analiz Turizm Talebi ve Döviz Kuru Şokları: Türk Turizm Sekörü İçin Ekonomerik Bir Analiz Kuruluş BOZKURT Yrd. Doç. Dr., Adnan Menderes Üniversiesi Söke İşleme Fakülesi, Bankacılık ve Finans Bölümü kuriboz_48@homail.com

Detaylı

24.05.2010. Birim Kök Testleri. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri

24.05.2010. Birim Kök Testleri. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

Teknolojik bir değişiklik veya üretim arttırıcı bir yatırımın sonucunda ihracatta, üretim miktarında vs. önemli artışlar olabilir.

Teknolojik bir değişiklik veya üretim arttırıcı bir yatırımın sonucunda ihracatta, üretim miktarında vs. önemli artışlar olabilir. YAPISAL DEĞİŞİKLİK Zaman serileri bazı nedenler veya bazı fakörler arafından ekilenerek zaman içinde değişikliklere uğrayabilirler. Bu değişim ikisadi kriz, ikisa poliikalarında yapılan değişiklik, eknolojik

Detaylı

BANKA KREDİ PORTFÖYLERİNİN YÖNETİMİNDE ÖDEMEME RİSKİ ANALİZİ: KALMAN FİLTRESİNE DAYANAN ALTERNATİF BİR YÖNTEM ÖNERİSİ

BANKA KREDİ PORTFÖYLERİNİN YÖNETİMİNDE ÖDEMEME RİSKİ ANALİZİ: KALMAN FİLTRESİNE DAYANAN ALTERNATİF BİR YÖNTEM ÖNERİSİ BANKA KREDİ PORTFÖLERİNİN ÖNETİMİNDE ÖDEMEME RİSKİ ANALİZİ: KALMAN FİLTRESİNE DAANAN ALTERNATİF BİR ÖNTEM ÖNERİSİ K. Bau TUNA * ÖZ Ödememe riski banka kredilerini ve bankaların kredi porföylerini ekiler.

Detaylı

Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye İçin Bir Uygulama

Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye İçin Bir Uygulama YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2009 Cil:16 Sayı:2 Celal Bayar Üniversiesi İ.İ.B.F. MANİSA Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracaa Ekisi: Türkiye İçin Bir Uygulama Prof. Dr. Recep TARI Kocaeli Üniversiesi, İ.İ.B.F.,

Detaylı

Para Talebinin Belirleyenleri ve İstikrarı Üzerine Bir Uygulama: Türkiye Örneği

Para Talebinin Belirleyenleri ve İstikrarı Üzerine Bir Uygulama: Türkiye Örneği YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:3 Cil: Sayı: Celal Bayar Üniversiesi İ.İ.B.F. MANİSA Para Talebinin Belirleyenleri ve İsikrarı Üzerine Bir Uygulama: Türkiye Örneği Yrd. Doç. Dr. Burcu ÖZCAN Fıra Üniversiesi, İ.İ.B.F.,

Detaylı

TÜRKİYE DE FAİZ, DÖVİZ VE BORSA: FİYAT VE OYNAKLIK YAYILMA ETKİLERİ

TÜRKİYE DE FAİZ, DÖVİZ VE BORSA: FİYAT VE OYNAKLIK YAYILMA ETKİLERİ TÜRKİYE DE FAİZ, DÖVİZ VE BORSA: FİYAT VE OYNAKLIK YAYILMA ETKİLERİ Doç. Dr. Macide Çiçek Dumlupınar Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Öze Bu çalışmada Türkiye de devle iç borçlanma seneleri,

Detaylı

TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ

TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cil 3, Sayı 6, 2007, ss. 8 88. TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ Arş.Gör. Erman ERBAYKAL Balıkesir Üniversiesi

Detaylı

eyd Ekonomik Yaklaşım Derneği / Association

eyd Ekonomik Yaklaşım Derneği / Association eyd Ekonomik Yaklaşım Derneği / Associaion Ekonomik Yaklaşım 016, 7(99): 1-15 www.ekonomikyaklasim.org doi: 10.5455/ey.35908 BIST-100 Endeksinin Volail Davranışlarının Simerik Ve Asimerik Sokasik Volailie

Detaylı

İMKB NİN LATİN AMERİKA BORSALARIYLA İLİŞKİSİ ÜZERİNE ÇOK DEĞİŞKENLİ GARCH MODELLEMESİ

İMKB NİN LATİN AMERİKA BORSALARIYLA İLİŞKİSİ ÜZERİNE ÇOK DEĞİŞKENLİ GARCH MODELLEMESİ Sosyal Bilimler Dergisi 2010, (4), 25-32 İMKB NİN LATİN AMERİKA BORSALARIYLA İLİŞKİSİ ÜZERİNE ÇOK DEĞİŞKENLİ GARCH MODELLEMESİ Özlem YORULMAZ - Oya EKİCİ İsanbul Üniversiesi İkisa Fakülesi Ekonomeri Bölümü

Detaylı

YABANCI HİSSE SENEDİ YATIRIMCILARI TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU VOLATİLİTESİNİ ŞİDDETLENDİRİYOR MU?

