İnönü Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü

Transkript

1 İnönü Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü 130 Bilgisayar Destekli Teknik Resim Yrd. Doç. Dr. Eray Arslan

2 DERS BİLGİLERİ Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS Bilgisayar Destekli Teknik ,5 5 Resim Şube A Derslik Normal Öğretim: Bilgisayar Lab. Z-3 İkinci Öğretim: İnşaat Müh. Bilg. Lab. Dersin Dili Türkçe Dersin Seviyesi Lisans Dersin Türü Zorunlu Dersi Veren Öğretim Elemanı Yrd. Doç. Dr. Eray Arslan eray.arslan@inonu.edu.tr Dersin Yardımcıları Araş. Gör. Mehmet Haskul Dersin Web Adresi Dersin Amacı Makine elemanlarının teknik çizimlerinin ve tasarımlarının bilgisayar ortamında, AutoCAD programından yararlanarak yapılmasını öğrenmek. Dersin İçeriği AutoCAD çizim sisteminin çalışma esasları. Nesne kavramı, koordinat sistemleri vb. İki boyutlu çizim oluşturma komutları; doğru, yay, çember, elips, çokgen, bileşik çizgi, yazı vb. oluşturma. Düzenleme ve analiz komutları. Ölçülendirme, tarama, blok kavramı ve ekran ayarlaması, bu bilgilere dayanarak iki boyutlu tek ve komple resimlerin çizimi ve çıktılarının alınması. İzometrik ve üç boyutlu çizimler. Perspektiften görünüş çıkartma ve görünüşten perspektif çizme uygulamaları. Yüzey ve katı modellemeye giriş.

3 KAYNAKLAR Kaynaklar 1. K. Gök, A. Gök, AutoCAD 2015, Seçkin Yayınevi. 2. İ. Mutlu, Autocad Eğitim Seti, M&B Yayınevi. 3. M. Ş. Demiryürek, AutoCAD 2015, KODLAB Yayınevi. 4. H.Baki, AutoCAD 2010, Birsen Yayınevi. 5. MEGEP BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÇİZİM MODÜLÜ (ücretsiz indirilebilir). ( 6. İnternet... DEĞERLENDİRME SİSTEMİ YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI SAYISI KATKI YÜZDESİ Ara Sınav Toplam 100 Yıliçinin Başarıya Oranı 40 Finalin Başarıya Oranı 60 Toplam 100

4 CAD Computer Aided Design/Drafting Bilgisayar Destekli Tasarım Tasarımın yapılmasını kolaylaştırmak, hızlandırmak, kalitesini yükseltmek gibi amaçlara ulaşmak için araç olarak bilgisayardan yararlanmaktır. CAD, 2 boyutlu düzlemde şekillerin çizilmesi ya da 3 boyutlu cisimlerin yüzey ve katı modellerinin çizilmesinde kullanılır. CAD, neredeyse mühendisliğin bütün alanlarında (ve mimarlıkta) kullanılır. CAM: Computer Aided Manufacturing (Bilgisayar Destekli İmalat) CNC: Computer Numerical Control (Bilgisayar Sayısal Kontrolü) CAE: Computer Aided Engineering (Bilgisayar Destekli Mühendislik) - FEA: Finite Element Analysis (Sonlu Elemanlar Analizi)

5

6

7 Neden CAD? Çizimler ve tasarımlar çok daha hızlı yapılabilir. Hata düzeltmek ya da değişiklik yapmak çok kolay. Farklı tabakalarda kolayca çalışmak mümkün. Boyutlandırmak hızlı ve kolay. Benzer şekilleri çizmek çok daha kolay ve hızlı. Genel mühendislik tasarım işlemlerine çok uyumludur. CAD çıktıları tasarımda kullanılacak başka programların ya da işlemlerim girdisi olacaktır. Paylaşımı kolay ( ). Endüstriyel standartlara uyumlu parça ve modellere ulaşmak kolay. Çok büyük datalar ve çizimler üretilebilir. Hata yapmanız program tarafından engellenir. Zevklidir (Benim görüşüm ) İş bulabilmek için... CAD den önce (Türkiye de) En çok Kullanılan CAD programları Autodesk-AutoCAD CATIA SolidWorks pro/engineer ArchiCAD

