Para Politikaları ve Finansal İstikrar

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Para Politikaları ve Finansal İstikrar"

Ilker Muhiddin
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Para Politikaları ve Finansal İstikrar Ekonomi Yaz Seminerleri 211 Pamukkale Üniversitesi Doç. Dr. Erdem Başçı Başkan 22 Temmuz 211 Denizli 1

2 Sabit mi, değil mi? Sabit Kur Rejimleri Sabit Getirili Borç Senetleri sabit mi, değil mi Sendromu 2

3 Kur Esnekliğinin Önemi İktisadi temelleri yansıtan piyasa bazlı kur rejimlerinin küresel istikrara katkı yapacağı vurgulanmıştır. (G2 Toronto Zirvesi, Haziran 21) 3

4 Serbest Kur Rejiminin Avantajları Seçilmiş Ülkeler İçin Reel GSYH Büyüme Oranları 1 8 Sabit Kur Rejimi Uygulayan Ülkeler Serbest Kur Rejimi Uygulayan Ülkeler Not: Her ülke grubu için büyüme değerlerinin medyanı seçilmiştir. Sabit Kur Rejimi Uygulayan Ülkeler: Beyaz Rusya, Bulgaristan, Danimarka, Hong Kong, Rusya, Litvanya, Estonya, Letonya. Serbest Kur Rejimi Uygulayan Ülkeler: Endonezya, Peru, Norveç, Polonya, İsrail, Güney Afrika, Kolombiya, İsviçre, Brezilya, Kanada, Şili, ABD, Çek Cumhuriyeti, Güney Kore, İzlanda, İngiltere, Slovakya, Romanya, Macaristan, İsveç, Tayland, Meksika, Japonya, Türkiye. Kaynak: IMF, IFS, TÜİK, TCMB. 4

5 Serbest Kur Rejiminin Avantajları Türkiye Tecrübesi %195 %62 Kur (TL/Amerikan Doları) Bankalararası Gecelik Faiz Oranları (%, sol eksen) 2 1,8 1,6 1,4 1,2 1,8,6,4, Reel GSYH Büyüme Oranı (Çeyreklik) Kaynak: TÜİK, TCMB. 5

6 Özkaynağın Önemi Bankalardan daha fazla özkaynak talep edilmektedir. (G2, Finansal İstikrar Kurulu (FSB), Basel Komitesi) 6

7 Türkiye de Finansal İstikrar Hedefleri 1. Borçluluk oranları: Daha çok özkaynak kullanımı, daha basiretli borçlanma 2. Borçlanma vadeleri: Yurt içi ve yurt dışı borçlanma ile mevduatın vadesinin uzatılması 3. Döviz pozisyonları: Kamu ve özel sektörün döviz pozisyonunun güçlendirilmesi (Başkan Durmuş Yılmaz, Ekim 21 Bakanlar Kurulu Sunumu) 7

8 Özkaynağın Önemi... Bankalarımızın ve özel sektörümüzün güçlü bir sermaye yapısıyla çalışması sağlanacaktır. Özel sektörümüzün ve hanehalkımızın borçlanmalarında ise daha makul miktarları, daha uzun vadeyi ve para birimi olarak Türk Lirası nı tercih etmeleri teşvik edilecektir. (61. Hükümet Programı, Temmuz 211) 8

9 Kredi Riski ve İstihdam İlişkisi ABD 15, 4 Baa-Aaa Faiz Farkı (%, sağ eksen) 3,5 1, İmalat Sanayii İstihdamı (27Ç1=1) 3 95, 2,5 Lehman Brothers ın İflası 2 9, 1,5 85, 1,5 8, Kaynak: BLS, Moody s, TCMB. 9

10 Etkinin Sayısallaştırılması Getiri farklarındaki (Baa-Aaa) 1 yüzdelik puan düzeyinde bir artış, istihdamda 2,3 yüzdelik puan düzeyinde bir azalışa neden olmaktadır. (Başçı, Başkaya and Kılınç, 211) 1

11 Çifte Etki Kredi risk primindeki ani bir artış, hem borçluların hem de alacaklıların gelir beklentilerini önemli ölçüde etkilemektedir. Bir kredi risk primi şoku, 1. Alacaklılar için beklenen faiz geliri açısından sabit mi, değil mi kaygısını doğurmakta, 2. Borçlular için borçlanma imkânlarını daraltıp, maliyetlerini yükselterek, iş modellerini bozmakta ve buradan elde edilmekte olan kârı azaltmakta, ve böylece gerek istihdam talebini gerekse toplam harcamaları önemli ölçüde düşürebilmektedir. 11