YABANCI HİSSE SENEDİ YATIRIMCILARI TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU VOLATİLİTESİNİ ŞİDDETLENDİRİYOR MU? YABANCI HİSSE SENEDİ YATIRIMCILARI TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU VOLATİLİTESİNİ ŞİDDETLENDİRİYOR MU? Yrd. Doç. Dr. Macide Çiçek Dumlupınar Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Yrd. Doç. Dr. Feride Özürk

Detaylı

-ENFLASYON ROBUST ESTIMATION OF THE VECTOR AUTOREGRESSIVE MODEL: AN INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN ECONOMIC GROWTH AND INFLATION

-ENFLASYON ROBUST ESTIMATION OF THE VECTOR AUTOREGRESSIVE MODEL: AN INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN ECONOMIC GROWTH AND INFLATION Marmara Üniversiesi YIL 2010, SAYI II, S. 539-553 -ENFLASYON Öze Özlem YORULMAZ * ** - Anahar Kelimeler: ROBUST ESTIMATION OF THE VECTOR AUTOREGRESSIVE MODEL: AN INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN

Detaylı

TÜRKİYE DE İNŞAAT SEKTÖRÜ VE PARA POLİTİKALARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ

TÜRKİYE DE İNŞAAT SEKTÖRÜ VE PARA POLİTİKALARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ TÜRKİYE DE İNŞAAT SEKTÖRÜ VE PARA POLİTİKALARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİLERİ Eem Hakan ERGEÇ Eskişehir Osmangazi Üniversiesi Mura TAŞDEMİR Eskişehir OsmangaziÜniversiesi Öze İnşaa sekörü çıkısının

Detaylı

SORU SETİ 02 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI

SORU SETİ 02 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI Ekonomeri 8 Ocak, 0 Gazi Üniversiesi İkisa Bölümü SORU SETİ 0 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI PROBLEM Aşağıda verilen avuk ei alebi fonksiyonunu düşününüz (960-98): lny = β + β ln X + β ln X + β ln X +

Detaylı

Borsa Getiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yöntemlerle Analizi: Türkiye Örneği

Borsa Getiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yöntemlerle Analizi: Türkiye Örneği Volume 4 Number 3 03 pp. -40 ISSN: 309-448 www.berjournal.com Borsa Geiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yönemlerle Analizi: Türkiye Örneği Yusuf Ekrem Akbaşa Öze: Bu çalışmada,

Detaylı

The Nonlinear Models with Measurement Error and Least Squares Estimation

The Nonlinear Models with Measurement Error and Least Squares Estimation D.Ü.Ziya Gökalp Eğiim Fakülesi Dergisi 5,17-113 5 ÖLÇÜM HATALI LiNEER OLMAAN MODELLER ve EN KÜÇÜK KARELER KESTİRİMİ The Nonlinear Models wih Measuremen Error and Leas Squares Esimaion Öze : u çalışmada,

Detaylı

DÖVİZ KURU OYNAKLIĞININ İHRACATA ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1995 2008)

DÖVİZ KURU OYNAKLIĞININ İHRACATA ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1995 2008) Gazi Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi 10 / 2 (2008). 25-45 DÖVİZ KURU OYNAKLIĞININ İHRACATA ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1995 2008) Nezir KÖSE Ahme AY Nurgün TOPALLI Öz: Bu çalışmada reel

Detaylı

sbd.anadolu.edu.tr 73 Anadolu University Journal of Social Sciences Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

sbd.anadolu.edu.tr 73 Anadolu University Journal of Social Sciences Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Anadolu Üniversiesi Sosyal Bilimler Dergisi Anadolu Universiy Journal of Social Sciences Türkiye de Kamu Yaırımlarının Özel Sekör Yaırımları Üzerindeki Ekisi: 1970-2009 The Effec of Public Invesmens on

Detaylı

Satın Alma Gücü Paritesinin Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan İçin Geçerliliği: Birim Kök ve Eşbütünleşme Analizi