8 Yapılan araştırmaya göre 2015 yılında (genel amaçla) kullanılan CAD programlarının kullanım oranları Kaynak: www. cnccookbook.com

9 AutoCAD İlk olarak 1982 de Autodesk firması tarafından kullanıma sunulmuştur. Daha çok 2 boyutlu (2B) teknik çizimler için kullanılır fakat 3 boyutlu (3B) katı model tasarımları içinde kullanılabilir. AutoCAD LT sadece 2 boyutlu teknik çizimler için kullanılır. Autodesk in AutoCAD ürünleri: AutoCAD, AutoCAD Architecture, AutoCAD Civil 3D, AutoCAD Design Suite, AutoCAD Electrical, AutoCAD LT, AutoCAD Map 3D, AutoCAD Mechanical, AutoCAD MEP, AutoCAD P&ID, AutoCAD Plant 3D... En son versiyonu AutoCAD Ticari amaçla kullanılmadığı sürece öğrenciler için 3 yıl boyunca kullanabilecekleri ücretsiz sürümleri mevcuttur. Konuyla ilgili link:

10 Neden Bu derste AutoCAD öğreniyoruz? Amacımız bilgisayarda genel teknik çizim yöntemlerinin öğrenilmesidir. AutoCAD özel bir branşa yoğunlaşmamış bir programdır. 2B çizimde piyasadaki en popüler ve pratik programdır. Her boyutta (nano ya da km) çizim yapılabilir, boyut sınırlaması yoktur. Tolerans ve duyarlılığı diğer 3B CAD programlarından çok daha yüksektir. Neredeyse yüm CAD programları ile uyumludur. Hızlı taslak çizim yapabileceğiniz bir programdır. Bütün mühendislik branşlarında kullanılabilir. Autodesk, CAD konusunda deneyimli bir şirkettir. Neredeyse bütün bilgisayarlara kurulabilir çok fazla işlemci kullanmaz, bilgisayarınızın kullanımını kısıtlamaz. AutoCAD in dezavatajları 3 boyutlu çizimlerde, katı modellemede AutoCAD den daha başarılı ve basit programlar vardır. (AutoCAD çizimlerde hacimsel eleman yerine çizgisel eleman kullanır.) Özel parça çizimlerinde (civata, tesisat, mimari vs), AutoCAD den daha başarılı ve basit programlar vardır. Genel olarak çizimler parametrik değildir. Mesela çizilen bir parçanın boyutlarını değiştirmek diğer programlara göre daha zahmetlidir. Çizimler sadece *.DWG and *.DXF uzantılı olarak kaydedilir. Render (bilgisayarda çizilmiş veya düzenlenmiş olan ham modeli bir program aracılığıyla işleyip resim veya video haline çevirmek) konusunda çok zayıftır. Katı modellemede çok gerekli olan renk seçenekleri sınırlıdır.

