Fatih BİLEN MYK Uzman Yardımcısı Sınav ve Belgelendirme Dairesi Başkanlığı. 14 Eylül 2015 ADANA

Transkript

1 Fatih BİLEN MYK Uzman Yardımcısı Sınav ve Belgelendirme Dairesi Başkanlığı 14 Eylül 2015 ADANA 1

2 Sunum Planı Mesleki Yeterlilik Kurumuna İlişkin Genel Bilgiler Ulusal Yeterlilik Sistemi Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi (TYÇ) Eğitim ve Öğretim Kurumlarının Akreditasyonu Ulusal Yeterliliklere Göre Belgelendirme Belge zorunluluğu Teşvikler&Destekler 2

3 Mesleki Yeterlilik Kurumuna İlişkin Genel Bilgiler 3

4 MESLEKİ YETERLİLİK KURUMU 2006 yılında 5544 sayılı Kanun ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ilgili kuruluşu olarak kamu tüzel kişiliğini haiz, idari ve mali özerkliğe sahip, özel bütçeli bir kamu kurumu olarak AB ile uyumlu ulusal yeterlilik sistemini kurmak ve işletmek amacıyla kurulmuştur. Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi Ulusal Koordinasyon Noktası & Ulusal Europass Merkezi 4

5 Ulusal Yeterlilik Sistemini kurmak ve işletmekten sorumlu MYK nin ana amaçları; Ulusal Meslek Standartlarının (UMS) ve Ulusal Yeterliliklerin (UY) Hazırlanmasını Sağlamak Ölçme-Değerlendirme ve Belgelendirme Faaliyetlerinin Yürütülmesini Sağlamak Türkiye Yeterlilikler Çerçevesini Geliştirmek, Uygulamak ve Güncellemek Eğitim-Öğretim Kurumlarının Akreditasyonu Faaliyetlerini Yürütmek Hayat Boyu Öğrenmeyi Desteklemek 5

6 6

7 Mesleki Yeterlilik Kurumu Organları MYK Genel Kurulu Bakanlıklar Kamu Kurumları KAMU MYK Yönetim Kurulu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Millî Eğitim Bakanlığı Meslek Kuruluşları İşçi Sendikaları İŞVEREN İŞÇİ Yükseköğretim Kurulu İşçi Sendikaları İşveren Sendikaları İşveren Sendikaları Sivil Toplum Kuruluşları Meslek Kuruluşları 7

8 Ulusal Yeterlilik Sistemi 8

9 Ulusal Yeterlilik Sistemi Temel Bileşenleri Ulusal Meslek Standartları Ulusal Yeterlilikler Ölçme, Değerlendirme ve Belgelendirme 9

10 Ulusal Yeterlilik Sistemi Ulusal Meslek Standartlarının Hazırlanması MYK Kanunu Kapsamı Dışındaki Meslekler Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi Ulusal Yeterlilik Sistemi Ulusal Yeterliliklerin Hazırlanması En az lisans düzeyinde öğrenim gerektiren, mesleğe giriş şartları kanunla düzenlenmiş meslekler Eğitim Akreditasyon Ölçme, Değerlendirme ve Belgelendirme Ebelik Hemşirelik Diş Hekimliği Eczacılık Mimarlık Veterinerlik Tabiplik Mühendislik 10

11 Ulusal Meslek Standardı Bir mesleğin başarı ile icra edilebilmesi için gerekli bilgi, beceri, tavır ve tutumların neler olduğunu gösteren dokümanlar (UMS ler mesleki ve teknik eğitim ile ulusal yeterliliklere temel girdi sağlayan, iş ve eğitim dünyasının üzerinde uzlaştığı teknik dokümandır.) Meslek Standardı Taslağının Hazırlanması, İlgili Tarafların ve Kamuoyunun Görüşüne Sunulması Taslağın MYK Sektör Komitesine Sunulması ve İncelenmesi MYK Sektör Komitesince Uygun Bulunan Taslak Standardın MYK Yönetim Kurulu Tarafından Onaylanması Meslek Standardının Resmi Gazete de Yayımlanarak Ulusal Meslek Standardı (UMS) Niteliği Kazanması 11

