PULMONER REHABİLİTASYON ÜNİTESİ NASIL YAPILANDIRILMALI

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "PULMONER REHABİLİTASYON ÜNİTESİ NASIL YAPILANDIRILMALI"

Aylin Közen
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 PULMONER REHABİLİTASYON ÜNİTESİ NASIL YAPILANDIRILMALI Doç. Dr. PINAR ERGÜN Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Araştırma Hastanesi PULMONER REHABİLİTASYON ve EVDE BAKIM MERKEZİ

2 Pulmoner Rehabilitasyon tanım; ACCP/AACVPR Pulmoner rehabilitasyon kronik solunum hastalığı olup semptomatik ve sıklıkla günlük yaşam aktiviteleri azalmış olgularda kanıta dayalı multidisipliner,, kişiye iye özel tedavi yaklaşı şımıdır. ACCP/AACVPR: Pulmonary Rehabilitation Guidelines Chest 2007;131: 4-42

azalmış olgularda kanıta dayalı multidisipliner,, kişiye iye özel tedavi

3 Pulmoner rehabilitasyonun amaçları Semptomları azaltmak Fonksiyonel durumu optimize etmek Günlük yaşama katılımı artırmak Yaşam kalitesini artırmak Hastalığın sistemik etkilerini geri döndürmek yada stabilize etmek Sağlıkla ilişkili harcamaları azaltmak

artırmak Yaşam kalitesini artırmak Hastalığın sistemik

4 Pulmoner Rehabilitasyon Hangi Hastalıklar İçindir? Obstrüktif AC hastalıkları KOAH Persistan Astım Bronşiektazi Kistik Fibrozis Resriktif AC hastalıkları İAH Göğüs duvarı hastalıkları Nöromusküler hastalıkları BOOP Diğer AC Ca PPH Pre-post Cerrahi Pre-Post Ac Transplantasyonu Ventilatöre bağımlı hasta Obezite ilişkili AC hastalığı

Resriktif AC hastalıkları İAH Göğüs duvarı hastalıkları Nöromusküler hastalıkları

5 Pulmoner Rehabilitasyonu öneren Rehberler GOLD (2003) Evre II & III-IV NICE (2004) Faydalanabileceği düşünülen tüm olgular ERS/ATS (2004) Semptomatik tüm olgular ACCP/AACPVR ( 2007) Kronik solunum hastalığı olan semptomatik, günlük yaşam aktiviteleri azalmış tüm olgular Kanıta dayalı etkinlik: Fonksiyonel kapasitede artma Dispnede azalma Sağlıkla ilişkili yaşam kalitesinde artma Kanıt t 1A Hospitalizasyon gerekliliğinde azalma ( Kanıt t 2 B) KOAH da maliyet etkin bir yaklaşımdır ( Kanıt t 2C) Sağ kalım (Yeterli veri yok)?

olgular Kanıta dayalı etkinlik: Fonksiyonel kapasitede artma Dispnede azalma Sağlıkla ilişkili yaşam kalitesinde artma Kanıt t 1A

6 Pulmoner Rehabilitasyon asyon; ; yapıland landırma Avantajları Dezavantajları Hastanede yatarak Yoğun Denetimli Güvenlik sorunu yok Yüksek maliyet Yakınların hariç tutulması Ayaktan takipli Ekonomik Güvenli Günlük ulaşım gerekliliği Sağlık merkezleri aracılı Evde; a-hastane merkezli,uzaktan denetimli b- evde direkt gözetimli Ulaşım sorunu yok Kapasite fazla Ev ortamına uyum kolaylığı Ulaşım sorunu yok Personel eğitim/yeterliliği? Denetim kalitesi? Yüksek maliyet? Grup etkisi yok

merkezleri aracılı Evde; a-hastane merkezli,uzaktan denetimli b- evde direkt gözetimli Ulaşım sorunu yok Kapasite fazla

7 Program Organizasyonu Pulmoner rehabilitasyon programları rehabilitasyonun tanımında yer alan uygulamaları sunabilme ve amaçlara ulaşımı sağlama özelliklerine sahip olmalıdır.