11 AutoCAD için Sistem Gereksinimleri AutoCAD bit Windows 8 Standard, Enterprise, or Professional edition, Windows 7 Enterprise, Ultimate, Professional, or Home Premium edition (compare Windows versions), or Windows XP Professional or Home edition (SP3 or later) operating system For Windows 8 and Windows 7: Intel Pentium 4 or AMD Athlon dual-core processor, 3.0 GHz or higher with SSE2 technology For Windows XP: Pentium 4 or Athlon dual-core processor, 1.6 GHz or higher with SSE2 technology 2 GB RAM (4 GB recommended) 6 GB free disk space for installation 1,024 x 768 display resolution with true color (1,600 x 1,050 recommended) AutoCAD bit Windows 8 Standard, Enterprise, or Professional edition, Windows 7 Enterprise, Ultimate, Professional, or Home Premium edition (compare Windows versions), or Windows XP Professional (SP2 or later) Athlon 64 with SSE2 technology, AMD Opteron processor with SSE2 technology, Intel Xeon processor with Intel EM64T support and SSE2 technology, or Pentium 4 with Intel EM64T support and SSE2 technology 2 GB RAM (4 GB recommended) 6 GB free space for installation 1,024 x 768 display resolution with true color (1,600 x 1,050 recommended) AutoCAD bit Microsoft Windows XP Profesional ya da Home XP (SP2 ve üstü) Intel Pentium 4 işlemci veya AMD Athlon Dual Core işlemci, 1.6 Ghz veya üzeri (SSE2 teknolojisi ile) 2 GB RAM Yükleme için 1GB boş sabit disk alanı 1024 x 768 VGA True Color ekran desteği AutoCAD bit Windows XP Professional x64 sürümü (SP2 ve üstü) veya Windows Vista 64-bit (SP1 ve üstü) Enterprise, Business, ultimate, ya da Home Premium edition AMD Athlon 64 (SSE2 technology), ya da AMD Opteron işlemci (SSE2 technology), ya da Intel Xeon işlemci (Intel EM64T desteği ve SSE2 technology), ya da Intel Pentium 4 (Intel EM64T desteği ve SSE2 technology) 2 GB RAM Yükleme için 1,5GB boş sabit disk alanı 1024 x 768 VGA True Color ekran desteği 3 Boyut Modelleme için (Tüm sistemler için) Intel Pentium 4 işlemci veya AMD Athlon, 3 GHz ve üstü; Intel veya AMD çift çekirdekli işlemci, 2 GHz ve üstü 2 GB RAM ve üstü Yükleme sonrası 2GB veya üzeri sabit disk alanı 1280 x bit color video adaptör (true color) 128 MB veya daha fazla bellek, Direct3D uyumlu iş istasyonu sınıfı grafik kartı.

12 AutoCAD Programın Çalıştırılması Başlat menüsünden açılabilir. Varsa masaüstündeki kısayol tuşundan açılabilir.

13 AutoCAD Çalışma Alanları 2 Boyutlu Çizim Ribbon Çalışma Alanı

14 AutoCAD Çalışma Alanları Klasik Çalışma Alanı AutoCAD 2006 dan önce sadece bu çalışma alanı vardı! Bu dersde bu çalışma alanını kullanacağız!

15 AutoCAD Çalışma Alanları Arası Geçiş Ekranın sağ alt köşesindeki Workspace switching menüsü ile Workspace control (çalışma alanı kontrol) menüsü Workspace switching (çalışma alanı değiştirme) menüsü ya da sol üst köşedeki Workspace control menüsü ile çalışma alanları arasında değişim yapılabilir.

16 AutoCAD AutoCAD 2015 de (ve 2016 da) çalışma alanları arası geçiş nasıl yapılır? (1/3) Workspace oluştur: Şu anda açık olan çalışma alanını Classic ismini vererek keydet. Yeni çalışma alanının eklendiğine emin ol ve yapılacak değişiklikleri otomatik kaydetmesi için gerekli yeri seç.

17 AutoCAD AutoCAD 2015 de (ve 2016 da) çalışma alanları arası geçiş nasıl yapılır? (2/3) Ana Menü yü aç. Ribbon menüleri kapat.

18 AutoCAD AutoCAD 2015 de (ve 2016 da) çalışma alanları arası geçiş nasıl yapılır? (3/3) Araç çubuklarını ekle. Ayrıca görünüm için aşağıdaki ayarları da yapabilirsin.