12 MYK Sektör Komiteleri Taslak meslek standartlarının, Ulusal Meslek Standardı ve taslak yeterliliklerin Ulusal Yeterlilik olarak kabul edilebilmesi için, SEKTÖR KOMİTESİ ÜYELERİ İnceleme yapar Önerilerde bulunur Karar verir Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Milli Eğitim Bakanlığı Yükseköğretim Kurulu Meslekle ilgili diğer Bakanlıklar İşçi, işveren ve meslek kuruluşları Mesleki Yeterlilik Kurumu 23 Sektör Komitesi oluşturulmuş ve aktif olarak çalışmaktadır. 12

13 Ulusal Yeterlilikler (UY) Ulusal ya da uluslararası meslek standartlarına dayanan, öğrenme ve ölçme-değerlendirme amaçlı kullanılan dokümanlardır Ulusal Yeterlilikler; ölçme, değerlendirme ve belgelendirmeye yönelik kriterleri içerir. Bir ulusal yeterlilikte belgelendirme faaliyetin başlayabilmesi için öncelikle o ulusal yeterlilikte MYK tarafından yetkilendirilmiş belgelendirme kuruluşunun olması gereklidir. Yetkilendirilmiş belgelendirme kuruluşları sınavlarını yetki kapsamlarındaki ulusal yeterliliklerde yer alan şartlara göre yapmaktadır. 13

14 UMS ile UY Arasındaki Temel Fark UMS belli bir mesleği tanımlar. UY adayların belli bir mesleki alanda sahip olduğu öğrenme kazanımlarını ölçer. 14

15 Sayılarla Ulusal Yeterlilik Sistemi* Ulusal Meslek Standardı Sayısı: 611 Ulusal Yeterlilik Sayısı: 296 Ulusal Yeterlilik Sistemi Yetkilendirilmiş Belgelendirme Kuruluşu Sayısı: 38 MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi Sayısı: * tarihli verilerdir. 15

16 TÜRKİYE YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYÇ) 16

17 Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi İlk, orta ve yükseköğretim dâhil, mesleki, genel ve akademik eğitim ve öğretim programları ve diğer öğrenme ortamlarında kazanılan tüm yeterlilik esaslarını tanımlayan, Avrupa Yeterlilik Çerçevesi (AYÇ) ile uyumlu olacak şekilde tasarlanan Türkiye nin ulusal yeterlilik çerçevesidir. 17

18 Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi nin Amaçları Hayat Boyu Öğrenmeyi Teşvik Etmek Yeterlilikler Arası Yatay ve Dikey Geçişleri Belirlemek Yeterliliklerin Uluslararası Karşılaştırılabilirliğini Sağlamak Öğrenen&İşçi Hareketliliğini Artırmak Eğitim&Öğretimin Kalite Güvencesini Sağlamak Eğitim- İstihdam İlişkisini Güçlendirmek Kapsayıcı bir Çerçeve Sunmak Önceki Öğrenmelerin Tanınmasını Sağlamak 18

19 Millî Eğitim Bakanlığı Yükseköğretim Kurumları Mesleki Yeterlilik Kurumu Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi (Öngörülen) 8 Doktora Diploması (Doktora, Sanatta Yeterlilik/Doktora ve Tıpta Uzmanlık) 8. Seviye Mesleki Yeterlilik Belgesi 7 Yüksek Lisans Diploması (Tezli) Yüksek Lisans Diploması (Tezsiz) 7. Seviye Mesleki Yeterlilik Belgesi 6 Lisans Diploması 6. Seviye Mesleki Yeterlilik Belgesi 5 Ön Lisans Diploması (Akademik) Ön Lisans Diploması (Mesleki) 5. Seviye Mesleki Yeterlilik Belgesi 4 Lise Diploması Mesleki ve Teknik Eğitim Lise Diploması Ustalık Belgesi 4. Seviye Mesleki Yeterlilik Belgesi 3 Ortaokul Öğrenim Belgesi Kalfalık Belgesi 3. Seviye Mesleki Yeterlilik Belgesi 2 İlkokul Öğrenim Belgesi 2. Seviye Mesleki Yeterlilik Belgesi 1 Okul Öncesi Katılım Belgesi 19

