Sayı : Konu : Tavsiye Kararı Talebi KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMUNA

Transkript

1 Sayı : Konu : Tavsiye Kararı Talebi KAMU DENETÇİLİĞİ KURUMUNA Türk kamu yönetiminde son dönemde yaygınlaşarak artan uzmanlaşmaya dayalı personel yaklaşımının, Bakanlık düzeyindeki ilk örneklerinden biri olan İl Planlama Uzmanlığı kariyeri, İçişleri Bakanlığı nda yaklaşık 30 yıllık bir geçmişe sahiptir. 8 Kasım 1988 tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 3152 ve 2451 Sayılı Kanunlarla 190, 231 ve 308 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin (KHK 340) 2 nci Maddesiyle İl Planlama Uzmanlığı mesleği oluşturulmuştur. KHK nın 2 nci maddesindeki düzenleme şu şekildedir. Madde sayılı Kanuna aşağıdaki madde eklenmiştir. İl Planlama Uzmanlığı Ek Madde 1 İllerde plan ve program uygulamalarında il planlama uzman ve uzman yardımcıları istihdam edilir. Uzman yardımcılıklarına atanabilmek için, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde sayılan şartlara ek olarak; a) En az dört yıllık yükseköğretim kurumlarından veya bunlara denkliği kabul edilen yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından mezun olmak, b) Yapılacak yarışma ve yeterlik sınavında başarılı olmak, c) Sınavın yapıldığı tarihte 30 yaşını doldurmamış olmak, şarttır. Uzman yardımcılığında en az 3 yıl çalışmak ve olumlu sicil almak kaydıyla açılacak yeterlik sınavında başarı gösterenler "İl Planlama Uzmanı" unvanını alırlar. Uzman yardımcılığı ve uzmanlıkla ilgili usul ve esaslar ile bunların eğitime tabi tutulmaları, seçilme esasları ve diğer hususlar bir yönetmelikle düzenlenir. Söz konusu KHK nın genel gerekçesi ve madde gerekçesi İl Planlama Uzmanlığı mesleğinin oluşturulma ihtiyacını ve statüsünün ne olacağına ilişkin hususları net bir şekilde ortaya koymaktadır.

2 Şöyle ki; İlgili KHK nın Genel Gerekçesinde illerde plan ve programların hazırlanması, izlenmesi ve koordinasyonu ve darboğazların belirlenmesinde, öncelikle valilerden başlamak üzere, mülki idare amirlerine teknik düzeyde yardımcı olmak için sağlıklı bir uzman eleman yetiştirme sürecinin temellerinin gerçekleştirilmesi amaçlanmaktadır. denilmekte, 2 numaralı maddenin gerekçesinde ise illerde mülki idare amirlerinin plan ve program uygulamalarında kendilerine uzmanlık düzeyinde yardımcı olmak üzere belirli nitelikleri taşıyan kişilerin Planlama Uzmanı ve Uzman Yardımcısı olarak istihdam edilmeleri öngörülmekte. ifadesi yer almaktadır. Tüm bu düzenlemelerde de açık bir şekilde görüleceği üzere İl Planlama Uzmanlarının öncelikle Valiler olmak üzere Mülki İdare Amirlerine uzmanlık düzeyinde yardımcı olmak/danışmanlık yapmak üzere istihdam edileceği, bu yönüyle arada başka bir idari kademe olmaksızın aslında doğrudan Valilere/Mülki İdare Amirlerine bağlı olarak görev yapmaları gerektiği sonucu ortaya çıkmaktadır. Ancak bugünkü durumda, yapılan çeşitli ikincil mevzuat düzenlemeleriyle İl Planlama Uzman ve Uzman Yardımcılarının İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü yapılanması içerisinde müdüre bağlı olarak çalışması öngörülmüş olup, söz konusu KHK nın genel gerekçesinde ve madde gerekçelerinde belirtilen hususlara aykırı bir düzenleme getirilmiştir. Bu düzenlemeler ise İl Planlama Uzmanlığı kariyerinin oluşturulmasında öngörülen Valilere/Mülki İdare Amirlerine uzmanlık düzeyinde yardımcı olmak/danışmanlık yapmak üzere istihdam edilmeleri prensibinin ortadan kalkmasına ve ara kademe oluşturmak suretiyle, teknik ve uzmanlık düzeyinde yardımcı olma görevinin sağlıklı bir şekilde icrasını engelleyici bir duruma yol açmakta, üstelik uzmanlık kariyeri açısından da bir statü kaybına neden olmaktadır. 15 Temmuz 1993 tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Memurlar ile Diğer Bazı Kamu Görevlileri ile İlgili Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararname nin (KHK 486) kariyer uzmanlara ilişkin tazminat düzenlemelerinin yapıldığı 12 nci maddesinde, DMK da yer alan kariyer uzman unvanları sunulmuştur: - Başbakanlık Uzmanları, - Devlet Planlama Uzmanları, - Devlet Personel Uzmanları, - Devlet Bütçe Uzmanları, - Çevre Uzmanları, - Bakanlık ve bağlı kuruluşların A.T. Uzmanları - Hazine ve Dış Ticaret Uzmanları - İçişleri Bakanlığı İl Planlama Uzmanları