12 Kredi Riski ve İstihdam İlişkisi Türkiye (CDS) İmalat Sanayii İstihdamı (27Ç1=1) CDS (baz puan, sağ eksen) 9 Lehman Brothers ın İflası 1 85 Kaynak: BDDK, TÜİK, TCMB. 12

13 Kredi Riski ve İstihdam İlişkisi Türkiye İmalat Sanayii İstihdamı (27Ç1=1) Lehman Brothers ın İflası Ticari Kredi ve Mevduat Faizleri Arasındaki Fark (%, sağ eksen) 1 Not: Ağırlıklandırılmış ortalama, akım faiz değerleri. Kaynak: BDDK, TÜİK, TCMB. 13

14 Kredi Riski ve İstihdam İlişkisi Yunanistan İstihdam (27Ç1=1) Lehman Brothers ın İflası CDS (baz puan, sağ eksen) Kaynak: OECD, Bloomberg, TCMB. 14

15 Kredi Riski ve İstihdam İlişkisi Portekiz İstihdam (27Ç1=1) Lehman Brothers ın İflası CDS (baz puan, sağ eksen) 1 93 Kaynak: OECD, Bloomberg, TCMB. 15

16 Kredi Riski ve İstihdam İlişkisi İspanya İstihdam (27Ç1=1) Lehman Brothers ın İflası CDS (baz puan, sağ eksen) Kaynak: OECD, Bloomberg, TCMB. 16

17 Kredi Riski (CDS) Yunanistan İrlanda Portekiz Kaynak: Bloomberg, TCMB. 17

18 Kredi Riski (CDS) İspanya İtalya Türkiye 5 Kaynak: Bloomberg, TCMB. 18

19 Politika Önerileri (Genel) 1. Esnek kur rejimlerinin teşvik edilmesi Kur hareketlerine karşı kırılganlığı en aza indirmeyi amaçlamak Bu amaca ulaşana kadar, aşırı kur oynaklıklarına müdahale etmek 2. Güçlü bir sermaye yapısının teşvik edilmesi Aşırı borçlanmadan kaçınılmasını amaçlamak Bu amaca ulaşana kadar, gerektiğinde kredi şoklarını yumuşatmak amacıyla finansal sistemi destekleyici yönde müdahalelerde bulunmak 19

20 Türkiye Örneği Gelişmiş ülke ekonomilerindeki sorunların daha da derinleşmesi ve yurt içi iktisadi faaliyetin durgunluk sürecine girmesi halinde ise bütün politika araçlarının genişletici yönde kullanılması söz konusu olabilecektir. (Enflasyon Raporu, Ankara, 28/4/211) 2

21 Türkiye Örneği... Kurul, bazı Avrupa ülkelerindeki kamu borcu sorununa ve küresel büyümeye ilişkin endişelerin risk iştahını olumsuz etkilemeye devam etmesi halinde faiz koridorunun kademeli olarak daraltılmasının uygun olacağını belirtmiştir. Ayrıca, gelişmiş ülke ekonomilerindeki sorunların daha da derinleşmesi ve yurt içi iktisadi faaliyetin durgunluk sürecine girmesi halinde bütün politika araçlarının genişletici yönde kullanılmasının söz konusu olabileceği ifade edilmiştir. (Para Politikası Kurulu Kararı, Ankara, 21/7/211) 21

22 Finansal İstikrar Açısından Para Politikası Temel Amaç: Fiyat İstikrarı Görev (Diğer ilgili kurumlarla birlikte): 1. Finansal şokların etkilerini yumuşatmak (konjonktürel) 2. Finansal kırılganlıkları azaltmak (yapısal) Merkez Bankalarının kuruluş ve varlık sebebi birinci maddede özetlenebilir. Son krizden çıkarılan dersler sonucunda ikinci maddenin de ihmal edilmemesi gereği anlaşılmıştır. G2,FSB,Basel Komitesi, Merkez Bankası Guvernörler ve Gözetim Otoritesi Başkanları (GHOS) oluşumlarında Türkiye de katkı yapmaya başlamıştır. 22

23 Para Politikaları ve Finansal İstikrar Ekonomi Yaz Seminerleri 211 Pamukkale Üniversitesi Doç. Dr. Erdem Başçı Başkan 22 Temmuz 211 Denizli 23

Benzer belgeler

TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI

TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI İstanbul Ekonomi ve Finans Konferansı Dr. İbrahim Turhan Başkan Yardımcısı 20 Mayıs 2011 İstanbul 1 Sunum Planı I. 2008 Krizi ve Değişen Finansal Merkez Algısı II. III.