20 EĞİTİM VE ÖĞRETİM KURUMLARININ AKREDİTASYONU 20

21 Eğitim ve Öğretim Kurumlarının Akreditasyonu Eğitim ve öğretim kurumlarının ulusal ya da uluslararası kriterlere göre faaliyet gösterdiğinin, bağımsız ve tarafsız kuruluşlarca değerlendirilmesi ve onaylanmasına akreditasyon denilmektedir. Ulusal mesleki yeterlilikler alanındaki eğitim ve öğretim kurumlarını ve programlarını akredite edecek kurumları belirleme görevi 5544 sayılı Kanun la Mesleki Yeterlilik Kurumuna verilmiştir. Eğitim akreditasyonu süreci ülkemizde henüz başlamamıştır. Kurumumuz tarafından ikincil mevzuat çalışmaları devam etmektedir. Türkiye Yeterlilik Çerçevesi Yönetmeliğinin yayımlanmasını müteakip bu çalışmalara ağırlık verilecektir. 21

22 ULUSAL YETERLİLİKLERE GÖRE BELGELENDİRME 22

23 Ulusal Yeterlilik Sistemi EĞİTİM (Teorik/Pratik) Müfredat/PROGRAM Ulusal Meslek Standartları ve Ulusal Yeterlilikler SINAV ARAÇLARI İŞ YAŞAMI NİTELİKLİ İŞGÜCÜ (Belgeli) BELGELENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME (Yazılı/pratik) DENEYİMLİ İŞGÜCÜ (Belgesiz) 23

24 Ulusal Yeterliliklere göre sınav ve belgelendirme yapmak isteyen kuruluşların; Tüzel kişiliği haiz olmaları, TS EN ISO/IEC standardı şartlarına uygun oluşturulmuş sisteme sahip olmaları, TÜRKAK ya da Avrupa Akreditasyon Birliği (EA) çok taraflı tanıma anlaşması imzalamış akreditasyon kuruluşlarınca akredite olmaları, MYK tarafından yapılan inceleme, denetim ve değerlendirme sonucunda belirlenen şartları sağlamaları, gerekmektedir. 24

25 Yetkilendirme Süreci Bir meslekte sınav ve belgelendirme faaliyetlerinin başlayabilmesi için o mesleğe ait ulusal yeterliliğin var olması gerekir. Kuruluş başvuru kapsamını belirlerken Kurum internet sitesindeki ulusal yeterlilik sorgu ekranından başvuru yapmak istediği meslek(ler) için ulusal yeterlilik(ler)in mevcut olup olmadığını kontrol etmelidir. Başvuru yapmak isteyen kuruluşlar, öncelikle sınav ve belgelendirme kapasitelerini değerlendirmek için ulusal yeterlilikleri ve bu ulusal yeterliliklere kaynak teşkil eden ulusal ya da uluslararası meslek standartlarını incelemelidir. İlgili ulusal yeterliliklerde sınav ve belgelendirme faaliyeti yapabilecek kapasiteye sahip olduğunu değerlendiren kuruluşlar, yetkilendirme ön başvurusunda istenilen belgeleri hazırlar. 25

26 Ön Başvuru Kuruluş, yetkilendirme ön başvurusunda gerekli olan belgeleri MYK Web Portalına yükler. Portal üzerinden oluşan başvuru formunu, taahhütnameyi ve noter onaylı imza sirkülerini ıslak imzalı şekilde Kuruma iletir. Dosyası eksiksiz olan kuruluşla yetkilendirme ön başvuru sözleşmesi imzalanır. Yetkilendirme ön başvuru sözleşmesi imzalayan kuruluş sözleşme kapsamındaki ulusal yeterliliklerde TS EN ISO/IEC standardına göre akredite olmak üzere Türk Akreditasyon Kurumuna (TÜRKAK) başvurur. 26