3 Burada da görüleceği üzere 1993 senesi itibariyle kariyer uzmanlık yapılanmasının örnekleri oldukça sınırlıdır (8 adet). Bu örneklerden biri de İçişleri Bakanlığı İl Planlama Uzmanlığı kariyeridir. Günümüzde ise 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 36-A-11 maddesinde 64 farklı kariyer uzman unvanının yer aldığı görülmektedir. İçişleri Bakanlığı merkez birimlerinde ve Valiliklerde görev yapan İl Planlama Uzman ve Uzman Yardımcıları, ağırlıklı olarak plan ve program uygulamalarında çalıştırılmaktadır. Bakanlık merkezinde görevli İl Planlama Uzmanları ise stratejik planlama, performans programı, yatırım programı, bütçe, iç kontrol, yayın, projeler, mevzuat, dış ilişkiler ve Avrupa Birliği, il idaresi, araştırma ve etüt, sınır yönetimi gibi konularda İçişleri Bakanlığı ana hizmet ve danışma birimlerinde görev yapmakta ve Bakanlık için önemli bir kurumsal hafıza oluşturmaktadır. Tablo 1. İl Planlama Uzman ve Uzman Yardımcılarının Görev Yerlerine Göre Dağılımı İçişleri Bakanlığı Valilikler Diğer kurumlar 25 6 İller İdaresi Genel Müdürlüğü AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Sınır Yönetimi Bürosu Araştırma ve Etütler Merkezi 104 Başbakanlık TKDK Türkiye Belediyeler Birliği Kazan Belediyesi Tablo 2. İl Planlama Uzman ve Uzman Yardımcıları Kadro Durumu Kadro Durumu İl Planlama Uzmanı İl Planlama Uzman Yardımcısı Toplam Dolu Boş Toplam Dolu Boş Toplam Dolu Kadro Doluluk Oranı % sayılı KHK ile getirilen hükümler çerçevesinde Kariyer Uzmanların özlük hakları ve mesleki durumlarıyla ilgili çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Bu noktada ise Türkiye nin ilk kariyer mesleklerinden biri olan İl Planlama Uzmanlığı ve yine taşrada görevli diğer kariyer meslekler, taşra teşkilatına bağlı kariyer uzmanlar kategorisinde değerlendirilerek, emsal mesleklere göre maaş olarak yaklaşık %40 oranında daha düşük bir seviyede bırakılmıştır. Hâlihazırda 1. Derece İçişleri Bakanlığı İl Planlama Uzmanının zam ve tazminatları ile yaklaşık maaş bilgileri aşağıda gösterilmektedir. Tablo 3. İl Planlama Uzmanı Özlük Hakları (1/4) İl Planlama Uzmanı (1/4) Ek Gösterge 2200 Özel Hizmet Tazminatı 130 Denetim Tazminatı 20 Ek Ödeme 140 Yaklaşık Net Maaş TL