8 Program organizasyonu (genel prensipler) Program yapılandırılmasında uluslararası kabül görmüş bir formül yok Program detayları, farklı kültür, coğrafya ve sağlık sistemlerine göre faklılık göstermekte Program yapısı o ülkenin sağlık harcamalarına ayırdığı payın bir göstergesi Programlar rehberlerde etkinliği gösterilmiş öneriler doğrultusunda yapılandırılmalı Personel sayısı, sağlık ve güvenlik unsurları dikkate alınmalı

yapısı o ülkenin sağlık harcamalarına ayırdığı payın bir göstergesi Programlar rehberlerde etkinliği

9 BİLEŞENLER Egzersiz eğitimi Eğitim Nutrisyonel değerlendirme / destek Psikolojik değerlendirme /destek Multi Disipliner EKİP DEĞERLENDİRME Fonksiyonel performans Yaşam Kalitesi Dispne Etkinlik -maliyet HASTA Aile İŞLEYİŞ Hasta seçimi Değerlendirme Program oluşturma İdame tedavi Takip

Fonksiyonel performans Yaşam Kalitesi Dispne Etkinlik -maliyet HASTA

10 PULMONER REHABİLİTASYON ÜNİTESİ NASIL YAPILANDIRILMALI? Multidisipliner ekip yapısı? -Kimler görev alır? -Eğitim ve özellikleri? -Sorumlulukları nelerdir? PR Ünitesi -Lokalizasyon -Ekipman Program sertifikasyonu Akreditasyon standartları

-Eğitim ve özellikleri? -Sorumlulukları nelerdir?

11 MULTİDİSİPLİNER EKİP Medikal direktör Program koordinatörü Göğüs hastalıkları uzmanı Fizyoterapist Solunum terapisti Diyetisyen Klinik fizyolog Psikolog Hemşire İş-uğraşı terapisti

12 MEDİKAL DİREKTÖR Tıp doktoru Kronik solunum hastalıklarında eğitimli-deneyimli Görevleri Klinisyen:-Aday olgunun değerlendirilmesi ve seçimi -Program oluşturma -Program güvenliği -PR program etkinliğinin değerlendirilmesi Yönetici:-Program kalitesi -Geri ödemelerin takibi Eğitimci:-Öğrenci/asistan eğitimi -Hasta eğitimi -Hizmet içi eğitim

-Program güvenliği -PR program etkinliğinin değerlendirilmesi Yönetici:-Program

13 Program Koordinatörü Kalp-AC sağlığı alanında eğitimli; (Fizyoterapist, solunum terapisti, egzersiz fizyoloğu, yüksek hemşire) Hasta - medikal direktör - refere eden Dr - ekip elemanları arasında iletişim Başlangıç değerlendirmesi yapmak için eğitimli Klinik, yönetim, eğitim, bütçe sorumlulukları

direktör - refere eden Dr - ekip elemanları arasında iletişim Başlangıç

14 Personel ve Güvenlik Minimum ekip çatısı: Medikal direktör, program koordinatörü, fizyoterapist Egzersiz denetimi 1:4 (BTS 1:8) Eğitim sınıfları 1:8 (BTS 1:16) Güvenlik: Olası tehlikelere karşı önlem Eğitimli personel CPR sertifikalı personel/ekipman

1:8) Eğitim sınıfları 1:8 (BTS 1:16) Güvenlik: Olası

15 Pulmoner rehabilitasyon Ünitesi Özellikleri Fiziksel alan: ve kaynaklara göre değişir Optimal Işık, ısı, havalandırma ve nemlendirme Oksijen kaynağı (merkezi,sıvı,konsantratör,silindir) Egzersiz,sınıf ve uygulamalı etkinlikler için yeterli alan Depo Lavabo Bekleme ve resepsiyon alanı Görevli ofisleri Yeterli/güvenli park alanı Engelliler için binaya ulaşım olanakları Dinlenme odaları program yapısı, hasta popülasyonu, gereksinim

uygulamalı etkinlikler için yeterli alan Depo Lavabo Bekleme ve resepsiyon alanı Görevli ofisleri

16 Pulmoner rehabilitasyon Ünitesi/ EKİPMAN Değerlendirme erlendirme için: i in: Tansiyon aleti, steteskop, pulse oksimetre MİP-MEP ölçer, dinamometre Ağırlık ve boy ölçer, kaliper, bioelektriksel impedans Egzersiz Eğitimi E için: i in: Kapalı, düzgün yüzeyli,ışık ve havalandırması yeterli oda Bisiklet Treadmill EKS Kürek çekme aleti Step tahtaları Yer egzersiz minderleri Ağırlıklar Kol ergometresi Merdiven (Ayrıca; acil yardım çantası,oksijen)

için: i in: Kapalı, düzgün yüzeyli,ışık ve havalandırması yeterli oda Bisiklet Treadmill EKS Kürek çekme aleti

17 Pulmoner rehabilitasyon süresi Ayaktan takipli PR programlarında uygulamalar 4-78 Hf Hastanede yatarak 2-6 Hf En ideal egzersiz programı süresi??? Ortalama süre: 4-12 hafta Uzun programlarda sonuçlar daha iyi

yatarak 2-6 Hf En ideal egzersiz programı süresi?