27 Başvuru Akreditasyonunu tamamlayan kuruluşlar, güncellenen dokümanlarını ve akreditasyon belgelerini MYK Web Portalına yükleyerek, Kuruma yetkilendirme başvurusunda bulunurlar. Dosya sorumlusu tarafından kuruluşa denetim planlanır. Denetim neticesinde uygun bulunan kuruluş MYK Yönetim Kurulu tarafından yetkilendirilir. Bu süreç ortalama 8-12 ay sürmektedir. (Kuruluşların kalite yapısına göre süre değişmektedir.) 27

28 28

29 Adayların Belgelendirilme Süreci Belgelendirme için başvuru Adaylar Yetkilendirilmiş Belgelendirme Kuruluşuna (YBK) başvurur. Başvuruların değerlendirilmesi Başvuru, YBK tarafından değerlendirilir ve uygun olanlar kabul edilir. Ölçme ve değerlendirme Belgelendirme kararı, MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi düzenlenmesi Ulusal yeterlilikte tanımlanan kriterlere göre, bireyin öğrenme kazanımları YBK tarafından ölçülür ve değerlendirilir. Belge almaya hak kazananların listesi MYK ye iletilir ve MYK Mesleki Yeterlilik Belgeleri düzenlenir. 29

30 30

31 31

32 BELGE ZORUNLULUĞU 32

33 İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Nedir? İş yerinde işin yapılması ve yürütülmesi ile ilgili olarak oluşan tehlikelerden ve sağlığa zarar verebilecek koşullardan korunmak ve daha iyi bir çalışma ortamı sağlamak için yapılan sistematik ve bilimsel çalışmadır. 6.7 milyon kişinin tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde çalıştığı ülkemizde yaşanan iş kazalarının; %2 si kaçınılmaz durumlardan, %10 u tehlikeli durumlardan ve %88 i tehlikeli davranışlardan kaynaklanmaktadır. İnsan faktöründen kaynaklanan %88 oranı nitelikli ve belgeli iş gücü ile azaltılabilir. 33

34 Dünyadan ve Ülkemizden İSG Önlemleri Tabloları (?) 34

35 Dünyadan ve Ülkemizden İSG Önlemleri Tabloları (?) 35

36 Dünyadan ve Ülkemizden İSG Önlemleri Tabloları (?) 36

37 Ülkemizde İSG Özellikle son yıllarda 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile ülkemizde İSG kapsamında ciddi adımlar atılmış ise de istenilen düzeyde sonuçlar elde edilememiştir. MYK yaklaşık 2 yıldır sınav ve belgelendirme kapasitesindeki artış nedeniyle hemen her platformda özellikle tehlikeli işlerde MYK Mesleki Yeterlilik Belgesinin zorunlu olması gerektiği yönünde görüşlerini dile getirmiştir. 37

38 SOMA Maden Kazası Şişli Asansör Kazası

39 6645 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 23 Nisan 2015 tarihinde Resmî Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 39

40 5544 Sayılı Kanunda Yapılan Değişiklikler EK MADDE 1 (Ek: 4/4/ /74 md.) (1) Kanun maddesi kapsamında; Tehlikeli ve çok tehlikeli işlerden olan, MYK tarafından sınav ve belgelendirme faaliyetleri aktif olarak yürütülen, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yayımlanan tebliğlerde belirtilen mesleklerde çalışanlar Tebliğ tarihi itibarıyla 12 ay içerisinde MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi sahip olmak zorundadırlar. 40

