KOBİ LERDE SEKTÖR ve ÖLÇEK BAZINDA İŞGÜCÜ VERİMLİLİĞİ: Türkiye - Avrupa Birliği Karşılaştırması

Transkript

1 KOBİ LERDE SEKTÖR ve ÖLÇEK BAZINDA İŞGÜCÜ VERİMLİLİĞİ: Türkiye - Avrupa Birliği Karşılaştırması Müge ÜNAL Hasan Çağdaş KARAKAŞ Kalkınma Bakanlığı 5. Ulusal Verimlilik Kongresi 6 Ekim 2015

2 Sunum Akışı 1. Çalışmanın Genel Çerçevesi 2. KOBİ lerin Ekonomideki Yeri ve Önemi 3. KOBİ lerin Türkiye Ekonomisindeki Görünümü 4. KOBİ lerde İşgücü Verimliliği: Türkiye - AB Karşılaştırması 2

3 Çalışmanın Genel Çerçevesi 3

4 Amaç KOBİ lerin kişi başı ürettikleri katma değer ve verimlilik düzeyinin sektör analizi Türkiye ve AB ülkelerinde faaliyet gösteren büyük ölçekli işletmelerle KOBİ ler arasındaki verimlilik farkını sektör ve ölçek bazında hesaplamak, Türkiye ile AB ülkeleri arasındaki verimlilik farkını sektör ve ölçek bazında tespit etmek, Türkiye deki KOBİ lerin ve büyük ölçekli işletmelerin görece verimli oldukları sektörleri belirlemek, 4

5 Yöntem Türkiye ve AB deki KOBİ ler ve büyük ölçekli işletmelerin, Girişim sayısı İstihdam dağılımı Üretim değeri Faktör maliyetiyle katma değerleri TÜİK ve EUROSTAT veri kaynaklarından yararlanılarak incelenmiştir. 5

6 Kapsam Ekonomik Faaliyet NACE Rev.2 B- Madencilik Taş Ocakçılığı C- İmalat D- Elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı E- Su temini; kanalizasyon, atık yönetimi ve iyileştirme faaliyetleri F- İnşaat G- Ticaret; motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı H- Ulaştırma ve depolama I- Konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetleri J- Bilgi ve iletişim L- Gayrimenkul faaliyetleri M- Mesleki, bilimsel ve teknik hizmetler N- İdari ve destek hizmet faaliyetleri P- Eğitim Q- İnsan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri R- Kültür, sanat, eğlence, dinlence ve spor S- Diğer hizmet faaliyetleri İmalat Sanayii İnşaat Ticaret Hizmet Sektörü 6

7 KOBİ lerin Ekonomideki Yeri ve Önemi 7

8 KOBİ Tanımı Türkiye AB Tanım Kriteri Mikro İşletme Küçük İşletme Orta Ölçekli İşletme Çalışan Sayısı Yıllık Net Satış Hasılatı (Milyon TL) Yıllık Mali Bilanço Değeri (Milyon TL) Çalışan Sayısı Yıllık Ciro (Milyon Avro) Yıllık Bilanço (Milyon Avro) Çalışan sayısı 250 den az olmasına rağmen net satış hâsılatı veya bilanço değeri bakımından KOBİ sayılma eşiğini aşan işletmeler, toplam işletmelerin yaklaşık binde ikisini oluşturmaktadır. 8

9 KOBİ lerin Ülke Ekonomilerine Katkıları KOBİ lerin genel özellikleri ve ekonomiye katkıları, Daha az yatırımla daha fazla istihdam yaratabilme, Gelirin daha adil dağılmasında rol oynama, Daha az yatırımla üretim ve ürün çeşitliliği sağlama, Piyasadaki talep boşluklarını ve değişiklerini kısa zamanda karşılayabilme, Piyasaların rekabetçiliğini artırma, Teknolojik yeniliklere yatkınlık,. 9

10 KOBİ lere Yönelik Uygulamalar Türkiye de de KOBİ politikasının oluşturulması ve uygulanması süreçlerinde yer alan başlıca kurumlar, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Maliye Bakanlığı Kalkınma Bakanlığı Hazine Müsteşarlığı Ekonomi Bakanlığı Gümrük ve Ticaret Bakanlığı AB Bakanlığı TÜBİTAK KOSGEB Kalkınma Ajansları. 10

11 KOBİ lerin Türkiye Ekonomisindeki Görünümü 11

12 12

13 KOBİ lerin İstihdam, Katma Değer, Ciro, Üretim Değeri ve Yatırımlardan Aldıkları Pay, Kaynak: TÜİK, Yıllık Sanayi ve Hizmet İstatistikleri 13

14 14

15 15

16 KOBİ lerde İşgücü Verimliliği: Türkiye - AB Karşılaştırması 16

17 İmalat Sanayii 17

18 Türkiye ve AB Ülkelerinde Firma Ölçeğine Göre Verimlilik Farkı ve Toplam Ekonomide İşgücü Verimliliği, 2012 Kaynak: TÜİK, OECD, EUROSTAT, Yazar Hesaplamaları 18