4

5 Yukarıda da görüldüğü üzere, 666 sayılı KHK ile getirilen hükümler çerçevesinde Kariyer Uzmanların özlük hakları ve mesleki durumlarıyla ilgili çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Bu noktada ise Türkiye nin ilk kariyer mesleklerinden biri olan İl Planlama Uzmanlığı ve yine taşrada görevli diğer kariyer meslekler, taşra teşkilatına bağlı kariyer uzmanlar kategorisinde değerlendirilerek, emsal mesleklere göre maaş olarak yaklaşık %40 oranında daha düşük bir seviyede bırakılmıştır. Bilindiği gibi Türkiye Cumhuriyeti Anayasası nın 123 üncü maddesinin 1 inci fıkrasında İdare, kuruluş ve görevleriyle bir bütündür ve kanunla düzenlenir. hükmü doğrultusunda, idarenin personel rejimiyle birlikte yani topyekûn tüm unsurlarıyla bir bütün olduğu ve yine idarenin aynı anlayışla işletilmesi gerekliliği vurgulanmıştır. Bu hükmün varlığına rağmen, söz konusu yasal düzenlemelerle yalnızca kariyer meslek personeli (Uzman, Müfettiş, Denetmen ve Denetçi) açısından kurumların merkez ve taşra teşkilatında görevli olanlar şeklinde bir ayrıma gidilmiştir. Bununla birlikte il planlama uzmanlığı kariyerinin yasal olarak tanımlanan unvanının başında İçişleri Bakanlığı ibaresi yer almaktadır. Yine, görev yerleri ağırlıklı olarak Valiliklerdir ve Valilikler de İçişleri Bakanlığı nın taşra teşkilatı değildir (Valiliklerin İçişleri Bakanlığı nın taşra teşkilatı olduğuna dair hiçbir yasal düzenleme yoktur) sayılı İl İdaresi Kanunu nun 9 uncu maddesi Vali ilde Devletin ve Hükümetin temsilcisi ve ayrı ayrı her Bakanın mümessili ve bunların idari ve siyasi yürütme vasıtasıdır hükmünü havidir. Bu itibarla temsil ettikleri Valilik kurumunun da diğer taşra kuruluşlarıyla aynı konumda ve statüde değerlendirilemeyeceği izahtan varestedir. Valiliklerde görevli olan İl Planlama Uzmanlığı kariyerinin oluşturulduğu ilk yasal düzenleme olan ve 8 Kasım 1988 tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 3152 ve 2451 Sayılı Kanunlarla 190, 231 ve 308 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin (KHK 340) Genel Gerekçesi ve ilgili madde gerekçesinde de illerde mülki idare amirlerinin plan ve program uygulamalarında kendilerine uzmanlık düzeyinde yardımcı olmak üzere belirli nitelikleri taşıyan kişilerin Planlama Uzmanı ve Uzman Yardımcısı olarak istihdam edilmeleri öngörülmekte. dir. Tüm bu hususlar göz önünde bulundurulduğunda İçişleri Bakanlığı İl Planlama Uzmanlığı kariyerinin klasik anlamda bir taşra kadrosu olduğunu iddia etmenin doğru olmayacağı ve 666 sayılı KHK ile kariyer uzmanlar arasında yaratılan özlük hakkı farklılıklarının da eşitlik, hakkaniyet ve adalet ilkeleri ile ters düşen bir uygulama olduğu değerlendirilmektedir.

6 Her ne kadar 666 sayılı KHK ile İl Planlama Uzmanları taşra personeli olarak sayılmış ise de gerek İçişleri Bakanlığı nın ana hizmet politikasını belirleyen birimlerde gerekse taşra kuruluşu olarak değerlendiremeyeceğimiz Valilik müessesesi içerisinde politika belirleme süreçlerinde teknik ve uzmanlık bilgisiyle iş ve işlemlerin doğrudan yürütülmesinde yer alan İçişleri Bakanlığı İl Planlama Uzmanları açısından çalışma barışını bozan söz konusu düzenlemelerin değiştirilmesine ve eşitsizliğin giderilmesine yönelik bir tavsiye kararının verilmesi hususunu saygılarımla arz ederim. Adem YILGIN Yönetim Kurulu Başkanı EKLER: Sayılı DMK (İlgili Hükümler) (11 Sayfa) 2. İçişleri Bakanlığı Planlama Uzmanlığı Yönetmeliği (11 Sayfa) 3. Resmi Gazete (15 Temmuz 1993 tarihli ve sayılı) (2 Sayfa) 4. Resmi Gazete (8 Kasım 1988 tarihli ve sayılı) (2 Sayfa) 5. Başbakanlık Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü nün tarih ve sayılı yazısı (4 Sayfa)