Tularemi örnekleri alma, saklama ve gönderme rehberleri HAZIRLAYANLAR DOÇ. DR. ŞABAN GÜRCAN DOÇ. DR. Z. CEREN KARAHAN

Transkript

1 Tularemi örnekleri alma, saklama ve gönderme g rehberleri HAZIRLAYANLAR DOÇ. DR. ŞABAN GÜRCAN DOÇ. DR. Z. CEREN KARAHAN

2 Klinik in Alınmas nması Sürüntü (boğaz, göz, yara) Alınma YöntemiY Boğaz Bir silgiç aracılığıyla tonsiller ve farinksten sürüntü alınır. Yanak mukozası ve dile pamuklu silgiç dokundurulmamalıdır Konjunktivit Alt göz kapağı hafifçe çekilir ve içerisinden pamuklu silgiç yardımıyla örnek alınır Miktar Eküvyon yüzeyini kaplayacak kadar Yara, ülser ya da akıntılı lezyon Pamuklu silgiç yardımıyla örnek alınır

3 Klinik in Alınması Aspiratlar (Lenf bezi, yumuşak doku) Alınma YöntemiY Deri iyot içeren dezenfektan ile 3 kez silinir. Kuruması beklenir Örnek bir enjektör aracılığıyla aspirasyon ile alınır Lenf bezinde ve yumuşak doku lezyonlarında süpürasyon yoksa lenf nodu/yumuşak doku içine önce enjektör aracılığıyla 1 ml steril SF verilir sonra aspirasyon yapılır Miktar 1 ml Doku (yumuşak doku, karaciğer, dalak vb) Deri iyot içeren dezenfektan ile 3 kez silinir. Kuruması beklenir. Steril şartlarda doku biyopsisi alınır. 2 gram

4 Klinik in Alınmas nması Gastrik yıkama sıvısı Balgam Bronkoalveolar lavaj (BAL) Transtrakeal aspirat Alınma YöntemiY Gastrik sonda ağız veya burundan mideye yerleştirilir ml steril SF mideye verilip aspire edilir Derin inspiriyumu takiben öksürme ile çıkarılan balgam alınır İndüklenmiş balgam da uygundur Bronkoskop aracılığı ile bronş ağzından ml porsiyonlarla toplam ml SF verilip tekrar aspire edilir Trakeal tüpten aspirasyon ile Miktar ml 1-2 ml ml 1-2 ml

5 Klinik in Alınmas nması Alınma YöntemiY Miktar Kan Derinin iyotlu solusyonlarla 3 kez silinmesinden sonra farklı 3 venden 3 örnek alınır 10 ml (Üretici firmanın önerilerine uyulur) Serum (serolojik testler için) Antikoagülan içermeyen tüplere en az 2-3 ml alınan kan dakika bekledikten sonra santrifüj edilir Ayrılan serum sızdırmaz, vida kapaklı bir tüpe aktarılır Asla ağzı sızdırabilen materyalle (pamuk, flaster vb) kapatılmış tüplere aktarılmaz 1-2 ml

6 Taşı şıma Ortamları Sürüntü (boğaz, yara, göz) Kullanım m Amacı Moleküler Tanı Kültür Aktarıld ldığı Ortam Hemen DNA izole edilecekse lysis buffer içerisine konulur Bekletilecekse 5M GuCN içinde, oda ısısında bekletilir Örnek/ GuCN oranı 1/2 olmalı Eküvyonlar Cary-Blair vb taşıma besiyeri içine batırılır Lysis Buffer : GuCN [5 M], Sodyum asetat [1/10 (v/v)], Sarkosil [%0,5]

7 Taşı şıma Ortamları Lenf bezi ve yumuşak doku aspiratları Kullanım m Amacı Moleküler tanı Kültür Aktarıld ldığı Ortam Hemen DNA izole edilecekse lysis buffer içerisine konulur Bekletilecekse 5M GuCN içinde, oda ısısında bekletilir Cary-Blair vb taşıma besiyeri içine 1 ml, kalan materyal steril kaplara aktarılır