19 Türkiye ve AB Ülkelerinde 1-19 İle 250+ Ölçeğindeki İşletmeler Verimlilik Farkı, Arasındaki Kaynak: TÜİK, EUROSTAT, Yazar Hesaplamaları 19

20 Türkiye ve AB Ülkelerinde İmalat Sanayindeki 1-19 Ölçeğindeki Girişimlerin Üretim, Katma Değer ve Girişim Sayısı Bakımından Karşılaştırılması Kaynak: TÜİK, OECD, EUROSTAT, Yazar Hesaplamaları 20

21 Türkiye ve AB Ülkelerinde İmalat Sanayindeki Ölçeğindeki Girişimlerin Üretim, Katma Değer ve Girişim Sayısı Bakımından Karşılaştırılması Kaynak: TÜİK, OECD, EUROSTAT, Yazar Hesaplamaları 21

22 Türkiye ve AB Ülkelerinde İmalat Sanayindeki Ölçeğindeki Girişimlerin Üretim, Katma Değer ve Girişim Sayısı Bakımından Karşılaştırılması Kaynak: TÜİK, OECD, EUROSTAT, Yazar Hesaplamaları 22

23 Türkiye ve AB Ülkelerinde İmalat Sanayindeki 250+ Ölçeğindeki Girişimlerin Üretim, Katma Değer ve Girişim Sayısı Bakımından Karşılaştırılması Kaynak: TÜİK, OECD, EUROSTAT, Yazar Hesaplamaları 23

24 İmalat Sanayiinde Türkiye ile Seçilmiş AB Ülkeler Arasındaki Verimlilik Farkları Genel Belçika 4,94 3,22 2,92 2,32 3,13 Bulgaristan 1,11 0,69 0,69 0,59 0,71 Çek Cumh. 2,23 1,45 1,38 1,16 1,49 Almanya 4,17 2,45 2,14 1,84 2,58 İspanya 3,82 2,74 2,42 1,88 2,26 Fransa 4,53 2,55 2,07 1,58 2,25 İtalya 3,37 2,50 2,35 1,62 1,91 Macaristan 1,85 1,25 1,26 1,49 1,70 Hollanda 5,36 3,63 2,98 2,68 3,19 Avusturya 4,44 2,79 2,56 2,03 2,82 Polonya 1,97 1,51 1,31 1,17 1,46 Portekiz 1,87 1,42 1,32 1,16 1,19 Romanya 1,30 0,63 0,65 0,57 0,75 İngiltere 5,65 2,68 2,45 2,09 2,79 Kaynak: TÜİK, OECD, EUROSTAT, Yazar Hesaplamaları 24

25 İnşaat Sektörü 25

26 İnşaat Sektöründe Türkiye ile AB Ülkelerinin 1-19 Ölçek Büyüklüğünde Girişim, Üretim, Katma Değer Bakımından Karşılaştırılması Kaynak: TÜİK, OECD, EUROSTAT, Yazar Hesaplamaları 26

27 İnşaat Sektöründe Türkiye ile AB Ülkelerinin Ölçek Büyüklüğünde Girişim, Üretim ve Katma Değer Bakımından Karşılaştırılması Kaynak: TÜİK, OECD, EUROSTAT, Yazar Hesaplamaları 27

28 İnşaat Sektöründe Türkiye ile AB Ülkelerinin Ölçek Büyüklüğünde Girişim, Üretim ve Katma Değer Bakımından Karşılaştırılması Kaynak: TÜİK, OECD, EUROSTAT, Yazar Hesaplamaları 28

29 İnşaat Sektöründe Türkiye ile AB Ülkelerinin 250+ Ölçek Büyüklüğünde Girişim, Üretim ve Katma Değer Bakımından Karşılaştırılması Kaynak: TÜİK, OECD, EUROSTAT, Yazar Hesaplamaları 29

30 30

31 Ticaret Sektörü 31

32 32

33 33

34 34

35 Hizmet Sektörü 35

36 36

37 37

38 38

39 SONUÇ Türkiye de imalat sanayii, inşaat, ticaret ve hizmet sektöründe faaliyet gösteren girişimlerin kişi başı ürettikleri katma değer hemen hemen tüm ölçek türlerinde AB ülkelerinin gerisinde kalmaktadır. İmalat sanayii, inşaat, ticaret ve hizmet sektöründe faaliyet gösteren 1-19, ve ölçek büyüklüğündeki girişimler ile 250+ ölçek büyüklüğündeki girişimler arasındaki verimlilik farkı AB ülkelerine kıyasla Türkiye de daha büyüktür. AB ülkelerinde imalat sanayii, inşaat, ticaret ve hizmet sektöründe faaliyet gösteren 1-19, 20-49, ve 250+ ölçekli girişimler, Türkiye deki aynı ölçek büyüklüğündeki girişimlere göre daha verimlidirler. 39