Satın Alma Gücü Paritesinin Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan İçin Geçerliliği: Birim Kök ve Eşbütünleşme Analizi 259-284 Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan İçin Geçerliliği: Birim Kök ve Eşbüünleşme Analizi Turhan Korkmaz Emrah İsmail Çevik ** Nüke Kırcı Çevik *** Öz Bu çalışmada Azerbaycan,

Detaylı

Enflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Etkisi

Enflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Etkisi Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi (7) 2004 / 1 : 23-35 Enflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Ekisi Osman Karamusafa * Ayku Karakaya ** Öze: Bu çalışmanın amacı, enflasyon oranının

Detaylı

Enflasyon ve Nominal Faiz Oranı İlişkisi: Türkiye Örneği (2004-2013)

Enflasyon ve Nominal Faiz Oranı İlişkisi: Türkiye Örneği (2004-2013) YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2015 Cil:22 Sayı:2 Celal Bayar Üniversiesi İ.İ.B.F. MANİSA Enflasyon ve Nominal Faiz Oranı İlişkisi: Türkiye Örneği (2004-2013) Musa ATGÜR * N. Oğuzhan ALTAY ** ÖZ Bu çalışmada,

Detaylı

TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN NAIRU TAHMİNİ

TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN NAIRU TAHMİNİ Ekonomik Yaklaşım, Cil : 23, Sayı : 83, ss.69-91 TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN NAIRU TAHMİNİ Özlem YİĞİT * Ailla GÖKÇE ** Öze Bu çalışmanın emel amacı, Türkiye ekonomisi için Yapısal VAR yönemi kullanılarak NAIRU

Detaylı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-6 / 1 Nisan 2010 EKONOMİ NOTLARI FİNANSAL STRES VE İKTİSADİ FAALİYET -10 -15 -20.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-6 / 1 Nisan 2010 EKONOMİ NOTLARI FİNANSAL STRES VE İKTİSADİ FAALİYET -10 -15 -20. Cumhuriye Merkez Bankası Sayı: 2010-6 / 1 Nisan 2010 EKONOMİ NOTLARI FİNANSAL STRES VE İKTİSADİ FAALİYET Selim Elekdağ İbrahim Burak Kanlı Absrac: This noe examines he ineracion beween financial sress

Detaylı

Uluslar arasi emtia fiyatlarindan iç fiyatlara asimetrik ve doğrusal olmayan fiyat geçişkenliği: Türkiye için nardl modeli bulgulari

Uluslar arasi emtia fiyatlarindan iç fiyatlara asimetrik ve doğrusal olmayan fiyat geçişkenliği: Türkiye için nardl modeli bulgulari TURKISH ECONOMIC ASSOCIATION DISCUSSION PAPER 2015/15 hp://www.ek.org.r Uluslar arasi emia fiyalarindan iç fiyalara asimerik ve doğrusal olmayan fiya geçişkenliği: Türkiye için nardl modeli bulgulari Uku

Detaylı

Türkiye de Kırmızı Et Üretiminin Box-Jenkins Yöntemiyle Modellenmesi ve Üretim Projeksiyonu

Türkiye de Kırmızı Et Üretiminin Box-Jenkins Yöntemiyle Modellenmesi ve Üretim Projeksiyonu Hayvansal Üreim 53(): 3-39, 01 Araşırma Türkiye de Kırmızı E Üreiminin Box-Jenkins Yönemiyle Modellenmesi ve Üreim Projeksiyonu Şenol Çelik Ankara Üniversiesi Fen Bilimleri Ensiüsü Zooekni Anabilim Dalı

Detaylı

eğrileri ve sözel göstergeler olarak dört temel gruba ayırmak mümkündür. ** Bu göstergeleri, parasal göstergeler, faiz oranları, getiri

eğrileri ve sözel göstergeler olarak dört temel gruba ayırmak mümkündür. ** Bu göstergeleri, parasal göstergeler, faiz oranları, getiri Türkiye Ekonomisinde Poziif Ve Negaif Para Poliikası Şoklarının Asimerik Ekileri * Eem Hakan ERGEÇ ** Öze: Bu çalışmanın amacı, Türkiye ekonomisinde 199 26 döneminde poziif ve negaif para poliikası şoklarının,

Detaylı

BÖLÜM 5 İKTİSAT POLİTİKALARININ UZUN DÖNEMLİ BÜYÜMEYE ETKİLERİ: İÇSEL BÜYÜME TEORİLERİ ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRME

BÖLÜM 5 İKTİSAT POLİTİKALARININ UZUN DÖNEMLİ BÜYÜMEYE ETKİLERİ: İÇSEL BÜYÜME TEORİLERİ ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRME BÖLÜM 5 İKTİSAT POLİTİKALARININ UZUN DÖNEMLİ BÜYÜMEYE ETKİLERİ: İÇSEL BÜYÜME TEORİLERİ ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRME 42 Bu bölümde, büyüme sürecini uzun dönemde ekileyebilecek ikisa poliikalarınıı (vergileme,

Detaylı

HAM PETROL FİYATLARININ BİST 100 VE BİST ULAŞTIRMA ENDEKSLERİ İLE İLİŞKİSİ

HAM PETROL FİYATLARININ BİST 100 VE BİST ULAŞTIRMA ENDEKSLERİ İLE İLİŞKİSİ Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Nisan 2016, Sayı:12 HAM PETROL FİYATLARININ BİST 100 VE BİST ULAŞTIRMA ENDEKSLERİ İLE İLİŞKİSİ Selçuk KENDİRLİ 1 Muhammet ÇANKAYA 2 Özet:

Detaylı

YAPAY SİNİR AĞLARI İLE DOĞALGAZ TÜKETİM TAHMİNİ

YAPAY SİNİR AĞLARI İLE DOĞALGAZ TÜKETİM TAHMİNİ Aaürk Ü. İİBF Dergisi, 0. Ekonomeri ve İsaisik Sempozyumu Özel Sayısı, 20 463 YAPAY SİNİR AĞLARI İLE DOĞALGAZ TÜKETİM TAHMİNİ Oğuz KAYNAR Serkan TAŞTAN 2 Ferhan DEMİRKOPARAN 3 Öze: Doğalgaz emini nokasında

Detaylı

Şeyma Çalışkan Çavdar Yildiz Technical University ISSN : 1308-7444 scavdar@yildiz.edu.tr 2010 www.newwsa.com Istanbul-Turkey

Şeyma Çalışkan Çavdar Yildiz Technical University ISSN : 1308-7444 scavdar@yildiz.edu.tr 2010 www.newwsa.com Istanbul-Turkey ISSN:1306-3111 e-journal of New World Sciences Academy 2011, Volume: 6, Number: 4, Aricle Number: 3C0085 SOCIAL SCIENCES Received: May 2011 Acceped: Ocober 2011 Şeyma Çalışkan Çavdar Series : 3C Yildiz

Detaylı

Bölüm 3 HAREKETLİ ORTALAMALAR VE DÜZLEŞTİRME YÖNTEMLERİ

Bölüm 3 HAREKETLİ ORTALAMALAR VE DÜZLEŞTİRME YÖNTEMLERİ Bölüm HAREKETLİ ORTALAMALAR VE DÜZLEŞTİRME ÖNTEMLERİ Bu bölümde üç basi öngörü yönemi incelenecekir. 1) Naive, 2)Oralama )Düzleşirme Geçmiş Dönemler Şu An Gelecek Dönemler * - -2-1 +1 +2 + Öngörü yönemi

Detaylı

Crude Oil Import and Economic Growth: Turkey

Crude Oil Import and Economic Growth: Turkey MPRA Munich Personal RePEc Archive Crude Oil Impor and Economic Growh: Turkey Erginbay Ugurlu and Aydın Ünsal Isanbul Aydın Universiy, Gazi Universiy 28 May 2009 Online a hps://mpra.ub.uni-muenchen.de/69923/

Detaylı

EKONOMÝK GÖSTERGELERÝN VE DIÞ ORTAM SICAKLIÐININ ETKÝLERÝ

EKONOMÝK GÖSTERGELERÝN VE DIÞ ORTAM SICAKLIÐININ ETKÝLERÝ ESKÝÞEHÝR DE KONUTSAL DOÐAL GAZ TALEBÝNE EKONOMÝK GÖSTERGELERÝN VE DIÞ ORTAM SICAKLIÐININ ETKÝLERÝ Haydar ARAS * Nil ARAS ** Bu makalede, konularda kullanýlan doðal gazýn ýsýma dönemine ai aylardaki ükeiminin

Detaylı

Konut Primi ve Kira Getiri Büyümesinin Varyans Ayrıştırması. Celil Zurnacı 1, Eray Akgün, Murat Karaöz Akdeniz Üniversitesi