19 AutoCAD Klasik Çalışma Alanı Ekran Görüntüsü Application Menu (Uygulama Menüsü) Main Menu (Ana menü) Info Center (yardım merkezi) Quick Access Toolbar (Hızlı Erişim çubuğu) Toolbars (Araç çubukları) Drawing Area (çizim alanı) Crosshairs (Cursor) (İmleç) İmleç Koordinat Göstergesi (X,Y,Z) UCS (Evrensel Koordinat Sistemi) Command Window (Komut Penceresi) Status Bar (Durum Gösterge Satırı)

20 AutoCAD Application Menu (Uygulama Menüsü) New: Yeni bir çizim alanı oluşturur. Bu alan önceden belirlenen şablonlar (template) arasında seçilebilir. Open: Daha önceden çizilmiş bir çizimi açar ya da DNG (Digital Negative) uzantılı bir dosyayı DWG e çevirir. Save: Ekrandaki çizimi belirli bir yere kaydeder. Varsayılan format DWG dir. Save as: Ekrandaki çizimi yeni bir isimle ya da yeni bir yere kaydeder. Export: Ekrandaki çizimi farklı formatlarda kaydeder. Print: Çizimi yazdırır. Publish: DWF, DWFx veya PDF dosyaları olarak çok sayfalı çıktılar yaratır. Ayrıca, katı modellerin 3 boyutlu yazıcılar ile oluşturulması bu komut ile gerçekleşir. Send: Çizim dosyasının ya da çizimleri içeren zip dosyalarının ile gönderilmesini sağlar. Drawing Utilities: Çizim özelliklerinin (drawing properties), Birimlerin (units), otomatik hata düzeltme ayarlarının (Audit), çizim durumlarının (Status), kullanılmayanların silinmesi (purge), dosya kurtarma (recover) işlemleri buradan gerçekleştirilir. Close: Çalışılan dosyayı kapatır. Ayrıca bu menüde önceden çalıştırılan dosyalar açılabilir ve menü (veya komut) araması yapılabilir.

21 AutoCAD Quick Access Toolbar (Hızlı Erişim Çubuğu) Sıkça kullanıalcak bazı komutlara buradan ulaşılabilir. Burada; yeni sayfa açma Dosya açma kaydetme geri alma tekrarlama yazdırma eşleştirme komutlarının bulundurulması tavsiye edilir.

22 AutoCAD Çizim alanları arasında geçiş Programda açılan farklı çizim alanları arasında geçiş yapmak için ana menü üzerindeki Window tab ı kullanılır.

23 AutoCAD Status Bar 1 (Durum Gösterge Satırı) Satırın üzerinde sağa tıklanırsa ayarlarda değişiklik yapılabilir. Snap (Yakalama/Kenetleme): Belirli aralıklarla oluşturulmuş yatay ve dikey ızgaraların (gridlerin) düğüm noktalarını yakalamanızız sağlar. Bu durumda, imleç x ve y yönünde tanımlanmış mesafeler kadar sıçrayarak ilerler. Kısayol tuşu F9. Grid Display (Izgara Görünümü): Ekranda çizime yardımcı olacak sanal ızgara görünümü oluşturur. Izgara aralık boyutları sağ tuş ile ayarlara girilerek belirlenebilir. Kısayol tuşu F7. Ortho Mode (Ortogonal mod): Çizilecek elemanın UCS eksenlerine paralel ya da dik olmasını sağlar. Kısayol tuşu F8. Polar Tracking (Kutupsal Rota): Çizilen elemana yardımcı olmak için belirlenen açılara kilitlenmesini sağlar. Kilitleneceği açılar, sağ tuş işe ayarlara girerek belirlenebilir. Kısayol tuşu F10. Object Snap (Objeye kilitlenme) OSNAP : Ekrandanki başka objelere bağlı yeni çizimler yapılacaksa, bu ikonun aktif olması gerekir. Bu konuda ileride ayrıca Object Snap araç çubuğu detaylı bir şekilde incelenecektir. Kısayol tuşu F3.