8 Taşı şıma Ortamları Doku Kullanım Amacı Moleküler tanı Kültür Aktarıld ldığı Ortam 20-25mg doku örneği biyopsi ile alınır ezilip homojenize edilir Hemen DNA izole edilecekse lysis buffer içerisine konulur Bekletilecekse 5M GuCN içinde, oda ısısında bekletilir 10 g, vidalı kapaklı tüp ( cryovial ) içine konularak (mümkünse) kuru buz içinde donması sağlanır. Kuru buzla hızlı dondurmak mümkün değilse doku Cary-Blair vb taşıma besiyeri içine aktarılır

9 Taşı şıma Ortamları Vücut Sıvıları (Gastrik lavaj, BAL vb) Kullanım Amacı Moleküler tanı Kültür Aktarıld ldığı Ortam 3000/dk devirde 5-10 dk santrifüj Dipteki çökelti alınıp lysis buffer içine karıştırılır 3000/dk devirde 5-10 dk santrifüj Dipteki çökelti alınıp Cary-Blair vb taşıma besiyeri içine aktarılır

10 Klinik in Saklanması Uygun Taşı şıma Ortamlarında Laboratuvara Örneğin Ulaşma Zamanı <24 saat 24 saat-1 1 hafta 1 1 hafta Serum +4 C +4 C -20/-85 C Kültür Amaçlı +4 C -85 C -85 C Moleküler Test Amaçlı +20 C +20 C +20 C

11 Kültür inin Ulusal/Uluslar arası Transportu Örnek Kategorisi A Standart Üçlü Paketlemeye Ek Olarak Aranan Özellikler Birinci veya ikinci kap tanımlanan basınç değişikliğine dayanabilecek iç basınca sahip Dış kap dayanıklı materyalden yapılmış Dış kap boyutları en az 100mm 9 m düşme testi Delinme testi Etiketleme UN 2814 INFECTIOUS SUBSTANCE, AFFECTING HUMANS (Francisella tularensis culture) Net miktar (gr, ml) Gönderenin ve alıcının ad,adres,tel no Class 6.2 Infectious Substance etiketi Paket yönü etiketi (>50 ml için zorunlu) Dokümentasyon Kargo faturası Deklarasyon

12 Örnek Kategorisi B Klinik in Ulusal/Uluslar arası Transportu Standart Üçlü Paketlemeye Ek Olarak Aranan Özellikler Birinci veya ikinci kap tanımlanan basınç değişikliğine dayanabilecek iç basınca sahip Dış kap dayanıklı materyalden yapılmış Dış kap yüzlerinden en az biri en az 100x100mm 1,2 m düşme testi Etiketleme UN 3373 BIOLOGICAL SUBSTANCE, CATEGORY B Net miktar (gr, ml) Gönderenin ve alıcının ad,adres,tel no Class 6.2 Infectious Substance etiketi Paket yönü etiketi (>50 ml için zorunlu) Dokümentasyon Kargo faturası Deklarasyon

13 Standart Üçlü Paketleme Kap No Tanımı Açıklamalar 1 Örneği taşıyan kap Kapaklı, kırılmaz, sızdırmaz, su geçirmez Sızdırma ihtimaline karşı (her) birinci kap ile ikinci kap arası suyu emecek kağıt, pamuk, talaş, kırpık vb materyal konmalıdır 2 Birinci kabı taşıyan kap Kapaklı, kırılmaz, sızdırmaz,su geçirmez - Kategori A ve B için belirlenen özellikleri 3 İkinci kabın içine yerleştirildiği en dıştaki taşıma kabı 4 (+/-) Kuru buz içeren taşıma kabı taşımalı Sağlam ve dayanıklı bir materyalden (mukavva, plastik vb) yapılmış Üzerinde etiketlemeye yetecek kadar yer olmalı Kategori A ve B de yer alan maddelerin transportu için aranan özelliklere uygun olmalı Temiz bir kağıtla paketlenmeli, etiketlenmeli Sızdırmaz, su geçirmez nitelikte Gerekli bilgilerin yazılıp (UN1845, dry ice, miktar) etiketlenmeli