Konut Primi ve Kira Getiri Büyümesinin Varyans Ayrıştırması. Celil Zurnacı 1, Eray Akgün, Murat Karaöz Akdeniz Üniversitesi Social Sciences Research Journal, Volume, Issue, 5-66 (June 15), ISSN: 17-537 5 Konu Primi ve Kira Geiri Büyümesinin Varyans Ayrışırması Celil Zurnacı 1, Eray Akgün, Mura Karaöz Akdeniz Üniversiesi Türkiye

Detaylı

YAPISAL VAR MODELİ ÇERÇEVESİNDE KISA VE UZUN VADELİ FAİZ ORANLARI İLE REEL DÖVİZ KURU ARASINDAKİ ETKİLEŞİMLER: ABD-İNGİLTERE ÖRNEĞİ

YAPISAL VAR MODELİ ÇERÇEVESİNDE KISA VE UZUN VADELİ FAİZ ORANLARI İLE REEL DÖVİZ KURU ARASINDAKİ ETKİLEŞİMLER: ABD-İNGİLTERE ÖRNEĞİ EGE STRATEJİK ARAŞTIRMALAR DERGİSİ 2018, CİLT:9, SAYI:1, 1-16 hp://dx.doi.org/10.18354/esam.340725 YAPISAL VAR MODELİ ÇERÇEVESİNDE KISA VE UZUN VADELİ FAİZ ORANLARI İLE REEL DÖVİZ KURU ARASINDAKİ ETKİLEŞİMLER:

Detaylı

Türkiye Ekonomisinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme

Türkiye Ekonomisinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Türkiye Ekonomisinde Enerji Tükeimi ve Ekonomik Büyüme Mehme MUCUK * Doğan UYSAL ** Öze Genel olarak enerji, ekonomik ve endüsriyel kalkınma için önemli bir girdi kabul edilmekedir. Ancak enerjinin bazı

Detaylı

Birim Kök Testleri 3/24/2016. Bir stokastik sürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde

Birim Kök Testleri 3/24/2016. Bir stokastik sürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

DÖVİZ KURU VE HİSSE SENETLERİ FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ

DÖVİZ KURU VE HİSSE SENETLERİ FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ Gazi Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi 8 / 2 (2006). 1-14 DÖVİZ KURU VE HİSSE SEETLERİ FİYATLARI ARASIDAKİ EDESELLİK İLİŞKİSİ Özlem AYVAZ * Öze : Bu çalışmada Türkiye de hisse seneleri

Detaylı

SOCIAL SCIENCES STUDIES JOURNAL SSSjournal (ISSN: )

SOCIAL SCIENCES STUDIES JOURNAL SSSjournal (ISSN: ) SOCIAL SCIENCES STUDIES JOURNAL SSSjournal (ISSN:2587-1587) Economics and Adminisraion, Tourism and Tourism Managemen, Hisory, Culure, Religion, Psychology, Sociology, Fine Ars, Engineering, Archiecure,

Detaylı

8.Ders(EK) Zaman Serileri Analizi

8.Ders(EK) Zaman Serileri Analizi 8.Ders(EK) Zaman Serileri Analizi SPSS Projec: Airline Passengers daa se is used for various analyses in his online raining workshop, which includes: Times series analysis [building ARIMA models] Proje:

Detaylı

BİR YATIRIM ARACI OLARAK ALTIN İLE HİSSE SENEDİ ENDEKSİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ANALİZİ: TÜRKİYE ÜZERİNE AMPİRİK UYGULAMA 1

BİR YATIRIM ARACI OLARAK ALTIN İLE HİSSE SENEDİ ENDEKSİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ANALİZİ: TÜRKİYE ÜZERİNE AMPİRİK UYGULAMA 1 BİR YATIRIM ARACI OLARAK ALTIN İLE HİSSE SENEDİ ENDEKSİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ANALİZİ: TÜRKİYE ÜZERİNE AMPİRİK UYGULAMA 1 Bülen DOĞRU* Musafa UYSAL** ÖZET Bu çalışmanın amacı 2000:1-2012:09 döneminde Türkiye

Detaylı

Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye'de İktisadi Özgürlük ve İstihdam İlişkisi: Bir Panel Veri Analizi

Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye'de İktisadi Özgürlük ve İstihdam İlişkisi: Bir Panel Veri Analizi SESSION 3B: Ora Asya Ekonomileri 07 Azerbaycan, Kazakisan, Kırgızisan ve Türkiyede İkisadi Özgürlük ve İsihdam İlişkisi: Bir Panel Veri Analizi Prof. Dr. Ekrem Erdem (Erciyes Universiy, Turkey) Ass. Prof.