24 AutoCAD Status Bar 1 (Durum Gösterge Satırı) - devam object snap tracking (Cisim uzantısını Yakalama/Kenetleme): OSNAP ya da polar ile birlikte kullanılır. Aktif olduğunda cisimlerin belirli uantılarını kullanarak çizime yardımcı olur. Kısayol tuşu F11. Dynamic UCS (Dinamik Kullanıcı tanımlı koordinat sistemi): 3B çizimlerde geçici olarak XY koordinat sistemini çizim düzlemi haline getirir. Dynamic Input (Dinamik Girdi): Çizilen objenin boyutlarının (ya da açıların) çizim esnasında belirlenmesini sağlar. Lineweight (Çizgi Kalınlığı): Farklı çizgi kalınlıkları tanımlandıysa bunların ekranda gözükmesini sağlar. Quick Properties (Hızlı Özellikler) : Seçilen Objenin özelliklerinin ekranda devamlı görünmesini sağlar.

25 AutoCAD Status Bar 2 (Durum Gösterge Satırı) Model or Paper Space: Model ya da çizim kağıdı görünümleri arasında geçiş sağlar. Pan: Ekranın XY düzlemi üzerinde kaydırılmasını sağlar. Zoom: Ekrana zoom in ya da zoom out yapılmasını sağlar. Objelerdeki detayları görmek için zoom in yapılır. Resmin tamamı için zoom out yapmak gerekir. Annotation Scale: Çizim ölçeğini belirler.

26 AutoCAD Yardım AutoCAD de yardım (Help) dosyalarına 3 farklı yolla ulaşılabilir: 1. F1 kısayol tuşu ile. 2. Ekranın sağ üst köşesindeki Info Center (Yardım merkezi) menüsü ile. 3. Araç çubuklarındaki ipuçları ile. Araç çubuğu üzerindeki bir ikonun üzerine gelinir ve beklenir. Ekranda, araç ile ilgili ipucu belirir. İkon üzerinde biraz fazla beklendiğinde daha detaylı bir bilgi ekranı gelir.

27 AutoCAD Temel Araç Çubukları Araç çubuklarının ekranda açılması için iki yol takip edilebilir: 1. Ana Menü -> Tools -> Toolbars -> AutoCAD -> Buradan istenilen araç çubukları seçilir. 2. Herhangi bir araç çubuğunun üzerinde sağa tıklanır ve açılan listeden araç çubuğu seçilir. Başlangıçta öğreneceğimiz ve sıkça kullanacağımız araç çubukları şunlardır: Standart Araç Çubuğu: Draw (Çizim) Araç Çubuğu: Object Snap (Obje Yakalama) Araç Çubuğu: Modify (Düzenleme) Araç Çubuğu: Layers (Tabakalar) Araç Çubuğu: Properties (Özellikler) A.Çubuğu: Workspaces (Çalışma Alanları) Araç Çubuğu: Dimension (Boyutlandırma) A.Çubuğu:

28 AutoCAD Temel Araç Çubukları Kullanacağımız araç çubuklarının bulunduğu ekran bu şekilde olmalı:

29 AutoCAD AutoCAD de girdi (input) Yöntemleri AutoCAD e 5 farklı komut girilebilir: 1. Ekranın altındaki Komut penceresinden (klavye ile). Komutlarda kısaltmalar kullanılabilir. (Örneğin L:line (çizgi), C: Circle (Daire)). Komut satırında büyük harf ya da küçük harf kullanılabilir. En hızlı komut girme yöntemidir. (Ayrıca komut satırında yapılacak işlem ile ilgili hatırlatmalar yazabilir!) 2. Ana Menü kullanılabilir. 3. Fare ile. Sol, sağ, orta ve tekerlek kullanılarak farklı komutlar verilebilir. 4. Araç çubukları kullanılarak. 5. İmlecin yanında beliren Dinamik input kullanılarak.

