Aşılama Denetimi Prensipleri. Dr. Bart van Leerdam Çeviri: Polimed İlaç Teknik Servis Vet. Hek.. Demir Özdemir

Transkript

1 Aşılama Denetimi Prensipleri Dr. Bart van Leerdam Çeviri: Polimed İlaç Teknik Servis Vet. Hek.. Demir Özdemir

2 Aşağıdaki başlıklar ile aşılama başarısının değerlendirilmesi : Epruvasyon denemesi Aşı reaksiyonunun kontrolü (cepçikler) Aşı Solusyonunun suda eriyen boyalar ile işaretlenmesi Serolojik inceleme

3 Neden Aşılamaları Serolojik olarak Denetlemeliyiz? Başarısız aşı saklaması ve/veya başarısız aşı uygulaması sonucu aşı bozulabilir(tutmayabilir) Çoğu Toplu Aşılama tekniği sürüdeki hayvanların %100 ünü kapsamamaktadır Başarı yada başarısızlık düzeyini değerlendirebilmek için aşılama üstünde Kalite Kontrolü gerçekleştirin Aşılama başarısız olduğunda düzeltmeye imkan tanır Aşılama Programlarının Etkinliğini Geliştirmek ve Optimize eder Aşılara yapılan yatırımı doğrular

4 Serolojik Test : Ölçümlenecek 3 temel immunite tipi * Pasif İmmunite * Aktif İmmunite * Aktif İmmunite (IgG) Birincil yanıt İkincil yanıt (IgM-IgG) (IgG)

5 ELISA Testinin Avantajları Standart ve Benzer Sonuçlar veren Test : Mevcut laboratuarlar arasında Sonuçların Karşılaştırılması Bilgisayarda veri saklanması ve veri alınması Grafik görünüm (Histogram) İstatistiksel Parametrelerin Hesaplanması (Ortalam Titre, % C.V.)

6 Kondisyon (Genel Durum) Denetimi Kullanılmış aşı suşuna en uygun eğilim olan Testi seçin Test sonuçlarının tekrarlanabilirliğinden emin olun Çoğu kişi testten önce ne sonuç elde edileceğini bilmektedir (başarılı bir aşılama için standartlar oluşturun) Sonuçlar üstünde hareket edilmelidir (eğer sonuçlar beklenilen doğrultusunda çıkmazsa ne yapılacağı bilinmelidir)

7 Broilerler 15. Günde Bursine 2 ile aşılanmıştır (Örnekler 39. Günde kesimden önce alınmıştır) Aşı suşunuzla iyi çapraz-reaksiyon reaksiyon veren bir test seçin

8 Benzer sonuç verme test sonuçları nicel KK sonuçları örneği

9

10

11 Aşılama C.V. Ana Noktaları %C V Unifromite(Bir örneklik) % 40 altı Mükemmel % İyi % 60 üstü Geliştirilmesi gerek Not: Canlı ilk aşılamada, tam bir seroconversion (serodönüşüm) %CV den daha önemlidir. Hayvanların %100 ünün test sonuçlarının pozitif olduğunu kontrol edin.

12 Aşılama Denetiminde Değerlendirme Kriterleri Aşı verildikten sonra titre yanıtın; Yoğunluğunu, Bir Örnekliğini ve Sürekliliğini Değerlendirin. Yanıtın yoğunluğu Bir Örneklilik Süreklilik = Ortala Titre = % C.V = Zamana karşı Titre Pozitif % karşı negatif % kontrolü. (Damızlık ilk aşı canlı, AE ve CAV)

13 Yorumlama: Histogram Titre grubu 0 = Negatif Titre grubu 1 = Şüpheli Titre grubu 2> = Pozitif

14 Aşılama Başarı/Başarısızlık Belirtileri Beklenenden daha düşük, bir örnek olmayan, süreklilik göstermeyen titreler,, uygulamanın etkinliğinin zayıf olduğu belirtisidir. Yüksek, bir örnek ve uzun süren titreler (beklenilen titre menzilinde), uygulamanın etkinliğinin iyi olduğu belirtisidir.

15 Aynı Aşılama, Farklı Sonuçlar IBD A Sürüsü B Sürüsü NDV

16 Aşı yanıtının Denetlenmesinin Önemi Kullanılan testin hassaslığı En üst yanıt kullanılan aşı tipine bağlıdır Canlı aşılar Aşılamadan hafta sonra Inaktif aşılar Aşılamadan hafta sonra

17 Geçici Hassasiyet kitler arasında farklı olabilir Broilerler 11. günde Bursine Avi (içme suyu) ile aşılandı

18 Geçici Hassasiyet kitler arasında farklı olabilir Broilerler 11. günde Bursine Avi (içme suyu) ile aşılandı

19 Geçici Hassasiyet kitler arasında farklı olabilir Broilerler 11. günde Bursine Avi (içme suyu) ile aşılandı

20 Aşılamayı Takiben Titrelerin Değerlendirilmesi Ortalama titrede artış % CV de düşüş Pozitif % de artış

21 Broiler,, aşılamadan 7g. sonra (Bursine Plus 14.g içme suyu) İlk pozitif görülürmesi (%20) Broiler,, aşılamadan 14g. sonra % 96 Pozitif, % 4 Negatif CV % 194 den % 44 e Broiler,, aşılamadan 21g. Sonra % 96 Pozitif, % 4 Şüpheli Broiler,, aşılamadan 28g. Sonra CV % 41 den % 31 e % 100 Pozitif

22 Aşılama Denetimi ELISA yararlınım, kişi aşılama programının 3 temel boyutunu değerlendirebilir ve en uygun hale getirebilir Zaman, hastalığı almadan aşılama, IBD : aşı günü tayini Programın Tipi (farklı suşlar,, canlı yada inaktif) Aşı uygulama Tekniği (içme suyu yada sprey, aşılama ekibi)

23 Broiler 01.Gün Aşı Günü Tayini: (Deventer Log2 Metodu) 14 günlük yaşta Hot Aşı Broiler 14.Gün Aşılama Intermediata Plus Aşı ile İçme Suyu Uygulaması: Bursine Plus Broiler 41.Gün Kesim Aşılama değerlendirilmesi: % 100 Pozitif Titreler Yüksek ve bir örnek titreler Başarılı aşılama!