Detaylı

The Roles of Financial Factors on the Real Money Demand: Turkey Case

The Roles of Financial Factors on the Real Money Demand: Turkey Case FİNANSAL FAKTÖRLERİN REEL PARA TALEBİ ÜZERİNDEKİ ROLÜ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ The Roles of Financial Facors on he Real Money Demand: Turkey Case Musafa SEVÜKTEKİN * Mehme NARGELEÇEKENLER * BAÜ 8() 45 ÖZ Araşırmanın

Detaylı

TÜRKİYE DE CARİ İŞLEMLER DENGESİ VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ. Özet. Anahtar Kelimeler: Ekonomik Büyüme, Cari Denge.

TÜRKİYE DE CARİ İŞLEMLER DENGESİ VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ. Özet. Anahtar Kelimeler: Ekonomik Büyüme, Cari Denge. TÜRKİYE DE CARİ İŞLEMLER DENGESİ VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİ Öze Yakup Koray Duman 1 Türkiye ekonomisinin 1980 den sonra en önemli ekonomik sorunu haline gelen cari işlemler açığı, yıllar geçikçe

Detaylı

Mevsimsel Kointegrasyon Analizi: Güney Afrika Örneği. Seasonal Cointegration Analysis: Example of South Africa

Mevsimsel Kointegrasyon Analizi: Güney Afrika Örneği. Seasonal Cointegration Analysis: Example of South Africa Gazi Üniversiesi Sosyal Bilimler Dergisi Vol/Cil 3, No/Sayı 6, 216 Mevsimsel Koinegrasyon Analizi Güney Afrika Örneği Jeanine NDIHOKUBWAYO Yılmaz AKDİ Öze Bu çalışmada 1991-2134 dönemi Güney Afrika ekonomik

Detaylı

Ayhan Topçu Accepted: January 2012. ISSN : 1308-7304 ayhan_topcu@hotmail.com 2010 www.newwsa.com Ankara-Turkey

Ayhan Topçu Accepted: January 2012. ISSN : 1308-7304 ayhan_topcu@hotmail.com 2010 www.newwsa.com Ankara-Turkey ISSN:136-3111 e-journal of New World Sciences Academy 212, Volume: 7, Number: 1, Aricle Number: 3A47 NWSA-PHYSICAL SCIENCES Received: December 211 Ayhan Toçu Acceed: January 212 Fahrein Arslan Series :

Detaylı

Türkiye de Faiz Kanalı İle Parasal Aktarım Mekanizması

Türkiye de Faiz Kanalı İle Parasal Aktarım Mekanizması Türkiye de Faiz Kanalı İle Parasal Akarım Mekanizması Seyfein ERDOĞAN Doç Dr., Kocaeli Üniversiesi, İİBF İkisa Bölümü serdogan@kou.edu.r Durmuş Çağrı YILDIRIM Arş. Gör., Kocaeli Üniversiesi, SBE cagri.yildirim@kocaeli.edu.r

Detaylı

TÜRKİYE DE FISHER ETKİSİNİN GEÇERLİLİĞİ: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME YAKLAŞIMI

TÜRKİYE DE FISHER ETKİSİNİN GEÇERLİLİĞİ: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME YAKLAŞIMI TÜRKİYE DE FISHER ETKİSİNİN GEÇERLİLİĞİ: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME YAKLAŞIMI Tayfur BAYAT ÖZ Bu çalışmada 2002M-20M5 dönemine ai aylık verilerle alernaif nominal vadeli mevdua faiz oranları ile ükeici

Detaylı

Birim Kök Testleri. Random Walk. Bir stokastiksürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde

Birim Kök Testleri. Random Walk. Bir stokastiksürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 02, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök

Detaylı

Para Politikası Şokları Hisse Senedi Fiyatlarını Etkiler mi? Türkiye Örneği

Para Politikası Şokları Hisse Senedi Fiyatlarını Etkiler mi? Türkiye Örneği EconAnadolu 29: Anadolu Uluslararası İkisa Kongresi nde sunulmuş ebliğdir. Para Poliikası Şokları Hisse enedi Fiyalarını Ekiler mi? Türkiye Örneği Hülya Kanalıcı Akay Uludağ Üniversiesi İkisadi ve İdari

Detaylı

REEL DÖVİZ KURU VE ÇIKTI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1990-2006)

REEL DÖVİZ KURU VE ÇIKTI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1990-2006) REEL DÖVİZ KURU VE ÇIKTI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1990-2006) Ahme AY * Şerife ŞAYLAN ** İsmail KOÇAK *** Öze Bu çalışma, reel döviz kuru ile çıkı düzeyi arasındaki nedensellik ilişkisini