30 AutoCAD İmleç Eğer hiçbir araç seçilmediyse ya da bir komut girilmediyse imleç bu şekildedir: Eğer bir araç seçildiyse ya da bir komut girildiyse ve çizim alanında bir işlem yapılması bekleniyor ise imleç bu şekildedir:

31 AutoCAD Temel Kısayol Tuşları Seçili bir araçtan çıkmak için ESC kullanılır. (Bazı araçlardan çıkmak için iki kez basmak gerekebilir). Çizim alanındaki tüm objeleri seçmek için CTRL + A kullanılır. Son yapılan işlemi geri almak için (undo) CTRL + Z Son yapılan işlemi tekrarlamak için (redo) CTRL + Y Seçili objeyi kopyalamak için CTRL + C Seçilmiş objeyi yapıştırmak için CTRL + P

32 AutoCAD Çizime Hazırlık Ölçü sisteminin Ayarlanması Uygulama Menüsü: Drawing Utilities -> Units Ana

33 AutoCAD Koordinat Bölgeleri UCS User Coordinate System Bu noktanın koordinatı (0,0)

34 AutoCAD Çizim Yöntemleri 1. Mutlak Koordinat Girişi: (Çok kullanılan bir yöntem değildir.) Uygulama: Line Komutu ile Mutlak Koordinat girişi kullanarak çizim yapalım: Ana Draw Araç çubuğunda 1. Line specify first point (çizgi başlangıç noktası) :50,60 (enter) 2. Next point (sonraki nokta): 150,60 3. Next point (sonraki nokta): 150, Next point (sonraki nokta): 50, Next point (sonraki nokta): 50,60 (ya da c ) (50,100) 4 3 (150,100) (50,60) (150,60)

35 AutoCAD Çizim Yöntemleri 2. Göreli (İzafi) Koordinat Girişi: (Bir önceki yönteme göre daha kullanışlıdır.) Uygulama: Line Komutu ile Göreli Koordinat girişi kullanarak çizim yapalım: 1. Line specify first point (çizgi başlangıç noktası) :30,30 (enter) 2. Next point (sonraki 3. Next point (sonraki 4. Next point (sonraki 5. Next point (sonraki 6. Next point (sonraki (ya da c ) (@-130,0) 5 4 (@0,40) (@0,-70) 6 1 (30,30) 2 3 (@100,0) (@30,30)

36 AutoCAD Çizim Yöntemleri 3. Kutupsal Koordinat Girişi: Ayrıca eğer en son noktadan; sağa doğru yatay gidilecekse açı yerine e, yukarı dikey gidilecekse n, sola yatay gidilecekse w ve aşağı dikey gidilecekse s yazılabilir. Uygulama: Line Komutu ile Kutupsal Koordinat girişi kullanarak çizim yapalım: 1. Line specify first point (çizgi başlangıç noktası) :30,30 (enter) 2. Next point (sonraki 3. Next point (sonraki 4. Next point (sonraki 5. Next point (sonraki 6. Next point (sonraki 7. Next point (sonraki 8. Next point (sonraki 9. Next point (sonraki (ya da c ) (@100<n) 7 (@100<135) 4 (@100<225) 8 (@100<w) (@100<s) 3 (@100<45) (@100<315) (30,30) 2 (@100<e)

37 AutoCAD Çizim Yöntemleri 4. Koordinatsız Çizim: Sadece mesafe girilerek çizim yapılır. Diğer yöntemlere göre daha pratik bir yöntemdir. Yatay ve dikey çizgiler için ortho modu açılmalı (F8). Ortho modu kapalı ise imlecin baktığı yöne doğru çizim yapılır. Çizginin boyu yazılır ve enter a basılırsa imlecin bulunduğu noktaya doğru bir doğru çizilir. Belirli bir açı ile çizilecekse, Polar Tracking açılır (F10). Fakat öncesinde ayarlarından istenilen açının girilmesi gerekir.

38 AutoCAD Çizim Yöntemleri Uygulamalar 1,2 Uygulama 1

39 AutoCAD Çizim Yöntemleri Uygulamalar 3, 4 Uygulama 3 Uygulama 4 İZAFİ İZAFİ

40 AutoCAD Çizim Yöntemleri Uygulamalar 5,6 Uygulama 5 Uygulama 6 İZAFİ