24 41. Günde aşılanmış broilerlerin kontrolü Broilerler Intermediate IBD aşısı D78 ile 1x kez aşılandı İyi Aşılama %100 Pozitif Titreler Zayıf Aşılama Çok erken aşılama % 30 Negatif Titreler CV % çok yüksek

25 39. Günde aşılanmış broilerlerin kontrolü Broilerler canlı ND (Sprey) aşısı ile 01 ve 18. günlerde aşılandı İyi Kapsama >%90 Pozitif Titreler Bir örnek titreler (CV < % 60) Zayıf Kapsama Birçok hayvan atlanmış > % 30 Negatif Titreler CV > % 60

26 39. Günde aşılanmış broilerlerin kontrolü Broilerler canlı ND (Sprey) aşısı ile 01 ve 18. günlerde aşılandı Negatif ve Zayıf Titreler: : Kötü Spray Suyu Kalitesinin

27 39. Günde aşılanmış broilerlerin kontrolü Broilerler canlı ND (Sprey) aşısı ile 01 ve 18. günlerde aşılandı Kapasama Zayıf, Aşılama Acele İçinde Yapılmış Ventilasyon Fanları Kapatılmamış

28 39. Günde aşılanmış broilerlerin kontrolü Broilerler canlı ND (Sprey) aşısı ile 01 ve 18. günlerde aşılandı Yüksek Ortalama Titreler,, Zayıf Kapsama Dönmeli Aşı Infeksiyonu Belirtisi

29 NDV :01 Günde İlk Aşılaması Yapılan Hayvanlar Daha Hızlı Seroconversion Yapmaktadır Broilerlerler 01.günde Kuluçkada 01D NDW (Coarse( Spray) ) & 28.günde (Göz-damla) Clone 30 ile aşılandı 01.Gün İlk Spray Aşısız 01.Gün İlk Spray Aşılı

30 NDV: Aşılama Temel Hatları Uygulama Metodu ile farklılık gösterebilir

31 NDV: Seroconversion Oranı Uygulama Metoduna Bağlı olarak farklılık gösteriri

32 IBV: Broilerler 01 günde (sprey) H120 + D274 aşısı ile aşılandılar Haftalar Lokal Immunite: : ELISA ile ölçülmez Haftalar Humoral Immunitenin Gelişimi ELISA ile ölçülür

33 ND Aşılaması : 1 ve 7. günlerde aşılama arasında karşılaştırmalı etkinlik

34 IBV: Broilerler 16. günde (içme suyu) 4/91 aşısı ile aşılandı

35 IBV: Broilerler 15. günde Bursine-2 2 aşısı ile (içme suyu) aşılandı

36 Damızlık Sürülerin Profili Canlı ve Inaktif alışların kombinasyonu ile (ND, IB, IBD, REO) Hiper-immunizasyon Hedefleri : Yavruların korunması (ND, IB, REO) Yavruların yüksek ve bir örnek maternal antikorlar ile korunması (IBD, REO) Bir Örnek Damızlık Titreleri = günlük civcivlerde bir örnek MAB titreleri.

37 Damızlıkların Hiper-Immunizasyon Temelleri

38 Aşılanmış Sürülerin Serolojik Profili: 4 Temel Profil

39 Aşılanmış Sürülerin Serolojik Profili: Denetleme için 5 Anahtar Zaman

40 Temel Damızlık Denetim Takvimi (Sürü başına/minimum 23 örnek) Yaş IBD NDV IBV REO AE 1 10 G H H H H H

41

42 PRIMING DOĞRU YAPILMADIYSA, YÜKSEK VE UZUN SÜRELİ TİTRELER BEKLEMEMELİSİNİZ INAKTIVASYONDAN ÖNCE (CV) TITRE INAKTIVASYONUN KALİTESİ ( ( % CV) YUMURTLAMA BAŞINDA TITRE (CV) YUMURTLAMA SONUNDA TITRE (CV) (% 49) + ( - % 24) (% 25) (% 39) (% 46) - ( + % 23) (% 69) (% 84) (% 69) + ( - % 46) (% 39) (% 79)

43 NDV Aşılama : Inaktivasyondan sonra yüksek ve uzun süreli immunite elde etmek için Canlı Priming önemlidir

44 Primingin Kontrolü Çok Önemlidir İyi Priming % 100 Pozitif titreler Yüksek ve bir örnek titreler Zayıf Priming Negatif titreler Düşük ve Bir örnek olamayan titreler

45 ELISA Denetimi Sonuç Kullanılan aşı suş(u/ları) için en uygun testi seçin Aşılamadan sonra doğru zamanda test yapın Sonuçlar üstünde hareket edin ve hataları düzeltin Aşılamanın yeterliliğini devam ettirmeye ve geliştirmeye yardımcı olacaktır Ve dönem içinde, Kanatlı sürülerinin hastalık kontrolünü ve ekonomik performansını geliştirecektir

46 Kontrolde Olun : Aşılamanızı Denetleyin!