Detaylı

GÖRÜNMEZ AMA HĐSSEDĐLMEZ DEĞĐL: TÜRKĐYE'DE ÇIKTI AÇIĞI

GÖRÜNMEZ AMA HĐSSEDĐLMEZ DEĞĐL: TÜRKĐYE'DE ÇIKTI AÇIĞI Cenral Bank Review Vol. 11 (July 211), pp.15-28 ISSN 133-71 prin / 135-88 online 211 Cenral Bank of he Republic of Turkey hp://www.cmb.gov.r/research/review/ GÖRÜNMEZ AMA HĐSSEDĐLMEZ DEĞĐL: TÜRKĐYE'DE

Detaylı

TÜKETİMİN TESADÜFİ YÜRÜYÜŞÜ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ 1987 2006

TÜKETİMİN TESADÜFİ YÜRÜYÜŞÜ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ 1987 2006 69 TÜKETİMİN TESADÜFİ YÜRÜYÜŞÜ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ 1987 2006 ÖZET Prof. Dr. Rahmi YAMAK Arş. Gör. Zehra ABDİOĞLU Hall un esadüfi yürüyüş modeli, cari ükeim harcamalarının yalnızca geçmiş dönemin ükeim harcamaları

Detaylı

Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Đlişkinin Ampirik Bir Analizi: Türkiye Örneği

Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Đlişkinin Ampirik Bir Analizi: Türkiye Örneği Volume 2. Number 1. 2011 pp. 121-142 ISSN: 1309-2448 www.berjournal.com Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Đlişkinin Ampirik Bir Analizi: Türkiye Örneği Burcu Ozcan a Ayse Ari b Öze: Finansal

Detaylı

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Ankara e-posta: selma@kayalak.com. Geliş Tarihi/Received:30.05.2012

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Ankara e-posta: selma@kayalak.com. Geliş Tarihi/Received:30.05.2012 Türkiye de Fındık Üreim Alanlarının Armasında Deseklemelerin Ekisi Selma KAYALAK 1 Ahme ÖZÇELİK 2 1 Çanakkale Onsekiz Mar Üniversiesi Ziraa Fakülesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Çanakkale 2 Ankara Üniversiesi

Detaylı

Anahtar Kelimeler Harvey Testi, Doğrusallık, Finansal Piyasalar, Etkin Piyasa Hipotezi.

Anahtar Kelimeler Harvey Testi, Doğrusallık, Finansal Piyasalar, Etkin Piyasa Hipotezi. Borsa İsanbul da Piyasa Ekinliğinin Analizi: Harvey Doğrusallık Tesi (Analysis of Marke Efficiency a Borsa İsanbul: Harvey Lineariy Tes) Gürkan MALCIOĞLU a Mücahi AYDIN b a Arş.Gör., Sakarya Üniversiesi,

Detaylı

Tüketici Güveni ve Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği (2004: :01)

Tüketici Güveni ve Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği (2004: :01) June 7-9, 2009, Eskişehir, Turkey. Tükeici Güveni ve Hisse Senedi Fiyaları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği (2004:0-2009:0) Yusuf Volkan Topuz * İkisadi İdari Bilimler Fakülesi, İşleme Bölümü,

Detaylı

KAMU HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN WAGNER VE KEYNES HİPOTEZİ ÇERÇEVESİNDE İNCELENMESİ

KAMU HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN WAGNER VE KEYNES HİPOTEZİ ÇERÇEVESİNDE İNCELENMESİ Uluslararası Yöneim İkisa ve İşleme Dergisi, ICAFR 16 Özel Sayısı In. Journal of Managemen Economics and Business, ICAFR 16 Special Issue KAMU HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN WAGNER VE KEYNES

Detaylı

Döviz kuru ve ithalat fiyatlarının yurt içi fiyatlara etkisi +

Döviz kuru ve ithalat fiyatlarının yurt içi fiyatlara etkisi + Döviz kuru ve ihala fiyalarının yur içi fiyalara ekisi + Hakan Kara ve Fehi Öğünç ++ Mar, 2012 Öze. Bu çalışma, vekör öz gecikmeli (vecor auoregression-var) modeller kullanarak Türkiye de döviz kuru ve

Detaylı

İMKB 100 endeksindeki kaldıraç etkisinin ARCH modelleriyle iki alt dönemde incelenmesi