41 5544 Sayılı Kanunda Yapılan Değişiklikler Çalıştıkları bölüm, alan veya dallarda; Ustalık belgesi, Millî Eğitim Bakanlığı na bağlı Mesleki ve Teknik Eğitim Okulu diploması veya Üniversitelerin mesleki ve teknik eğitim veren okul veya bölüm diploması sahibi olanların bu zorunluluk kapsamında MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi alma şartı bulunmamaktadır. (Tebliğ kapsamındaki mesleklerde; Tehlikeli ve Çok Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşlerde Çalıştırılacakların Mesleki Eğitimlerine Dair Yönetmelik in 6. maddesinde sayılan eğitimleri (ustalık belgesi ve diploma hariç) alan kişilerin MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi alması zorunludur. 41

42 5544 Sayılı Kanunda Yapılan Değişiklikler EK MADDE 1 (Ek: 4/4/ /74 md.) (3) Belge zorunluluğuna ilişkin denetimler; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş müfettişlerince yürütülmektedir. Belgesiz çalışan her kişi için işveren ya da işveren vekiline 500 TL idari para cezası verilecektir. 42

43 Belge Zorunluluğu-1.Tebliğ İlk tebliğ 25 Mayıs 2015 tarihinde yayımlanmıştır. Bu kapsamda 40 meslekte belge zorunluluğu getirilmiştir. 26 Mayıs 2016 tarihi itibarıyla bu mesleklerde belgesiz kişiler çalıştırılamayacaktır. 43

44 Belge Zorunluluğu-1.Tebliğ Enerji, Metal, Otomotiv ve İnşaat sektörlerinde ulusal yeterlilikler zorunluluk kapsamına alınmıştır. 44

45 Belge Zorunluluğu-1.Tebliğ İlk tebliğde mesleklerin seçiminde aktif işletilen belgelendirme süreci olması ve birden fazla yetkilendirilmiş belgelendirme kuruluşu olması gibi faktörler dikkate alınmıştır. Ancak belge zorunluluğu ilk tebliğ ile sınırlı kalmayacak, Bakanlıkça yayımlanacak yeni tebliğlerde yer alacak meslekler ile genişletilecektir. 45

46 Belge Zorunluluğu-1.Tebliğ 46

47 Belge Zorunluluğu-1.Tebliğ Bu 40 meslekte MYK Mesleki Yeterlilik Belgesine sahip olmayan kişilerin Tebliğ tarihinden itibaren 12 ay içerisinde belge alması gerekmektedir. 47

48 TEŞVİKLER & DESTEKLER 48

49 Mesleki Yeterlilik Belgesine İlişkin Teşvikler 6111 sayılı Kanun ile güncellenen İşsizlik Sigortası Kanununun Geçici 10. maddesinde mesleki yeterlilik belgesi sahibi personel çalıştıranlar için işveren sigorta primlerinin işveren hisselerine ait tutarının İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmasına ilişkin esaslar düzenlenmektedir. 49

50 Mesleki Yeterlilik Belgesine İlişkin Teşvikler 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu Ek Madde 3 (Ek: 4/4/ /24 md.) Yeni düzenleme ile birlikte; tebliğlerde belirtilen meslekler için bahse konu desteğe ek olarak sınav ve belge ücretlerinin de İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanması sağlandı. 50

51 Mesleki Yeterlilik Belgesine İlişkin Teşvikler Teşvikten sadece sınavlarda başarılı olarak belge almaya hak kazananlar yararlanabilir. Kişiler teşvikten yalnızca bir kez yararlanabilir. Sınav ücreti brüt asgari ücretin yarısını geçmemek üzere meslekler bazında belirlenecektir. Teşvik kapsamında İşsizlik sigortası Fonu tarafından karşılanacak sınav ücretler üst limitleri Bakanlar Kurulu tarafından onaylanarak Resmî Gazete de yayımlanmıştır. 51

52 Mesleki Yeterlilik Belgesine İlişkin Teşvikler Bu kapsamda; Tebliğ tarihinden Belge ücreti+ sınav ücreti Belge ücreti + sınav ücretinin yarısı İşsizlik Sigortası Fonundan Karşılanır tarihi itibarıyla 309 kişi teşvik kapsamından faydalanmıştır. Kişilere İşsizlik Sigortası fonundan toplam TL para iadesi yapılmıştır. 52

53 Saygılarımla 53