18 Pulmonary rehabilitasyon- kazanımların süresi Kısa süreli 1 2 yıl Egzersiz toleransı/ yaşam kalitesi İdame? Tekrar? Am J Respir Crit Care Med 2003; 167: Chest 2001; 119(6):

19 Pulmoner rehabilitasyonda etkinlik Hasta merkezli (Bireysel) Program (Kalite kontrol) Halk sağlığı (Sosyal) Semptomlar İşleyiş Sağ kalım Günlük yaşam aktiviteleri Egzersiz performansı Sağlıkla ilişkili yaşam kalitesi Yeterlilik Güvenlik Sağlık harcamaları

İşleyiş Sağ kalım Günlük yaşam aktiviteleri Egzersiz

20 Program etkinliği ve kalite kontrol Programa devam edenlerin sayısı Bırakanlar Hasta memnuniyeti Bekleme süresi Personel davranışı Kalite beklentisi Bakıcı/ Akraba anketleri Görevli sayısı/ oran

21 Uluslararası standartlar? (Sağlık-bakım politikaları / sistemler) Bireysel (USA) Uzun süreli Gözetimli İdame tedavi Uygun ortam Toplum bazlı (UK) Sabit format Kısa süreli Daha fazla sayıda hastaya ulaşım Maliyetin düşürülmesi

22 Uygulamada karşılaşılan engeller (Kompleks bir yaklaşım?) Temel: Komplike olmayan olgular Lokal merkezler Evde PR Basit ekipman Protokollere uyum İleri: Kompleks hasta Hatanede yatarak/ ayaktan takipli Esnek yaklaşım Detaylı beklenti Araştırma

23 Program sertifikasyonu AACVPR rehberi, kardiyak rehabilitasyon ve ikincil koruma rehberleri esas alınmalı Sunulması istenen veriler Program yeterliliği Personel özellikleri Hastaların başlangıç değerlendirmeleri Takip formları

24 PULMONER REHABİLİTASYON UYGULAMALARINDA KULLANILACAK FORMLAR (I) Yönlendirme formu: Yönlendiren hekimin Adı Soyadı Hasta tanısı Özel dikkat gereken noktalar

25 PULMONER REHABİLİTASYON UYGULAMALARINDA KULLANILACAK FORMLAR (II) Başlangıç değerlendirilmesi Öykü Semptomların değerlendirilmesi (Dispne ve yetersizlik düzeyleri) Ağrı düzeyi Tanısal testler ( Rutin lab incelemeleri, SFT, EKG, KPET, ECO) Daha önceki fonksiyonel düzeyi Egzersiz kapasitesi, günlük yaşam aktiviteleri performansı, beslenme durumu ile ilgili anket ve değerlendirme sonuçları Rehabilitasyon potansiyeli Kısa ve uzun dönem hedefler Yazılı Dr önerileri ve egzersiz reçetesi

26 Pulmoner rehabilitasyon Program oluşturma prensipleri Tek ölçü herkese uymaz (içerik,uygulama & süre) Program süresini bireysel hedefler belirler Rehabilitasyon hasta tedavisi/bakımının ayrılmaz bir parçasıdır Seçilmiş olgularda sağ kalım avantajı sağladığı gösterilmiştir Multidisipliner yaklaşım ruhuna uyan temel programlar da etkilidir

27 SONUÇ: Pulmoner rehabilitasyon başarısında rolü olan faktörler; Etkili işletme teknikleri ve program yapısı Medikal direktörün aktif katılım ve desteği Takım ruhundan anlayan, hevesli program koordinatörü Eğitimli, tecrübeli ekip Düzgün ve sağlıklı dökümantasyon

28 Teşekkürler

Benzer belgeler

GARD Türkiye Projesi PULMONER REHABİLİTASYON

GARD Türkiye Projesi PULMONER REHABİLİTASYON Pulmoner Rehabilitasyon; ERS/ATS Pulmoner rehabilitasyon kronik solunum hastalığı olup semptomatik ve sıklıkla günlük yaşam aktiviteleri azalmış olgularda kanıta