İMKB 100 endeksindeki kaldıraç etkisinin ARCH modelleriyle iki alt dönemde incelenmesi İsanbul Üniversiesi İşleme Fakülesi Dergisi Isanbul Universiy Journal of he School of Business Adminisraion Cil/Vol:41, Sayı/No:, 1, 14-6 ISSN: 133-173 www.ifdergisi.org 1 İMKB 1 endeksindeki kaldıraç

Detaylı

İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA EŞHAREKETLİLİK VE ASİMETRİK AYARLAMA

İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA EŞHAREKETLİLİK VE ASİMETRİK AYARLAMA Yıl: 24 Sayı:88 Temmuz 2010 97 İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI NDA EŞHAREKETLİLİK VE ASİMETRİK AYARLAMA Ebru Yüksel* - Güldal Güleryüz** 32 Öze Bu makale, İsanbul Menkul Kıymeler Borsası na (İMKB) ai

Detaylı

YAPISAL KIRILMALI BİRİM KÖK TESTLERİNİN KÜÇÜK ÖRNEKLEM ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

YAPISAL KIRILMALI BİRİM KÖK TESTLERİNİN KÜÇÜK ÖRNEKLEM ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI YAPISAL KIRILMALI BİRİM KÖK TESTLERİNİN KÜÇÜK ÖRNEKLEM ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI TC. Pamukkale Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Yüksek Lisans Tezi Ekonomeri Anabilim Dalı Abdullah Emre ÇAĞLAR

Detaylı

Erkan Özata 1. Econometric Investigation of the Relationships Between Energy Consumption and Economic Growth in Turkey

Erkan Özata 1. Econometric Investigation of the Relationships Between Energy Consumption and Economic Growth in Turkey 1 Öze: Ülkelerin ekonomik ve sosyal gelişmelerinin sürükleyici unsuru ve en emel gereksinimlerinden biri enerjidir. Đş yapma kapasiesi olarak anımlanan enerjiye gelişmiş ülkelerle birlike, gelişmek iseyen

Detaylı

PARASAL ANALĐZE BĐR BAKIŞ: TÜRKĐYE ÖRNEĞĐ

PARASAL ANALĐZE BĐR BAKIŞ: TÜRKĐYE ÖRNEĞĐ Cenral Bank Review Vol. 11 (July 2011), pp.29-48 ISSN 1303-0701 prin / 1305-8800 online 2011 Cenral Bank of he Republic of Turkey hp://www.cmb.gov.r/research/review/ PARASAL ANALĐZE BĐR BAKIŞ: TÜRKĐYE

Detaylı

REEL DÖVİZ KURU ve TİCARETE KONU OLMAYAN MALLAR: GÖLGE DEĞİŞKEN YAKLAŞIMI

REEL DÖVİZ KURU ve TİCARETE KONU OLMAYAN MALLAR: GÖLGE DEĞİŞKEN YAKLAŞIMI Uludağ Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi Cil XXVII, Sayı 2, 2008, s. 25-49 REEL DÖVİZ KURU ve TİCARETE KONU OLMAYAN MALLAR: GÖLGE DEĞİŞKEN YAKLAŞIMI Kadir Yasin ERYİĞİT * Öze Bu çalışmada

Detaylı

Paper prepared for the EY International Congress on Economics I "EUROPE AND GLOBAL ECONOMIC REBALANCING" Ankara, October 24-25, 2013

Paper prepared for the EY International Congress on Economics I EUROPE AND GLOBAL ECONOMIC REBALANCING Ankara, October 24-25, 2013 Paper ID Number: 222 Paper prepared for he EY Inernaional Congress on Economics I "EUROPE AND GOBA ECONOMIC REBAANCING" Ankara, Ocober 24-25, 2013 Gazi Universiy Deparmen of Economics Türkiye İş Gücü Piyasasi

Detaylı

KOŞULLU DEĞİŞEN VARYANS MODELLERİ İLE TÜRKİYE ALTIN PİYASASI ENDEKSİ VOLATİLİTELERİNİN TAHMİN EDİLMESİ

KOŞULLU DEĞİŞEN VARYANS MODELLERİ İLE TÜRKİYE ALTIN PİYASASI ENDEKSİ VOLATİLİTELERİNİN TAHMİN EDİLMESİ Cil/Volume: 15 Sayı/Issue: Haziran/June 017 ss./pp. 163-181 İ. E. Kayral Doi: hp://dx.doi.org/10.11611/yead.6404 KOŞULLU DEĞİŞEN VARYANS MODELLERİ İLE TÜRKİYE ALTIN PİYASASI ENDEKSİ VOLATİLİTELERİNİN TAHMİN

Detaylı